ZUIDHOLLANDSE EILANDEN
DIJKDOORBRAKEN OP DE
Schade op Walcheren
de oorlogsdagen
Dordt en Dubbeldam
liepen groot gevaar
als tijdens
Heldhaftig verzet
beloond
Zuid-Beveland zwaar getroffen
EEN EILAND ALS INZET
MAANDAG 2 FEBRUARI 1953
DE BREDASCHE COURANT
DERDE BLAD - PAGINA
iasdelta, dat zwaar onder de orkaan en
t opgestuwde zeewater heejt geleden. De
jr de overstroming geteisterde gebieden
gearceerd aangegeven op de kaart, die
provincie Zeeland, zomede de Zuidhol-
dse eilanden en de daarboven gelegen
ders als Alblasser- en Krimpenerwaard
vat. De pijltjes hier en daar duiden op
?^wa a r ï>2Jéjtf/rrfff/fè
AtS.-SEt5- -
'UOU.ANO
;K0TTERPAt1.
IAA55LUIS
S^VlAARDlN££r
ÉKlELLE
woorne
ferui^LVi
o e k s e WA ar?
wecZEcui
y.EEYEt?LAftt7.
afpupocL-
6 HASHI*
'NUMANiPOJ??
k4TAVENltf|
^/AUHEPE
Wanneer het hier inderhaast gedichte en"
later met duizenden zandzakken versterkte
gat wederom zou zijn bezweken, was niet
alleen Dubbeldam, maar het gehele Eiland
ondergelopen.
Zondagavond om halftien klonk hier de
triomfkreet: We hebben het gehouden. Die
we waren telkens „ververste" .groepen,
voornamelijk uit alle streken aangerukte
militairen.
Voor zover ons bekend, zijn er in dit 4500
ha grote gebied slechts twee slachtoffers te
betreuren. By de Tweede Tol een hoog
gelegen punt in de oude rijksweg Dordt—
Moerdijk verliet de bestuurder van een
personenauto zijn wagen, maar een naast
hem zittende lifter verkoos er in te blijven.
Dit is zijn dood geworden, want enkele mi
nuten hierna duikelde de auto het tot de
Tol gestegen water in en Zondagavond laat
had men er nog niets van gevonden.
In Dordt is op onverklaarbare wijze een
dame uit Loosduinen in een sloot geraakt
en verdronken. Niemand zou het hebben
geweien, ware het niet, dat voorbijgangers
het stoffelijk overschot hadden zien drijven.
De Dubbeldamse landbouwers zijn zwaar
ln hun bestaan getroffen. Van J. in 't Veld
verdronken 27 en van A. Verbeek (op de
Tongplaat in de Dordtse Biesbosch) 20
koeien. De laatste was zo overvallen door
de springvloed, dat hij nauwelijks tijd had
zijn vrouw en kinderen te redden, waarbij
hij tot zijn hals door het water moest wa
den. Het gehele hoenderpark van de heer
Roodnat, duizend kippen en duizend kg
voer bevattende, verdween in het woedende
water, dat steeds meer prooi wenste en
vond. Zo gingen er in de Biesbosch tiental
len varkens en veel paarden verloren.
Omstreeks zeven uur Zondagavond vroeg
en kreeg de burgemeester van Dubbeldam
een hulpverleningscolonne van 120 man uit
Hilversum, die bij aankomst in deze ge
meente al minder nodig bleek. Zij zou wor
den doorgezonden naar ander noodgebied.
Minstens de helft van Dordrecht kwam
onder water en uiteraard hadden de haven
gebieden en de onderdykse woonwijken het
meeste te lijden. In de Noordcndqk, in de
onmiddellijke nabijheid van de centrale,
sloeg tot ontzetting van heel Dordt tot
tweemaal toe een angstaanjagend groot gat
in het massieve dijklichaam, dat aldus het
water niet over, maar dóór zich kreeg.
De onderdijkse huizen golfden meteen vol
en kregen ladingen zand en slijk in hun
woonkamers. Van de andere kant van de
stad kwam nog een alarm binnen: bij de
Victoriafabriek en op de Hoogt had het
rivierwater een gat van zeker twintig meter
in het wegdek geklauwd. De hoofdgaslei
ding knapte af en daar dit ook elders het
geval was, ging er meteen een waarschu
wing de stad in: gebruik het gas zuinig en
even later volgde het dringende verzoek
dit ook met water en licht te doen.
Geïsoleerd
Om halfacht Zondagmorgen gutste het
water, nadat het 't Bagijnhof en de Voor
straat in binnenzeeën had herschapen, de
kelder van het P.T.T.-kantoor binnen en
daarmee was Dordt afgesneden van zijn
omgeving en van trouwens het hele land.
Er functionneerde geen telefoontoestel
meer. Later werden alleen zeer dringende
gesprekken tot stand gebracht. De spoor
verbinding naar Rotterdam was inmiddels,
eveneens bij Victoria, gevaarlijk ondermijnd
en hetzelfde was het geval met de lijn naar
Moerdijk, die over zeker 150 meter een
troosteloze massa was geworden. Ten slotte
werd de laatste uitweg afgesloten: de spoor
lijn naar Sliedrecht, die aan hetzelfde euvel
leed, doordat bij Papendrecht een ernstige
dijkdoorbraak tot stand was gekomen.
De Dordtse industrie heeft een millioe-
nenschade geleden. De Staart liep in de
nachtelijke uren vol en zette grote bedrij
ven (Lips, Johan de Witt, Montan, in aan
bouw zijnde centrale. Vloeistofmeetappara-
tenfabriek) onder water. Voor Victoria was
de nodtoestand afgekondigd, maar voor
heel Dordt is dit juist niet het geval ge
worden. Wel zijn alle bruikbare mannen
tussen 18 en 45 jaar verzocht hulp te bie
den; velen verschenen op het appèl.
Later op de dag moesten het sanatorium
Weizigt en het Herv. Rusthuis worden ont
ruimd. Weizigt verhuisde naar de M.T.S.
en de oude mannen werden in de centraal-
post ondergebracht. Ruim twintig vrouwen
en kinderen in Willemsdorp zijn naar een
school in Dubbeldam vervoerd; de man
nen wensten nog thuis te blijven op hun
eilandjes.
Het oudste gedeelte van Dordts nieuwste
wijk Krispijn kreeg ook al een grote
watermassa te verwerken, maar daar viel
de schade mee. Veel erger is het voor de
winkelstand in de oude binnenstad, die voor
duizenden guldens zal moeten laten ver
nieuwen aan winkels en inventarissen. Het
hoofdbureau van politie is voorts geruime
tijd ontruimd geweest en de politieman
nen werden daarna ook nog eens verdreven
uit hun noodpost een café. Ten slotte is
er aanzienlijke schade ontstaan in de twee
jachthavens aan de Noordendijk, waar tien
tallen pleziervaartuigen als veertjes werden
Weggeblazen en tegen de dijk gesmakt.
Gedurende het hoge ty van Zondagavond
heeft het op al de opgesomde plaatsen weer
gespannen, maar de wind was afgenomen en
het water waagde zich niet aan een her
haling, hoewel het weer vry hoog kwam.
Door Vlissingen stroomde de zee
(Van onze speciale verslaggevers.)
Het noodweer dat Zondag over Walcheren is losgebarsten heeft aan de
Vlissingse boulevard een schade aangericht, die alleen maar valt te ver
gelijken met de schade in de oorlog. De boulevard tussen het standbeeld
van De Ruyter en het bekende Wooldhuis werd op zes plaatsen volkomen
opengereten. Op één plaats werd er zo'n diep gat in de boulevard ge
slagen, dat het tot slechts enkele meters reikte van de voorgevel van een
groot flatgebouw. De bewoners vreesden reeds dat hun pand zou worden
ondermijnd en zou instorten en maakten zich gereed om te vluchten. Ge
lukkig is het zo ver niet gekomen. Ook bij het tweede hoge tij, dat in de
loop van Zondag kwam, heeft men de zwakke plek zo kunnen versterken,
dat het pand gespaard is gebleven
Zodra het, tot de autoriteiten was door
gedrongen welk een omvang de ramp in
Vlissingen had, werd er een speciale hulp
verleningsdienst georganiseerd onder lei
ding van de burgemeester mr B. Kolff. Deze
slaagde er in, in de loop van de morgen
een groot aantal vrijwilligers te werven.
In totaal ongeveer 1500 mensen, die in
ploegen naar diverse bedreigde plaatsen
werden gestuurd, waar met zand en zand
zakken, rijshout-vlechtwerk e.d. de ont
stane gaten zo goed mogelijk werden ge
dicht en versterkt. Hierdoor was het moge-
Tal van polders
ondergelopen
Zuid-Beveland is zeer zwaar getroffen.
Tal van polders zyn ondergelopen, nadat de
djjken waren doorgebroken. By Kruinïngen
is de dijk van de Westerschclde op twee
plaatsen doorgebroken, waardoor het gehele
gebied van Hansweert en Kruiningen is
overstroomd. Zondagmiddag stond het water
hier 4 meter hoog. 2500 Mensen waren in
het dorp Kruiningen en omgeving afgeslo
ten en met behulp van motorbootjes trachtte
men zoveel mogelijk slachtoffers van deze
watersnood in veiligheid te brengen. Zij
werden met bussen naar Goes gebracht,
waar in de Schuttershof een opvangcentrum
was ingericht, waarna zjj bij particulieren
in de stad werden ondergebracht.
Het Oostelijk deel van Hansweert is
ondergelopen. De Middensluis aldaar heeft
enorme schade opgelopen en ook de Veer
haven is zwaar getroffen. Enkele gebouwen
en een deel van de dijk werden volledig
weggeslagen. De Moerdijkpont Dordrecht
werd door een van de dijkgaten heengesla
gen en rust than6 ergens midden op het
land. Een tanker bij Hansweert brak in drie
stukken. Volgens nog niet bevestigde berich
ten zouden in dit gebied 4 slachtoffers zijn
te betreuren. In Hansweert overstroomde
ook het internaat Maria-oord. De zusters en
de kinderen konden in veiligheid worden
gebracht. Twee zusters, die in de kapel
waren, konden met moeite worden gered
en een andere zuster, die te water raakte,
werd door een 12-jarige leerling van de
verdrinkingsdood gered.
Kritiek was ook de toestand in Katten-
dijke, waar ongeveer 1000 mannen uit de
omgeving gezwoegd hebben om de dijk te
behouden. Van dit behoud immers was de
veiligheid van een groot deel van Beveïand
afhankelijk, o.a. van Goes. In de loop van
de Zondagavond was echter het grootste
gevaar geweken. Hier is ruim 400 meter
dijk weggeslagen.
Overstroomd is ook de omgeving van
Krabbendijke. Voorts het gehele waterschap
Baarland met de daarin liggende dorpen.
In het waterschap Ellewoudsdijk was de toe
stand ook zeer ernstig. Het water staat er
tol aan de Borsselepolder, Ook hier was men
Zondag in de weer om de dijk te versterken.
In de omgeving van de Kreekrakdam, de
toegang lot Zeeland, zijn eveneens grote
polders ondergelopen. De rijksweg, die toe
gang heeft tot Zeeland, is gedeeltelijk onbe
gaanbaar.
In Goes was ten behoeve van de vluchte
lingen zo veel brood gebakken, dat men op
een gegeven moment geen gist meer had.
De organisatie liep hier voortreffelijk. Een
groot aantal personen-, vrachtauto's .en
autobussen was op de Markt geconcentreerd
en kon onmiddellijk vluchtelingen halen
of vrijwilligers die aan de dijk gingen wer
ken. wegbrengen wanneer dat nodig bieek.
De Sloedam is op een bepaalde plaats onder
mijnd, doch is nog volkomen in tact.
lijk, dat bij het tweede hoge tij om 4 uur
de situatie niet in ongunstiger zin is ver
anderd.
Binnenstad een zee
Inmiddels was bij de Boulevard De Ruy-
r en in de zogenaamde Vissershaven het
water dermate hoog opgestuwd, dat het over
de boulevard en over de kademuur sloeg en
het oude stadscentrum binnenstroomde. Het
gevolg hiervan was, dat in zeer korte tijd
de hele oude binnenstad in een zee ver
anderde. In het winkelcentrum stond het
water 2'/s a 3 meter hoog. Het spoelde door
winkels en de etalages met het gevolg,
dat spoedig overal allerlei soorten artikelen
ronddreven, textielwaren, hammen en wor
sten enz.
De schade aan deze bedrijfspanden van
de Vlissingse middenstand aangericht, is
nog niet in cijfers uit te drukken. In vale
gevallen moesten de bewoners naar de
bovenverdiepingen van hun woning vluch
ten, waar zij in de loop van de dag met
bootjes weiden weggehaald. De meeste
mensen werden bij particulieren, familie en
kennissen ondergebracht, terwijl anderen
een onderdak werd bezorgd in een school,
die als evacuatiecentrum was ingericht.
Drie doden
In Vlissingen zijn er totaal 3 doden te be
treuren. Een man, zekere V., is in de storm
van de boulevard geslagen en werd Zon
dagmorgen dood op de steenglooiïng gevon
den. Het tweede slachtoffer, de heer J.
verdronk in het haventje van Meijer, de
zogenaamde Spuikom, ter zijde van de boule
vard, en een derde man, zekere B„ werd in
het watergebied van Vlissingen dood in zijn
woning aangetroffen. Men meldde Zondag
avond, dat men de situatie vrijwel meester
was. Er werd evenwel nog met man en
macht doorgewerkt om de aan de dijk
aangebrachte schade te herstellen. Men had
wel het vertrouwen, dat hier verdere ram
pen voorkomen kunnen worden.
Ook de dijk bq Westkapelle heeft zware
schade geleden, maar de situatie is daar
niet kritiek geworden. Door enige breuken
in de dyk tussen Vrouwenpolder en Veere
kwam het mooie oude stadje geheel onder
water te staan. Er stortten drie oude
panden in.
Door de enorme duinafslag bij Kapelle ia
grote schade aangericht aan de waterwin-
(Van onze speciale verslaggever.)
Ilun eilandpositie hebben zowel Dordt als Dubbeldam zwaar parten
gespeeld. Zaterdagnacht is het ook hier begonnen, aan alle kanten en
met een overdonderend geweld. Een geweld* dat sinister werd naarmate
de storm tot zware storm uitgroeide.
Op drie vitale punten heeft een met indrukwekkende snelheid gevormd
„dijkleger" Dordts en Dubbeldams grondgebied verdedigd met een taai
heid, die alleen een Nederlander in zijn strijd tegen het water kan op
brengen. Ontzaglijk heeft het gespannen langs de Noordendijk, die de
gehele noordkant van het Dordtse eiland beschermen moet. Met een
vernietigende kracht boorde het wild-woeste water zich in Dordt door
het omvangrijke dijklichaam en in Dubbeldam, vlak bij de Kop van 't
Land, werd een bres geslagen, die aanvankelijk een paniekstemming in
deze uitgestrekte plattelandgemeente zaaide.
Ook slachtoffers en schade
op Goeree en Overflakkee
In verscheidene plaatsen van de Zuid
hollandse eilanden heeft de bevolking grote
last van het hoge water ondervonden. Zon
dagmiddag was de situatie op Goeree-Over-
flakkee van die aard, dat Middelharnis,
Sommelsdijk en Dirksland droog waren. Op
dat ogenblik wist men niet precies welke
dijken waren doorgebroken.
Aan de buitenkant van Middelharnis. bij
het zgn. Oostervoorgors stond het water tot
in de huizen. Daar zouden vier mensen zijn
verdronken.
Met andere plaatsen op het eiland, zoals
Stellendam en Ouddorp kon men niet in te
lefonische verbinding treden, maar aange
nomen wordt dat ook daar alle buitenpol
ders zijn ondergelopen. De bewoners van
die polders zijn naar Middelharnis .overge
bracht.
Zondagmiddag bleef de mogelijkheid be
staan, dat Middelharnis zou onderlopen, in
dien de vloed kwam opzetten. Daar men
verwachtte, dat het water in het dorp een
meter hoog zou komen te staan, is de be
volking gewaarschuwd haar bezittingen
naar hoger gelegen vertrekken over te bren
gen.
Uit Melissant wordt nog gemeld, dat de
electriciteitsvoorziening is uitgevallen. Aan
aardappelvoorraden en opgeslagen winter
gewassen in het overstroomde gebied is
grote schade toegebracht.
Stellendam staat voor 4'5 onder water. De
mensen hebben hun toevlucht gezocht in bo
venkamertjes en zelfs in bomen. De Rotter
damse rivierpolitie zal met boten naar Goe
ree gaan om daar hulp te verlenen.
Zondagmiddag hebben vliegtuigen boven
Goeree rubberboten uitgeworpen om men
sen te redden. In de loop van de middag
heeft een helicoptere een oriëntatïevlucht
boven Goeree uitgevoerd.
De pontverbinding Hellevoetsluis-Middel-
harnis is verbroken.
In de Hoekse waard zijn de Hoogezandse
polder en de Molenpolder bij Numansdorp
overstroomd. Ook de Torensteepolder. die
tussen beide polders in ligt staat onder wit
ter, zomede de Numanspolder. In de laatste
polder, groot 1000 hectaren, wonen ongeveer
2800 mensen. De meesten hebben hun wo
ningen verlaten. Wie achterbleef deed dit
op eigen verantwoordelijkheid.
De bevolking van Westmaas is voor dijk-
bescherming bij Heinenoord opgeroepen.
De toestand te Melissant was Zondag
uiterst kritiek. Burgers aldaar hebben een
beroep gedaan op de ..mensen" om terstond
Ier hulp te snellen met schoppen en kleine
bootjes. Dit verzoek is gedaan door de bur
gers zelf.
Het schijnt dat de verbindingen aldaar zo
slecht zijn, dat telefonisch door de burge
meester niet kon worden ingegrepen.
..Iemand" heeft toen een eindweegs gelopen
om ergens per telefoon deze oproep via de
politie te Rotterdam te doen. Men vermoedt
dat op Flakkee slachtoffers zouden zijn te
betreuren.
In Hellevoetsluis vijf personen
om het leven gekomen
Het eiland Voorne en Putten is in
ernstige mate door de orkaan en het
hoge water getroffen. Vooral Hellevoet-
sluis heeft het moeten ontgelden. Zon
dagochtend vroeg drong het water in de
huizen aan de Oostkade en weldra was
het buitengedeelte van hel oude ves
tingstadje overstroomd. Het water stond
twee meter hoog.
Vyf mensen, die aan de Oostkade heb
ben gewoond, werden door het wassende
water in hun slaap verrast. Zy zyn allen
verdronken. Een van hen wilde een
«\<Jer hulp verlenen.
Gedeelte van huizen werden door het
bruisende en kolkende water wegge
slagen, zodat huisraad en winkelinventa-
risscn naar builen dreven. Een boek-
ningsplaats van de Waterleidingmaatschap
pij Middelburg. De prise d'eau liep onder
water en ook het pompstation, ten gevolge
waarvan de watervoorziening van Middel
burg is uitgevallen. Door de overslag van
water in de buurt van het bekende Fort
Rammekens liep er veel water in de polder,
zodat er in de omgeving van de dorpen
Ritthem, Nieuwland, Arnemuiden veel wa
terschade ontstond.
Ongerustheid over Kortgene
Zondagavond was de verbinding met
Noord-Beveland nog niet mogelijk. Men
heeft van de Zuidbevelandse wal af ge
constateerd, dat de dijk diverse gaten ver
toont en dat op het ondergelopen eiland de
bevolking onderling lichtseinen uitwisselt,
waarschijnlijk met de bedoeling om na te
gaan, of de buren nog leven. Aan de Zuid
bevelandse wal spoelden vele huishoudelijke
voorwerpen aan, o.a. meubelen, beddegoed,
dekens en ook veel dood vee. Men weet
nog niet of er slachtoffers zijn onder de
bevolking.
Grote ongerustheid bestaat er over Kort
gene. Men hoopt, dat alle bewoners gevlucht
zyn naar de kerk, die nogal hoog ligt. of
naar de plaats waar het nieuwe gemeente
huis staat, dat juist Zaterdagmiddag met
enige plechtigheid officieel werd geopend.
Als dat niet het geval is, werd vannacht
gevreesd, dat er veel slachtoffers zullen zyn.
winkel werd voor het grootste deel ver
nield. Het postkantoor stond geheel
blank.
Zondagavond was de toestand zo, dat be
halve de gemeente Hellevoetsluis ook de ge
meente Oudenhoorn onder water stond.
Nieuw-Helvoet, Zuidland en Abbenbroek
stonden voor een deel onder water.
Van officiële zijde deelde men ons mede,
dat de toestand van de dijken bij Zuidland
precair blijft. De gemeenten Oudenhoorn en
Abbenbroek worden geëvacueerd.
Zuidland, zo vernemen wij nader, staat
rondom in het water. Het water .wast
nóg steeds, alleen het bovendorp is nog
droog. De bewoners zijn op de zolders
gevlucht. Zij worden met bootjes afge
haald. Het grootste deel van de bewoners
is reeds weggevoerd, doc-h vele mensen
liepen Zondagavond nog gevaar. Er
wordt veel vee vermist.
De nieuwe Afsluitdam in de Brielse Maas
nabij Ooslvoorne zal waarschijnlijk be
houden kunnen blijven. De dam is over een
afstand van 300 meter ernstig beschadigd.
De ganse Zondag is de bevolking van Oost-
voorne in de weer geweest om de dam op
gevaarlijke plekken te verstevigen.
Ook de boulevard te Oostvoorne, die ern
stige schade opliep, is voorlopig hersteld. De
duinen zijn over een afstand van vele kilo
meters lengte tot grote diepte weggeslagen.
Toen Zondagavond het hoogste tij voorbij
was. nam men aan, dat het ergste leed was
geleden.
De R.T.M. heeft Zondag slechts twee
diensten op haar gehele net kunnen uit
voeren, en wel tussen Rotterdam en Oost-
Aan verdrinkingsdood
ontkomen
Vrachtauto met vijf mensen
in de Scliie
Omstreeks 12 uur in de nacht van Zater
dag op Zondag is bij het botenhuis van de
Kon. Roei- en Zeilvereniging De Maas een
vrachtauto uit Breda in de Delfshavense
Schie gereden. De wagen gleed m een
stormvlaag weg op het gladde wegdek, bots
te tegen een haltepaal van de R.E.T. op de
Aelbrechtskade en viel tussen de walkant
en de loopplank van het botenhuis. Daar
het water niet zo diep is op deze plaats,
slaagde de bestuurder, de heer C. van der
Wijngaart uit de Koekoekstraat te Breda,
er in zich aan de plank vast te klampen en de
andere inzittenden, een man, vrouw en
twee kinderen te redden. De kinderen wa
ren respectievelijk 15 en 7 jaar oud. De man
had een snijwond opgelopen, die in 't Cool-
singelziekenhuis te Rotterdam is behandeld.
De vrachtauto is met een takelwagen op
het droge gebracht.
Hulp voor Zuid-Holland
De waarnemende commissaris der pro
vincie Zuid-Holland verzoekt degenen, die
in deze provincie hulp willen verlenen, zich
te wenden tot het Nationaal Rampenfonds,
Statenlaan 81, giro 9575. Kleren, dekens e.d.
kunnen naar het Rode Kruis. Fluwelen
Burgwal 19, in Den Haag worden gezonden.
Onmisbare papieren
Hc-t ministerie van Landbouw. Visserij
en Voedselvoorziening heeft boeren, die
met hun vee moesten evacueren, aange
raden, ook de bijbehorende eigendomspa
pieren. t.b.c.-verklaringen en andere docu
menten in veiligheid te brengen.
In Maassluis stortte in de Korte Pierson-
slraat een huis indat door het water was
onderviijnd.
In de Antillen leeft
men met ons mee
De berichten over de overstromingsramp
maken op de Antillen zeer diepe dndruk.
Het Rode Kruis van de Antillen heeft reeds
een telegram naar Nederland gezonden met
de vraag, waaraan in de eerste Dlaats be
hoefte bestaat. Zondagavond is een comité
van actie aan het werk gegaan om al het
mogelijke te doen om de nood te lenigen.
Het medeleven is algemeen. Nog vóór het
comité van actie was opgericht, waren reeds
zeventigduizend gulden bijeengebracht voor
de hulpverlening! De douanebeambten van
de Nederlandse Antillen hebben het geteis
terde Willemstad geadopteerd. Zij zijn reeds
bezig met het inzamelen van geld. I
