Grond onder Geref. kerk van Ouderkerk
bij dijkbreuk weggeslagen
Hollandse ijssel was met te houden
Koningin Juliana reed door de
getroffen Krimpenerwaard
Rode Kruisgebouw in Den Haag
zat propvol met goederen
Zware storm en springvloed
vielen samen
Watersnood
De Rotterdammer Pag. 5 Maandag 2 Februari 1953
TT "li J TT I I 1 J leen ommezien geïsoleerd en wat zich
weid van storm en water te verrichten,
DE GEREFORMEERDE KERK van Ouderkerk hangt boven een afgrond.:iebb?" de bewoners van de polder zich
Kolkend werpt zich een dertig meier brede waterval vlak naast het a"n Uwee" g® hen,"onfer^wie eenCoude
gebouw de Krimpenerwaard in. Mensen verkeren in nood, vee is
verdronken en honderden hectaren vruchtbaar grasland zijn veranderd
in een grauwe watervlakte. Verbeten vechten mannen en jongens,
militairen en burgers op de plaats, waar de Hollandse Ijssel zich met
tomeloos geweld door de dijk heeft geworpen. Twee schuiten liggen
voor het gat. Men is bezig, ze tot zinken te brengen, hoe eerder het
lukt, hoe beter. Want de waterwolf moet gekeerd worden, het koste
wat het kost. Spannende uren zijn het ook daar, uren, die deze ramp
zalige Zondag tot een dag maken, die voor altijd diep in ons geheugen
gegrild zal blijven staan.
Op onze tocht langs Maas en
Hollandse IJssel, van Rotterdam
tot Gouda, hebben wij van nabij
de fatale kracht van wind en water
kunnen zien. Golven, fel opge-
zwiept door een heftige storm,
hebben de dijken lamgebeukt,
schurende stromingen deden het
zelfde, maar op veel geniepiger
wijze. Waar men het niet ver
wachtte, bleken hele stukken van
de dijk te zijn weggevreten Overal
heeft het springtij sporen achter
gelaten op inderhaast opgeworpen
wallen van schijnbaar zware zand
zakken. Schijnbaar zwaar, want ze
werden weggespoeld en leegge
schud als suikerzakken. Een platte
massa, die men nauwelijks voelt
bij het rijden over de smalle dijk,
De mannen van het dijkleger, ken
baar aan de witte band met de zwarte
letters hebben van alle kanten hulp ge
kregen. Hulp, die trouwens broodnodig
was. Ze hadden in de nacht en vroege
ochtend hele stukken van de binnendijk
afgegraven om maar zand voor de be
dreigde dijkwal te hebben. Die stukken
reiken soms tot in het wegdek, zodat
passeren veelal onmogelijk is. Een deel
van het oude kerkhof van Capelle aan
de IJssel is al in zandzakken naar
le dijk gedragen.
Als er eens iemand van die vele zwoe
gers bij een kopje koffie of een broodje
van moeder de vrouw zit uit te blazen,
slaakt hij de verzuchting „Zo iets heb
ben we hier nog nooit meegemaakt".
Veel tijd om te denken blijft er echter
niet over. Daarvoor is de dijk op téveel
plaatsen aangevreten. Het moet en het
«al lukken, het gevaar te keren.
Dijkbreuk
Voort gaat het, langs de dijk en over
binnenwegen naar Nieuwerkerk. Hier, in
de polder Hitland, niet ver van de steen
fabriek, aanschouwen: wij de eerste wer
kelijke dijkbreuk. Met man en macht
is hier gewerkt om de dijk te houden,
hetgeen aanvankelijk scheen te geluk
ken. Maar toen het water begon
ting van Ouderkerk. Alle wegen zijn
overvol. Er is een bevel gekomen tot
evacuatie. Wat dat in dit veerijke ge
bied wil zeggen, horen we van Jan van
Schoonhoven, een veehouder van Gel
derse afkomst.
Op weg door de polder „Het Beijer-
sche" ontmoeten wij hem. „Mijn
vrouw is. al met paard en wagen
vooruit gegaan, maar ik kan toch
m'n dertig koeien niet maar laten
verdrinken?" Bij zijn hoeve „Wild-
zank" laat hij zich afzetten, bedrukt,
maar niet moedeloos.
Direct gevaar is aanwezig, maar daar
denken deze mensen niet aan. Ze zijn
niet uit het veld geslagen en werken
wat ze kunnen om hun vee en als het
kan, ook hun verdere bezittingen te red
den van de dreigende watersnood. Lan
ge militaire kolonnes rijden langs de
smalle dijken en wegen. Af en toe zakt
er een wagen half in een sloot. Bermen
zijn week als een spons en men weet
soms niet, waar het land ophoudt en
het water begint.
Eindelijk vinden we de IJssel weer
terug en nu gaat het er om, zo moge
lijk Ouderkerk te bereiken. Dat lukt
niet, want bij de Gereformeerde kerk
is een grens getrokken, die hechter en
ondoordringbaarder is dan het ijzeren
gordijn. Was op vele plaatsen de dijk
gescheurd en half weggezakt, hier is de
toestand verschrikkelijk. Zo ver het oog
reikt, zien we een eindeloze waterplas,
een onstuimig meer, dat wordt gevoed
door een gat van dertig meter lengte
in de dijk. Vlak naast de kerk is de
boer van 92 jaar, niet te zijn gelukt.
Ook is veel vee verdronken.
De gemeente is middendoor gesneden.
De burgemeester, aan de overzijde van
het gat, weet niet, wat er aan deze kant
gaande is en omgekeerd. Zodoende weet
men ook niét, of het aantal slachtoffers
wellicht, niet groter is..,.
Wonderlijk genoeg heeft de kerk het
uitgehouden. Men waarschuwt ons, dat.
de grond ondermijnd is, maar het ge
bouw staat niet merkbaar scheef, hoe
wel de ene zijde zwevend is. Hoe dit
•gat te dichten? Aanvankelijk schijnt
men aan de mogelijkheid gedacht te
hebben, de kerk die toch verloren
scheen op te blazen en wel zodanig,
dat het vallende puin het gat zou ver
stoppen. Maar een dergelijk rigoureus
middel is bij onze komst al lang van
de baan. We zien, hoe een. sleepboot
een paar schuiten tegen het gat legt.
Terwijl de brandweer aan de overzijde
slangen uitlegt om de schepen vol water
te spuiten, is men hier bezig, met bran
ders de huid van de vaartuigen open te
rijten. De stroom in het gat is al min
der geworden en men is vol hoop, in
de avonduren de. dijk dicht te hebben.
Dat moet ook, want 'een nieuwe vloed
zal komen. Zware stenen en betonnen
palen werpt men in de waterval. Elke
minuut moet nuttig besteed worden.
Tot <Je nek toe
Op de terugweg naar Gouda treft ons
een triest beeld. Overal loopt vee, vuil
en bemodderd. Men kan zien, hoe som
mige dieren tot de nek toe in het water
hebben gestaan, Een veewagen is voor
deze dieren een ongekende luxe....
Varkens op boerenkarren, schapen en
geiten, alles trekt in de richting Gouda,
terwijl zich in tegenovergestelde rich-
tin een lange file auto's naar de nood-
gebieden begeeft. Gouda, zelf niet vei
lig, maakt zich gereed om de vluchte
lingen onderdak te bieden.
Aan de Rijksweg naar Rotterdam, on
der Nieuwerkerk, zien we een groot aan
tal vrachtauto's klaar staan om met
zand geladen te worden. Zand, in deze
streken een zo schaars artikel, is hier
volop. Zo belangrijk is dit deel van het
reddingswerk, dat het overige verkeer
er voor wordt omgeleid. De IJssel moet
breuk tot stand gekomen, vanmorgenbedwongen worden, hoe eerder hoe be-
ïn alle vroegte. Boerderijen waren inter!
Prinses Wilhelmina zou vandaag en
morgen Zeeland bezoeken
KONINGIN JULIANA heeft zich de gehele Zondagochtend op de hoogte
unuewnijna ie zijn laten houden van de ontwikkeling van de toestand in de geteisterde
Even later brak het water zich een streken. In de middag en namiddag heeft zij, vergezeld van Prinses
weg naar de polder. Sloten en vaarten Beatrix, per auto een bezoek gebracht aan verschillende plaatsen. Het
SS wa.""„0™rm«id™ h!j";„Ton fen Io9 in haar ,oomen,en ook Zeeland le bezoeken, maar helaas bleek
voorlopige reparatie worden uitgevoerd, dat niet mogehjk. Namens H.M. de Koningin zou Prinses Wilhelmina
Met de hulp van een detachement Ma-heden en morgen Zeeland een bezoek brengen,
rimers uit Rotterdam is men bezig, de
critieke plaats verder te verstevigen. komst van de Koningin was de auto-
Toen nemen de meeste veehouders geen riteiten in de Krimpenerwaard niet be-
nsico en we zien overal grote vracht- kend. Zij reed eerst tot aan Ouderkerk,
autos rijden met loeiend vee. welke plaats zelf onbereikbaar was, zo-
Langs de dijk rijdt een file wagens da[ de koninklijke auto slechts tot de
raar het volgende cntieke punt: Moor- grens van het onder2elopen land kon
Zuinig met gas
en stroom
Hei gemeentebestuur van Rotter
dam verzoekt de bevolking in Rol-
terdam. Schiedam, Vlaardinge n,
Bergschenhoek. Bleisv/ijk. en de ge
meenten op Voorne en Pulten, Ro
zenburg en West-I]sselmonds zich
zo veel mogelijk in het gebruik van
electriciieit te beperken. Het gebruik
van electrische kacheltjes is ten
strengste verboden. Alle verbruikers
van electriciieit, zowel in woonhui
zen als in de bedrijven, dienen zich
van minuut tol minuut alle moge
lijke beperkingen op le leggen. Dit
is noodzakelijk om de rioolgemalen,
poldergemalen en fabrieken, die
werken voor de levensmiddelen-
voorziening zo lang mogelijk te
laten doordraaien.
De beide gasfabrieken aan de
Rechter- en Linker Maasoever on
dervinden grote vertraging 'in de
gasproductie. Daardoor was de
levering van gas Zondag onderbro
ken. Omdat de gasdruk aanzienlijk
moet worden verlaagd, wordt ver
bruikers van gas, warmwalertoestel
len en keiels voor centrale verwar
ming dringend verzocht deze appa
raten voorlopig buiten werking le
stellen. Men dient er vooral op toe
te zien, dal van toestellen, die door
de drukverlaging uitgingen, de
kranen worden algesloten. Dit geldt
voor alle verbruikers le Maassluis.
Vlaardingen. Batendrechl, Capelle
aan de Ijssel en Heezjansdam.
Concert ten bate van
noodgebieden
Het Concertgebouworkest te Amsterdam
zal een uitvoering geven ton bate van de
slachtoffers van de watersnood. Dank zij de
medewerking van de dirigent Rafael Kube-
lik en de N.V. Het Concertgebouw is
mogelijk gebleken op korte termijn een
eert te organiseren, waarvan de opbrengst
geheel zal worden afgedragen aan het Na
tionaal Rampenfonds.
Hulp kwam van alle kanten
Hedenmorgen levensmiddelen per
helicopter aangevoerd
NIET te vergeefs is er een beroep gedaan op Nederland om hulp te
verlenen aan de noodgebieden. Tientallen zwaarbeladen auto's uit
de niet getroffen delen van ons land stroomden gisteren de gehele
dag Den Haag binnen om aan de intendance van het Nederlandse
Rode Kruis kleding, schoeisel, dekens en meubelen te brengen. Binnen
een half uur, nadat het radiobericht over deze kledinginzameling was
uitgezonden, kwamen de eerste giften reeds aan, en om 23 uur gister
avond kon er in het gebouw van de intendance niets meer bij.
Dankbaar- werden toen de aanbiedingen werpen boven Moerdyk, Stellendam en
aanvaard van diverse firma s, die maga-1 Stavenisse.
zijnruimte en pakhuizen ter beschikking I De Haagse gemeente-apotheek heeft van
stelden, want de stroom goederen, die de j nacht doorgewerkt om aan deze zendin-
U.V.V.. Rode Kruisafdelingen, vei-schil- gen medicamenten toe te voegen.^Voorts
lende organisaties en particulieren inza
melden. hield steeds aan. Ook de garages
van hét hoofdbestuur aan de Laan van
Poot te Den Haag zijn reeds gedeeltelijk
met kleding, meubels en kachels volge
stopt.
Het Deense Rode Kruis heeft, onder be
tuiging van diepe sympathie aan zijn
Nederlandse zusterinstelling hulp aange-
Het noodziekenhuis te Ridderkerk staat
gedeeltelijk onder water maar men kan
de toestand aan. Ridderkerk heeft een
wel is waar kleine maar goed geoefende
colonne van het Rode Kruiscorps. Acht
honderd mannen hebben daar met succes
gewerkt aan de dijk. Hun arbeid werd
extra moeilijk, omdat er geen water is.
maar de intendance van het Nederlandse
Rode Kruis zal trachten melk ter plaatse
te brengen. Naar Hendrik-Ido-Ambacht
zijn ten behoeve van aldaar opgenomen
cués een paar honderd dekens ge
zonden. In totaal zijn duizenden dekens
en noodslaapplaatsen naar verschillende
oorden verzonden.
De intendance heeft voorts zendingen
klaargemaakt van brood, margarine, sui
ker en kindevvoedsel voor het vliegveld
Valkenburg, want daar zullen helicop
ters opstijgen, die bü het aanbreken van
de dag deze levensmiddelen zullen uit-
Ainemende wind, maar kouder weer
i grens van het ondergelopen land kon
dreebt- Ook hier een gedicht gat in de njden. Vervolgens bezocht de Koningin
dijk. Hobbelend over lagen zanazakken Lekkerkerk. Krimpen aan de Ussel en
kan men hier weer passeren. Het water iKrimpan aan de Lek. Met de burgemees-
l„ --- anderhalve meter ter van Krimpe„ aan de IJssel had de
rt,il' f" Koningin een onderhoud.
in de IJssel is
lager dan de kruin van de dijk en de
mensen zijn vol goede moed. Een groot
gevaar is hier tijdig gekeerd.
Geen water
In Gouda is alles in rep en roer. De
filters van het drinkwaterbedrijf' zijn
buiten werking en uit de kranen komt
geen druppel meer. Bij het oude Raad
huis staat een lange rij mensen gedul
dig te wachten. Emmers, teilen, ja zelfs
flessen heeft men meegenomen. Tank
auto's rijden af en aan om de burgerij
van welwater, afkomstig van de melk
fabriek „De Producent", te voorzien.
Maar erger nog is de situatie aan
de dijk. Zware bomen liggen ont
worteld ter aarde. Ze hebben grote
aardkluiten uit de dijk meegetrok
ken en dit kon wel eens rampzalige
gevolgen hebben. Daar er nog steeds
een volle storm staat, is men be
gonnen met het om.hakken van de
overige bomen.
De brug over de rivier is nog be
gaanbaar, maar aan de overzijde spoelt
het water over de weg. Het blijkt on
mogelijk, de dijk te volgen in de rich-
Scheveningen-Radio
liep onder water
Op het moment, dat het radio-ontvang
station van Scheveningen-radio op het
Sluiseiland te IJmuiden op hoogspanning
werkte en talrijke noodseinen van alle
zijden binnenkwamen, rees het water Za
terdagavond steeds hoger rond het eiland.
Op een gegeven ogenblik kwam het zó
abnormaal hoog, dat de riolering van het
gebouw een tegengestelde werking kreeg,
zodat het water naar binnen kwam en
de kelder tot op kniehoogte blank zette.
Daar in deze kelder de kabels voor het
ontvangstation samenkomen, werd de
situatie precair, doch men heeft de hele
avond met man en macht gewerkt om
het radiostation te laten doordraaien.
Toen het water in de voornacht ging val
len liep ook de kelder weer langzaaip
droog en de Rijksgebouwendienst, de
brandweer en andere hulpdiensten kon
den zich terugtrekken, Het radiozend- en
ontvangverkeer is gedurende deze tijd
niet merkbaar onderbroken M&vreesL
H.M. heeft ook nog getracht Dor
drecht te bereiken. Dit bleek echter niet
mogelijk, mede door de overbezetting
der wegen als gevolg van plaatselijke
evacuaties. Via de brug bij Vreeswijk
heeft de Koningin Gorinchem kunnen be
reiken. In de richting Vianen reed H.M.
terug naar Soestdijk, toen het te laat
was geworden om nog andere oorden te
bezoeken.
De ministers.
Minister-president dr W. Drees, de
minister van Verkeer en Waterstaat mr
J. Algera en de directeur-generaal van
de Rijkswaterstaat ir A. G. Maris ver
toefden gisteren in Dordrecht en om
geving, terwijl minister Beel naar Hal
steren (N.-B.) vertrok; hij zou ook pro
beren Middelburg te bereiken.
Ook de leden van Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland, de heren Wittenberg en
Jansen Maneschijn, begaven zich naar de
meest getroffen noodgebieden. De Com
missaris der Koningin, mr L. A. Kesper, is
met vacantie in Zweden, doch werd ge
alarmeerd. Mr Schmal leidt in Den Haag
de provinciale hulpverlening.
Inenting van vee
Studenten van de veeartsenij kundige
faculteit te Utrecht zijn voor hulpverle
ning opgeroepen en hebben de bevoegd
heid gekregen, vee tegen mond- en klauw
zeer en t.b.o, in te enten.
Zowel bij volle als bijt in het Westen van Zater-
nieuwe maan werken zonldagmorgen tot gister
en maan, die beide eenlavond gewoed tot de wind
sterke aantrekkingskracht j langzaam iets begon af te
op de aarde uitoefenen, j nemen. Het vliegveld
samen, met als gevolg dat
wij dan niet een normale
vloed, maar steeds een
zogenaamde springvloed
krijgen die het Noordzee-
ivater zeer hoog maakt.
Deze springvloeden ko
men korte tijd na volle en
nieuwe maan voor en tyie-
len ditmaal precies samen
met een zware Noord
wester storm van de laat
ste dagen.
Deze storm heeft hier
Leeuwarden heeft Zon
dagnacht de zwaarste
windstoot van 144 lcm per
uur geregistreerd.
In het Westen en Zuid-
Westen van ons land
woedde meer dan 24 uur
aaneen een storm met
windsnelheden van be
langrijk meer dan 100 km
per uur.
De stormdepressie liep
over Oost-Duitsland en
Polen naar het Oosten
weg. In de randgebieden
zal vandaag nog een vrij
harde wind waaien.
Met deze Noordelijke
wind die, later mogelijk
naar het Noord-Oosten
draait, wordt steeds kou
dere lucht aangevoerd,
waarin nog regen, s^neeuw
hagelbuien voorko
men.
In de komende nachten
is zelfs lichte vorst moge
lijk, zodat de eerste dagen
wel wat rustiger weer
zullen brengen. Het zal
echter kouder zijn.
vertrok een vrachtauto naar Hellevoet-
sluis om 2600 broden te laden op de red
dingboot Neeltje Jacoba, die deze goede
ren naar Goeree zal overbrengen.
De voorraad levensmiddelen van de In
tendance van het Nederlandse Rode Kruis
is nu totaal uitgeput.
Afslachten van het
weggevoerde vee
Onder leiding van de directeur van het
openbaar slachthuis te 's-Gravenhage. te-
vens hoofd van de keuringsdienst voor
Vee en Vlees, is een commissie gevormd
om het uit de getroffen gebieden te evacu
eren vee, dat voor afslachting in aanmer
king komt, te doen slachten en te ver
kopen. Deze commissie zal haar diensten
belangeloos verrichten.
Het ministerie van Landbouw ried de
boeren, die met hun Vee moeten evacu
eren, dringend aan mèl het vee de bijbe
horende eigendomspapieren, ook t.b.c.-
verklaringen en dergelijke documenten,
vooral ook in veiligheid te brengen.
De noodklok klept de mensen wakker
in 't duisfer van de winternacht.
Bescherm Uw huis. Uw vee. Uw akkerl
Versterk de dijk met man en macht I
Maar wat zijn zwakke mensenkrachten
bij 't razende natuurgeweld
dat toomloos alle weerstand velt
en zich niet stoort aan jammerklachten?
't Orkaangeweld beukt op de dijken
en zweept de golven tot de kruin,
en machteloos ziet men bezwijken
het hechtste bolwerk, 't breedste duin
Dan stort zich 't water in de polder
en grijpt de waterwolf z'n prooi.
De mens vlucht weg naar dak en zolder
maar 't vee verdrinkt in stal en kooi.
Grauw zijn de vlakten vol verschrikking.
Alom is nood, alom is leed.
Stel, wat U hebt, tot hun beschikkingl
Er is, meer nood dan iemand weet.
Doe nog iets anders dan beklagen.
Voer mee de nationale strijdl
Wees één in deze rampspoeddagen
en blijf iot alle hulp bereidl
Deze foto geeft wel een schril
beeld van de verwoestende kracht,
waarmee de vloedgolven grote
delen van ons land overweldigen,
Dit is Hendrik Ido Ambacht, eeii
der zwaarst getroffen polder
gemeenten, waar verschillende
huizen weggezogen of doormidden
gebeukt werden. In een dezer
woningen werd in de verschrikke
lijke nacht van Zaterdag op Zon
dag een baby geboren: de moeder
moest, op een ladder, over de
kokende golven naar een veiliger
plaats in het dorp gebracht
worden, waar zij rust vond na de
angstigste uren van haar leven
Vele verkeers
wegen gestremd
Het ministerie van Verkeer en Wa
terstaat maakt bekend, dat de vol
gende doorgaande verbindingen voor
het verkeer zijn gestremd:
1. de weg Rotterdam—Breda (rijks
weg 16) en wel van Dordrecht tot
Zevenbergsehoek, waarin begrepen de
brug over het Hollands Diep bij
Moerdijk;
2. het gedeelte van rijksweg 15 van
Ridderkerk naar Gorinchem, en wel
van Alblasserdam naar Hardinxveld;
3. rijksweg 27, UtrechtBreda, en
wel het gedeelte bezuiden Gorinchem
tot Oosterhout;
4. uiteraard is ook de rijksweg 58,
lopende door Zuid-Beveland en Wal
cheren, voor het verkeer gesloten.
Voorts zijn alle veerverbindingen
over de IVester-Schelde gestremd.
In het voorgaande is geen melding
gemaakt van de wegen van secundair
belang in de geïnundeerde gebieden.
Hulpverlening door
militairen
Thans 'heeft men een overzicht gekre
gen van de punten, waar militaire een
heden zijn ingezet ter voorkoming van
uitbreiding der overstromingen.
Militairen zijn ingezet te Vlaardingen,
Waalwijk, Fijnaart. Steenbergen, Hoge-
Lage Zwaluwe, bij Hellevoetsluïs,
Putten en Oudenhoorn, in de gehele
Krimpenerwaard. Vlissingen en de zoge
naamde zak van Zuid-Beveland. Uit
Weert werden troepen gedirigeerd naar
Terneuzen in Zeeuwsch-Vlaanderen. Deze
militairen hebben via België de bedreigde
plaats bereikt. Zoeklichten werden inge
zet om de nachtelijke werkzaamheden
te vergemakkelijken.
Naast de onmiddellijke hulp die gebo
den diende te worden, was het een eer
ste vereiste de uitbreiding van de waters
nood te beletten. Het herstellen van
schade aan dijken en het terugdringen
van het water kan volgens de Rijkswa
terstaat nog niet worden voorzien en ge
pland. In talloze garnizoenen zijn maat
regelen getroffen voor massale vulling
van zandzakken. Op diverse plaatsen
zijn troepen uit de niet bedreigde pro
vincies geconcentreerd, zo bevinden zich
o.a. in Amersfoort troepen die uit het
Noorden zijn aangevoerd.
Minister Staf en de staatssecretaris
van Oorlog, mr F. J. Kranenburg, stelden
zich Zondag persoonlijk op de hoogte van
de voorbereidingen en de getroffen
maatregelen.
Grauw en troosteloos zien de
Hollandse polders er uit. nu het
water alles wat groen en liefelijk
was, heeft verzwolgen.
