ONBESCHRIJFLIJKE ELLENDE IN
WESTELIJK DEEL VAN BRABANT
Tientallen tijdens slaap door
water verrast en verdronken
„Denentralisering"
van Formosa
Ministers en burgemeester vol lof
over hulpverlening Dordrecht
Ook de Zwijndrechtse Waard bad
het hard te verduren
De Drummer
der Demonen
Dagelijks feuilleton
Nieuw Groene Kruisgebouw
te Zevenhuizen-Moerkapelle
Maandag 2 Februari 1953
TROUW
9
(Van een speciale verslaggever)
Breda, Zondag
Onbeschrijfelijk is de ellende, die in enkele uren tijds letterlijk en
figuurlijk als een springvloed over Zeeland en West-Brabant is ge
komen.
De Zuidwesthoek van Nederland is volkomen geïsoleerd en de
doorstane storm die het binnenkolkende water met orkaankracht op
zweept tot een kokende zee maakt de hulpverlenning uiterst bezwaar
lijk, zo niet in vele gevallen onmogelijk.
Het reddingswerk wordt geleid vanuit Breda en Roosendaal ter
wijl Bergen op Zoom zijn pogingen tot hulpverlening meer concen
treert op Zeeland.
kudden koeien en paarden door het wa
ter te zien wegworstelen en stuk voro
stuk te zien wegzinken in vaarten en
sloten, clie zich onzichtbaar onder de
watervlakten bevonden. Maa hre etrgst
van al waren de bewoners van het door
kere nacht naar de zolders vluchten en
ook dit was vaak niet voldoende. Want
al spoedig rijkte het water tot aan de
nokken der daken.
Ze klemden zich vat aan bomen,
vluchten op bet dak, grepen zich vast
aan al wat drijfbaar was, terwijl om
hen heen de strom loeide en geen licht
je te bekennen was. Het mag een won
der hten dat ngo niet meer slacht
fers vielen, want juist in deze streek
zijn de gezinnen zeer kinderrijk. Doch
ook de nok van het dak bood de dode
lijk beangstigde mensen geen redding:
voortdurend verkeerden zij in angst dat
de fundamenten der huizen het zouden
begeven want het water sloeg met reu
zenkracht tegen de huizen en vernietig
de alles wat op zijn weg kwam.
Volkomen geïsoleerd
Hoe volkomen deze streken door de
overstromingsramp zijn geïsoleerd bleek
ons 'toen wij ons per auto naar Zeelan
wilde begeven, Nog onkundig van de
rampzalige omvang van de stormvloed
wilden wij onze weg nemen via de
Moerdijk. Even ten Zuiden van Dor
drecht verdween de grote weg onder
water: zover het oog reikte was slechts
een stormcahtig bewogen watervlakte
te zien, De spoordijk was over grote
lengte verzakt en de draagmasten der
bovenleiding nog geen twee jaar ge
leden werd dit baanvak gelectrificeerd
lagen machteloos ter aarde.
Wij keerden om en trachtten via Go-
rlnchem Brabant te berieken. Maar op
de brug bij Alblasserdam werd ons door
een politieman medegedeeld, dat ook
de weg naar Gorinchem onder water
was verdwenen. Idr automobilist di
naar het troosteloze schouwspel van de
watervloed kwam kijken kreeg van de
politie de opdracht geëvacueerde bewo
ners van het onder water gelopen ge
bied naar veiliger plaatsen te vervoe
ren. Dus zat er niets anders op dan de
weg over Utrecht en Den Boch te ne
men, een andere toegangsweg tot Bra
bant vanuit Zuid-Holland was er niet.
Het verkeer was ,op dze sombere
grijze Zondagmorgen buitengewoon druk.
Op alle kruispunten stonden soldaten die
naar hun garnizoenen moesten terugke
ren. Treinen reden niet meer, wegn
waren versperd, en juist het getroffen
gebied had hun hulp zo dringend nodig.
In de bulderende storm en de neer
gutsende regen stonden de mannen
in khaki te duimen tot een autorijder
hen zou meenemen op hnn verdere
zwerftocht. Helaas waren er veel
automobilisten die de ernst van de
toestand niet beseften en weigerden
voor de militairen te stoppen. Op som
mige plaatsen riepen de soldaten de
hulp van de politie in, die de auto's
sommeerden te stoppen en voor zo
ver mogelijk de soldaten mee te ne
men. Onder de militairen, die wij
in onze auto mee na emnw easr niet
één, die niet enthousiast en onmddiel-
lijk aan de oproep van de regering
gevolg had gegeven.
Het water komt
Het was omstreeks én uur in de
nacht dat in het land rondom Willem
stad, Klundert, Mordijk, Zevenberg-
gehoek en Heiningen.
De eeuwenlang gevreesde roep ging:
Het water komt, de dijk is doorgebro
ken.
Van slapen was er toch al niet veel
daar het water, hier en daar met on
stuitbare kracht door de dijken gebro
ken, op andere plaatsen met meters
hoge golven over de dijken heenzwie-
pend, om bruisend ov rede polders heen
te vloeien.
Die onda knsde storm was ingesl
pen werd doo rhet water in bed ver
rast en weggesleurd in de dood: 's mid-
Alleen reeds het dorpje Heiningen
telde tien doden.
over de dijken heengeslagen, dat de boe
ren geen tijd meer hadden om het in
de stallen vastgebonde nev ein vrijheid
te stellen, opdat het zijn eigen weg uit
het water zou trachten te zoeken. Maar
zij waren vastgebonden, zij werden on
middellijk door het water verzwolgen.
Het was een hartbrekend gezicht hele
Machtleoos
nauwelijks mogelijk. Machteloos ston
den soldaten en burgers, de schop in
de vuist op de nog niet bezweken dij
ken: in deze kokend watrmassa kon
geen levende ziel zich wagen. Boten
waren zo gauw niet aanwezig al werd
alles in het werk gesteld om motorbo
ten en particuliere jachten te require-
ren en per auto naar de in nood ver
kerende plaatsen te sturen. Zelfs dan
nog was het zeer gevaarlijk zich op het
water te begeven, want overal dreigde
het gevaar, dat de kiel zou worden
opengescheurd door onder water verbor
gen obstakels.
In Roosendaal was de stationswacht
kamer inderhaast ingericht vóór de ont
vangst der geëvacueerden en in Breda
was een dergelijk centrum geïmprovi
seerd in de schouwburgzaal Concordia.
Daar kregen de verkleumdn en vr-
schrikte mensen te eten en werden zij
geregistreerd om daarna bij burgrs en
in openbare gebouwen, kloosters en
dergelijke te worden ondergbracht. D
hulpverlening kon nog slechts zeer pro
visorisch zijn, daar het uiterst moeilijk
was een overzicht van de omvang van
de ramp te krijgen.
Wel kan worden gezegd dat heel Wes
telijk en Noord-Westelijk Brabant van
Bergen op Zoom tot Geertrnidenberg
een oppervlakte van plm. 20.000 hec
tare, blank staat.
Amphibievoertnigen kan men by over
stromingen niet genoeg hebben. Man
schappen van hel corps Pontonniers
helpen bij de evacuatie uit het zwaar
geteisterde plaatsje Raamsdonksveer in
Noord-Braban t.
BERGENSE TRAM „BELLO"
GAAT VERDWIJNEN
De Bergense tram „Bello", die sedert
jaren voor het reizigersvervoer tussen
Alkmaar vla Bergen naar Bergen aan
Zee heeft zorg gedragen, zal met „een
aanlooptijd" van drie jaar geheel ver
dwijnen, zo heeft de minister van Ver
keer en Waterstaat besloten.
In de jaren 1953 tot en met 1955 zal
de tram nog slechts rijden tijdens het
„badseizoen", waarvan de tijd niet nader
is omschreven. Dit is evenwel afhanke
lijk gesteld van de vergunning, die moet
worden gegeven door de commissie-Van
Breen aan de Noordhollandse autodienst-
on derneming, die met een busdienst tus
sen Bergen' en Bergen aan Zee het ver
voer van de tram zal overnemen, gedu
rende de tijd dat „Bello" niet rijdt. De
commissie Van Breen houdt zich, zoals
bekend, bezig met de vergunningen voor
het personenvervoer.
Naar wij van de directie der N.H.
A.D.O. vernemen, heeft deze dienst op
dracht gekregen, reeds nu een dergelijke
busdienst te organiseren. Het ministerie
van Verkeer en Waterstaat wijst er
evenwel op. dat het invoeren van deze
dienst afhankelijk is gesteld van het
verlenen van de vergunning.
Het is thans zo goed als zeker, d:
president Eisenhower zal overgaan tot
„deneutralïsering" van Forma.
De Amerikaanse gezant te Taipheh,
Rankin, heeft terzake contact opgenomen
met de Chinese nationalistische minister
van Buitenlandse Zaken, George Jeh.
In Bombay lijden zes mil-
lioen mensen honger
In de plattelamdsdistricten in de staat
Bombay lijden meer dan zes millioen
mensen honger door de aanhoudende
droogte en het mislukken van twee op
eenvolgende oogsten, aldus heeft die
Bombay se minister voor staatsinkomsten,
Hirey, verklaard. Duizenden verlaten de
getroffen gebieden en men vreest, dat
hierdoor de plattelands-economie zal wor
den verstoord.
Wegens gebrek aan voer wordt veel
vee verkocht, geslacht of zonder meer in
de steek gelaten.
In een gevangenis in de staat Bombay
hebben de gevangenen aangeboden de
helft van hun weekrantsoen af te staan
voor de bevolking in de getroffen g»-
Over de Zwitserse Alpen en de Jura
woedden Zondag zware sneeuwstormen
met een windkracht van 100 tot 150 kilo
meter per uur. Boven Bern ontlastte zich
Zaterdagavond een hevig onweer, ge
volgd door zware sneeuwval.
Opneming van kinderen uit
de noodgebieden
De centrale evacuatiecommissie
heeft aan de provinciale evacuatie
commissarissen medegedeeld, dat voor
opneming van kinderen uit bedreigde
gebieden door de minister van O., K.
en W. een aantal kampen „Vorming
Buiten Schoolverband" beschikbaar
kan worden gesteld. Overleg hierover
kan gepleegd worden met het hoofd
van de afdeling Vorming huiten
Schoolverband, tel. 183000 Den Haag.
Zelfs Amsterdammers een aantal hoofdambtenaren en anderen.
Men maakt hierbij gebruik van een gro-
boden diensten aan schare ^imger*.
t „.„.„„r. j„+ De organisatie der hulpverlening, die
In een kort gesprek dat WIJ met vanzelfsprekend geheel geïmproviseerd
burgemeester Mr. J. A. H. J. vanmoet worden, verdloopit perfect. Over de
der Dutsen van Dordrecht mochten
hebben, sprak hij over de wijze gesproken. Vaak ontroerend waren de
waarop de hulpverlening kon wor- rm
den aangepakt.
In de middag had hij met mr M. Al-
gera, Minister van Verkeer en Water
staat, de toestand op het Eiland van
Dordrecht geïnspecteerd. Hierbij was
ook aanwezig ir. Maris, directeur-ge
neraal van de Rijkswaterstaat. Tevens
bezocht minister Staf het bedreigde
gebied evenals dr P. Muntendam, de
pas afgetreden staatssecretaris van
Volksgezondheid. Zonder uitzondereing
zegden zij alle mogelijke hulp toe en
spraken hun waardering uit voor de or
ganisatie der hulpacties.
Ook vertelde de burgemeester over
de evacuatie van de patiënten van Sa
natorium Weizigt naar het gebouw der
M.T.S Weliswaar was er geen directe
nood aanwezig maar daar deze mensen
slechts met de grootste zorg vervoerd
mogen worden is men daar 's-middags
al mee begonnen om niet door het ho
ge water verrast te worden. Dit trans
port berliep zonder oponthoud op voor
treffelijke wijze.
Ten aanzien van de energievoorzie
ning drong de burgemeester er op aan, zo
min mogelijk water te gebruiken. Door
het uitvallen van de Stadspolders, die
immers in hoofdzaak het Dordtse water
wingebied vormen, wordt er slechts ri
vierwater in het buizennet gepompt zo
dat er minder dan 1/3 beschikbaar is.
Bovendien zijn er verschillende breu
ken in het buizennet evenals in het net
van de gasfabriek. De stroomvoorzie
ning daarentegen kan practisch zonder
stagnatie doorgang vinden. Onverwachte
omstandigheden kunnen zich evenwel elk
ogenblik laten gelden zoda! het nuttig
kan zijn noodverlichting bij dc hand te
hebben.
Ook met dokter Koopman hadden we
een onderhoud. Hij roemde in de eer
ste plaats de hulp van allerlei kanten.
Met pontonbootjes had zijn dienst ou
den van dagen en zieken opgehaald, die
door het water hun woningen niet meer
konden verlaten. Men ging zelfs tot ach
ter in de Biesbosch en H. L Ambacht
om patiënten te halen. Ook werd de
Arend Maartenshof per bootje geëvacu
eerd evenals het Hervormd Rusthuis op
het Bagiinhof. Daarnaast besteede men
aandacht aan het verplaatsen der zie
kenhuispatiënten naar de hoger gelegen
afdelingen der' ziekenhuizen.
Men bleek in staat aan de moeilijk
heden het hoofd te bieden mede dank
zij de assistentie der artsen uit niet be-
der Canadese verpleegsters. Rode Kruis
en E.H.B.O. hebben onnoemelijk veel
werk verricht.
Om de gevolgen van de ramp zoveel
mogelijk te beteugelen is een Hulpver-
lenings Centrale ingericht in het Ge
meente Museum in het Oranjepark. Van
zijden kreeg.
een groep Amsterdammers naar Dor
drecht om te helpen waar dit maar enigs
zins nodig mocht zijn. Van hun hulp
wordt een dankbaar gebruik gemaakt.
TEKKO TAKS EN DE NIEUWE UITVINDING
Tekko wilde eerst nog trachten de conducteur tot
andere gedachten te brengen, doch daar hij zijn lachen
niet verder terug wist te brengen dan tot een zinloos
gegrinnik, staakte hy die poging maar. De conducteur
had intussen reeds de lederen riem gegrepen die boven
zij-n hoofd hing en rukte heftig aan de bel. Met een
schok kwam de tram tot stilstand. „En nu d'r af!"
besliste de conducteur. „De passagiers hebben last
van u!"
„Maar waarom dan toch?" vroeg Tekko met een
opgeruimd gezicht, hoewel ieder ander op dit ogenblik
het lachen wel vergaan zou zijn. „Ik moet naar het
eindpunt en ik heb toch zeker betaald? Kan ik het
helpen dat de zon schijnt en dat ik alles zo grappig
vind?" „Agent", schreeuwde de conducteur en leunde
gevaarlijk ver uit de wagen. „Wat is er?" wilde de
dienaar der wet weten, die rustig zijn ronde uitkuierde.
„Een zakkenroller?" „Nee, maar deze man bezorgt de
passagiers overlast", legde de conducteur uit, waarop
de agent onze vriend gelastte de wagen te verlaten.
Ook zijn tal van M.T.S.-ers, padvin
ders, particulieren en niet te vergeten
met verlof zijnde militairen druk in de
weer zowel wat de evacuatie betreft,
als de dichting van gaten in de Noor-
dendijk.
GAT IN DE DIJK
(Van onze correspondent)
De mensen langs de Ringdijk in Zwijn
drecht waren van Zaterdag- op Zondag
nacht reeds op het ergste voorbereid: do
felle, op volle kracht jagende Noordwes
ter zweepte het kolkende water in de
Oude Maas en in de Noord steeds hoger
op. Steeds hogerMaar behalve deze
mensen, die gewoon zijn aan hoog water
in dit seizoen, vermoedde vrijwel nie
mand deze vreselijke verschrikking, die
over de Zwijndrechtse Waard zou komen.
Men sliep van do Zaterdag in de Zon
dag
De bewoners van de huizen aan
buitenkant van de dijk worstelden reeds
met het water, dat elke minuut onrust
barend steeg. Zij zwoegenden de gehele
nacht om de onderhuizen te beveiligen.
Maar het grootste deel van de 16.000
bewoners v"an deze gemeente tegenover
Dordrecht werd pas om ongeveer half vijf
in de morgen uit hun rustige slaap ge
schrikt, door de sirenes. Op dat ogenblik
dreigde overal het water. De gehele Ring
dijk, die de gemeente Zwijndrecht al
eeuwen heeft gevrijwaard van iedere
watersnood', dreigde het te begeven.
In de stormwind op de dijk bespraken
groepjes mannen het gevaar
Bij de Ver. Oliefabrieken liep de kelder
met kostbare vetten vol, terwijl men
machteloos moest toezien hoe de zaad
extractie, de raffinaderij, machines wer
den uitgeschakeld. Een schadepost van
tienduizenden voor Unilever. Bij de Chem-
proha lagen mandflessen bij duizenden
her en der verspreid. En langzaam maar
zeker naderde het tijdstip van het hoogte
punt van de vloed: zeven uur vijftien.
En dan ineens sleet de slroom een gaf
in de dijk. Eerst klein, maar weldra gro
ter. Zo groot, dat over een afstand van
een goede tien meter de dijk aan de bin
nenzijde werd weggeslagen. Als een
waterval stroomde de massa in de nog
dikke duisternis het diepgelegen opslag
terrein van de Groenleninmakerij van de
Fa. Van den Hout 8c Zonen op. Tussen de
groentenvaten wies het water, nam bezit
van de Da Costastraat. En het was nog
maar vijf uur in de gure Zondagmorgen.
En intussen had men het in het oude
deel der gemeente nog zwaarder te ver
duren. Op vijf. zes plaatsen had de vloed
reeds het hoogste punt van de dijk ge
passeerd.
Bij de oprit naar de Ringdijk, ter hoog
te van de villa „Meerdervoort" bleef het
niet bij dreiging. Met ongenaakbaar ge
weld stormde het water een nauw trapje
af. Donderend deed het een aanval op de
woningen aan de Onderdijkse rijweg.
Eén van deze oude huizen kon dit onbe
suisde aanstormen niet verdragen. De
buitenmuur werd weggeslagen. Alles wat
in het benedenhuis stond, werd vernield.
Wanneer onder de huizen binnendijks
reeds offers vielen, dan valt het te be
grijpen, dat de woningen aan de buiten
kant van de Ringdijk alle blank stonden.
Groot was dé schade aan huisraad. Van
vele mensen, die een varken hielden, of
pluimvee, of een koe, werd dit kleine be
zit door het water afgenomen. Het vee
verdronk jammerlijk.
Intussen was de electrische verlichting
in de huizen uitgefloept. Nog geen uur
later liep geen enkele kraan van de
waterleiding meer.De gasvoorzïening
stokte
Het was zes uur. Half zeven
En dan ineens: slortle met donderend
winkel van de Fa. Terlouw. Straatstenen
werden meegesleurd. Er was geen hou
den meer aan. Dit was verschrikkelijk.
De waterleidingbuizen en die van het gas,
kwamen bloot, zand werd weggevreten
door het niet aflatende waterEen
motor carrier bolderde in het gat, een
„slee" van een luxe wagen werd in de
slroom meegesleept.
Aan de riVerkant was in deze uren
rijzend water vanzelfsprekend elk dieper
gelegen deel overstroomd: de opslagplaats
Walburg, de nieuwe sportvelden in het
Noordpark, het terrein der voetbalvereni
ging Groote Lindt, enkele woningen aan
de Lindtse dijk.
Voetje voor voetje vorderde het water
nu het dorp Zwijndrecht voor zich op.
Een waterval stortte zich over de Bruine-
Iaan, en alle andere rondom gelegen wij
ken- Op sommige plaatsen steeg het zo
hoog. dat men volkomen geïsoleerd werd.
Hier een meter, daar een halve meter.
Eén der zwaarst getroffen delen was het
Burgemeester Doornplein, waar men
slechts tot over de knieën door het water
wadend zijn weg kon gaan. Op de hoek
van de Lindelaan en de Bruinelaan liep
een pas geopende groentezaak onder wa
ter. Zo leed hel hele bevolkte deel der
gemeente Zwijndrecht onder deze vrese
lijke ramp, die. zoals later zou blijken,
op vele plaatsen van ons vaderland nog
veel verschrikkelijker gevolgen had.
Zwijndrecht stond blank, maar de ge
meente bestond nog.
Men kocht petroleum, men evacueerde
en zoveel mogelijk probeerde iedereen aan
iedereen steun te geven. Maar de dijk had
het gehouden.
Tegen het middaguur, na enkele uren
van herademing en raadsels en gissingen
over hoe het in andere gemeenten zou
zijn (er was immers geen radio, geen ver
binding, niets), werd de bevolking van
Groote Lindt en Zwiijndrecht-West opge
roepen om te proberen een nieuw gevaar
te weerstaan.
De Lindtsedijk bij Biemond was in
morgenuren zo aangevreten, dat slechts
een rijbaan van ongeveer anderhalve me
ter oVer een lengte van honderd meter
in de dijk was overgebleven.
Vrijwilligers werden opgeroepen en zij
stroomden toe. Bij honderden. Jute zak
ken werden besohïkbaar gesteld door vele
fabrieken, vrachtauto's kwamen en de
mensen reden tegen de nog altijd scherpe
naai' het Noorden gedraaide wind naai
de Groote Lindt. De dijk werd gestut,
's Avonds om half acht op het nieuwe
critieke moment was de Lindtsedijk ver
stevigd. En de tweede aanval van het
water werd weerstaan
Toch nog dankbaar
Ook in Zwijndrecht zelf reden de auto's
bij tientallen. Honderden mensen waren
bezig om de gevaarlijke punten van de
morgenuren te beveiligen en te verstevi
gen.
De gehele dag door werden zieken en
andere mensen, die geen zeggenschap
hadden over hun eigen beweging, naar
een veilige plaats gebracht.
In dte avonduren was voor Zwijndrecht
het grootste gevaar geweken. En alles bij
elkaar, ondanks de slagen, die deze ge
meente troffen, ondanks de schade, die
in de honderdduizenden loopt, wellicht in
de millioenen, waren de Zwijndrechtena-
ren nog dankbaar onüdat om kwart v"oor
zes, toen de electriciteit werd' ingescha
keld en de radio de berichten over deze
nationale ramp bracht, uit die droevige
tijdingen bleek, dat deze gemeente nog
bevoorrecht was geweest boven honder
den andere in Holland en Zeeland
109
HOOFDSTUK 13
EEN half uur voordat de repetities
beginnen, is meneer Bel er al. Dat
is vaste prik. Ja, hoe bestaat het, maar
zulke mensen hebben ook niet omhan
den wat een boer omhanden heeft, of
een timmerman of kruidenier. Rinus
de Wit moet eerst de .werkplaats een
beetje opruimen, en dan nog wat
eten. Waarom knipoog je nou?
O, bedoel je dat eten? Nou ja. geef
zo'n man eens ongelijk Hij moet orgel
leraar zijn in de stad, en zulke mensen
hebben geen vetpot thuis. Is het zo gek,
dat. hij dan een uurtje eerder van huis
gaat om net op etenstijd bij lange van
Leeuwen de keuken binnen te vallen?
„Goeienavond samen, en eet smake
lijk!"
Een glundere man, die meneer Bel
Iedere Donderdagavond beleven ze er
weer plezier van dat de schuur aan de
dorpsfanfare verhuurd is. Niet zozeer
om het geschetter die hele avond, maar
vooral om het korte bezoekje, dat de
dirigent in de keuken afs.teekt.
„Daar is meneer Bel alweer! Wat
gaan die weken toch hard! Heb je geen
bordje voor meneer Bel neergezet,
Neel?"
„Ik heb er eerlijk niet aan gedacht."
„Laat maar, juffrouw van Leeuwen."
voorkomt meneer Bel galant.
„Maar U eet toch een boterhammetje
mee, meneer Bel?"
„Nee, heus, vandaag niet," lacht hil
vrolijk, „Ik heb juist gegeten.... We
waren erg vroeg vandaag."
„Me goeie man," bemoeit van Leeu
wen zich daar zelf mee, „Je moet weer
een hele avond staan te zwaaien en te
schreeuwen ik zeg maar zo; eet een
boterhammetje mee.".
„Vooruit, Neel," dringt de boerin
De dirigent zucht. „Als het dan be
slist moet," zegt. hij gelaten.
De familie zwijgt eerbiedig Uit er
kentelijkheid buigt meneer Bel z'n
hoofd, en hy kniipt z'n oogjes dicht.
Achter z'u gesloten oogleden draait dan
de hele film nog eens aan hem voorby:
de stapel brood, midden op tafel; de
aangesneden ve*te kaas, naast de hal
ve ham, waaruit bet bot als een gigan
tisch handvat schuin naar boven steekt
In een gebarsten nestschaaltje zit de
witte suiker Ieder kind één boterham
met witte suiker en niet meer, ben je
wijzer! Ja dat zou je wel willen: alle
dag suiker op je brood! Je eet maar
s en ham, dat is ook goed eten
't Zal wel weer smaken," zegt me
neer Bel, en hij waagt zich bescheiden
aan de eerste boterham.
„Ach, wilt U een schyfje ham voor
me snijden, meneer van Leeuwen."
vraagt hij, „U bent. daar zoveel han
diger In dan ik.'
„Je mag anders ook suiker nemen,"
biedt de boer gul aan.
„Nee-nee," glimlacht meneer Bel.
„Uw ham smaakt me altyd byzonder
goed."
„Kyk'es an," grinnikt van Leeuwen
dubbelzinnig, „Nou hoor je 't maar'es,
vrouw!"
Leen, de oudste jongen, knipoogt
tegen Neel Kyken wie er vandaag
gelijk heeft. Vorige week at'ie d'r ze
ven. Neel heeft vandaag wéér zeven
geraden, maar Leen denkt wel van acht
Behalve wanneer hy met kaas begint,
want dan eet h\1 ze allemaal met kaas
en dan komt '1e niet verder dan zes.
Ham! Leen knipoogt. Als de volgende
weer ham wordt, wint. hij het vast.
Om de jongen dwars te zitten, mum
melt Neel met een volle mond: „Deze
kaas ia stukken lekkerder dan de vo
rige."
Meneer Bel haast zldi al. De familie
zét al aan tafel, en je kan nu eenmaal
niet él te lang alleen verder eten. Je
mo*t gartvfJjbeW aofiU misbruiken.
Leen van Leeuwen kykt zwart. Kyk,
dit is geen eerlyke weddenschap. Die
meid krijgt vandaag m'n appel niet, af
gelopen! Ze denkt zeker dat hij nu
ham zal gaan eten om meneer Bel ook
weer aan de ham te krijgen. Hy steekt
z'n tong uit, want dat moet ze toch niet
denken.
Zelf eet hy heel langzaam, expres,
want meneer Bel gaat nooit erg lang
alleen door.
„Allo Leen, eet een. beetje door!"
moedigt z'n moeder aan.
„Ik lust deze kaas niet," zeurt hy,
„Hij smaakt veel sterker dan die vo
rige."
„Ga weg!" valt Neel uit.
door
mr. G TB. VERHAREN
„Deze kaas is werkehjk delicaat,'
prijst meneer Bel.
.Meneer Bel vindt het ook," sart
Leen.
.Deugniet!" dreigt de dirigent met z'n
korte wysvinger „jy wilt zeker die
kaas alleen opeten?
„Eet U hem maar alleen opant
woordt Leen binnensmonds. Intussen
kykt hy schuw naar z'n vader, want
die wil beslist geen kwaad over z'n
kaas horen Je eet als boer de kaas met
een tikje erin. dat spreekt, maar dat
wil hy niet aan de grote klok hebben,
anders beet het overmorgen: „Lange
van Leeuwen maakt de laatste tijd ook
maar slechte kaas Hy moet bar veel
last van tik hebben 't Ja, dat heb'ie
als het gras zo schieiyk groeit.
„Eet door. Leen!" bromt hy, i
Geeft u my nog maar een plakje
kaas, alstublieft, juffrouw van 1-eeu
wen," bedelt meneer Bel, terwijl zijn
me* met boter nog over z'n vierde bo-
waarschuwl
terham flitst. „Die jonge rekel moes'
de kaas maar eens eten, die wy in d<
stad alle dagen op ons brood krij
gen
Langzaam steekt Leen het laatste
hapje van deze boterham in z'n mond.
Neel legt demonstratief haar mes neer.
„Ziezo!zegt ze.
Leen steekt z'n hand uit, alles evai
traag, alsof hy zelf niet helemaal ze
ker is of hy er nog een nemen zal. Bij
mespuntjes tegelijk smeert hy er boter
op.
„Opschieten, Leen!"
z'n moeder
„Mag ik er suiker op?"
„Geen denken aan," bemoeit z'n va
der zich er mee, „Als je die puik-beste
kaas niet lust, eet je maar niks."
Lang staart, de jongen verlangend
naar de suikerpot, bedachtzaam naai
de ham. „Geef me dan maar kaas," be
sluit hy, want de kaas is altyd nog be
ter dan kaal brood of ham.
Driftig pakt de boer de kaas op, en
hy jaapt er een dikke plak af.
„Ach, nu U toch snydtvraagt
meneer Bel bedeesd.
Van Leeuwen schrikt er van. Voor
zichtig roetst z'n mes een dun schim
metje kaas af voor de boterham van
z'n gast. Die kykt even schuin opzij
naar de dikke plak op het bord van
de jongen Enfin, alles heeft z'n zon-
zy: misschien heeft Leen lang werk
met die boterham Dan bUjft er nog
wel tyd voor een zesde en zevende
misschieneen
Hy denkt al niet verder. Opvallend
stil eet hy vanavond De boer en z'n
vrouw willen niet direct over Loede
beginnen, maar meneer Bel weet het
zeker al. Hy heeft al vaker gezegd dat
Loede de enige in het korps was. die
werkelijk maatgevoel hadHet ver
lies van die kwajongen zal hem wel
dwars zitten, en daardoor zal het ko
men dat hy zo zwijgzaam eet.
„Nog een kommetje melk?" biedt dc
>erin aan.
„Graagl"
Dijken zegen meen als waren hel plum- de dijk tussen Gouda eri Gouderak hielp
puddingen. Maar onmiddellijk waren er oud en jong mee. De eerste zakken
tal van vrijwilligers te vinden om de worden in het gat gestomod.
galen te dichten. Aan het herstel van
Eendrachtig hebben de bewoners van de twee gemeenten Zevenhuizen
en Moerkapelle samengewerkt bij de uitwerking van het plan om het Groene
Km is-werk in de beide gemeenten een goed, aan dc eisen des tijds beant
woordend wijkgebouw te geven. Van de 1100 gezinnen in MoerkapeUe en
Zevenhuizen zijn 930 gezinnen lid van de afdeling van het Groene Kruis,
welke afdeling zich over de beide plaatsen uitstrekt.
Niet alleen Zevenhuizen kreeg een wijkgebouw, dat Zaterdagmiddag
geopend kon worden, maar ook in MoerkapeUe kwam een geriefelijk onder
komen voor zuigelingen en kleuters gereed. Deze twee projecten kwamen tot
stand, omdat de goede samenwerking van de inwoners tot gevolg had, dat de
gelden op vele verschillende wijzen binnenvloeiden.
Het was dus geen wonder, dat Zaterdagmiddag een dankbare stemming
heerste in de twee dorpen, gelegen aan weerszijden van de rijksweg Den Haag
—Utrecht. Eu in zijn begroetingsrede kon de voorzitter van de afdeling, bur
gemeester A. Boer van Zevenhuizen, dan ook uitvoerig deze samenwerking
roemen.
Reeds vele jaren voelde de afdeling
ZevenhuizenMoerkapelle van He;
Groene Kruis behoefte aan een wijkge
bouw. De zuster, mejuffrouw C. Meijers,
moest zich behelpen in het oude café
St. Joris van 1760, waar evenwel r.det
het minste comfort te vindien was. In de
ledenvergadering van 27 October 1950
stelde het bestuur voor om aan deze toe
stand een einde te maken en te geraken
tot de bouw van een nieuw wijkgebouw
te Zevenhuizen en te komen tot een beter
oradlerdak in Moerkapelle. De eerste aan
dacht was gericht op Moerkapelle en
danik zaj het houwfonds van de afdeling,
waarin o.a. die batig saldi van revue-voor-
stellingen over het plaatselijk leven ge-
strot waren, kon in een oud sigarenfa-
briekje een consultatiebureau gevestigd
worden.
Ondertussen was alle aandacht gericht
op het hoofd-plam: het nieuwe wijkige-
gouw. Een geldlening van 25.00U kon
practisch geheel geplaatst worden en on
verwacht werd hulp geboden door het
praeventiefonds van de A.N.V. „Het
Groene Kruis", want een bedrag van
10.000 werd als renteloos voorschot ge
schonken.
Met een dergelijke gunstige ontwikke
ling der financiën ging men aan het bou
wen. De architecten Roggeveen en Dek
ker ontwierpen een doelmatig gebouw
aan de Dorpstraat, met een daarboven
gelegen zusterwonimg en na de aanbe
steding kregen J. Koster te Moerkapelle
de opdraoht voor het metselwerk, G. J.
Bakker te Moerkapelle voor het timmer
werk, A. Voskuijlen te Moerkapelle voor
het loodgieterswerk, L. D. Versprille en
Zn te Zevenhuizen voor het schilderwerk
en J. A. Bearning te Zevenhuizen voor
de aanleg van de electrische installtatie.
De 1
A. Boer was verheugd over de
tot standkoming van dit bewijs van ge
meenschapszin en was verheugd over het
feit, dat dr. C. Banning, geneeskundig
hoofdiinspecteur van de Volksgezondheid
de openingsplechtigheid wilde verrichten.
De inrichting
In het nieuwe wijkgebouw is de gehele
benedenverdieping ingericht voor het
wer kvan „riet Groene Kruis". Hier zijn
te vindx de wachtkamer, de kamer, waar
de uitkleediboxen zyn ondergebracht en
de spreekkamer. Verder vindt men aan
de achterzijde een stalling voor kinder
wagens. De verwarming geschiedt op
electrische wijze. De stoffering en inrich
ting werd gefinancierd uit het bedrag
van 3000, zijnde de opbrengst van een
door de Bond van Plattelandsvrouwen
georganiseerd tombola. Naast de zuster
zaï het spreekuur op het consultatiebu
reau voor zuigelingen en kleuters wor
den waargenomen door de kinderarts dr.
Speelman uit Gouda, terwijl ook tandarts
dr. Schuurman, die de schooltandverzor-
ging waarneemt, hier zijn praktijk uit
oefenen. Verder zal, te beginnen op 18
Februari, in het nieuwe wijkgebouw de
massale doorlichting van de bevolking
plaats vinden.
Nu het nieuwe gebouw tot stand ge
komen is, hébben de gemeenteraden van
Moerkapelle en Zevenhuizen besloten de
subsidie voor het Groene Kruis-werk te
verhogen en wel resp. tot 700 en 1500.
Aan het slot van zijn begroetingsrede zei
burgemeester Boer: „Het wijkgebouw is
een bolwerk van praeventieve gezond
heidszorg, het domein van de wijkver
pleegster, die is te beschouwen als de
vooruitgeschoven post in de volksgezond
heid. U kunt begrijpen, dat wij ons vol
komen verantwoord achten datgene te
hebben gedaan wat nu officieel aan de
openbaarheid wordt prijsgegeven".
