Ridderkerk in duizend vrezen
Water spoelde over de Ringdijk
Met kleine bootjes teerden 400 mensen
uit huizen gehaald
j Marinevliegdienst s
j wierp rubberboten
omlaag
MET EEN VLIEGTUIG BOVEN
GETEISTERD GEBIED
HOOGVLIET: WATER. WATER
De Alblasserwaard een binnenzee
KETENSE DIJK WAS TE LAAG!
Half Zuid-Holland liep gevaar
Delflandse Hoofden
bleken hard
Nog onberekenbare
schade van tientallen
millioenen
Ernstige toestand
In 1916 was de nood het hoogst in het
gebied rond de Zuiderzee
op
Texel
TWEEDE BLAD - PAGINA 4
DE BREDASCHE COURANT
MAANDAG 2 FEBRUARI 1953
(Van onze speciale verslaggever)
De 21.000 inwoners van de gemeente Ridderkerk, waartoe Bolnes, Slikkerveer,
Rijsoord en Qostendam behoren en die zich uitstrekt over een gebied van 2500
hectaren, hebben in deze fatale nacht zeer grote angsten uitgestaan, want zo de
15 kilometer lange dijk langs de Maas en de Noord het zou hebben begeven, dan
zou de ramp voor dit gebied niet te overzien zijn geweest en het gehele eiland
Usselmonde zijn overstroomd. Gode zij dank heeft de dijk de kracht van het wild
opstuwende water doorstaan, hoewel het er over vrijwel de gehele lengte overheen
is gespoeld en er op talrijke plaatsen flinke stukken van de dijk zijn weggeslagen.
Met man en macht is er de gehele nacht gewerkt om met zandzakken de ergste
breuken te dichten. Uit de vele buitendijks gelegen huizen, die tot aan het dak
toe in het water stonden, werden in de zwarte nacht, terwijl de storm het water
hoog opzweepte, met alle beschikbare bootjes en zelfs kano's ongeveer 400 men
sen geëvacueerd. Eenmaal sloeg een zwaar beladen bootje om, doch gelukkig
heeft men de inzittenden kunnen redden. In dit gebied zijn ook verder geen slacht
offers te betreuren; alleen is er veel vee verdronken.
De alarmklokken luidden
Om twaalf uur vannacht, juist toen de
meeste mensen ter ruste waren gegaan,
werd de toestand al uiterst ernstig inge
zien. De burgemeester, de heer A. M. Nieu-
wenhuisen en de politie, bestaande uit 25
man van de vaste kern en 29 man van de
reserve, hielden zich gereed. Om kwart
nog eens honderden zandzakken werden op,
van vele zijden gerequireerde voertuigen
naar de vele bedreigde plaatsen gebracht.
Toen op een gegeven moment de voorraad
zakken was uitgeput, heeft men in allerijl
een nieuwe voorraad van 1000 zandzakken
uit Rotterdam laten komen.
Deze waren meer dan nodig, want op
tientallen plaatsen spoelde het water door
voor drie kwam de melding binnen dat het bressen in de dijk. Het kon door de achter
water 1 meter onder de kruin van de dijk 1 de dijken gelegen sloten en rioleringen vol
stond. Het steeg toen met een snelheid
.van 10 centimeter per kwartier. Tegen drie
uur achtte de burgemeester het ogenblik
gekomen om de gehele bevolking te alar
meren. Met kerkklokken, fabrieks- en
brandweersirenes en alles wat maar flink
geinid kon geven werd de alarmtoestand
ingeluid en op de mannelijke bevolking
een beroep gedaan om zich ter bescher
ming van de dijk gereed te houden.
Terwijl op veie plaatsen de boeren in de
laaggelegen polders hun gezin en hun vee
in veiligheid trachtten te brengen, werden
elders honderden zandzakken gevuld en
naar de bedreigde plaatsen vervoerd.
Intussen kwamen op het politiebureau van
alle kanten meldingen binnen van hoogst
kritieke situaties. Om halfvier werd uit
Usselmonde gemeld, dat het water gelijk
stond met de kruin van de dijk. Tal van
straten waren daar ondergelopen. De post
Bolnes meldde om kwart voor vier, dat aan
de Benedendjjk, tussen de Christelijke
school en de boerderij van Bol de weg van
de dijk was opengebarsten en het water doorj
de djjk heen spoelde. Even later sloeg ook
de dijk bij het Lekveer in Bolnes stuk.
Met zo'n enorme snelheid was het water
gestegen, dat er van enige redding van
goederen in de ondergestroomde huizen
buiten de dijk geen sprake meer kon zijn.
De bewoners van die huizen konden er
slechts op bedacht zijn het vege lijf te red
den. Met van alle kanten gerequireerde
roeibootjes en andere vaartuigen werden j
de huisgezinnen, die in grote angst de zol-|
der waren opgevlucht, uit de woningen ge-!
haald. In de pikzwarte duisternis en op de
kokende golven werden daarbij vele ang
stige ogenblikken uitgestaan. Een klein
bootje, beladen met een tiental mensen,
waarbij vrouwen en kinderen, sloeg om,
doch de inzittenden konden gelukkig allen
worden gered. In totaal werden ongeveer
400 mensen op deze wijze uit hun woningen
gehaald, die in scholen, in de pastorie of bij
familie werden ondergebracht.
Het evacueren van een achttiental oude
mannen en vrouwen uit het gemeentelijk
oudeliedentehuis aan de Havenstraat ging
eveneens met grote moeilijkheden gepaard,
aangezien er enkele bedlegerige oudjes bij
waren. Zij werden naar het café St. Joris
overgebracht en door leden der hulpcolonne
van het Roode Kruis verzorgd. Bij Munter
aan de Ringdijk 108 moest ook nog een oude
zieke vrouw uit 'naar woning worden ge
haald. Burgemeester Nieuwenhuïsen, die
met de corpschef, inspecteur M. C. Fortuin,
gedurende de nacht verscheidene malen de
toestand van de dijk inspecteerde, bracht
in de ochtenduren een bezoek aan de geëva-
cuéerden om zich persoonlijk van hun toe
stand op de hoogte te stellen.
doende worden opgevangen, maar het ver
oorzaakte aan de binnenkant van de dijken
gevaarlijke gaten, die met de zandzakken
moesten worden gedicht. Bij Slikkerveer
was de nieuwe tegenglooiing op verschei
dene plaatsen kapot.
Om 7.40 uur brak bij de Oude
Molen een oude duiker en sloeg er een
wilde stroom water de polder in. In de
polder Woudestein stond het modderige wa
ter tegen de huizen. Uit de Ambacht-Veer-
weg werd om half zes gemeld, dat er vier
huizen waren ingestort. Het zal niet ver
wonderen als nog vele buitendijks gelegen
huizen, door de ondermijning van het water
dit lot zullen delen.
De dag breekt aan
Men kan er zich moeilijk een voorstelling
van maken hoeveel angsten er in deze ver
schrikkelijke nacht in het gebied van. Rid
derkerk zijn uitgestaan. Er moet dan ook
een zucht van verlichting zijn geslaakt, toen
omstreeks acht uur Zondagmorgen het
water ging zakken en de zekerheid bestond,
dat tot dusver de dijk behouden was ge
bleven. Het was toen ook mogelijk een al
geheel overzicht van de toestand te ver
krijgen. Burgemeester Nieuwenhuïsen, die
wij op het Gemeentehuis opzochten, was zo
bereidwillig ons in zijn wagen mee te ne
men op een inspectietocht langs het zo zeer
bedreigde gebied, dat sinds 1916 niet meer
zo angstige nacht had doorgemaakt.
De adem stokte ons in de keel, by de
aanblik van die ontzettende massa vuil
bruin water, die met woest geweld de zich
langs de Noord en de Maas slingerende dyk
beukte. Troosteloos staken op vele plaat
sen de zwarte daken van de huizen en de
boomkruinen boven de golven uit. Overal
dreven stukken hout van kapotgeslagen
schuren cn de resten van boerenkarren rond.
Takken en stukken hout, die met het over
spoelende water waren meegevoerd, lagen
bezaaid over de dyk, die op talrijke plaat
sen, vooral in de bochten, lelijke knauwen
had opgelopen.
De zwakkere dijken van de uiterwaarden
hadden het geheel begeven en vertoonden
op vele plaatsen grote gaten. De Staal- en
Machinefabriek van de fa. Bakker, die bui
tendijks ligt. stond geheel blank, evenals de
talrijke langs de dijk van Ridderkerk tot
Usselmonde gelegen scheeps- en reparatie-
werven. Een triest aanblik leverden de
cadavers van verscheidene varkens, die de
verdrinkingsdood hadden gevonden.
Burgemeester Nieuwenhuïsen, die bij de
organisatie van de hulpkrachten de leiding
had en bij de grote nood, waarin zijn ge
meente verkeerde, een grote kalmte en zelf
beheersing aan de dag legde, was vol lof
over het vele opofferende werk dat door
zijn inwoners, de politie en de hulpcolonne
van het Roode Kruis gedurende de gehele
nacht en de dag daarop was verricht.
In de middaguren van Zondag, toen het
ergste gevaar geweken was, hebben de
meeste mensen zich enige rust mogen gun
nen, maar van slapen zou het vooreerst
niet komen. Vol zorg werd Zondagavond
omstreeks zeven uur het tweede hoge getij
tegemoet gezien.
De gehele Zondag is de toestand in Rid
derkerk nog kritiek geweest, doch tegen de
avond, na het tweede hoge tij. was het water
weer zo laag gezakt, dat het ergste gevaar
geweken was. De in de Ringdijk bij Bolnes
en Slikkerveer ontstane zwakke plekken
werden in de loop van de dag met vele
zandzakken versterkt en ook de Molendijk,
die het meeste gevaar voor doorbreken op
leverde kon dank zij het feit. dat er met
1000 man aan is gewerkt, behouden blijven.
Allen werken aan de dijk by Ridderkerk.
0 Zondagmiddag is op verzoek van de 0
0 burgemeester van Middelharnis een 0
0 Milchell-vlïegtuig van de Marine- 0
luchtvaartdiensent opgestegen om in de
J buurt van Nieuwc-Tonge rubberboten 0
0 uit te werpen by de door de overstro- 0
0 ming geïsoleerde boerderijen,
j Naar de vliegtuigbestuurder rappor- 0
5 teerde is dit goed gelukt. Er werden
5 drie rubberboten uitgeworpen, twee 5
0 kwamen zelfs tegen de boerderijen 0
0 aan. De bestuurder heeft niet kunnen 0
0 waarnemen of er door de bewoners 0
0 gebruik van werd gemaakt. 5
5 Een andere Mitchell vloog met rub- 0
0 berboten boven Battenoord en Her- 0
0 kingen. Door het invallen van de 0
0 duisternis konden de boten niet meer 0
5 worden uitgeworpen. Wel werden 0
0 lichtjes waargenomen, maar doeftret'- s
0 fende hulpverlening was niet meer 0
0 mogelijk.
De kans bestaat, dat Maandag op
0 ruimere schaal getracht zal worden 5
0 door het uitwerpen van rubberboten 0
0 hulp aan geïsoleerde boerderijen in 0
0 overstroomde polders te bieden. 0
Spoedig nadat Zondagochtend via de radio was bekendgemaakt, dat de chef van de
Generale Staf al het in werkelijke dienst zijnde beroeps-, reserve- en dienstplichtig
personeel gelastte onmiddellijk naar de garnizoenen terug te keren, kon men op de
stations vele aan dit bevel gehoorgevende soldaten en matrozen zien, al of niet uitgeleide
gedaan door hun meisje of echtgenote.
Gebrek aan zoeklichten
en motorboten
Zondagmiddag heeft een Beechcraft-
machine van Gilze-Ryen een vlucht gemaakt
boven de geteisterde delen van ons land.
Het weer was zeer slecht met sterke ruk
winden.
Van het vliegveld Woensdrecht ontvin
gen wy de volgende gegevens, verkregen
door telegrammen uit radiocontact met het
vliegtuig.
De toestand te 15.06 te Kruiningen: geheel
onder water.
15.00 uur: Middelburg geheel droog. Ge
bied ten Oosten Kanaal van Walcheren
stond één tot twee meter onder water.
De dijken ten Zuiden van West-Kapelle
zijn in orde.
Bij Domburg wordt aan dijken gewerkt.
Hier en daar is alles afgevreten.
Stavenisse geïsoleerd. Vele bewoners zijn
nog aanwezig.
Om 15.50 uur: Bij Oudendijk mensen op
ineenstortende huizen. Dijken en wegen op
vele plaatsen gebroken en overstroomd.
Noodhulp dringend nodig.
Gebied ten Westen en ten Noorden van de
lijn Meiissant—Middelharnis volkomen on
der water. Geen straat te ontwaren.
Stellendam geïsoleerd en bijna geheel
onder water. Mensen op geïsoleerde droge
plekken.
Havenhoofd Goederede overstroomd. Men
sen kunnen de duinen bereiken. Redding
boot in Stellendam aanwezig.
Gebied ten Noordoosten van Middelharnis
Onze Mariniers in actie
De mariniers van de kazerne aan het
Toepad waren reeds 's nachts om vier uur,
met ongeveer honderd man, in actie om in
Ouderkerk a. d. I.Tssel en langs de dijk tot
Capelle met het dijkleger te strijden tegen
het water. Daarbij bevonden zich óók Ma
riniers. die vandaag zouden vertrekken
naar Curagao en juist van verlof waren
teruggekomen.
Het water over de dijk
Om halfvijf was het water zó hoog ge
stegen, dat het, opgezweept door de felle
stormwind, vrijwel overal over de Ringdijk
en de Molendijk heenspoelde. Door het uit
vreten van de dijk was om 5.20 uur de toe
stand in Bolnes uiterst precair. Op dat
moment brak ook brand uit in het elec-
trische pompstation aan de Havenkant, dat
onder water stond. De vlammen sloegen
boven het water uit. Ook uit de wijk Tien-
plagen werd een brand gemeld. De brand
weer, die onmiddellijk uitrukte, had het
vuur evenwel spoedig bedwongen. Een
brandje, dat om 8 uur bij Neef aan de
Lagendijk uitbrak was eveneens snel ge
blust.
Van de waker van de werf Schram kwam
om 5.50 uur het alarmerend bericht binnen,
dat het aantal vaten met carbid, die daar
lagen opgeslagen, en door het water werden
overspoeld, aan het werken waren gegaan.
Vermoedelijk heeft men het gevaar bijtijds
kunnen stuiten, want er kwamen geen
nadere meldingen over binnen. Op dezelfde
werf was ook nog een ter reparatie liggend
schip losgeslagen. Het gezin van vijf per
sonen is met een bootje van boord gehaald.
Doordat de reservoirs waren volgelopen,
viel om 8.10 uur de waterleiding uit. De
electrische stroom, die om 8.50 was uitge
vallen, was om half elf weer aanwezig.
Zandzakken tekort
Om het behoud van de dijk, waarvan
immers zo ontzettend veel afhing, is door
de mannelijke bevolking en de politie van
Ridderkerk en de andere gemeenten een
heroïsche strijd geleverd. Honderden en
Luchtvaartdiensten f
tijdelijk lam gelegd i
De storm heeft het luchtverkeer 0
boven Europa danig dwars gezeten. 0
5 Diverse diensten moesten worden ge- 0
0 annuleerd, zoals van Schiphol de dien- s
0 sten naar Parijs en Frankfort-München. 0
0 Het toestel op de lijn Hamburg—
0 AmsterdamLonden vloog over de 0
0 Amsterdamse luchthaven heen en ging 0
s direct naar de Engelse hoofdstad door.
De Zondag ochtenddienst van de 0
0 K.L.M. naar Londen werd niet ge- 0
s vlogen. Zondagmorgen is- het K.L.M.-
0 toestel uit Neio York nog binnen-
0 geloodst, maar dat was dan ook alles. 0
S Op de luchthaven zelf heeft de storm 5
0 geen schade kunnen aanrichten. s
0 Zondagmiddag zijn alle diensten 0
normaal hervat. s
<vv.vvwuwiw\wi\\\\\vvw\Mv\MWU\wnuv\\v\wuw\\m\\w.\\:
Hele boerderij werd meegesleurd
(Van één onzer verslaggevers)
Zondag in de voornacht weerklonken alarmerende kreten in het randgebied
Hoogvliet. Bewoners snelden naar buiten en zagen vlak voor zich een enorme,
kolkende massa water. Een panische schrik greep velen van hen aan. Onmiddel
lijk trad de politie in actie, maar zelfs in het bureau kwam het water wel een
halve meter hoog. Daar bekommerden de politiemannen zich echter niet om. Zij
gingen eerst hulp aan anderen verlenen. En die was hard nodig, want de toestand
was uiterst kritiek. Niet zozeer in de bebouwde kom zelf, dan wel op de boerde
rijen in de verschillende polders in de omgeving. Het water had zo'n enorme
kracht, dat veel vee werd meegesleurd om jammerlijk in de golven van het door
de orkaanachtige wind opgezwiepte water te verdrinken.
water meegesleurd. Van de grote bedrijven,
zoals de B.P.M. en de Superfosfaatfabriek,
werd zo goed en zo kwaad als dat ging het
personeel gemobiliseerd om hulp te bieden.
In de Heersdijk zaten grote gaten, die met
zakken zand en klei zo goed mogelijk wer
den opgevuld.
Toen wy Zondagmiddag een bezoek
Veel vee verdronken
Bewoners van vele boerderijen, wisten
zich nog maar nauwelijks in veiligheid te
stellen. Eén van deze boerderijen werd kort
nadat zij was verlaten door het woedende
16.29 uur: Tiengemeten geheel onder wa
ter. Mensen op droge plekken bij de boer
derijen.
16.40 uur: Ooltgensplaat geheel onder
water. Vee en mensen op droge stukken
aanwezig.
Alles wordt op de vliegbasis Woensdrecht
in het werk gesteld om zoveel mogelijk
hulp te verlenen. Er is groot gebrek aan
zoeklichten en boten met krachtige motoren
met niet al te veel diepgang.
Bij Halsteren is dringend hulp nodig.
Vooral heeft men behoefte aan zoeklichten.
Bij Ossendrecht verkeert men in dezelfde
omstandigheden evenals te Rilland-Bath.
In de Damespolder bij Ossendrecht heeft
men ook dringend zoeklichten nodig.
Huis ondermijnd en
ingestort
Waarschijnlijk zeven slacht
offers te Poortugaal
Naar gevreesd wordt heeft de overstro-
ming bij Poortugaal zeven slachtoffers ge-
eist, nml. twee arbeidersgezinnen, die op
de Zalmplaat wonen en twee personen,
die hulp wilden verlenen.
In dit huisje woonde het echtpaar J. V.,
dat een getrouwde dochter met haar man
en een zoontje van drie jaar bij zich had
inwonen.
Alle vijf personen waren tengevolge van
het wassende water naar^de bovenverdie
ping van het huis gevlucht. Waarschijnlijk
is toen het huis door de stuwing van het
water ingestort en zijn de zeven personen
daarbij om het leven gekomen.
Een andere zoon van V., die met een tot
dusverre onbekend gebleven man hulp was
komen bieden heeft men niet meer terug
gezien. Het lijk van de schoonzoon is tot
nu toe aangespoeld en geborgen.
(Van onze speciale verslaggever)
De Alblasserwaard is herschapen in
een groot meer. De getroffen gebieden
zijn stroomloos, waardoor ook telefoon
verkeer onmogelijk is. De bevolking van
Hendrik Ido Ambacht is naar noodonder-
komens geëvacueerd en van alle kanten
stroomt hulp toe. Ook Alblasserdam is
grotendeels ontruimd. De meeste huizen
zijn ondergelopen en de verslagenheid
onder de bevolking is groot. Langs de
wegen stonden vluchtelingen te liften,
sommigen met een enkel koffertje en
een paar dekens, anderen nog slechts be
schikkend over de kleding die zij droe
gen.
Met alle beschikbare middelen werden de
slachtoffers naar schoolgebouwen in veili
ger streken overgebracht. Militairen van het
Rode Kruis en pontonniers trachtten ïnge-
slotenen met vletten uit hun isolement te
verlossen. Het reddingswerk wordt bemoei
lijkt doordat alle toegangswegen door hel,
water zijn afgesloten en doordat vrijwel
geen bruikbare vaartuigen bij de hand zijn.
Met kleine, open vaartuigen kan men zich
niet op de woedende watervlakten wagen.
Gistermiddag bereidde men zich in de pol
ders, grenzende aan de ondergelopen polders
rond Dordrecht, op de noodzaak van een
evacuatie voor. Men kan er niet op rekenen,
dat de binnendijken tegen de enorme wa
terdruk bestand zullen blijken. Op onze
tocht door deze gebieden vonden wij buiten
Dordrecht Rijksweg 16 afgesloten. In de
verte zagen wij een vlammenzee: de bran
dende vlasfabriek te 's Gravendeel. Wij na
men de oude weg en stonden weldra voor
de ondergelopen oude en nieuwe Beerpol-
der.
Juist dit voorjaar zou de Ketense dylc, een gedeelte van Schiclands Hoge Zeedijk onder
Capelle a. d. IJssel, by het veer naar Krimpen, verhoogd worden, zoals dit indertijd ook
geschiedde na de overstromingen van 1916. Tóen stond het water tot een hoogte van
3.35 plus Nieuw Amsterdams peil en de dijk is daarna gebracht op een hoogte van 3.65 plus.
Men meende, dat dit een veilige hoogte was, maar dit weekend is het water tot 3.82 plus
gestegen, een voor deze streken ongekende hoogte. Het water, dat over de Ketense dijk
sloeg, brokkelde een gedeelte van de achterzijde van de dijk af. Wanneer dit gedeelte van
de dyk doorgebroken was, zo deelde men ons bij het Hoogheemraadschap Schieland mee,
bad een groot gedeelte van Zuid-Holland onder water kunnen lopen!
De watersnood kostte vele stuks vee het leven. Eén van de vele slachtoffers t
hoge water, bij de Moerdijkbrug.
Dijkleger naar drie
bedreigde punten
Er waren drie punten in het Rotterdamse
poldergebied, die bijzonder veel zorgen wek
ten: bij Snellesluis, onder Nieuwerkerk, bij
de Ketense dijk en bij de Groene Dijk, in
de nabijheid van het gehucht Hitland,
eveneens onder Nieu—erkerlc.
Zaterdagavond al kwam het dijkleger in
actie, later aangevuld met burgers, die door
de burgemeester bevolen waren bij de
werkzaamheden aan de dijk te gaan helpen.
Dertig vrachtauto's met zand reden af en
aan om het gat in de dijk te dichten. Op
andere zwakke plekken van de dijk werkten
mannen, in de snijdende wind en doorweekt
van het water, dat over hen heen sloeg,
urenlang met zakken zand, die aangevoerd
werden met tientallen gecharterde wagens.
Schielands Hoge Zeedijk zal nu zeer
waarschijnlijk, op grond van de ervaringen
van dit weekend, over zijn gehele lengte
verhoogd moeten worden. Wel was men bij
het Hoogheemraadschap van mening, dat
de toevloed van water zeer exceptioneel en
zelfs uit een combinatie van springtij en
Noordwesterstorm moeilijk te verklaren was.
Gevaar voor Westland
geweken
De betrekkelijk smalle kuststrook bij
's-Gravenzande heeft ernstig onder de or
kaan geleden.
Over de gehele lengte zijn daar de
duinen voor de helft en op sommige plaat-
brachten aan Hoogvliet, zagen wy, zo ver sen voor |wee derden weggespoeld. Daarbij
als ons oog reikte, één grote watermassa j werden de bunkers uit de oorlogstijd geheel
onder een grauwe hemel, die weinig goeds ondermijnd. Vele van deze betonnen blok-
Enkele tydig ontkomen vluchtelingen had
den een tijdelijk onderkomen gevonden in
het telcgraafagentschap op de hoek. Levende
have en goed hebben zij moeten prijsgeven.
Maar erger nog moesten verscheidene
andere gezinnen er aan toe zyn. die door
het water werden verrast en op de zolders
van hun boerderijen waren ingesloten. Wij
vervolgden onze weg en zagen temidden
van als wrakhout meegesleurde werktuigen
en planken, een dode koe, over de dyk ge
spoeld.
Omstreeks half vijf in de ochtend was de
polder volgelopen. In de tijd van een half
uur was het water tot aan de dijkkruïn van
de binnenpolders gestegen. Het vee kwam
in het water om en enkele gezinnen brach
ten er niet meer dan het leven af. Vee uit
de aangrenzende polders zagen wij in kud-*
den over de dijk naar veiliger streken af
gevoerd worden.
Het was vannacht nog volstrekt onmoge
lijk een denkbeeld te krijgen van de om
vang van de financiële schade, die volgens
het ministerie van Verkeer en Waterstaat
zeker in de tientallen millioenen zal lopen.
Men heeft echter nog geen overzicht van de
enorme schade, die aan dyken en andere
kustverdedigingswerken is aangericht. En
men heeft ok nog geen flauw idee van de
schade die particulieren hebben geleden.
Alleen al in de electromotoreufabriek van
Smit te Slikkerveer wordt de schade op een
millioen geraamd. De schade aan de kunst-
mestfabriek te Vlaardingcn wordt eveneens
op ongeveer een millioen ruiden geschat.
Uiteraard zal zo spoedig mogelijk met het
herstel van de vernielde dijken cn wegen
worden begonnen. Indien met man cn
macht aar de stukgeslagen dijken wordt ge
werkt. zal het allerergste in enige maan
den hersteld kunnen zyn. Polderbesturen
en waterschapsbesturen zyn uiteraard de
aangewezen instanties om dijken en wegen
weer in goede staat te brengen, maar aan
genomen wordt dat een beroep moet wor
den gedaan op de rijksoverheid.
beloofde voor de komende nacht. De Dijk
graaf had daarom uitgebreide voorzorgs
maatregelen genomen. Op de dyken ston
den vrachtauto's gereed met klei en zand
om, indien het in de nacht van Zondag op
Maandag weer zou gaan stormen en
daardoor het water opnieuw vry spel zou
krijgen, direct tegenmaatregelen te kunnen
nemen.
De politiemannen hadden hun bureau zo
goed mogelijk watervrij gemaakt, maar de
natte plekken op de muren lieten zien. hoe
hoog het water was gekomen. De politie
mannen met bebaggerde laarzen en bemod-
derde uniformen, verzekerden dat zij, on
danks de vermoeidheid, die duidelijk op
hun gezichten was te lezen, van geen wijken
ken werden in puin veranderd. Anderen
leverden gevaar voor instorting op.
Op enkele plaatsen waren de duinen zo
danig geteisterd, dat de toestand kritiek
zou worden bij het opkomen van de vloed.
Honderden vrijwilligers hebben drie uur
ingespannen gewerkt. Zondagmiddag om vyf
uur was het gevaar voor het gehele West-
land bezworen.
zouden weten en weer de gehele nacht op
hun post zouden blijven.
Voorbij Hoogvliet is het ook een en al
water. De chef van het politiebureau zei,
dat tussen Hoogvliet en de kust zeker bijna
geen droog stuk weiland zou zijn te vinden.
De Januarivlocd van 1916: duizenden
landgenoten herinneren zich nog deze natio
nale ramp, waarbij 16 mensen om het leven
kwamen. In de middaguren van dc der
tiende Januari stak een zware Noordwes
terstorm op, die het zeewater opwaarts
stuwde het land In. Vooral in de Nieuwe
Waterweg werd het water buitengewoon
hoog opgejaagd. Van Rotterdam tot Schoon
hoven kwamen standen voor, hoger d3n men
bij mensenheugenis ooit had. Hetzelfde was
het geval langs de Brielse Maas, de Oude
Maas, Noord, Merwede, Dordtsche Kil, Hol
lands Diep en de Araer, In het algemeen
hebben echter de dyken zich hier toen uit
stekend geweerd, zodat rampen uitbleven
en hoegenaamd geen schade werd aange
richt.
Het ergst heeft van deze vloed te lijden
gehad het gebied rondom de Zuiderzee, Ten
Zuiden van Monnikendam bijvoorbeeld wer
den tien gaten geslagen van 40 tot 60 meter,
waardoor het water met kracht de laagge
legen polders binnenstroomde. Alles moest
vluchten, er was geen houden aan. Aan alle
kanten sloeg men alarm; Edam en Volen-
dam verkeerden in gevaar, de Westfriese
zeedijk werd bedreigd, de dijk van de Anna
Paulownapolder bij de Ewïjcksluïs bezweek,
de zeer grote polder Waterland was een
onafzienbare watervlakte.
Van Muiden was het grootste gedeelte
overstroomd. Bij Baarn brak de Eemdijk
'door, ten gevolge waarvan Bunschoten en
Spakenburg onder water kwamen te staan,
ten Noordwesten van de lijn BaarnAmers
foortNijkerkHarderwijk stond alles
blank, van Kampen liepen de lager gelegen
straten onder. Om de stad was alles een
watermassa: de omstreken van Meppel ston
den blank, van Urk liep viervijfde deel
onder water, en zou er nog veel meer te
noemen zijn.
Het allerergste was de toestand op het
eiland Marken, waar zich ontzettende
tonelen afspeelden. Hier lieten 16 mensen het
leven.
Geruime tijd heeft het geduurd, eer het
water weer was teruggedrongen. Later zijn
de dijken verzwaard om te voorkomen, dat
andermaal zulk een ramp ons volk zou
treffen.
De situatie op het eiland Texel was Zon-,
dagavond nog steeds ernstig. De polder De
Eendracht moet als verloren worden be
schouwd. Kritieke punten zijn nu nog bij
de Schans bij Oudeschild en twee plaatsen
meer naar het noorden. Het is nog niet te
overzien hoeveel slachtoffers de ramp on
het eiland heeft geëist. Een colonne van
circa 60 man is naar de bedreigde punten
teijj noorden van Oudeschild gezonden. Er
is ook medewerking gekregen van 58 mili
tairen van het vliegkamp De Mok. 21 bur
gers uit Sneek en een Rode Kruis colonn»
uit die plaats.
Was er een vloedgolf
in het spel?
Gemiddeld twaalf centimeter méér dan de
hoogste stand werd Zondagochtend, toen de
vloed tot stilstand kwam. gemeten. ln%Hoek
van Holland waar men met palmen (deci
meters) meet, werd Zondagmorgen bij hoog
water als hoogste stand genoteerd 142 palm.
Normaal hoogwater varieert van 115 tot 122
palm. De stormvloed liep dus niet minder.-,
dan ruim twee meter hoger op dan normaal-
Noodlottig is het samengaan geweest van
springtij (een bijzonder hoog lij twee dagen
rond Nieuwe Maan en Volle Maan) en een
storm met orkaankracht uil richtingen tus
sen Noordwest en Noord. Dan worden
enorme hoeveelheden zeewater de Zuide
lijke Noordzee ingestuwd, die door het Nauw
van Calais niet zo snel verder kunnen en
dus opstuwing van het zeewater tengevolge
hebben.
Het feit echter, dat in Rotterdam in de
nacht van Zaterdag op Zondag tussen 3 en
4 uur het water uiterst snel. opliep om
daarna weer tot. 5 uur langzamer le stijgen,
heeft bi? deskundigen de mening doen post
vatten, dat we hier wellicht te doen hebben
gehad met een z g. vloedgolf, een plotseling
als gevolg van de orkaan optreden van een
werveling, die hel water razend snel em
zeer hoog opjaagt.
