BRABANT STAAT BLANK van Bergen op Zoom tot Geertruidenberg Opgejaagd zeewater over de Waker sloeg Droeve stoeten trokken door de polders 1 ONTZAGLIJKE RAMP NOG NIET TE OVERZIEN Amerika biedt hulp aan Twee ministers ter plaatse Gat in de dijk gestopt met een schip Hondsbossche zeewering hield zich goed Studentensoldaten en arbeiders zij aan zij Angstige nacht voor bewoners het dorp Petten van Stellendam en Zuidland hebben tekort aan redders Hulp voor de getroffenen Engeland stuurt tien helicopters Twee gezinnen vermist in Poortugaal Acht doden te Hontenisse In Sliedrecht de toestand hopeloos Schade tientallen millioenen Te Vlissingen MAANDAG 2 FEBRUARI 1953 TROUW DUITSE HULP VOOR ROTTERDAM AANGEBODEN De burgemeesters van Duisburg en Dusseldorp hebben Rotterdam hulp aangeboden en hun medeleven met de ramp, die Nederland heeft getroffen, betuigd. (Van een speciale verslaggever) Een tocht door Westelijk en Noordwestelijk Brabant levert een oneindig triest beeld van ellende. Smalle, met hout, pakken stro en gebroken huisraad overdekte wegen voeren er tussen onafzien bare grijsgrauwe witgekuifde watermassa's; soms zijn de wegen zoals onder Geertruidenberg al overspoeld en is communicatie onmogelijk. Ook andere plaatsen, zoals Moerdijk en Klundert, zijn volstrekt geïsoleerd. Het ergste is daarbij dat gas, water en stroom uitgevallen en tele foonverbindingen verbroken zijn. Een totaal overzicht van de ramp, die met n West-Brabant getroffen heeft, was gis teravond nog niet te krijgen. Maar wel staat vast dat dit een der zwaarst ge troffen gebieden In de vroege Zondagochtend heeft het woeste water van Volkerak en Hol lands diep op zeven a tien plaatsen de dijken doorbroken. Met geweldige snel heid stroomde daarop het opgezweepte water de laag gelegen dorpen en pol ders in. Om acht uur in de ochtend volgde nog een doorbraak bij Lage Zwaluwe, waarop weer nieuwe over stromingen volgden. Daar bij Lage Zwaluwe, dat gistermiddag geëvacu eerd werd, was de toestand zeer kritiek. Hier zagen wij huizen tot aan het dak in het water staan, andere misten de gevels, waren in elkaar gezakt of stonden op instorten doordat de funda menten weggespoeld waren. Met welk een haast de bewoners ge vlucht zijn mag hieruit blijken, dat hier en daar op de scheefgezakte tafel bet eetgerei nog niet eens was weggeruimd. Een oude, zwaar getroffen boer, wil de niet weg uit zijn bouwval! g huis. Hij moest haast met geweld geëvacu eerd worden. In een andere boerderij lag een vrouw in barensweeën. Herhaaldelijk heeft men getracht haar per vlet en per boot te bereiken maar elke poging mis lukte door de zware stroom die de lichte vaartuigen deed omslaan. Ook met militaire boten kon haar geen hulp worden geboden. Gistermid dag was men bezig haar twee kinderen die nog in huis waren, te evacueren: de vrouw die slechts door haar moeder werd bijgestaan, moest men in haar nood alleen laten. Zo zijn er talloze trieste gevallen. Overal ziet men hetzelfde tragische beeld van in een striemende regen vluchtende familie. meestal alleen maar met een koffertje of wat schamel bezit inderhaast op een karretje ge gooid. Boeren drijven hun vee naar veili ger plaatsen. Auto's rijden af en aan, vletten en boten varen heen en weer om de wanhopige mensen te redden. Duizenden getroffenen zijn geëvacu eerd naar Breda, Roosendaal en Ber gen op Zoom, dat zelf gedeeltelijk on der water staat. In Breda is het gebouw „Concordia" de centrale evacuatiepost, vanwaar de gezinnen naar particulieren, grote ge bouwen en kazernes worden vervoerd. Buitengewoon groot is de medewer king van de bevolking in deze steden. Van alle kanten komen aanbiedingen voor hulpverlening in velerlei vorm. Versuft en verslagen wachten de men sen in de centraalposten op hun trans port. Het is allemaal zo verschrikkelijk snel gegaan, dat zij hun lot nog niet volkomen begrijpen, Tussen Hoge- en Lage Zwaluwe was b.v. gistermiddag, om drie uur de polder nog droog, om vijf stonden hon derden hectaren volkomen blank. Slechts boomtoppen en de bovenverdie pingen van huizen en boerderijen ste ken nog boven het water uit. Hier werd i macht door burgers en mi- De Amerikaanse ambassadeur, de heer Selden Chapin, heeft aan de mi nister-president, dr. Drees, zijn harte lijk medeleven betuigd met de natuur ramp, welke Nederland heeft getrof fen. Hij heeft daarbij mede gedeeld, dat de Amerikaanse regering hem ge machtigd heeft aan de Nederlandse re gering het aanbod te doen om Ame rikaanse militaire hulpmiddelen te harer beschikking te stellen. Ook de inwoners van Hendrik Ido Am bacht moesten voor het opkomende water de vlucht nemen. litairen gewerkt aan verhoging van de wegen met zandzakken. Tussen Waspik en Waalwijk, in de Langstraat, heeft het losgebroken wa ter van het Oude Maasje een gat van dertig a veertig meter in de weg ge slagen en alles overstroomd. Hier wordt nog niets gedaan aan hulpver lening op grote schaal en moesten de mensen zich inderhaast naar veiliger oorden begeven. Zo kan men veilig zeggen dat heel Westelijk en Noord-Westelijk Brabant van Bergen op Zoom tot Geertrui denberg een oppervlakte van pl.m. 20.000 hectare, blank staat, gedeeltelijk met zout water. De gevolgen van de ontzaglijke ramp, die dit vruchtbare gebied getroffen heeft, zal eerst over enkele dagen in volle omvang te zien zijn. Op het gemeentehuis te Halsteren stelden minister Witte en minister Beel zich Zondag van de toestand op de hoogte. Alles werd gedaan om zoveel mogelijk personen uit het getroffen gebied in veiligheid te brengen. Men moet evenwel aannemen, dat van de mensen, die worden vermist, slechts weinigen terecht zullen komen. In de provincie Zuid-Holland staat het reddingswerk onder leiding van de waarnemend commissaris der Ko ningin, mr. J. J. R. Schmal. Mr. Kesper is n.l. met vacantie. KRIMPENERWAARD ZORGVOL Zeer zorgvol is de toestand in de Krimpenerwaard. met name in Ouderkerk aan de IJsel. Daar brak de dyk door over een lengte van 25 meter. VLUCHTEND VOOR HET WATER (Van een onzer verslaggevers.) Terwijl honderden vrijwilligers, zo wel burgers als militairen, storm, re gen, vermoeidheid, honger en slaap trotseerden om de dijken der Zuid hollandse polders te versterken, trok ken gisteren de droeve stoeten der evacuerenden over de polderwegen. Uit de ondergelopen polders trachtte men te redden wat er te redden viel en in de aangrenzende polders, waar van de dijken gistermiddag op tien tallen plaatsen dreigden te bezwijken, kregen de bewoners aanzegging om zo spoedig mogelijk te vertrekken. Van alle kanten werd hulp geboden. Hon derden veewagens en personenauto's reden af en aan voor de afvoer van bewoners en vee, maar legio waren de polderbewoners, die zich op eigen gelegenheid moesten redden. Met hui lende kinderen aan de hand, bepakt en bezakt met het allernoodzakelijkste, strompelden drommen mannen vrouwen tegen storm en regen in over wegen, die geen enkele beschutting boden, op weg naar veiliger oorden. Gouda was een der steden, die een grote stroom vluchtelingen moesten verwerken. Het was tevens het cen trum voor de aanmelding van vrijwil ligers, die naar de bedreigde IJseldij- ken werden gedirigeerd. De toestand in de Kriimpenerwaard was kritiek. Bij Ouderkerk was de dijk bezweken en een groot deel van de waard stond al onder water, maar niemand wist pre cies hoever het water al was. In de loop van de dag kwam het bericht, dat zelfs Berkenwoude al was overstroomd en dat nog verscheidene dijken tussen de verschillende polders op net punt stonden door te breken. Man en macht BR honderden hebben de boeren en arbeiders uit de polders de hele nacht doorgewerkt tot zij niet meer konden en nog maar nauwelijks energie ge noeg over hadden om naar huis te strompelen voor 'n warme ban en een hazenslaapje. Bij Nieuwerkerk viel vannacht een gat in de dijk, dat met behulp van een schip werd gestopt. Het schip werd in het gat gevaren en zand zakken deden daarna de rest. De dijk was weer dicht. Elders werden twee vrachtauto's In een gat gereden om het gevaar te bezweren. Eri inmiddels verlieten de bewoners van de dorpen en de afgelegen hofste den de bedreigde grond, waar hun le ven en bestaan zo nauw mee verbon den zijn. Ook het meeste vee kon wor den afgevoerd, maar talloze boeren waren genoodzaakt hun koeien zelf naar Gouda te drijven. Vele vluchtelingen werden meege nomen door personenauto's, maar vele anderen zaten moedeloos aan de kam van de weg op hun inderhaast bijeen geraapte bagage, wachtend of iemand hen mee wilde nemen naar een be stemming. die ook hunzelf vaak niet bekend was. OP DE BEDREIGDE DIJKEN Tienduizenden militairen en padvin ders, fabrieksarbeiders en studenten uit alle delen van het land hebben gis teren en vannacht zij aan zij geholpen bij het dichten van dijken en het on derbrengen van geëvacueerden. Direct nadat bekend was geworden dat de watersnood de omvang van een natio nale ramp had aangenomen hebben burgerlijke en militaire autoriteiten mensen ter hulpverlening opgeroepen. Ook begaven zich vele vrijwillig naar de bedreigde gebieden. Uit vele plaat- werden bovendien auto's en vaar tuigen en middelen ter versteviging •an waterweringen naar de noodgebie- den gedirigeerd. Een van de eerste gemeenten die hulp heeft geboden is de gemeente Utrecht, die gistermorgen al haar materieel ter beschikking stelde van het Rode Kruis. In de loop van de ochtend vertrok een deel van het gemotoriseerde deel van de reinigingsdienst naar Berkenwoude in de Krimpenerwaard om daar in nood verkerend vee over te brengen. De gemeente Den Bosch zond zandzak ken naar Waalwijk en Waspik en zes boten naar Dinteloord. Uit Arnhem vertrokken gisteravond twee boten met Rode-Kruispersoneel naar Willem stad en Kruiningen. De hoogste militaire autoriteiten ga ven via de radio aan alle onder haar bevel staande met bewegingsvrijheid of met permissie gegane militairen op dracht onverwijld naar hun garnizoe nen en standplaatsen terug te keren. Alle strijdkrachten werden vervolgens onder het centrale bevel gesteld van de Nederlandse territoriale bevelheb ber, de luit.-generaal D. C. Buurman van Vreeden, om door deze ter assis tentie te worden aangeboden aan het civiele gezag. In de provincies Zuid-Holland, Zee land, Noord-Brabant en Utrecht wer den vele Rode-Kruiscolonnes ingezet. De padvinders en padvindsters in de geteisterde gebieden werd verzocht hulp te verlenen in samenwerking met de plaatselijke instanties. De E.V.O. (Eigen Vervoerders en Verladers Or ganisatie) riep eigenaars van vracht en bestelwagens op mee te helpen aan de hulpactie. Vele fabrieksdirecties in of in de om geving van de bedreigde gebieden ver zochten via de radio haar personeel zich naar de fabrieken te begeven ten eiry- de te worden ingeschakeld bij het her stel of de versterking van dijken. De gemeente Haarlem verzocht gis termiddag alle mannen tussen 18 en 45 jaar zich voor hulpverlening be schikbaar te stellen. Bij het Florapark worden hedenochtend colonnes ge vormd, die met door de N.Z.H.V.M. be schikbaar gestelde autobussen naar de nflodgebieden worden vervoerd. Een gezelschap van zestig personen, be staande uit Haarlemse advocaten, leer lingen van de Haarlemse M.T.S. en Heemsteedse vrijwilligers vertrok gis teren al naar Zeeland in twee grote voertuigen, waarin zij zo nodig kunnen blüven gehuisvest. Honderdvijftig Rotterdamse studen ten werkten aan de dijken te Maassluis en Alblasserdam. Uit Utrecht en Leiden vertrokken honderden studenten naar de geteisterde gebieden. De Ned. Jeugdherbergcentrale stelde alle jeugdherbergen beschikbaar voor dakloos geworden personen. De directeur-generaal van het Rode Kruis van België, de heer Dronsart, heeft het Ned. Rode Kruis hulp aan~ geboden en verzocht op te geven op welke wijze deze hulp kan worden ge- effectueerd. (Van een onzer verslaggevers) Zondagmorgen om half vijf werden de bewoners van de hou ten noodwoningen, die bij Petten vlak achter de Waker van de Hondsbossche Zeewering staan, door de dijkwerkers gewaar schuwd. Zij moesten zich aankle den en gereed houden om snel hun huizen te kunnen verlaten. De felle Noordwester storm joeg de witte watermassa's met onge kende kracht tegen de zware dijk en de uitlopers van de brede gol- vén sloegen nu. onophoudelijk over „de dijk. Men angstige spanning wachtten de Pettenaren, die al van Zaterdagavond zeven uur af in het donker zaten de electrische bovenleiding was ge broken of de woedende zee de strijd zou winnen. Maar gelukkig hield de Hondsbossche Zeewering zich over haar gehele lengte goed. Bij Camperduin, aan het Zuidelijke einde van de zeewering gelegen, beukte het water op enkele plaatsen de basaltblokken uit de glooiing van de dijk. Ook hier slcegen de golven over de twintig meter hoge Waker. De stevige rails van het werkspoortje op de dijk werden door het sterke water over een lengte van 150 tot 200 meter opgenomen en over de dijk het land in geworpen. Ook basaltblokken, schelpen, hopen zeewier en palen kwa men op de weg achter de Waker te recht, De duinen bij Camperduin hadden het eveneens zwaar te verduren. Hier en daar werd deze natuurlijke zeewe ring door de woedende zee angstaan jagend uitgehold. Paaltjes op het strand, die Zaterdagmiddag nog aan de voet van een duin stonden, waren gistermiddag vijftien tot twintig me ter van de zandberg verwijderd. Dat flinke stuk was door de kracht van het water weggeslagen. Ongeveer twintig 'meter boven het strand stond hier het cafe-restaurant „Paviljoen Minkema", in 1946 ge bouwd. Het zeewater, opgezwiept door de steeds in kracht toenemende storm, vrat het zand van het duin. waarop het houten complex was gelegen, weg. Toen nam de razende wind het ge bouwtje op. De inventaris was toen voor een groot deel reeds door de ex ploitant, die dit had zien aankomen, met behulp van mannen uit Camper duin weggehaald. En gisteren lag daar op het duin een hoopje mistroostig hout. Planken waren volkomen kapot geslagen. Alleen staat daar te midden van de resten van „Paviljoen Minke ma", de boei, waarop is geschilderd „Ik hou van Holland". Daarnaast ligt nog de stenen trap, maar verder her innert niets meer aan het café. Hele nacht in touw In het dorpje Petten, waar achter vele ramen kaarsen flikkerden, spra ken we enige dijkwerkers, die van Zaterdagmiddag tot Zondagavond on afgebroken in touw ziïn geweest. .,Zo erg heb ik het nog nooit meegemaakt,' vertelde een van hen, een stoere kerel gekleed in een oliejas en met een grote Zuidwester op, het gezicht en de handen nog vol zand. ..Wanneer we vannacht de dijk opkropen, en van tijd tot tijd moest gekeken worden hoe hoog het water gekomen was, hielden we ons vast aan de rails van het werk spoortje. Anders werden we door de sterke storm van de zeewering afge slagen. Toen het water over de dijk werd geworpen, stond het al gauw een halve meter hoog op de weg. En de mensen maakten zich hier erg onge rust, daar ze niets hoorden. Ook naar de radio konden ze overdag niet luis teren". Bij Sint Maartenszee, even boven Petten, heeft het zeewater de duinen op twee plaatsen, elk over oen afstand van 40 tot 50 meter, doorbroken. Di rect gevaar bestaat er echter niet meer. Een bunker, die daar voor de oorlog is neergezet, is door de zee vol komen ondermijnd. Wanneer het stormweer nog korte tijd langer had aangehouden, zou het betonnen ge vaarte de zee ingevallen zijn. Ook in deze plaats is de rust onder de be woners weergekeerd, nu men ziet, dat het gevaar geweken is. Wel zuilen de mannen van de langs de kust gelegen dorpen 's nachts bij de dijken blijven waken. Zondagmiddag zijn bij de slui zen in de dromer en de slaper (de hweede en derde dijk van r'c- Honds bossche zeewering) schotbalken aange bracht ter versteviging. Uitvoerder bezweek (Van een onzer verslaggevers). In de duinen, even benoorden Petten, heeft men Zondagmorgen het stoffelijk overschot gevonden van de 51-jarige uitvoerder F. de Waard uit Petten. Zaterdag was de heer De Waard, die in dienst van de aannemersfirma Daalders uit Alkmaar werkzaam was bij het onderhoud van de zeewering en de strandpieren, naar de dijk gegaan, 's Nachts keerde hij niet terug. Men achtte het in Petten niet onmogelijk dat de man aan dë vermoe'enissen bezweken was. Waarschijnlijk is de uitvoerder aan een Hartverlamming over leden. In Stellendam zitten veel mensen in grote nood. Men kan het reddingswerk niet meer aan. Er is zeer dringend ver sterking nodig. Ditzelfde is het ge val met Zuidland. Ook hier verkeren zeer velen in le vensgevaar. In di? eerste plaats wordt voor Zuidland hulp gevraagd. Men heeft er minstens 10 motorboten nodig, liefst 20. Roeiboten konden niet tegen de stroom op. Gevaarlijke olietank Uit een olietank van de Bataafss Petroleurrrmaatschappij. die is gaan drijven, stroomt gasolie vrijelijk de rivier op. Dit kan gevaar opleveren voo'r de scheepvaart. Brandgevaar is niet uitgesloten. De afdeling Amsterdam van het Ne derlandse Rode Kruis. Pau'ns Potter straat heeft hulpcolonnes in gereed heid gebracht om zo snel mogelijk naar de geteisterde gebieden te ver trekken. Gisteravond wachtte men op nadere berichten en opdrachten uit Den Haag. In de loop van de Zondag hebben 'zich vele vrijwilligers gemeld aan het bureau Paulus Potterstraat. Het bureau zamelt gaarne kleding stukken huisraad e.d. in. Telefoon 97686 of 90952. Verscheidene firma's en particulieren hebben reeds trans port toegezegd, doch veler hulp is nodig. Het Comité Inzameling Noodgebie- den stelt heden de- gehele dag de ge legenheid open goederen in te leveren ten behoeve van het Nationale Ram penfonds in het Oranjehuis, Van Ostadestraat 153 (tel. 23917) Wollen kleding en regenkleding wordt op prijs gesteld. De Britse ambassade in Den Haag heeft gisteravond medegedeeld, dat de Britse admiraliteit vandaag tien heli- coptères zal zenden voor hulpverlening aan de getroffen gebieden. OPNEMING KINDEREN UIT NOODGEBIEDEN De centrale evacuatiecommissie heelt aan de provinciale evacuatiecommis sarissen medegedeeld, dat voor op neming van kinderen uit bedreigde gebieden door de minister van O., K en W een aantal kampen „Vorming Builen Schoolverband" beschikbaar kan worden gesteld. Overleg hierover kan gepleegd worden met het hoofd van de afdeling Vorming buit n Schoolverband, tel. 183000 Den Haag. Naar gevreesd wordt, heeft de wa tersnood in de gemeente Poortugaal (eiland Uselmonde) zeven slachtoffers geëist, n.l. twee arbeidersgezinnen, die in de Zalmplaat wonen en twee perso nen, die ter hulp waren gesneld. In het huisje woonde het echtpaar J. V.. bij wie inwoonde een getrouwde dochter met haar man en een zoontje van drie jaar. Na de angstwekkende stijging van het water waren alle vijf naar de bovenverdieping gevlucht, maar het huis stortte in en allen wer den onder het in de watermassa val lende puin bedolven. Een andere zoon van V., die met een tot nu toe onbekend gebleven man te hulp wilde snellen, heeft men niet teruggezien. Slechts één van de lijken is tot nu toe aangespoeld, n.l. dat van de schoonzoon. Bij Hontenisse in Zeeuwsch-Vlaan- cleren zijn zeker 8 mensen verdronken door overstromingen als gevolg van dijkdoorbraken. De slachtoffers zijn geborgen. Een oud moedertje ivordt met v een de krachten in veiligheid gebracht. Een overzicht van de Hondsbossche Zeewering bij Camperduin, waar de zee haar vernielend werk verrichtte. De duinen zijn hier nïeer dan twintig meter door de woeste golven wegge slagen. Ook het strandpaviljoen met de badinrichting werd door het water weggeslagen. Nabij Papendrecht, waar de rivieren de Merwede en de Noord ineenstro men, is de dijk van de Alblasserwaard bezweken. Het water stroomt in enor me hoeveelheden door het gat, dat een breedte heeft van ongeveer honderd meter, het Westelijke gedeelte van de Alblasserwaard binnen. Deze dijkdoor braak heeft zich voltrokken tegenover Dordrecht. Ook de Merwededijk op de grens van Giessendam en Sliedrecht is doorgebroken. Hier stroomt het water door een gat van 40 a 50 meter de Alblasserwaard binnen. Sliedrecht is practisch geheel door het water geïsoleerd. Een smalle strook is er droog. Papendrecht, Al- Dlasserdam, Oud Alblas en Wijngaar den staan blank. Men ziet geen kans de gaten in de dijken te dichten. In Sliedrecht is in de afgelopen nacht een alleenwonende oude vrouw ver dronken. Zij is vermoedelijk door het water overvallen. Zij heeft niet meer om assistentie kunnen verzoeken. De burgemeester van Sliedrecht noemde de toestand in zijn gemeente hopeloos. Naar schatting zouden gister avond omstreeks halfacht bij hoog wa ter ongeveer 1200 huizen in Sliedrecht geheel onder water staan. Honderden •tuks vee zijn op centrale plaatsen bij eengebracht. Men heeft voor de beesten, geen eten en geen onderdak. Boven dien ontbreken de melkers. Veel vee is dit gebied verdronken, doch een schatting van het aantal slachtoffers onder de viervoeters kan uiteraard nog niet worden gemaakt. Van twee kanten af stroomt het water naar Sliedrecht toe. Dat gedeelte van Sliedrecht, dat op djjkhoogte is gelegen, heeft geen last van de abnormaal hoge water stand. De lagere stadsdelen, te zamen beslaande een derde deel der stad, zijn onder water gelopen of lopen gevaar een prooi te worden van het stromende water. Volgens schatting staat in de ge meente Sliedrecht een gebied van 900 a 1000 ha onder water. De Sliedrechtse Rode-Kruiscolonne werkte onder hoog spanning om de talloze dakloze geron nen hulp te kunnen verlenen. Zij heeft assistentie gekregen van de Rode- Kruiscclonnes uit Gorkum. Vele Slie- drechtenaren hebben een onderkomen gezocht op de zolders. Bij een aantal lage huizen, waar het water tot de zolders was gestegen, heeft men de bewoners via het dak moeten redden. Op dit ogenblik is het nog onmoge- 'ijk zich een denkbeeld te vormen om trent de omvang van de schade, welke door de watersnood is aangericht. Van de ziide van het ministerie van Ver keer en Waterstaat deelde men mede, dat het bedrag zeker de tientallen mil lioenen zal bedragen. Wanneer met man en macht gewerkt wordt, zal het allerergste in enkele maanden hersteld kunnen zijn. (Van een speciale verslaggever.) In Vlissingen is de wandelweg langs zee, de zogenaamde boulevard, op vier plaatsen vernietigd. Het wegdek is ver zakt en de gaten in de dijk hebben een omvang van 30 tot 50 meter en meer. Het water is met kracht de oude stad ingestroomd, waar het thans tot 3 a 4 meter hoog staat. Men is bezig de bewoners met roeiboten te evacue ren. Het zogenaamde Bellamypark, waer enig ejaren geleden de Koningin de herbnolanting van Walcheren be gon. is thans een enorme zandvlakte. Tn tal van straten ligt het zand op grote hopen. Hele huizenblokken en straten zijn door het water zwaar beschadigd. ,De gaslevering is uitgevallen.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 2