De zwaarst geteisterde gebieden
Humanisme, werkgelegenlieidspolitiek
koopkracht verhoging aan de orde
en
Partij raad bespreekt actuele problemen
Dr. Kortenhorst over Katholieke staatkunde
Nooit was het oordeel van de fractie
zo vrij als onder Romme
Niet vervreemden
maar binden
Verwoestingen
in Rotterdam
Zeeuwse en Zuidhollandse eilanden
Hér - -
Electr. centrales
uitgevallen
Ook P.T.T. treft
maatregelen
DE TIJD
MAANDAG 2 FEBRUARI 1953
PAGINA 7
Het stormde buiten en in het
Jaarbeursgebouw sloegen deu
ren met harde klappen dicht.
Maar in de vergadering van de Par
tijraad heerste een mild klimaat, toen
Zaterdagochtend het politieke deel
van de agenda werd afgewerkt. Was
deze voorjaarsstemming, die afstak
tegen de wat kregele sfeer van ander
halve maand geleden, voor de partij
een voorbode van een naderende len
te?
Prof. Romme hield zijn jaarrede
voor de Partijraad in grote stijl. In
zijn brochure „Het Miserere van de
katholieke staatkunde in Nederland"
heeft prof. Veraart de welsprekend
heid van de fractievoorzitter aldus
beschreven: „Gemakkelijk spreker als
hij is, is hij toch een bombastisch
redenaar, vol van holle rheitoriek in
zijn eindeloze en gladde volzinnen.
En de inhoud daarvan is zeer dikwijls
volmaakt duister. Voor een onge
schoolde menigte is dat misschien niet
zo heel erg, een wat ontwikkeld pu
bliek wordt er ten zeerste door ge-
irriteerd.
Met deze beschrijving zou aan de
jongste programrede van prof. Rom
me te weinig recht worden gedaan.
Weliswaar ontbrak de rhetorische
voordracht niet, maar de brede opzet,
de logische compositie en de weldoor
dachte formulering van deze rede
zouden haar zeker geschikt maken
voor rustige herlezing in gedrukte
vorm. Op ogenblikken als deze vindt
de politieke leider van de K.V.P. de
breedheid van woord en van gedach
te, die passen bij zijn formaat. Hij had
de vergadering in zijn greep en het
debat veranderde daaraan niets. In
tegendeel, aan het slot van het debat
kon dr. Kortenhorst met een verkla
ring, dat de samenwerking in de frac
tie nog nooit zo degelijk, hartelijk en
vrij was geweest als onder deze voor
zitter, van de zaal een klinkende
ovatie voor prof. Romme uitlokken.
Het doet altijd goed als een Neder
lands politicus getuigt van gevoel
voor verhoudingen door zijn rede te
beginnen met beschouwingen over de
internationale toestand. De rede
kwam daardoor op het niveau, waar
men liever staatkunde dan politiek
zegt. Intussen mondde het betoog over
de bedreigde positie van ons land toch
uit in een conclusie voor de interne
politiek: in dit bedreigde land dienen
alle positieve krachten in het rege
ringswerk te worden betrokken. Al
dus werd een brede basis gelegd on
der de brede-basis-politiek. Een
tweede pleidooi voor deze brede-
basis-politiek volgde: de katholieken
hebben de plicht de massa van de
onkerkelijke arbeiders niet van hen
te vervreemden, doch veeleer te bin
den. Het is blijkbaar 'de oprechte
overtuiging van prof. Romme, dat
zijn brede basis een belangrijk apos
tolisch aspect heeft. Hij is niet zo na-
ief te menen, dat katholieke staat
kunde de onkerkelijken zal terug
voeren naar bovennatuurlijk geloof,
maar hij meent wel, dat meer of min
dere vijandigheid van deze groepen
veroorzaakt kan zijn door de houding
der katholieken in het staatkundige.
Het is een respectabel optimisme, dat
doet hopen op de „doorbraak naar
ons".
Het komt ons voor, dat dit beoogde
effect van het samengaan met de
P.v.d.A. thans na zoveel jaren zou
moeten kunnen worden toegelicht
met concrete' feiten of verschijnselen
en dat het ontbreken van zulk een
toelichting een leemte was. Toen in
het debat op de schaduwzijden was
gewezen en een der sprekers, zij het
schuchter, gevraagd had om een mea
culpa wegens „nivellering" en „koude
socialisatie", volstond prof. Romme
met de opmerking, dat deze grote
woorden hem nog nooit met concrete
voorbeelden waren toegelicht. Wij
weten niet of het naar aanleiding van
dit antwoord was, dat op een ander
ogenblik de documentatie van fractie
en partij nog gebrekkig werd ge
noemd.
Het was maar goed, dat de lunch
tijd verbood hieromtrent een on
vruchtbaar debat voort te zetten. Het
zwaartepunt immers van prof. Rom-
me's rede zien wij niet zozeer in de
(zeker niet platonische) liefdesver
klaring aan de brede basis, maar in
de reële en actuele belemmeringen
voor die liefde, die in het verdere
betoog werden genoemd.
Dezelfde vaagheden, die prof. Rom
me inmiddels bij zijn critici meende
te onderkennen, trof hij ook aan in
het practische beleid, dat het huidige
kabinet op enkele kernpunten hard
nekkig in de nevelen blijft hullen. Bij
de begrijpelijke moeilijkheden om
alles wat er aan vast zit te overzien,
noemde prof. Romme het toch een
schreeuwende noodzaak, dat nu ein
delijk eens volkomen duidelijke taal
wordt gesproken ten aanzien van de
wijze waarop de regering het schep*
pen van werkgelegenheid denkt aan
te pakken. Hetzelfde geldt voor de
gezinspolitiek, waaromtrent op Prins
jesdag vertrouwen wekkende klan
ken werden vernomen, die echter
.eveneens in vaagheid verloren drei
gen te gaan als er geen uitwerking
van de thettna's op volgt.
Vaagheid was zelfs niet geheel
vreemd aan het antwoord dat prof.
Romme als goed politicus gaf op de
vraag, hoe men zich de verwezenlij
king zou dienen voor te stellen van
het bereiken van het voor de fractie
duidelijk gestelde doel: de herkerste
ning zowel van onszelf als van de
grote massa der ongelovigen. Steeds
zal dat antwoord naar gelang de om
standigheden n.l. anders moeten lui
den, zo merkte hij op. Inmiddels gaf
hij op korte t e r mij n wèl een
duidelijke koers aan: het positief uit
gaan naar de anderen, met handha
ving van onze beginselen. En hij ver
taalde dit meer concreet-staatkundig
in: samenwerking met onze principi-
(Van onze parlementaire redacteur)
Met de rede, waarin prof. Romme op de tweede dag van de vergadering der
Partijraad de grote lijnen van de politiek van zijn fractie uiteenzette welke
rede wy Zaterdag in 'n groot deel van onze oplage konden publiceren kwamen
de besprekingen Zaterdag volkomen uit de sfeer van de electorale techniek, om defi
nitief te verankeren in de actuele problemen. Behalve een groot aantal leden van
de fracties van de K.Y.P. in de beide Kamers, was ook dr. Kortenhorst, de voor
zitter van de Tweede Kamer, in Utrecht aanwezig. Ook deze zeer ervaren nestor
in de Katholieke politiek heeft ter vergadering het zyne gezegd. Hy sprak over het
belang van de katholieke staatkunde, ook op dit ogenblik en hij vergeleek onze
eeuw en de positie van het Christendom daarin met de laat-Romeinse tijd. Ook
toen was het Christendom in verdrukking, maar de grootste gevaren die het be
dreigden, waren niet de wreedheden van Nero en Diocletiaan. Veeleer lag het
gevaar in de verscheurdheid door de eerste ketterijen, die in het christendom zelf
ontstonden. Toen, zoals nu, gaat het weer voor een groot deel om godsdienstige
kwesties.
De strijd tussen
goed en kwaad
De vraag voor af tegen Christus is
niet alleen door Schaepman gesteld,
maar zelfs in de rede waarin president
Eisenhower zijn presidentschap aan
vaardde. Het gaat weer om de strijd
tussen goed en kwaad, tussen Christen
dom en wat daarbuiten staat. Voor het
winen van die strijd zijn katholieke
staatslieden, die op de bres staan, on
misbaar. Gelukkig zijn zij nog te vinden
op vele plaatsen in het vrije deel van
Europa en gelukkig heeft ook Neder
land de lijn via Schaepman en Nolens
weten voort te zetten.
Dr. Kortenhorst kon de vergadering
de verzekering geven, dat de katholieke
fractie in het algemeen en hy in het
bijzonder het volste vertrouwen had in
prof. Romme en de wyze waarop hy
zijn apostolische taak ziet en behartigt.
Er zyn wel eens boosaardige verhalen
de wereld ingestuurd, dat professor
Romme de fractie zou domineren, zo
dat eenstemmigheid van de fractie fei
telijk geen eenstemmigheid zou zijn,
maar dit kon dr. Kortenhorst met grote
beslistheid tegenspreken. „Ik heb in
de fractie gediend onder Nolens en
Goseling, onder Aalberse en Deckers,
maar ik kan u verzekeren, dat onder
geen van allen de vrijheid van het
woord zo veilig was als bij de huidige
fractievoorzitter."
Opmerkelijk was ook wat pater Stok
man bij de replieken nader over het
humanisme zei. Er was hem uit de ver
gadering op gewezen, dat er onder de
katholieken, met name de intellectuelen,
geen volkomen eenstemmigheid is ten
aanzien van de wijze waarop het huma-
nsime dient te worden aangepakt. Een
professor in de filosofie heeft onlangs
de stelling verdedigd, dat in plaats van
een strijdvaardige houding ons katho
lieken veel beter de toenadering zou
passen, daar immers onkerkelijkheid
dikwijls een kwestie is van parochiële
tekortkomingen en verwaarlozing. Het
gevaar in extremisme te vervallen, dat
vele buitenkerkelijken lopen, zou ons
tot voorzichtigheid moeten
Pater Stokman repliceerde daarop
met het maken van een streng ondei-
scheid tussen personen en stelsels.
Tegenover de eersten past ons van
zelfsprekend niets anders dan de
liefde. Tegenover het stelsel moeten wij
ons verweren.
Men verwachtte van dat stelsel
ook geen oplossing en bescherming
tegen extremisme. Kan een stelsel een
oplossing geven, wanneer het niet
uitgaat van God? Kan het op de duur
hoevast bieden, vooral wanneer we
reldschokkende gebeurtenissen zich
voordoen? En als onze activiteit in de
zielzorg onvoldoende is, dan kan dat
nooit een reden zijn om de taak
waarin wij tekort zijn geschoten dan
maar over te dragen aan degenen die
dit stelsel zonder God propageren.
Spaar ons voor deze stelsels, zo rede
neerde magister Stokman, die wat de
practische kant van deze zaak betreft
nog eens herhaalde, dat zijn bezoek bij
minister Staf hem overtuigd had van de
goede instelling van de minister. Nooit
zal hij humanisten die niet positief
kunnen verklaren humanist te zijn. de
gebruikelijke faciliteiten geven om de
humanistische bezinningsbijeenkomsten
bij te wonen. Nooit zal hij ook
humanistische verzorgers in het leger
zelf, dus in de kazernes, toelaten en ook
staat hij met de V.Pop het. stand
punt, dat de buitenkerkelijken onder
de zorg van de kerk thuis horen. Er
is dus een groot verschil in behandeling
van de thuisfronten van christelijke en
humanistische huize.
De heer Berkhout had de opmerking
gemaakt, dat de vaststelling van het
aantal verzorgers, dat blijkens de mede
delingen van minister. Staf, tot de hu
manistische verzorging wordt toegela
ten. maar een slag in de lucht was.
maar pater Stokman zag daarin wel de
gelijk een belangrijk winstpunt. Via de
begroting zal immers de Kamer jaar
lijks een zekere contróle kunnen uitoe
fenen, waarbij zij van deze cijfers kan
uitgaan. Met de heer De Wolf was hij
overtuigd, dat het de humanisten niet
om verzorging, maar veeleer om kern
vorming te doen is. Maar toch kan de
overheid subsidie niet geheel weigeren
Alleen al om practische redenen niet,
want een zeer sterke maatschappelijke
agitatie en een scherpe politieke hetze
zouden daarvan 't gevolg zijn. Men moet
het een tegen het ander afwegen en
dan niet vergeten, dat er slechts van
een zeer gering subsidie sprake is.
Het zou volgens pater Stokman het
beste zijn, indien de overheid een eigen
neutrale „sociale dienst" in het leven
zou roepen en daarbij het humanisme
zou inschakelen.
Een interessante kwestie werd door een
andere expert van de fractie uiteengezet,
n.l. door drs. M. Janssen, die nader in
ging op de noodzaak van een program
van werkgelegenheid. Alleen dan wan
neer het particulier initiatief de taak
niet aan kan, zoals bij het Breedband-
project van oud-minister Van den Brink,
kan zij met eigen investeringen op de
stoel van de ondernemer gaan zitten. An
ders past haar slechts de taak van „kli
maat scheppen". Drs. Janssen gaf te
kennen, dat het idee vah dr. Delfgaauw,
die tot een politiek van ruime koop-
kracht-verhoging wilde overgaan, op en
kele bezwaren stuitte. Op de eerste plaats
komt dan het inflatiespook om de hoek
gluren, vervolgens dient men er op be
dacht te zijn, dat dit alles parallel moet
lopen met een verruiming van de ex
port. Wat de veel besproken methode
van openbare werken betreft. daarvan
was hij zeker geen tegenstander zonder
meer, maar dit dient weer ten nauwste
gekoppeld te worden aan het doel: de
werkloosheids verzorging structureel te
doen zijn, waarbij deze deel moet uit
maken van het grote industrialisatie
beleid.
Dr. Delfgaauw had zijn plan tot verho
ging van de koopkracht mede met het oog
op de positie van de middengroepen ge
propageerd. Het zou volgens hem vooral
goed werken, daar bij de middengroepen
een grote inhaalvraag bestaat, die vanzelf
de productie zal stimuleren. Hij sprak de
hoop uit, dat de K.V.P dit vraagstuk met
hetzelfde elan zou aanpakken als waar
mede dat van de middengroepen door de
partij is aangegrepen.
Aan het eind van de vergadering werd
de stemming bekend gemaakt, die aan de
K.V.P. een nieuw bestuuraanwees. Voor
zitter Andriessen zag liet vertrouwen in
zijn beleid wederom duidelijk uitgespro
ken door ziin benoeming tot voorzitter.
Ondervoorzitter werden prof. dr. ,T. Gielen
en Chr. Matser. terwijl in het nartijbe-
stuur werden gekozen: Th. S. J. Hooy, C.
G. A. Mertens. J. A. Middelhuis, mr. P.
J. M. Aalberse. F. H, Terwindt, J. J, de
Wit. mej. A. Nolte. mevr. L. Dings-Hen-
drickx. mej. C. Stringa. prof. mr. L. G. A.
Sell lichting en de door de jongeren als
tegen-candidaat gestelde heer Laan.
Schiedam heeft geen merkbare schade
opgelopen, maar op de grens tussen
deze stad en Rotterdam, bleek ook hier
het water een verwoestende werking
te hebben uitgericht. In de omgeving
van de Merwehaven lagen de straten
onder een golvende watermassa bedol
ven. De treinen, die voor de aanvoer
naar en van deze haven lopen, moeten
zorgdragen, stonden tot hun assen in
het water. Sommige gedeelten van de
straten, die in de loop van de middag
droog waren gekomen, waren omge
woeld alsof bommen en granaten het
wegdek hadden vernield. Ontstellend
was het gat voor de kerk op de West
zeedijk Het niets ontziende water had
het gehele Parkzicht overstroomd.
Door verschillene straten en sloppen
was een ware zondvloed ontstaan en
deze had voor bedoelde kerk een gat
in het wegdek geslagen over een lengte
van ruim dertig meter. Tientallen men
sen waren dan ook hier bezig het kerk
gebouw voor verdere schade te vrij
waren.
Het terrein van de Rotterdamse Lloyd
heeft de gehele nacht en een gedeelte
van de Zondagmoren blank gestaan
onder een waterlaag van bijna een
meter hoog. De drie schepen die bin
nen waren de „Ternate", de „Over
ijssel" en de „Slamat", bekwamen geen
schade. Maar de boten, die in de lood
sen waren opgeslagen, werden door het
water aangetast. Extra werkkrachten
werden onmiddellijk ingeschakeld om
de vrachtgoederen hoger op te brengen.
Het gedeelte van Rotterdam, dat aan
de rechteroever van de Maas is gelegen,
is er, in vergelijking met Rotterdam-
Zuid, redelijk goed afgekomen. Pompen
werden onmiddellijk in het werk ge
steld om de huizen weer droog te ma
ken. De brandweer verleende hierbij
de noodzakelijke assistentie. In de on
middellijke omgeving van de Maas ech
ter was de toestand ernstig. De rivie:
was buiten de kademui-en gekomen en
het water overstroomde de hierlangs
gelegen werven en werkplaatsen. Rot
terdam-Zuid bleek echter het zwaarst
getroffen gedeelte te zijn. Dit stadsge
deelte is voor een groot gedeelte door het
water overstroomd. In verscheidene bene
denhuizen dreef het huisraad in de ka
mers rond. Met roeiboten werden ouden
van dagen en zieken uit htm huizen ge
haald; kleding en inderhaast verzameld
huisraad in koffers, soms in kussenslo
pen. met zich meevoerend. Het viaduct,
volgend op de grote Maasbrug, is
heel onder water gestroomd.
HUIS MET TWINTIG MENSEN WEG
GESPOELD IN 'S GRAVENDEEL
Walcheren
Advertentie
ele tegenstanders, zowel in als buiten
het Christendom.
Echter in de politieke arena is
thans het opdringen van het huma
nisme ook door prof. Romme als een
nieuw fenomeen gesignaleerd. Hoe
wel deze zeer voorzichtig werden
aangeduid, kon men toch in zijn rede
reeds de mogelijkheid voor het ont
staan van nieuwe politieke kracht
velden onderkennen, die gevaar op
leveren voor het concrete doel dat hij
voor het beleid van de K.V.P.-fractie
juist onder de huidige omstandighe
den primair had gesteld. Het toe
komstbeeld van een politieke con
stellatie, waarbij de brede basis zou
moeten wijken voor een smallere
wees hij wel als volkomen ongewenst
van de hand, maar het wisselen der
omstandigheden klonk toch reeds
door in de woorden waarmede prof.
Romme ditmaal allerminst in het
vage het front aftekende en zijn
wensen te kennen gaf ten aanzien
van de houding van de overheid te
genover het humanisme. Deze wen
sen kwamen hierop neer: gods
dienstige verzorging komt slechts
aan de kerken toe. Een andere ver
zorging dan godsdienstige moet ook
door he<t humanisme kunnen geschie
den, omdat de tolerantie dat vereist,
maar dan alleen voor diegenen, die
uitdrukkelijk in humanistisch milieu
verzorgd wensen te worden.
Voor zover dat onder de huidige
omstandigheden mogelijk is, heeft
prof. Romme dus gezegd waar het
op staat. Men kan hem daar slechts
dankbaar voor zijn en men zal er o.i.
goed aan doen bij het trekken van
conclusies even voorzichtig te werk
te gaan als de fractievoorzitter dat
deed bij zijn formuleringen.
De zeedijken op het eiland Walcheren
zijn op verschillende plaatsen bezwe
ken. De Nieuwe Kerkerpolder en de
Suzanna-polder zyn volgelopen. In de
dijk by Rammekens zyn ernstige gaten
geslagen, onder andere bij Veere en
Vhssingen. In laatstgenoemde plaats is
de toestand ernstig. De binnenstad staat
blank en het water in de straten be
reikte een hoogte van drie a vier meter.
Ook Veere en Arnemuiden staan onder
water. De watervoorziening van Middel
burg is in gevaar.
N oord-Beveland
Bijna geheel Noord-Beveland staat
onder water. Er zijn tientallen slacht
offers. Alleen in Kortgene zijn er naar
schatting ongeveer 35 doden te betreu
ren. Alleen Wissekerke en Camperland
zijn droog gebleven, en vermoedelijk
eveneens een deel van Colijnsplaat,
maar met deze laatste plaats heeft de
rest van het eiland geen verbinding.
De volgende polders op het eiland staan
onder water: de Stadspolder bij Kort
gene, de Willempolder, de Willem
Adriaanpolder, Westpolder, Oostpolder,
Smallegangepolder, Frederikpolder.
Oud-Kortgenepolder. Annapolder. Kats-
polder en Geertsdijkpolder.
Op het eiland is een groot gebrek
aan rubberboten. Voorts moet uit Zuid-
beveland zoet water worden aange
voerd, aangezien er geen waterleiding
op Noordbeveland is. Ook levensmid
delen worden aangevoerd. Van Otseveer
zijn enkele boten onderweg.
Zuid-Bevel and
De zeedijken bij de Ellewoudsdijk,
Kattendijke, Baarland en Kruiningen
zijn doorgebroken. De Reigersbergspol
der en de Wolverdyksepolder zijn on
der gelopen. Rilland Bath en Kruinin
gen zijn geïsoleerd. Het water stroomt
met grote kracht de polders binnen. In
deze gebieden is men begonnen met de
evacuatie van de bevolking, die naar
Goes zal worden gebracht. De zak van
Zuid-Beveland is het hevigst getroffen.
Onmiddellijke evacuatie is gelast in
verscheidene plaatsen.
Doordat de Nieuwlandepolder bij
Krabbendijke is ondergelopen, is de
laatste verbinding over het vaste
land met Walcheren en Zuid-Beve
land vanmorgen verbroken. Alleen
voor zeer dringende gevallen wordt
een bootdienst tussen Yerseke en Ber
gen op Zoom onderhouden.
Zeemvsch Vlaanderen
In Zeeuwsch Vlaanderen zijn de dij
ken bij Terneuzen, Hoofdplaat. Ossen-
nisse, Hontenisse en van verscheide
ne andere polders doorgebroken. Bij
Kadzand is de zee over de sluis gesla
gen. Grote stukken duin zijn wegge
spoeld. In verscheidene dijken zijn ga
ten geslagen.
Zeeuwse eilanden
St. Filipsland is ook zwaar getroffen.
De bevolking is geëvacueerd. Van de
overige Zeeuwse eilanden is weinig
nieuws binnengekomen, aangezien de
telefoonverbindingen zijn gestagneerd.
Dordrecht en omgeving
Het gebied rondom Dordrecht is ern
stig geteisterd. Meer dan de helft van
de stad Dordrecht werd Zondagnacht
overstroomd. Het water drong veie hui
zen binnen. In de 's Gravendeelse dijk,
die het eiland van Dordrecht aan de
westzijde beschermt tegen de Dordtse
Kil, sloeg een gat. De Noorderdyk
werd overspoeld.
Evenals in Dordt werden de inwoners
van Zwijndrecht ook gewaarschuwd
door middel van sirenes en klokgelui.
Zondag omstreeks half vijf voltrok zich
het gruwelijk lot van de stormvloed
aan de oude en nieuwe Beerpolder on
der Dubbeldam. Ongeveer 1200 H.A.
polderland stond blank. De spoordijk
werd totaal verwoest. De electrische ge
malen onder Dubbeldam werden onder
water gespoeld. De waterkerende dijk
van de Eendrachtspolder in de Hoekse
Waard werd op drie plaatsen doorbro
ken. In Numansdorp zijn twee polders,
tezamen ongeveer 650 H.A. groot, on
dergelopen. In de Torensteepolder
(groot 1000 HA) werden de 2000 bewo
ners grotendeel geëvacueerd. Sliedrecht
werd practisch een eiland. De Alblasser-
waard liep onder, doordat op twee
plaatsen de dijk doorbrak. Ongeveer
1200 huizen in Sliedrecht kwamen
der water te staan. Ook Papendracht,
(geheel geïsoleerd zonder water, licht
gas)Oud-Albals en Wijngaarden kwamen
onder water. De polders Het Zand, Bur-
gemeester-Crezeepolder en de polder
voor Donkersloot nabij Ridderkerk
stonden blank, evenals de in dit gebied
gelegen gemeenten Zwijndrecht, IJs
monde en Hendrik Ido Ambacht heb
ben ernstige schade opgelopen
Krimpenerwaard is sinds 1916 niet zo
ernstig geteisterd als thans. De dijk bij
Krimpen aan de Ussel IS op vele
plaatsen zwaar gehavend.
Te middernacht was de toestand ln
Dordrecht niet meer critiek. Ditzelfde
gold voor het merendeel van de gebie
den rond deze stad. De gaten in de
Noorderdijk, de Kildijk en de Kilkade,
zomede bij de Wieldrecht en de Vee
haven waren toen gedicht. Hulp,
nog voortdurend van alle zijden werd
aangeboden, heeft men niet meer no
dig. Verder vernamen we over Dor
drecht nog: Het tweede hoge tijd liet
2,82 meter meten, hetgeen aanmerkelijk
minder was dan Zondagochtend, toen
alle polders ten Zuiden van de Wiel-
drechtse Zeedijk verloren gingen.
Zuid-Hollandse eilanden
Op het eiland Goeree-Overflakkee
heerste afgelopen nacht een noodtoe
stand. Mensen uit Stellendam en Oud
dorp zijn met bootjes naar de dijk ge
bracht. Naar schatting zijn veertig men
sen op dit eiland om het leven geko
men. Een gedeelte van de huizen is
weggespoeld. Men heeft dringend be
hoef te aan voedsel en drinken. De ha
ven van Goeree was niet meer te berei
ken
De reddingsboot van Stellendam heeft
vis Scheveningen Radio het ministerie
van Verkeer en Waterstaat om onmid
dellijke maatregelen verzocht. De toe
stand wordt zeer ernstig genoemd. In
het radiografisch contact is verzocht
een groot schip te zenden om de bevol
king te evacueren. Zou zulks niet ge
beuren, dan zouden nog meer doden
zijn te betreuren. Het ministerie heeft
toegezegd dat in overleg met de Marine
alle mogelijke hulp zal worden geboden
In Melissant, waar geen direct gevaar
dreigt indien de wind niet in kracht
toeneemt, zijn vier lijken aangespoeld
van inwoners uit Stellendam. Herkingen
is in de afgelopen nacht geheel geëva
cueerd. Hoewel het dorp wel is over-
Zo moesten overal de mensen, die door de orkaan en het aanstormende water werden verrast, een veilig heenkomen
zoeken. Dit gezin is gevlucht uit 's-Graven'deel en hee ft de pont over de Dordtsche Kil weten te bereiken.
spoeld. zijn er geen slachtoffers te be
treuren. Dirksland is nog droog, doch
wordt wel bedreigd. Men is tot dusver
de situatie aldaar meester. Zowel Oude
Tonge als Nieuwe Tonge staan e'
eens onder water. Nadere gegevens
ontbreken. Ook Stad aan het Haring
vliet is blank, doch er zijn geen slacht
offers te betreuren.
In Middelharnis, dat gedeeltelijk on
der water staat, zijn tot nu toe tien
personen aan het water ten slachtoffer
gevallen. De bevolking op het eiland is
rustig.
De gemeenten Oudenhoorn en Helle-
voetsluis staan geheel onder water:
Zuidland, Abbenbroek en Nieuw Helle
voet gedeeltelijk. De bevolking
Abbenbroek en Oudenhoorn is geëva
cueerd. De afsluitdam in de Brielse
Maas nabij Oostvoorne is over een af
stand van ongeveer 300 meter ernstig
beschadigd. Zij loopt ernstig gevaar. Dt>
boulevard in Oostvoorne is ernstig be
schadigd De duinen zijn over kilome
ters lengte weggeslagen. In 's-Grav;
deel is de toestand hopeloos. Vanmorgen
bereikte ons het bericht, dat hier reeds
50 a 55 slachtoffers te betreuren zijn.
Er is een huis ingestort, waarin 20
mensen een toevlucht hadden gezocht
Allen werden door het water meege
sleurd. Zeshonderd personen zijn thans
bijeengebracht op de bovenverdiepinc
van de lagere school, waar zij op el
kaar gepakt het zakken van het wa
ter afwachten. Op het ogenblik staat ei
ruim anderhalve meter in de school.
De „God zij Dank-polder", de Bosse
polder, de Scheurpolder en het eiland
Roozenburg zijn grotendeels onder wa
ter gelopen. Er is veel vee verdronken.
Een van de zwaarst getroffen dorpen
is het 4500 zielen telende Numansdorp
in de Hoeksewaard. In de loop van de
dag zijn 3000 inwoners geëvacueerd naar
de omliggende dorpen. Het meerendeel
is in de scholen bij familieleden onder
gebracht in Klaaswaal. De dijken zijn
on verschillende plaatsen doorgebroken.
Vermist wordt een 25-tal inwoners.
Aangenomen wordt, dat verscheidene
inwoners zijn verdronken, onder wie
een gezin, bestaande uit man, vrouw en
tien kinderen.
Langs Nieuwe Maas
De Kappelpolder bij Maassluis is in
drie minuten onder water gelopen, On
geveer 1500 huizen in Maassluis werden
een prooi van het water. De Maasdijk
doorgebroken. Vele fabrieken ir
Maassluis hebben grote schade opgelo
pen. Ook in Vlaardingen was de toe
stand kritiek. Het havengebied van
Vlaardingen stond geheel blank. Fa
brieken liepen onschatbare schade op.
In Schiedam is een 33 meter diepe
bouwput voor het nieuwe dok van
Wilton Feyenoord vol gelopen. Het wa
ter stond tot aan de rand van de
sluisdeuren. Vele fabrieken en wonin
gen hebben waterschade opgelopen.
Vierhonderd passagiers voor Engeland
bevinden zich in Hoek van Holland nog
steeds aan boord van det Harwich-
boot. Het schip mag niet vertrekken.
In Rotterdam zijn verscheidene stads
delen overstroomd. Rotterdam-Zuid was
Heen bereikbaar via de autotunnel. De
toegangen tot de Maastunnels zijn met
vloedschotten beveiligd en lópen
geen gevaar. Opgeslagen goederen op
de loswallen langs de rivier, dreven
rond.
Het water heeft op drie plaatsen de
Pastoriedijk te Pernis overstroomd. In
Pernis zelf was de toestand niet onheil
spellend. De raffinaderij van de B.P.M.
is wegens de grote waterschade geheel
stil gelegd. De grote electriciteitscen-
trale aan de Gallileïstraat moest de
stroomvoorziening staken. Rotterdam is
thans aangewezen op de centrale aan de
Schiehaven, die echter door waterschade
lechts met twee machines kan werken
De kraakgasvoerziening te Pernis is ge
stagneerd geweest.
Brabant
Het water van de Westerschelde heeft
grote gebieden in Zuidwest Brabant
blank gezet. Een zeedijk van de Wester
schelde is ter hoogte van de Ossen-
drcchtse Haven bezweken. De gehele
Vydtpolder staat blank. Ook de Bin
nendijk is doorgebroken. De daarachter
gelegen polders zijn ondergelopen. In
Willemstad was de toestand allerbe
droevendst. Het dorp stond practisch
geheel onder water.
De polders Ruygenhil en Oude Hey-
ningen staan blank. De electriciteit viel
uit, Vele gezinnen in Willemstad moes
ten worden geëvacueerd. Tot een tien
kilometer ten Zuiden van Moerdijk
Te Rotterdam en
Dordrecht
De electrlciteits voorziening in geheel
Zuid-Holland is in grote moeilijkheden
geraakt. De grote centrales te Rotterdam
en Dordrecht zijn uitgevallen, doordat de
installaties gedeeltelijk zijn overstroomd.
Er wordt een dringend beroep gedaan
op de gehele bevolking van Zuid-Holland,
zo zuinig mogelijk te zijn met het gebruik
van electriciteit. Dit is in het belang van
de vitale krachtbedrijven, die moeten blij
ven functionneren.
Vandaag zou een speciale rantsoenering
van stroom worden ingevoerd.
De directeur-generaal der P T.T. heeft
met zijn staf de toestand1 van de PTT-
verbindingen en de te nemen maatrege
len tot het onderhouden en het herstel
er van besproken. Daar de situatie nog
zeer onoverzichtelijk is en slechts zeer
incidentele gegevens beschikbaar zijn, is
het niet mogelijk strakke richtlijnen
uit te vaardigen. De P.T.T.-autoriteiten
in den lande zullen naar bevinding van
zaken handelen. De postdienst zal gaan
werken van een aantal goed bereikba
re knooppunten uit in of bij de geteis
terde gebieden, waarbij het van de toe
stand zal afhangen of van voer- of
vaartuigen gebruik zal worden gemaakt.
Alle P.T.T.-lcantoren en stations in de
getroffen of bedreigde gebieden zullen
dag en nacht geopend zijn. Het P.T.T.-
personeel krijgt de uitdrukkelijke op
dracht om ter beschikking te blijven
van de eigen dienst. Het zal zich niet
mogen aansluiten bij noties van hulp
verlening buiten de P.T.T
De telexverbinding met Brussel is
Zondagmorgen uitgevallen doordat het
verbindingskantoor" te Antwerpen door
hoog water is overstroomd.
Radio-nieuwsdienst
snel en nauwkeurig
Belangrijk aandeel in be-
strijding nationale ramp
(Van onze Hilversumse correspondent)
De radionieuwsdienst te Hilversum
heeft door de nauwkeurige en snelle
berichtgeving over de ramp en de hulp
acties prachtig werk verricht. Het ge
hele Nederlandse volk kreeg' door de
langdurige uitzendingen een inzicht in
de omvang van de ramp en reageerde
spontaan. Binnen korte tijd kwam een
ononderbroken stroom van hulpaanbie
dingen binnen. Ook de bestrijding van
de watersnood zelf ondervond veel hulp
van de aanwijzingen en oproepen, die
door de nieuwsdienst werden gegeven.
Met korte tussenpozen werden nieuws
uitzendingen van een half uur de gehele
Zondag gegeven. Om zes uur 's avonds
werden ruim veertig minuten achtereen
door twee nieuwslezers mededelingen
verstrekt. De radionieuwsdienst is niet
afgeweken van het principe om eik be
richt te verifiëren, hoe moeilijk dit ook
was, ter voorkoming van geruchten. Om
zes uur was de stroom van hulpaanbie
dingen uit het gehele land zo groot dat
het hoofd van de nieuwsdienst, de heer
S. Witteboon, in overleg met de rege
ring de uitzendingen hierover beëindig
de. Inmiddels was voor dit doel een
centrale regeringsinstantie aangewezen.
Hilversum I is de gehele nacht jn de
lucht gebleven om aanwijzingen te ge
ven bij de bestrijding van de waters
nood. De radioverenigingen hebben de
inzamelingen van geld voor de slacht
offers geopend met een gezamenlijke
gift van 45.000. Reporters van de
radioverenigingen waren reeds Zondag
in de weer om de luisteraars in het
gehele land ooggetuigeverslagen van de
ramp te geven.
Dijken van N.O.-Polder
weerstaan elementen
(Van onze correspondent)
Alhoewel er onder de bevolking van de
N. O.-Polder enige ongerustheid bestond,
bleek later dat deze geheel ongegrond
geweest was. De dijken hielden zich goed.
Zondag was het peil ongeveer een meter
boven het normale, doch des middags zak
te het water tot 40 cm. boven het peil.
spoelde het water over het land. De
Dijk bij de „blauwe hand" is door
gebroken. In het gebied tussen het Hol-
landsch Diep en 't Volkerak geraakte
5000 ha. land onder water. Pontonniers
uit Hedel verleenden hier hulp. Ook
elders was de hulp van militaire zijde
groot. De dijken om Dinteloord bleken
niet bestand tegen het water. De An
napolder, de Carolinapolder en de
Randpolder langs het Volkerak liepen
vol. Er is veel vee verdronken. Een
Dieseltrein heeft uit Zevenbergen een
deel van de bevolking geëvacueerd
naar Roosendaal. In Maaden en Drim-
melen zijn tweehonderd mensen ge-
isoleerd, De bevolking van Nieuw
Vossemeer wordt geëvacueerd.
Voor zover thans kan worden nage
gaan is het gebied rondom Halsteren
het zwaarst getroffen. Alleen al in de
Auvergne- en Theodorus Polders zijn
tot nu toe 17 personen om het leven
gekomen. Het aantal zal naar wordt
gevreesd meer dan het dubbele blij
ken te zijn.
Alle polders rond Waspik in de Lang
straat zijn ondergelopen. De boeren zijn
gevlucht.
In de Tholense dijk werden acht ga
ten geslagen. Hierdoor zijn vrijwel alle
polders ten Westen van de lijn Lepel
straatBergen op Zoom onder water
komen te staan. Het water heeft op vele
plaatsen een hoogte van ruim zes meter
bereikt.
In Bergen op Zoom is de machinefa
briek „Holland" onder water komen te
staan, De schade wordt op anderhalf
millïoen gulden geschat. Een aantal hui
zen aan de dijken moesten geëvacueerd,
worden.
Een der gezinnen bestaande uit zes
personen kon eerst op het laatste mo
ment worden gered. De spoorlijn van
Eergen op Zoom naar Vlissingen werd
cp enkele plaatsen weggeslagen.
T exel
Op Texel denkt men de situatie
meester te zijn. De dijk van de Een-
drachtpolder naar de Waal en vervol
gens naar Den Burg, die op enige
plaatsen over afstanden van 20 to', 30
meter was opengeslagen, heeft men
met zeilen en zakken zand voorlopig
beveiligd. De kruin is echter nog zwak
en daarom hebbe de eiland-bewoners
een aanbod van burgemeester W. Tho
massen van Zaandam om ruim 50.000
zandzakken te" leveren met beide han
den aanvaard. In de Zaanstreek is men
daarop onmiddellijk aan het werk ge
togen. Arbeiders werden door de poli
tie uit hun bed gehaald en om twee
uur vertrokken de eerste wagens met
zandzakken naar Den Helder.
Zondagavond werd officiee» beves
tigd, dat vier van de inzittenden van
een autobus met werklieden, die in de
ochtenduren op weg n ar de bedreigde
plaatsen op het eiland door het water
was overweldigd, de dood hebben ge
vonden. Over een vijfde inzittende ver
keert men nog in onzekerheid. Aange
nomen mag echter worden, dat ook hij
het leven heeft verloren.
