sloot vele straten af
Zwijndrechts Ringdijk hield stand, maar
schade is schrikbarend
griep"'
Watersnood rond Dordrechts oude havens
Aanvankelijk werd een vergeefse
strijd gevoerd
Politiebureau
geïsoleerd
Ministers en burgemeester vol lof
over hulpverlening
Hulpverlening in Dordt
marcheerde uitstekend
Water naderde de kruin van de! v - -
dijk tot enkele centimeters
Dordtsch Dagblad
Pag. 3
Maandag 2 Februari 1953
KLOKGELUI en sirenegeloei hebben de bewoners van het gebied der
oude haven Zondagnacht op onaangename wijze gewekt De «ge
waarwording die zij ondergingen toen zij uit hun bed gestapt waren
was nog onaangenamer. Velen waren echter voorbereid op minder
prettige gebeurtenissen, want Zaterdagavond omstreeks 10 uur was
al duidelijk dat de last-van hoog water letterlijk en figuurlijk weer
voor de deur stond. In allerijl werden maatregelen getroffen, maar
de tot voor kort voldoende gebleken waterkeringsmiddelen waren
ditmaal niet voldoende. De ervaringen die deze Dordtenaren Zaterdag
nacht en Zondagochtend met het buiten de wallen getreden water
opdeden, tarten iedere beschrijving. De hoge vloed werd tegengehou
den door de Voorstraat, zoals men wellicht weet de le waterkering
van het Noordelijk deel van het Eiland van Dordrecht. .Dit duurde
echter niet lang. De Voorstraat werd overstroomd en veranderde in
korte tijd in een kleine rivier. Men trachtte met vloedplanken en
barricades het water te verhinderen het stadsdeel tussen Voorstraat
en Vest binnen te stromen, maar ook dit gelukte niet. Het bagijnhof
was de eerste weg die een machtige hoeveelheid water te verzwelgen
kreeg.
Men vrage ons niet naar tijdstip
pen. Omstreeks 4 uur begon de grote
overstroming van Dordrecht, maar
daarna volgden de gebeurtenissen el
kaar zo snel op dat er geen bijhouden
aam was. Toen wij ons in verbinding
wilden stellen met het hoofdbureau
van politie op de Groenmarkt (waar
wij zonder een nat pak op te lopen
al niet meer konden komen) bleek
dat Hermandad om practische rede
nen verhuisd was. Hij had domicilie
gekozen in café Burgergezelschap"
op de Visbrug. Dit was de centrale
meldingspost en vanuit dit café wer
den de eerste nodige maatregelen uit
gevaardigd. Politie, brandweer en
vrijwel alle Gemeentediensten had
den uiteraard druk werk.
Toen het havengebied, dat practisch
weerloos is voor hoge vloed, volgelo
pen v/as en de Voorstraat het water
niet meer kon houden, stroomde het
met geweld de zijstraat van de be
langrijkste winkelstraten van Dordrecht
in. Vooral het Bagijnhof had het zwaar
te verduren. Even nog kon men do
Vriesestraat door middel van een dam
metje watervrij houden maar het door
alles heenkoménde nat zocht zijn weg
door de huizen van het Bagijnhof en
bereikte zo de Vriesestraat toch. Het
leek er aanvankelijk op dat de over
stroming beperkt 'zou blijven tot het
gebied ten Noorden van de Vest. Maar
de Spooi'haven bij de Dokbrug kon het
instromende water niet meer bevatten.
Het. stroomde eerst via de Weeskinde-
rendijk naar de laag gelegen Vlietweg.
Een ramp
Een ramp was het dat het onder en
langs het viaduct uit de Oude Maas
gestroomde water de bij de Victoria
aangebrachte waterkering negeerde en
een bres sloeg in het wegdek van de
Bakst/raat Toen kon het water langs
de Victoria de Hoogt af en de Singel
op. Het was angstig om te zien hoe
snel het water de bres vergrootte. Was
dat dan nog maar alles geweest. Maar
aan de andere kant van de stad bij het
Papendrechlse Veer kwam de rivier
over de waterkering bij de Gasfabriek.
Uit de Riedijkshaven kwam het water
de Blijenhoek op. De helling die men
daar heeft naar het Nieuwkerksplem
was in korte tijd in een bruisende wa
terval veranderd.
Ernstig gevaar
Ernstig gevaar dreigde bij de Noor
dend ijk. Vlak voor de eerste Nöoi der
gang rioeg een gat in de dijk. De bij
de Noordgang wonende schoenwinke
lier Dingemans moest terstond zijn wo-
nifig verlaten. Groot was de schrik toen
J 3 van zijn kinderen niet te vinden
waren. Gelukkig bleek al spoedig dat
zij zich in goede welstand bevonden-
Zij waren op hun eentje naar hei hog<
water gaan kijken. Een mooie presta-
In een kort gesprek dat wij met de burgemeester mr. J. A. H. J. van der
Dussen mochten hebben terwijl hij in het Gemeente Museum vertoefde, ver
telde deze sinds Zaterdagnacht niet meer uit de kleren te zijn geweest. Met
lof sprak hij voorts over de wijze waarop de hulpverlening kon worden
aangepakt.
Alle hulp
In de middag had hij met mr. J. Alge-
ra, minister van Verkeer en Waterstaat,
de toestand op het Eiland van Dordrecht
geïnspecteerd. Hierbij was ook aanwe
zig ir. Maris, directeur-generaal van de
Rijkswaterstaat. Tevens bezocht minis
ter Staf het bedreigde gebied, evenals
dr. P. Muntendam, de juist afgetreden
staatsscretaris van Volksgezondheid.
Zonder uitzondering waren deze autori
teiten diep onder de indruk van de ramp
die ht Eiland van Dordrecht heeft ge
troffen. Zij zegden alle mogelijke hulp
toe en spraken hun waardering uit voor
de organisatie der hulpacties. Ook ver
telde de burgemeester over de evacuatie
van de patiënten van Sanatorium Wei-
ziigït naar het gebouw der M.T.S. Wel
iswaar was er geen directe nood aanwe
zig maar daar deze mensen slechts met
de grootste zorg vervoerd mogen wor
den is men daar 's middags al mee be
gonnen om niet door het hoge water
verrast te kunnen worden. Dit transport
verliep zonder oponthoud op voortref
felijke wijze.
Beperking
Ten aanzien van de energievoorziening
vroeg de burgemeester er op aan te
dringen dat de burgerij zo min moge
lijk water zou gebruiken. Door het uit
vallen van de Stadspolders, die immers
in hoofdzaak het Dordtse waterwinge
bied vormen, wordt er slechts rivier
water in het buizennet gepompt, zodat
er minder dan 1/3 beschikbaar is. Bo
vendien zijn er verschillende breuken
in het buizennet, evenals in dat van de
gassfabriek. De stroomvoorziening daar
entegen kan practisch zonder stagna
tie doorgang vinden, hoewel met zeker
heid niets definitiefs over te zeggen is.
Onverwachte omstandigheden kunnen
zich elk ogenblik laten gelden zodat
het nuttig kan zijn noodverlichting bij
de hand te hebben.
Dokter Koopman
Ook met dokter Koopman konden we
even spreken. Deze roemde in de eerste
plaats de hulp van allerlei kanten. Met
pontonbootjes had zijn dienst ouden van
dagen en zieken opgehaald, die door het
water hun woningen niet meer konden
verlaten. Men ging zelfs tot achter in de
Bicschbos en H. I. Ambacht om patiënten
le halen. Ook werd de Arend Maar lens-
hof per bootje geëvacueerd evenals het
Hervormd Rusthuis op het Bagijnhof.
Daarnaast besteedde men aandacht aan
het verplaatsen der ziekenhuispatiënten
naar de hoger gelegen afdelingen der zie
kenhuizen. Ook vroeg veel zorg de reeds
genoemde evacuatie der patiënten van
Weizigt. Men bleek echter in staat aan
de moeilijkheden het hoofd te bieden me
de dank zij de assistentie der artsen uit
niet-bedreigde plaatsen en de spontane
hulp der Canadese verpleegsters. Hier
mee is natuurlijk niet gezegd dat Rode
Kruis en E.H.B.O. onvoldoende hebben
gewerkt. Integendeel ook deze organisa
ties verrichten onnoemelijk veel werk
waarvoor alle hulde past.
De spoordijk naar Dordrecht werd
over geruime afstand door het
water ondermijnd. Rails zakten
weg, de masten konden niet over
eind blijven staan en de boven
leiding ging daardoor aan stukken.
Treinverkeer was daardoor vol
komen uitgesloten.
tie heeft het personeel van de Dienst
van Openbare Werken hier geleverd.
Met hard werken slaagde men er in
het gat te' dichten en een grote door
braak te voorkomen. Later kwam het
water over scheepswerf Hoebee door de
Biesehbosstraat de Noordend ijk over.
De dijk verzakte hier op een wijze die
bepaald angstig was. Benedendijks en
in de zijstraten kreeg het over de dijk
komende water vrij spel.
Waterval
Ook bij de Houthandel Van de Weg
vam het water over de Noordcndijk.
De bewoners van de Noordcndijk wier
woningen tussen de Noordergang en de
centrale staan moesten 's middags hun
huizen ontruimen omdat gevaar voor-
instorten bestond. Ook huizen in ande
re gedeelten van de stad moesten ver
laten worden. Van de hoofdstraten
stonden blank: Wijnstraat, Groenmarkt,
Voorstraat. Bagijnhaf, Grote Spuistraat, I
Prinsestraat, Fteegoversloot en Vnese-1
straat. Ket Steegoversloot werd ge-1
vuld door een waterval die zich uit de
straat stortte. In verschillende van de I
ondergelopen straten zijn auto's vast
gelopen. Zij moesten later worden weg- j
gesleept.
Hoogtepunt
Omstreeks S uur was het hoogtepunt
in de binnenstad bereikt. Het water,
ging toen zakken en dit geschiedde zo I
snel dat men om half tien alweer over
de Voorstraat kon wandelen, In de
straten die een zak hebben bleef het!
water staan Bewondering kan men
hebben voor 'dé snelheid waarmee men
de storingeH in de eleectriciteitsvoor-1
ziening h;id verholpen. De gasvoorzie-
I ning heeft geen stagnatie ondervonden, j
Het treinverkeer was stopgezel, en de j
telefoondiens', werd gehandicapt door
het enorme aantal gesprekken dat men
tte verwerken kreeg waarbij no» kwam
dat verschillende lijnen uitvielen, De
watervoorziening is gestagneerd omdat
de bronnen in het waterwingebied niet
bruikbaar zijn.
Gem. Lyceum
het centrum
Om dc gevolgen van de ramp zoveel
mogelijk te beteugelen is een Hulpver
lening Centrale ingericht in het Ge
meente Lyceum in het Oranjepark.
Van hieruit wordt de hulpactie geleid
door een aantal hoofdambtenaren en
anderen. Men maakt hierbij gebruik
van een grote schare vrijwilligers die
met onverwoestbare energie doet wat
zij kan om de nood te lenigen. Van
deze mensen wordt uiteraard het uiter
ste gevraagd daar de grootscheepse
evacuatie van de bevolking uit de be
dreigde Dubbeldamse gebieden zeer
veel vergt.
De organisatie der hulpverlening, die
vanzelfsprekend geheel geïmproviseerd
moet worden verloopt perfect. Voor elke
tak van hulp is een commando inge
steld. dat de vele vrijwilligers een taak
aanwijst. De leiding van de evacuatie
der Dubbeldammers en van de bewo
ners van de Noordendijk in Dordrecht
voorzover deze niet bij familieleden
of kennissen in de stad terecht kun
nen is in handen van de heren B. J.
Ooslerheert en N. J. G. de Klerk van
de dienst van Sociale Zaken. Zij heb
ben kwartier doen inrichten m het
Gemeente Lyceum, de Rijkslandbouw
scholen en de M.T.S. aan de Oranjelaan
en de Gem. school aan het Oranje Vrij-
staatplein.
Veler hulp
Voor alle vervoer heeft de heer H.
Hoorn, commandant van de brandweer,
de verantwoording. Hij maakt hierbij
gebruik van tal van beschikbaar ge
stelde auto's.
Natuurlijk is ook een technische
dienst ingesteld. Ir. H. Versteeg, direc-
teur van Openbare Werker, en If- M- duSi
J. van der Berg, directeur, van de gasr
fabriek en het waterleidingbedrijf heb-/,
ben hiervan de leiding gekregen.
politie staat uiteraard onder», commando
van Commissaris J. Heidema. Dr. "P. J.
Koopman, directeur van de G.G. en
G.D. leidt de ganeeskundige dienst. Voor
de ziekenzalen wordt hij geassisteerd
door mevrouw Van der Putten van de
E.H.B.O.
Hoogste lol
Over de assisterende vrijwilligers kan
niet anders dan met de hoogste lof
worden gesproken. Vaak ontroerend wa
ren de aanbiedingen die men van ver
schillende zijden kreeg. Er kwam by
voorbeeld een groep Amsterdammers
naar Dordrecht om te helpen waar diti
maar enigszins nodig mocht zijn. Van
hun hulp wordt een dankbaar gebruik,
lemaakt. evenals van die van enkele
Canadese verpleegsters, die zich bij de,
geneeskundige dienst kwamen melden, j
Voorts is er een aantal artsen uit de
niet bedreigde plaatsen gekomen om
medische bijstand te verlenen. Ook zijn
lal van M.T.S.-ers, padvinders, particu
lieren en niet te vergeten met verlof
zijnde militairen druk in de weer, zo
wel wat de evacuatie betreft als de
dichting van gaten in de Noordendijk.
Regering legt een
verklaring af
Minister-president dr W. Drees zal
lorgenmiddag bij de aanvang der ver
gadering van de 'Tweede Kamer namens
de regering een verklaring afleggen over
de stand van de nood in de getroffen ge
bieden.
Daarna zullen de leden in de gelegen
heid worden gesteld eventuele vragen te
stellen.
De voorzitter var. de Tweede-Kamer
fractie van de P.v. d. A., mr Burger, had
Zondag minister Drees in een verklaring
voor de microfaan mededelingen te doen
omtrent de maatregelen tol leniging van
de nood: dit ter geruststelling van de
slachtoffers. Hij had de voorzitter van de
Tweede Kamer, mr Kortenhorst. verzocht
le bewerken dat de regering een ver
klaring in de Kamer zou afleggen.
i verband met het feit dat de dienst
plichtigen de dienst niet kunnen verlaten
en hei verkeer is belemmerd, is de open
bare vergadering van de afdeling voor de
geschillen van bestuur van de Raad van
State op Dinsdag a s. uitgesteld.
Evacueren gaat niet altijd een voudig Dat ondervond deze Dordtenaar, die naar een veiliger
droger huis werd overgebracht.
t on>„
'en FrahÜfori-MÜneh<g: ii-aanes
Hamburg naa^Londc^ 1 11
tus.>eritanding -b» maar ging direct
naar' de Enge/sé'Siooidstad door. Het K.L.M.-i
toestel uft New York v/as het enige vlieg
tuig. dat gisterochtend binnenkwam. De|
luchthaven zelf heeft van de storm geen
schade ondervonden.
Op vijl, zes plaatsen stoimde de vloed binnen:
T T 7 1111 ll Slagplaats Walburg, de nieuwe- sport-
rvE MENSEN langs de Ringdijk in Zwijndrecht waren van Zaterdag- j
lJ op Zondagnacht reeds op het ergste voorbereid: de felle, op volle i werd. Hier een meter, daar een halve
kracht jagende Noordwester zweepte het kolkende water in de 'Tleter Eén der zwaarst getroffen rie-
3 -T j j u c. j t. len was hel Burgemeester Doomplein.
Oude Maas en m de Noord steeds hoger op. Steeds hogerMaar l waar men slechts tot over cl- knieën
behalve deze mensen, die gewoon zijn aan hoog water in dit seizoen.d°01' het jVa\?r ,wadend zi-in weS ko,ï
vermoedde vrijwel niemand deze vreselijke verschrikking, die over de 1dl* "Bruinelaan°1iepVaeei?epasndgeopendc
Zwijndrechtse Waard zou komen. Men sliep van de Zaterdag in de groentezaak onder water Zo leed het
hele bevolkte deel der gemeente Zwijn
drecht onder deze vreselijke ramp. die.
zoals later zou blijken, op vete plaat
sen van ons vaderland nog veel ver-
lelden in het Noordpark, het terrein
der voetbalvereniging Groote Lïndt, en
kele woningen aan de Lindtse dijk.
Voetje voor voetje vorderde water nu
het dorp Zwijndrecht voor zich op. Een
waterval stortte zich over de Bruine-
laan en alle andere rondom gelegen wij-
Zondag..
Het hele centrum
werd overstroomd
Dc bewoners van de huizen aan de
buitcnkrtnt. van de dijk worstelden reeds
met het. wataer. dat elke minuut onrust
barend /steeg. Zij zwoegden de gehele
nacht om de onderhuizen te beveiligen.
Maar het grootste deel van de 16.000
bewoners van deze gemeente tegenover
Dordrecht werd pas om ongeveer half
vijf in de morgen uit een rustige slaap
Advertentie
V' HEEM DAN
DARO GRIEPPOEDERS
Hendrik Ido Ambacht
voor erger gespaard
Ofschoon de dUk langs de Noord bij
Hendrik-Ido-Ambacht niet bezweken is.
heeft het dorp van het overslaande en door
siepelende water veel te lijden gehad. De
huizen in één straat werden geheel verwoest.
Het water staat in de straten en maakt die.
door de modder en het drijvende vuil vrij
wel onbegaanbaar. Ongeveer 25 gezinnen
zijn dakloos. Toch beseft men in HendriK-
Ido-Ambacht, dat de ramp op andere plaat
sen heel wat erger is geweest. Spontaan
bood men dan ook aan. ongeveer 400 ge-
evacueerden uit het ernstig getroffen Pa-
pendrecht onder te brengen.
De dijk langs de Oude Maas heeft het
echter gelukkig kunnen bolwerken. Persoon
lijke ongelukken deden zich in Hendrik-Ido-
Ambacht niet voor. Zoals alle andere Zuid-
Hollandse Eilanden, is de telefoonverbinding
onklaar geraakt. Men hoopt de kabelkelder
in Dordrecht, die onder water staat, van
daag droog te pompen, zodat het telefoon
verkeer hersteld kan worden.
De fabnekswerven bij deze plaats zijn
totaal ondergelopen en de apparaten en ma
chines hebben zware waterschade geleden.
Het begin van de ellende in Dordrecht: de doorbraak van de Dokhaven
Dordt zeer erkentelijk
voor spontane hulp
Burgemeester en Wethouders van
Dordrecht zijn zeer erkentelijk voor de
zo spontaan verleende hulp, geboden
door personen van bedrijven en particu
lieren, zowel uit de gemeente Dordrecht
als elders. Degenen, die menen ter zake
van door hen verleende hulp én/of be
schikbaar gestelde materialen van de
Gemeente Dordrecht iets te vorderen te
hebben, wordt verzocht uiterlijk Vrij
dag 6 Februari a.s. hun rekening, zo
veel mogelijk gespecificeerd, bij hen,
p/a Stadhuis, in te dienen.
Schade
Burgemeester en Wethouders van
Dordrecht brengen ter kennis van be
langhebbenden dat aanmelding van aan
huisraad en bedrijf toegebrachte schade
mondeling of schriftelijk kan geschie
den aan het Bureau van de Diensten
voor Raciale Zaken, ingang Veemarkt.
Deze «aanmelding dient te geschieden
ter registratie van de aangerichte scha
de. Toezeggingen betreffende eventuele
vergoedingen kunnen nog niet worden
gedaan.
Zuinig met gas, water
en electra
Het gemeentebestuur van Dordrecht
brengt onder de aandacht van de bur
gerij, dat in verband met de watersnood
onder meer schade is toegebracht aan
de electriciteïts-centrale, de gasfabriek
en het waterleidingbedrijf, waardoor
b.v. slechts een derde van de normale
watervoorraad beschikbaar is. Men
wordt daarom verzocht in zijn eigen
belang en in het belang van zijn mede
ingezetenen het gebruik van gas. water
en electrieiteit zoveel mogelijk te be
perken. Vooral 's avonds moeten de
gaskranen goed worden gesloten.
Ziekenvervoer, hulp,
huisvesting
Het gemeentebestuur van Dordrecht
maakt bekend, dat aanvragen om zie-
1 kenvervoer. huishoudelijke hulp en
huisvesting kunnen worden gericht tot
de Directeur van de Gemeentelijke Ge
neeskundige en Gezondheidsdienst. Joh.
1de Wittstraat 17. Navragen naar de ver
blijfplaatsen van gewonden kunnen ge
schieden aan het Bureau van het Rode
Kruis, Singel 60, alhier.
Millioenenschade
De schade die het wassende water
op het Dordtse eiland veroorzaakte
loopt in de millioenen. Een juiste ra
ming of een die de werkelijkheid
nahïi komt uiteraard nipt tp ma Ivan aeze °uae htuzen kon dit onbesuis-
u"eraard "ie* te ma"|de aanstormen niet verdragen De bui
ken. ooral landbouw eis hebben een tenmuur werd weggeslagen Gelukkig
ontzaggelijke schade geleden, niet al-j wisten de beworférs zich te redden, maal
leen aan vee maar ook aan roerende aües wat in het benedenhuis stond,
goederen. Vele in de ondergelopen werd vernield.
geschrikt, door sirenes, door mensen
stemmen, die het lawaai van de joelen
de storm trachtten te overschreeuwen.
Want op dat ogenblik dreigde overal
het water. De gehele Ringdijk, die de.
gemeente Zwijndrecht al eeuwen heeft
gevrijwaard van iedere watersnood,
dreigde het te begeven. Het water
steeg.
In de stormwind op de dijk bespraken
groepjes mannen de mogelijkheden, de
kansen, het gevaar.
Het water kroop over de fabrieks
terreinen, grote schade aanrichtend op
zijn weg. Bij de Ver. Oliefabrieken lie
pen de kelders met kostbare vetten vol,
terwijl men machteloos moest toezien.
De zaad-extractie, de raffinaderij en
machines. Een schadepost van tiendui
zenden voor Unilever. Bij de Chempro-
ha, een chemische producten handel bij
de verkeersbrug, lagen mandflessen bij
duizenden her en der verspreid. En lang
zaam maar zeker naderde het tijdstip
van het hoogtepunt van de vloed: zeven
uur vijftien
Gat in de dijk
Over het terrein van de Chemproha
sloop het water naar de dijk en dan in
eens sleet de stroom een gat in die dijk
Eerst klein, maar weldra groter. Zó
groot, dat over een afstand van een
goede tien meter de dijk aan de binne-
zijde werd weggeslagen, gevaarlijk dicht
bij de verkeersbrug. Als een waterval
stroomde de massa in de nog dikke
duisternis het diepgelegen opslagterrein
van de groenteninmakerij van de fa.
Van den Hout Zonen op. Tussen de
groentevaten wies het water, nam be
zit van de Da Costastraat. Gelukkig
steeg het niet tot de hoger gelegen delen
van Meerdervoort.
Het was nog maar een uur of vijf in
de gure Zondagmorgen
Dat was in het westelijk deel van
Zwijndrecht. En intussen had nien het
in het oude deel der gemeente nog
zwaarder te verduren. Daar was de toe
stand nog kritieker. Op vijf, zes plaat
sen had de vloed reeds het hoogste punt,
de kruin van de dijk gepasseerd.
Bij de oprit naar de Ringdijk, ter
hoogte van de villa ..Meerdervoort"
(altijd al een gevaarlijk punt bij win
ters hoog water) bleef het niet bij
dreiging. Met ongenaakbaar geweld
stormde het water een nauw trapje af.
Donderend deed het een aanval op de
woningen aan de Ondei-dijkserijweg. Eén
van deze oude huizen kon dit onbesuis-
polders wonende landbouwarbeiders
zagen het merendeel van hun bezittïn.
gen verloren gaan.
De woningen hebben, zoals begrij
pelijk is, zeer geleden. Verschillende
in de polders gestaan hebbende hou
ten noodwoningen zijn door de storm
opgenomen en uit elkaar gerukt. De
velen die op de wilde baren van de
binnenzee her en der reizen zijn
trieste getuigen van drama's die zich
in het Dubbeldamse hebben afge
speeld. De schade aan de dijken en
aan de wegen in de polders is natuur
lijk ook niet te schatten, maar dat het
herstellen ervan fantastische bedra
gen zal vergen is vanzelfsprekend.
Enorme sommen zullen ook gemoeid
zijn met het herstellen van de rijks
weg nr. 16 en van de spoorbanen
DordrechtMoerdijk en Dordrecht
Sliedrecht. Het zal maanden duren
voor op deze baanvakken weer trei
nen zullen rijden. Natuurlijk hebben
ook de bewoners van de ondergelopen
binnenstad van'Dordrecht veel nade
lige gevolgen van de overstroming
Winkeliers en particulieren hebben
wel getracht zoveel mogelijk te red
den maar het water verscheen op
sommige plaatsen zo onverwacht en
het wies zo snel dat lang niet alles in
veiligheid kon worden gebracht. Het] En dan ineens: met donderend geraas
wegdek van de straten en wegen in; stortte het pakhuis in van de kruide-
de binnenstad is door het schurende i nierswinkel van de Fa. Terlouw. Straat-
Wanneer onder de huizen binnendijks
reeds offers vielen, dan valt het te be
grijpen, dat de woningen aan de bui
tenkant van de Ringdijk alle blank ston
den. Met grote schade aan huisraad.
Van vele mensen, die een varken hiel
den, of pluimvee, of een koe, werd dit
kleine bezit door het water afgenomen.
Het vee verdronk jammerlijk.
De stoep bij de Lindelaan werd ge
heel beroofd van alle straatstenen en
ook daar kwam het water binnen, even
als bij de Zoutziederij De Bondt, waai
de stroom zich een door niets belem
merde weg zocht langs de Huttestoep.
Op het Veerplein en het Maasplein
was de toestand kritiek, maar nog juist
houdbaar.
Duisternis
Intussen was de electrische verlich
ting in de huizen en op straat uitge-
floept. De waterleiding werkte nog en
voorzichtigheidshalve tapten velen een
voorraad water. Gelukkig, want nog
geen uur later liep geen enkele kraan
meer De gasvoorziening stokte.
Het werd zes uur. Half zeven
Nog bijna een uur naar het hoogte
punt! Hoe zouden de gaten in de Ring
dijk zich verder houden? Slijtage werkte
aan de binnenkant van de dijk door.
Een zeer beangstigend punt was ook
de Slagveldse stoep aan de andere zijde
van Zwijndrecht. Over de terreinen van
Zwanenburg's Conservenfabrieken kwam
het water op de rijweg af. Vaten rol
den over en op elkaar, klotsten bonkend
en zuigende water zwaar beschadigd, i
Ook waren er verschillende breuken I SSkKSg"
in de buizennetten van gas en water-j flip Van het gas. kwamen bloot, zand
leiding. Groot was ook de schade aan werd weggevreten door het niet aflaten-
vele landerijen temeer daar het win- de water. Een motorcarrier bolderde
■terkoren reeds was uitgezaaid. Bo- 'n ^et 8®t een „slee" van een luxe wa-
vendien staat nog niet vast welke ge.
volgen het zal hebben omdat het wa- Van rijzend water vanzelfsprekend elk
ter veelal brak is. dieper gelegen deel overstroomd: de op-
I stenen werden meegesleurd.
schrïkkelijker gevolgen had.
Het werd vloed, het was half acht,
er kwam dag aan de hemel. Men her
ademde. Zwijndrecht stond blank, mus?
de gemeente bestond nog.
Men kocht petroleum, men evacueer
de en zoveel mogelijk probeerde ieder
een aan iedereen steun te geven.
Nóg stroomde het water door de ope
ningen, maar het ergste was voorbij.
De dijk had het gehouden. Over de ge
hele linie was het water op vijf centi
meter na de kruin van de dijk gena
derd.
Men zocht familieleden op, ten koste
van een nat pak.
Er werd geholpen. En er werd geke
ken, want er waren toch nog mensen,
die hun Zondags pak uit de kast hadden
gehaald, om eens op hun gemak alles
te gaan bekijken. Maar het overgrote
deel van Zwijndrecht hielp. Hielp, waar
het kon
Nieuwe dreiging
Tegen het middaguur, na enkele uren
van herademing en raadsels en gissin
gen over hoe het in andere gemeenten
zou zijn. (Er was immers geen radio,
geen verbinding, niets), werd de bevol
king van Groote Lindl en Zwijndrecht-
West opgeroepen om te proberen een
nieuw gevaar te weerstaan.
De Lindtsedijk bij Biemond was in
de morgenuren zo aangevreten, dat
slechts een rijbaan van ongeveer ander
halve meter over een lengte van hon
derd meter in de nijk was overgebie-
vtyi. Hier dreigde nieuw gevaar. Als dn
punt zou bezwijken bij de nieuwe vloed
om ongeveer half acht in de avond, dan
zou de gehele Zwijndrechtse Waard zon
der twijfel onder water lopen, zoals
dat was nu wel duidelijk op zo
vele plaatsen elders in ons Vaderland.
Vrijwilligers
Vrijwilligers werden opgeroepen en zij
stroomden toe. Bij honderden. Jute
zakken werden beschikbaar gesteld door
vele fabrieken, vrachtauto's kwamen er.
de mensen reden tegen dc nog altijd
scherpe, naar het Noorden gedraaide
wind naar de Groote Lindt. Gewapend
met spaden en schoppen. In razend
tempo werden op het opgespoten terrein
de zakken gevuld met zand. Ervaren en
onervaren werkers streden zii aan ?ii
De auto's reden af en aan.Die dijk
moest gestut worden.
Moest
Want
De dijk werd gestut, "s Avonds om
halt acht op het nieuwe kritieke moment
was de Lindtsedijk verstevigd. En de
tweede aanval van het water werd
weerstaan
Ook in Zwijndrecht zelf reden de auto's
bij tientallen. Honderden mensen waren
bezig om de gevaarlijke punten van de
morgenuren te beveiligen en te verste
vigen
De gehele dag door werden zieken en
andere mensen, die geen zeggenschap
hadden over hun eigen beweging, naar
een veilige ulaats gebracht Velen
verlieten hun woning en zochten heil
in een gebouw aan de Ringdijk.
Maar in de avonduren was voor Zwijn
drecht het grootste gevaar geweken,
want het water bleef een meter bene
den het peil van de morgenuren. En
alles bii elkaar ondanks de slagen, die
deze gemeente troffen, ondanks de scha
de. die in de honderdduizenden loopt,
wellicht in de millioenen, waven de
Zwijndrechtenaren nog dankbaar. Dank
baar. omdat om kwart voor zes. toen
de electrieiteit weer werd ingeschakeld
en de radio de berichten over deze na
tionale ramp bracht, uit die droevige
tijdingen bleek, dat deze gemeente nog
bevoorrecht was geweest boven honder
den 3ndere in Holland en Zeeland....
Want als men even buiten Zwijndrecht
op de dijk stond en over het woelige
water van de Noord naar de gemeente
Papendrecht keek, kon men zien. hoe
daar door en gapend gat in de dijk
het water op de vruchtbare polders van
de Alblasserwaard aanstormde. En wat
is daarmee vergeleken dan de water
schade. die natuurlijk wel groot is. maar
tocli altijd te herstellen valt. Dan kan
er niets dan grote dankbaarheid zijn,
dat Zwijndrecht geen enkel slachtoffer
aan deze grote ramp heeft moeten af
staan
