Temend nam liet water
de polders in bezit
Per roeiboot door Dordrecht
HOLLANDS KUST
ÉÉN RAVAGE
Radio helpster in
nood
rond Willemstad
op Texel
Alhlasserwaard en Krimpenerwaard:
.ER UITr
GRIEP
Itlüflti&i
Ministers ijlden naar de
getroffen gebieden
Dramatische tonelen
Radioprogramma's
gewijzigd
B
-HULP-
GIRO 9575
4
MAANDAG 2 FEBRUARI 1953
(1
(Van onze speciale verslaggever)
SLIEDRECHT, 1 Febr. Grijsbruin is het water, dat
bezit heeft genomen van de Alhlasserwaard. Het heeft eerst
de dijken aangevreten met een onhoorbaar geweld en legt
zich thans kalm en tergend over de polders. Het water heeft
van alles niet zich meegevoerd. Een antiek tafeltje met ge
krulde poten, en het kleine, zielige lijk van een kat, met
stijve poten.
Waar nog slechts een etmaal geleden een nijvere bevol
king woonde, heersen nu de kille tonelen der ontzetting:
water, grijsbruin, stijgend water, en niehsen, die met de
doodsschrik in de ogen gestreden hebben voor de redding
van het naakte bestaan. Mensen, die in één nacht van al
hun bezittingen werden beroofd. En die thans, na een leven
vari hardwerken, opnieuw zullen moeten beginnen.
elders: Geluidloos en onont
koombaar. En ook alweer net. als
overal elders, begon de bevolking
met man en macht de 20 vaak
hopeloze strijd tegen het wassende
water, dat aan de dijken knaagt
met een gretige muil. Ook in dit
gebied vielen reeds vrij vroeg op
de dag enkele doden te betreuren.
Natuurlijkuit het bedreigde
gebied Werd de bevolking 20
vroeg mogelijk geëvacueerd Met
bussen, vrachtwagens, militaire
auto's en luxe auto's. Honderden
vluchtelingen, met strakke ge
zichten. rillend van kou, en een
paar koffers of een plunjezak met
de laatste bezittingen. Vluchtelin
gen uit Werkendamuit
Almkerkuit 411e plaatsen,
waar op deze verschrikkelijke
Zondag 1 Februari het water toe
sloeg.
Wij staan in een lokaal "an de
Christelijke school van Hendrik
Ido Ambacht. En luisteren naar
een vrouw, die met een zachte,
maar merkwaardig duidelijke
stem verhaalt van haar weder
varen: ,,Het. was vannacht ineens
„Er uit". De dijk was ddorgebro.
ken en de golven sloegen in de
laag gelegen straten. Nu is ons
huis overspoeld. Wij hebben niets
meer."
Die vrouw staat bü de kachel.
Zij staat bij de kachel en rilt van
kou. Haar kleding is doorweekt
van het water. Zij heet vrouw
Leeuwis een moeder van tien
kinderen. Zij houdt zich flink.
Maar de kleintjes staan met be
traande gezichten om haar rok
ken geschaard. Alleen de 8 maan
den oude baby, die zij met moe
derlijke vastbeslotenheid in de
armen houdt, schijnt zich volko
men rustig te gevoelen. De baby
slaapt.
Er komen enkele mensen van
de hulpcolonnes de gehele
weerbare bevolking, met de bur
gemeester aan het hoofd, is in
touw en zij delen dampende
koppen koffie uit. Gretig strek
ken de vluchtelingen er de han
den naar uit. Maar dan schreeuwt
plotseling de oudste dochter van
vrouw Leeuwis (17 jaar) het uit:
,,Ik ben hier ook bang. Als de dijk
het maar houdt
De dijkUrenlang reeds zijn
de mannen bezig om dat gat van
70 meter in de dijk van de Noord
te dichten. Zij staan in de stort
regen, de wind giert door hun
verwaaide kleren. Het water, die
vuilbruine vijand van de Alhlas
serwaard, blijft voort=tromen.
Duizenden zwoegers
Terwijl zij hier zwoegen, zwoe
gen overal elders duizenden man
nen op dezelfde manier. Boeren,
kantoorbedienden, soldaten, stu
denten. Zij werken maar door.
Er drijven boekenkasten, stoven,
dode koeien, ontwortelde bomen
en uit de hengsels geslagen deu
ren mee op de harde, snelle
stroom. Het is alsof zij het niet
zien. Z ijhebben immers geen tijd
om rond zich te kijken.
Vlak bij Papendrecht, waar de
rivieren De Merwede en De
Noord samenstromen, hebben wij
het gat in de dijk gezien. Een gat
van minstens honderd meter,
waardoorheen het water in
enorme stromen het Westelijke
gedeelte van de Alhlasserwaard
binnenjaagt. Een rampspoedige
dijkdoorbraak, recht tegenover
Dordrecht. Over de opgezweepte
watermassa's huilt de wind.
Ook bij Sliedrecht, aan de
kant van Giessendam, is de dijk
bezweken. Men wil het gat
maar het is wel 50 meter breed,
en wat baat dan nog? dichten,
door er een of meer schepen in
tot zinken te brengen. De mens'
•wil zo veel als hij in opperste
nood verkeertEn de mens
heeft niet kunnen beletten, dat
dit Sliedrecht waar reeds
vroeg op de dag een boeren,
vrouw door verdrinking om het
leven kwam vrijwel geheel
door het vuilbruine water werd
'geïsoleerd: Een smalle strook
grond stond nog slechts droog
althans Zondag in de namldda:
Sliedrecht: Hopeloos
„De toestand in Sliedrecht is
nagenoeg hopeloos", zegt de bur
gemeester van deze gemeente. Hij
schat, dat er twaalfhonderd hui
zen geheel onder water zullen ko
men te staan. En hij denkt aan
het vee: Er.is véél vee in dit ge
bied verdronken. En ook is er
veel vee. dat op andere plaatsen
in veiligheid kon worden ge
bracht, maar waarvoor men nu
melkers tekort komt. De koeien
hooft men klagend loeien. Een
naargeestig, jammerlijk geluid,
een klaagzang.
Een derde deel van Sliedrecht.
dat laag gelegen is, liep al vrij
spoedig onder water. De bewoners
moesten een onderkomen op de
zolders zoeken. En toen de vloed
tot aan de zolders was gestegen,
moest men de bewoners redden
via het dak.
Terwijl rondom de gemeente het
water der rivieren zijn spel van
verwoesting speelt, dreigt er in de
gemeente tekort aan drinkwater
te ontstaan. Men moet het stellen
met de helft van de gewone hoe
veelheid. maar van die helft
moet men ook veel afstaan aan
Papendrecht, dat geheel van zijn
normale drinkwatervoorziening is
afsesneclen, en dat trouwens ook
niet meer over electriciteit be
schikt.
1 meter over van de toch zo
brede dijk.
Ook Ouderkerk aan de IJsel
viel gedeeltelijk ten offer. Op ver
scheidene punten brak de dijk
door. En terwijl de boeren poog
den, zoveel mogelijk van hun vee
over te brengen naar het iets ho
ger gelegen Lekkerkerk, stroom
de de Krimpenerwaard langzaam
maar zeker verder vol. Het red
dingswerk werd bemoeilijkt, om
dat een belangrijk stuk van de
dijk niet meer geschikt, was voor
autovervoer. Desondanks poogden
al vroeg op de dag omstreeks 150
militairen het transport der be
dreigde bevolking naar veilige
haven te verzekeren.
(Advertentie)
Ooit last van Zuurbranden?
Geen glas, geen water, geen nare
smaak. Simpelweg één of twee
Rennies laten smelten op de tong.
Er zijn mensen die nemen Renn:
te onpas
aileen maar omdat ze ze leleker
vinden. Dat hoeft nou weer niet. maar
't is wel plezierig altijd Rennies bit
de hand te hebben, voor eigen gebruik
of om anderen te helpen. Vraag
Rennies bij Uw apotheker of drogist
Aan Schoonhoven is de nood
toestand evenmin onongemerkt
voorbij gegaan. Reeds in het be
gin van de Zaterdagnacht moest
de veerdienst over de Lek wegens
het hoge water gestaakt worden.
In de gelagkamer van café „Het
Veerhuis" stond het water weldra
een halve meier hoog. Zwaar
werd de glasfabriek ,,De Lek" ge
teisterd; De vloed veroorzaakte
een ravage in het fabrieksgebouw.
En aan de rand van de stad
klotste de stroom onheilspellend
tegen de vloedplanken, d e het
water buiten de gemeente moeten
houden „Het wordt tijd, dat
het water valt", zei men in
Schoonhoven. Jawel, en dat
zelfde werd gezegd in gehéél.Ne
derland.
Als kinderspeelgoed
Ook in de Krimpenerwaard
werden de waterstromen opge
zweept. Als eerste prooi vielen de
schuren in de uiterwaarden van de
Lek, die als kinderspeelgoed wer
den meegesleurd. Men liep
schade op, die nog niet eens valt
te schatten. De machines op de
scheepswerven werden over
spoeld. het graan in de pakhuizen
ging voor zover de hardwerken
de bevolking er niet in slaagde
de kostbare voorraden in veilig
heid te brengen verloren.
Zwaar beukte de wilde stroom
op de stenen waterkering van
Lekkerkerk. De huizen aan de
dijk, waar vele kelders onderlie
pen, kregen het hard te verdu
ren. Bij Krimpen aan de Lek
vielen op verschillende plaatsen,
aan binnenèn buitenzijde, ga
ten in de waterwering ter lengte
van enkele tientallen meters. Op
één plaats was weldra nog maar
een stuk van Iets meer dan
Ellende
en verwarring
Overal, waar men ook komt,
dezelfde taferelen van ellende en
verwarring: In Ridderkerk zijn
de koffiehuizen vol met uitge
wekenen, en die geen plaats
vonden in de café's zijn .thuis bij
de bewoners. Zij kwamen bij
honderden aan. nadat de polders
bij Slikkerveer en Oostendam
waren ondergelopen, en het wa
ter steeg tot aan de dakranden
De vluchtelingen vertellen, hoe
het water de gehele nacht door
over de dijk spoelde hoezeer
men ook in Slikkerveer een
doorbraak vreesdeen hoe zij
zich in boten in veiligheid
moesten brengen over de steeds
groter wordende meren van wa
ter.
In en om Sleeuwijk. vlak bij
Gorkum aan de Waal, is de toe
stand al even vervuld van or.heil.
De dijk van De Bakkerskil is
doorgebroken, precies als overal
Arlnarrpvt te)
Voorkom besmetting 1
Neem Monties, bet nieuwe
Infecterende mond- e
tabletten b esc her me
.Idcnd. *i"
aangenaam van smaak.
Neem tijdig
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 1 Febr. De an
ders op Zondag uitgestorven de
partementen van algemeen be
stuur hebben, althans wat de
topfunctionarissen betreft, gegonsd
van bedrijvigheid op deze dag van
de grote nationale ramp.
Verscheidene minister gaven
reeds vroeg het goede voorbeeld.
Minister-president, dr. W. Drees,
begaf zich reeds vroeg naar de
noodgebieden, en uit Nijmegen
vertrok de daar woonachtig mi
nister van Binnenlandse Zaken,
prof. dr. L. J. M. Beel, naar be
dreigde streken in Noord-Brabant,
waar hij o.a. de situatie in Halste
ren opnam.
Uit Arnhem, waar hij in zijn ge
zin het weekeind doorbracht, reis
de aanstonds de minister van Oor
log en Marine, ïr. C. Staf, naar het
Westen.
De grootste last werd gelegd op
de minister van Verkeer en Wa
terstaat, mr. J. Algera, die zich,
vergezeld van de directeur-gene
raai van de Rijkswaterstaat, ir. A
G. Maris, voor een langdurige
tocht door de noodgebieden in Z,-
Holland op pad begaf.
De minister van Justitie, mr. L.
A. Donker, heeft z'ich persoonlijk
van de situatie op de Zuidhol
landse eilanden op de hoogte ge
steld.
Minister Algera deed zich uiter
aard in het bijzonder voorlichten
omtrent de penibele waterbouw
kundige toestand in Dordrecht,
Sliedrecht, Papendrecht, Hendrik-
Ido-Ambacht en Spijkenisse,
„Proefmobilisatie"
I Middelerwijl had ook de gene
rale staf uitgebreide maatregelen
genomen, waarvan de leiding was
toevertrouwd aan de commandant
der territoriale troepen, luit.-gen.
D. C. Buurman van Vreeden. Alle
militairen van land-, lucht- en
zeemacht zijn van verlof terugge
roepen en de indruk bestaat, dat
deze onbedoelde proefmobilisatie
per radio zeer goed gewerkt heeft
en dat de manschappen, manlijke
en vrouwelijke, op de snelst mo
gelijke wijze zich bij hun eenhe
den hebben gemeld. Zij staan ter
beschikking van de luit.-generaal
ter eventuele assistentie van de
burgemeesters, die hen voor eva
cuatie van mensen en vee nodig
hebben. Tot nu toe was het niet
mogelijk alle beschikbare krach
ten in te schakelen, maar ze wor
den gereedgehouden, voor het
moment, dat zij ergens hulp kun
nen bieden.
In afwezigheid van de commis
saris van de Koningin in Zuid-
Holland, mr. L. A. Kesper, lopen
alle draden van de hulpverlening
in dez'e zeer zwaar getroffen pro
vincie in handen van de waarne
mend commissaris, het lid van
Ged, Staten, mr. J. J. R. Schmal,
die dag en nacht op de prov. grif
fie op het Korte Voorhout in touw
is en met grote energie de hulp
verlening leidt en coördineert.
Met grote voortvarendheid is
ook de centrale evacuatie-commis
sie. welke resorteert onder de
ministeries van Binnenlandse Za-.
ken en Oorlog, aan het werk ge-;
gaan.
MET ROEIBOTEN begaven de
redders in Dordrecht zich naar
ondergelopen huizen om de be
woners naar de nog droge gedeel
ten van de stad over te brengen.
Hoe hoog het water in de stad.
stond laat de auto, links op de
foto, duidelifk zien. In de boom
er achter hangt een fiets.
DUISBURG .ADOPTEERT
ROTTERDAM
DUISBURG, 1 Febr. De
Duitse stad Duisburg heel't van
daag telegrafisch aan de stad Rot
terdam „alle mogelijke hulp" aan
geboden.
De burgemeester van Duisburg,
Seeling, heeft zijn Rotterdamse
collega Van Walsum gevraagd, of
men met een speciale ploeg ar
beiders en andere maatregelen
hulp kan verlenen. Het bericht
van de grote overstromingsramp
heeft de Duitsers met groot mede
gevoel vervuld, aldus het tele
gram. (DPA)
Verscheiden mensen, veel vee verdronken;
spoorlijnen vernield; evacuatie op grote
schaal
(Van een onzer verslaggevers)
WILLEMSTAD, 1 Febr. Ook ten Zuiden van liet Hollandsch
Diep, in de Noordwestelijke hoek van Noord-Brabant, heeft het door
de storm opgejaagde water een catastrofe veroorzaakt. Zondagnacht
om één uur. toen het water de Parade in Willemstad, het West-
brabaavtse plaatsje aan het Hollandsch Diep. bereikte, stond dit
vruchtbare poldergebied een ramp te wachten, die verre die van
1911 zou overtreffen,
Toen een uur later de nieuwe
sluis, één keer opgeblazen door
de bezetter en pas geheel hersteld,
het begaf en het beruchte Hellegat
bij Dintelsas onderging in de strijd
tegen de woedende elementen,
stroomde de duizend hectare grote
Ruygenheelsepolder onder, waar-
Een dode, voor tonnen schade
Het Noorden bleef
gespaard
AMSTERDAM, 1 Febr. Voor
al de badplaatsen langs de Noord
en Zuldbollandse kust hebben het
dit afgelopen weekeinde moeten
ontgelden. Persoonlijke ongeluk
ken bleven beperkt tot één dode,
de uitvoerder F. de Waard uit
Petten, die bij onderhoudswerk
aan de zeewering de dood vond
en één ernstig gewonde, te Den
Helder, de steenhouwer v. d,
Wouw, die zijn vletten aan de
Zeedijk trachtte te redden. De ma
teriële schade loopt in de tonnen.
In G r 0 n i m g e n en Fries
land is de vernieling het minst.
Woningen en boerderijen moesten
het hier en daar wel ontgelden
doch rot rampen kwam het ner
gens en de zeedijken konden over-
IJ nationaal leed en national
vreugde toont de radio zich i
haar volle kracht als belangrijk
bindmiddel van een volk, Ja,
eigenlijk en helaas het meest bij
nationaal leed. Grote rampen als
die van thans naderen onvoorbe
reid, zij overvallen een volk ais
een dief in de nacht. Juist dón
toont de radio haar onschatbaar
nut als middel voor snelle en on
middellijke communicatie, onaf
hankelijk van -materiële verbin
dingen. behalve van electnsche
stroom.
Met klemmende dramatiek
kwam dit het afgelopen weekeind
tot uiting, 's Zaterdagsavonds was
er het feestelijke nationale pro
gamma van Hilversum I en II en
de PCJ ter ere van prinses Bea
trix' 15e verjaardag. Slechts en
kele. uren daarna klonken ,de eer
ste Jobstijdingen over de waters
nood uit de luidsprekers, onheil
spellend begeleid door het niet
aflatende bulderen van de storm
en het gekletter van de regen.
Sommige amusementsprogram
ma's werden afgelast of verplaatst,
uitvoerige extra-nieuwsuitzendin
gen ingevoegd. Somber en aan
grijpend was het, wat de berich
ten in al hun zakelijkheid ons
meedeelden. Maar daarbij was, als
humaan lichtpunt, zo menige mel
ding van spontaan aangeboden
hulp door personen, organisaties
en ondernemingen.
Zo kon o.a. de voorzitter van
de AVRO al dadelijk na de eerste
uitvoerige nieuwstijdingen Van 1
uur verklaren, dat van allerlei zij
den telefonisch financiële hulp
was aangeboden. De directies der
omroepverenigingen hebben deze
taak terstond aan het Nationaal
Rampenfonds overgedragen en
moesten haar luisteraars bij her
haling verzoeken, de overbelaste
telefoonverbindingen zo veel mo
gelijk vrij te laten voor de ont
vangst van belangrijke berichten
uit de getroffen gebieden. Irtus-
sen wel een bewijs, hoe snel en
intens ons volk op aangelegen
heden van algemeen belang, heizij
heuglijke of noodlottige, pleegt
te reageren.
Radioreporters verspreidden zich
in ijltempo over de geteisterde
streken om ooggetuigeverslagen
voor de microfoon samen te stel
len. waarvan de eerst? in de loop
>.n de namiddag doorkwamen.
En gestaag, neel deze zwarte
jg, vervulde de omroep zlin so
ciale, waarlijk nationale taak: de
AMSTERDAM, 2 Febr. Reeds
vroeg in de Zondagochtend ver
trok de AVRO-reporter Tom
Nieuwenhuizen met de reportage
wagen naar Breda. Hij had aan
vankelijk naar Bergen op Zoom
willen gaan, maar met deze plaats
was geen telefonische verbind.ng
lot stand te brengen.
Peter Knegjens vertrok naar
Katwijk. George Wijnand zette
koers naar Rotterdam; zijn repor
tage kwam als eerste ooggetuige-
verslag van de AVRO 's namiddags
in de microfoon. In de studio te
Hilversum leidde Ton Schreurs
met zijn wakkere omroepstaf de
overbezette nieuwsdienst en voor
zitter G. de Clercq werkte meer
dan duizend telefoongesprekken
af van hulp-aanbiedenden en in-
fonmatie-gevenden, waarbij er van
omroepzljde zorgvuldig voor werd
gewaakt, sensatieberichten uit de
aether te weren. In de namiddag
stelde dr. Oosterhuis, voorzitter
van het Nationaal Rampenionds,
zich met de omroepen in verbin
ding en nam de administratie der
van alle kanten aangeboden steun
verleningen van de radio-orgam-
saties over.
In het avondprogramma van de
AVRO werden „Paul Vlaanderen"
en „Musicorda" gehandhaafd: eni
ge amusementsruprieken als „Even
afrekenen". „Hallé hallo", „The
medisy players" en Chiel de Boer
in de middag- en avonduitzendin
gen kwamen te vervallen, mede
om tijd te winnen voor de extra
reportages. In het middagpro
gramma werden het concert van
net Robert Masters-quartet, de
boekbespreking door dr, Ritter en
Leo Riemens' causerie naar andere
hulpverlening te helpen coördi
neren. waarschuwen, adviezen en
orders van autoriteiten te ver
spreiden in het snelst mogelijke
tempo.
In uren als deze wordt men
voor het eerst 20 sterk sinds de
fatale Meidag van 1940 op in
drukwekkende wijze herin.erd
aan de onmisbare plaats, die de
draadloze omroep in deze samen
leving inneemt en overtuigd van
het belang der radio, dat vér boven
haar amusementsfunctie uitgaat,
maar door deze dagelijkse functie
wordt geschraagd: modern hulp
middel te zijn tot het zo veel en
zo vlug mogelijk beperken van na
tionale rampen door prompte en
universeel verspreide bericht
geving. Taak, waarin ook de ac
tieve amateur-radio haar werk
zaam aandeel had.
HANS LEERINK
uren verplaatst om ruimte te
maken voor nieuwsberichten over
noodtoestanden, oproepen tot hulp
en spoedimedsdelingen, o.a, over
de stremmingen van het spoorweg
verkeer. Het filmpraatje van oe
heer Jordaan kon gehandhaafd
blijven, evenals de sportrevue van
haifVÖf, ditmaal uitsluitend be
staande uit een wislèrreporlage
door Siebe van der Zee uit Ham-ar,
die ons even in zonniger oorden
bracht.
Ook in de programma's der an
dere omroepverenigingen werden
wijzigingen en opschuivingen aan
gebracht, ten einde de vioed van
extra-nieuws te kunnen verwer
ken en al te zeer uit de toon val
lende vermaaksklanken te weren.
De VARA deelde o.a. mee. dat zij
haar inzamelingsactie voor het
nieuwe hospitaalkerkschip „De
Hoop" heeft opgeschort, opdat alle
krachten eerst ten goede kunnen
komen aan het Nationaal Ram
penfonds. Voor deze omroep gaf
de reporter Jan de Troye om 5 uur
een ooggetuigeverslag in de vorm
van een inderhaast samengesteld
klankbeeldZondagavond zou hij
doorreizen naar Zeeland.
Reportages
De NCRV had voor dit bijzon
dere geval gebroken met haar ge
woonte op Zondag geen reportages
te geven en had haar gehele re-
porlagedienst in het geweer ge
bracht., welks verslagen, voor zo
ver al binnengekomen, in de uit
zending van 7 uur uit de studio
te Den Haag werden uitgebracht,
zodat de aangekondigde Bach-
cantate kwam te vervallen. De
heer Felderhof was Zondagmid
dag naar het kuststation IJmulden
gegaan, vandaar naar Noordwijk
en via Den Plaag naar 's Grave-
zande en had overal interviews op
de band opgenomen. Alom had
men zich zeer erkentelijk getoond
voor de snel geboden hulp.
Een gecombineerde reportage
van NCRV en KRO uit West-
Brabant volgde na de nieuws
berichten van kwart voor acht.
Het avondprogramma van de
KRO liet de rubrieken „Een bom
barst" en „Alles of niets" verval
len en laste ettelijke reportages
en een toespraak door mr. Jan
Derks in.
De AVRO liet haar hoorspel
„Paul Vlaanderen" per saldo tóch
vervallen en gaf in plaats daar
van de reportages van Peter Kneg-
jens en Tom Nieuwenhuizen uit
Zu'd-Nederland.
Oo de 80 m kon men zich ver
gewissen van de rusteloze activi
teit der Nederlandse radio-ama
teurs, die door hun onvermoeide
werkzaamheid en goede samen
werking de redding.-arbeid van
daag belangrijke diensten hebben
bewezen.
al het water keren, Het Westelijke
deel van Harüngen werd vannacht
door overgeslagen zeewater blank
gezet maar Friesland ging de
nacht rustig in, daar de dijk hier
in een zeer goede conditie ver
keert. Slechts op enkele plaatsen,
waar reparaties werden uitge
voerd, werd vannacht dijkwacht
gelopen.
Met uitzondering van Texel,
waarover apart wordt bericht,
hebben ook de Waddeneilanden de
stormramp goed doorstaan. De du-
ken van Terschelling hebben
de aanval van de zee weten te ke
ren en behoudens een kleine duin-
doorbraak, die spoedig werd ge
dicht, kwamen er geen ongeluk
ken voor. Op Ameland Is hotel
„Stelrvoorde" door de storm in
zee gestort. Er kon niets van de
inboedel worden gered.
I11 DEN HELDER werd van een
blok van acht woningen de daken
weggeslagen, terwijl in de marine
haven de electriciteitsvoorziéning
uitviel. Ten Zuiden van het vlieg
kamp De Kooy dat blank stond
is de Balgdljk beschadigd. Ge
vaar is er overigens niet, want
de Oude Westfrïese zeedijk zorgt
voor een extra-beschernung van
de Anna Paulownapolder.
Afsluitdijk intact
De AFSLUITDIJK is geheel in
tact gebleven en het verkeer kon
doorgang vinden, hoewel de uiter
ste voorzichtigheid moest worden
betracht voor overslaande golven,
waarin veelal wrakstukken wer
den meegevoerd.
De duinen langs de Noord'hol-
landsc Noordzeekust heoben het
zwaarder te verduren gehad. Bij
SINT MAARTENSZEE werd de
duinenreeks op twee plaatsen
over een afstand van 40 tot 50
meter doorbroken. De duinen zijn
hier echter heel diep en gevaar
is er niet. Het water staat nu in
een grote duinpan tot 100 meter
achter de zeekant.
De HONDSBOSSCHE ZEEWE
RING heeft het goed gehouden,
maar tooh heeft de bevolking van
PETTEN een angstige nacht door
gemaakt. Grote golven sloegen
soms over de dijk het dorpje in
en de strekdam, die aan het eind
van dé dijk bij Pelten de zee in
loopt, werd zwaar beschadigd. De
gehele nadht werd op de dijk
wacht gelopen, terwijl de bevol
king gereed stond om direct met
have en goed te vluchien.
Paviljoen verdween
Bij CAMPERDUIN, aan
Zuidelijk deel van de zeewering
is de schade groter. De storm en
de springvloed hebben hier da
nig huisgehouden: vijfentwintig
meters duin zijn volkomen weg
geslagen, de stevig verankerde
spoorrails naar de Hondsbossche
Zeewering liggen als verwrongen
haarspelden op het strand en
Minkema's Badpaviljoen is dooi
de woedende elementen totaal
verwoest. „De gehele nacht zijn
wil er bij geweest", vertelde de
heer K. Minkema, „want wij za
gen het aankomen. Toen het Za
terdagavond om 11 uur eigenlijk
laag water moest zijn, sloeg de
zee tien meter duin weg en de
springvloed haalde de andere
vijftien meter er af. Wij hebben
de hele inventaris er gelukkig uit
weten te halen en toen dat goed
en wel gebeurd was, kwam er
een windstoot., die het hele café
in één klap plat achterover druk
te...."
Het café zal wel nooit meer op
deze prachtige plaats mogen
staan. „Te gevaarlijk", menen de
Camperduiners, „vooral nu er
weer zo'n groot stuk van de dui
nen verdwenen is."
IJmuidens schepen
De havens van IJMUIDEN en
naaste omgeving gaven Zondag
wel een bijzonder droevige aan
blik. Overal waar men liep lagen
stukken hout verspreid en kon
men zien dat het waterpeil tot
aan de begaanbare weg had ge
staan. Vele schepen die in de Vis
sershaven gemeerd hadden gele
gen waren op drift geraakt en
zaten tegen de dijken geklemd.
De UK 189 en de KW 122 wa
ren er wel ihet slechtste aan toe.
daar deze in een dwarse toestand
boven op de dijk waren gewor
pen. Ook aan de andere zijde, nl.
in de haringhaven en de kop van
de havens lagen wrakken ver
spreid en zaten schepen omhoog.
In de bijhavens sloeg de coas
ter „Cronenborg" op drift. Dit
ruim 300 ton metende schip kon
slechts 11a een strijd van 4 uur
door 5 sleepboten in bedwang
worden gebracht en van een ge
deeltelijke ondergang worden ge
red. Grote weggedeelten die di
rect aan de zeewering grenzen,
waren vernield en vertoonden
meermalen gaten van circa 3 bij
4 meter doorsnede. Ducdalven en
weringen waren als lucifers van
hun fundamenten geslagen en
lagen rondom verspreid. Het beste
was dit waarneembaar nabij de
grote sluis, waar de haven dicht
lag van hout, ducdalven, wrak
ken, etc.
Vele grote ruiten van het ge
bouw van de Rijksvishal hadden
het eveneens moeten ontgelden.
Radio-Scheveningen
Het kuststation Scheveningen
radio werkte gedurende deze pe
riode op volle toeren. Hoewel ook
dit station belangrijke schade
kreeg doordat de waterstand in
de nacht van Zaterdag op Zondag
zo hoog werd dat de kelders van
het onlangs pas in werking ge
stelde gebouw onder water ge
raakten en de daarin opgestelde
aggregaten geheel in het water
zetten. Ook tijdens de netstoring
die dit gedeelte van de gemeente
's nachts om drie uur ondervond,
kon het station door middel van
de eigen opgewekte electriciteit en
de voedingsapparaten der grote
sluizen in de aether blijven. Aan
de Zuidelijke kuststrook van
IJmuiden waren tal van gebou
wen, die verschillende onderne
mers daar de afgelopen zomer
hadden gebouwd, 'geheel wegge
slagen.
Honderden kantjes haring la
gen wijd en zijd verspreid rond
de opslagplaatsen.
Alom is de schade zeer groot.
Zelfs de schepen, die op 10 mijl
afstand van de haven van IJmui
den voor anker waren gegaan,
kregen nog belangrijke schade
Vissersschepen kwamen binnen
met ingedrukte ruiten der brug
gen, met ontwrichte hutten, weg
geslagen lasten en visserstuigen,
Voor zover echter Zondag kon
worden nagegaan werden geen
schepen van de IJmuidense of
Katwijikse vloot vermist. Wel
kwamen alarmeren^- berichten
binnen van de Stellendam 31 en
de Stellendam 12, die zelfs
radiografische verbinding aan
vroegen met de Commissaris dei-
Koningin in de provincie Noord-
Holland, die onmiddellijke
hulp toezegde.
Boulevards in zee
Ten Zuiden van het Noord
zeekanaal zijn de boulevards van
de badplaatsen en de langs de
kust staande gebouwen eveneens
ernstig beschadigd. In ZAND-
VOORT is de duinreep land's de
kust grotendeels weggeslagen,
terwijl bet wandelpad langs de
Noord-Boulevard grotendeels is
verdwenen. Het Rïtzbad is to
taal vernield, hetgeen op zich
zelf reeds een schadepost van
30.000 betekent. Ook de be
tonnen rotonde aan de strand
weg heeft het deerlijk moeten
ontgelden.
In NOORDWIJK bleek na de
springvloed de nieuwe Koningin
Wilh-elminaboulevard heel erg ge
havend te zijn. Het trottoir is
verdwenen, de rioleringen liggen
bloot en verscheidene hotels kre
gen schade. Het „Oranjebad" is
totaal weggeslagen. Hiér is
evenals in Katwijk, waar het ho
tel-restaurant Brittenburg" in zee
verdween enorme schade aan
gericht.
door de twaalfhonderd inwoners
van Willemstad naar de zolders
werden gedreven en van de bui
tenwereld werden afgesloten.-
Verrassing volkomen
De Westerstorm joeg het kol
kende water met orkaankracht
over de dijken van de Jul'frouw-
polder, de Eliza-bet-, de Sabina-
en de Rikaipolders, waardoor hon
derden grote boerderijen en ar
beiderswoningen plotseling door
het water werden overvallen. De
verrassing moet voor de bewoners
van het dorpje Heiningen hel
ergste zijn geweest. De meeste
mensen werden in hun bed over
vallen. Fijnaart, dat slechts enkele
kilometers verder ligt, maakte
zich reeds in de vroege morgen
op om -hulp te verlenen op grote
schaal. Zodra het licht was. kreeg
men enige indruk van de omvang
van de watersnood. Uit alle delen
van Brabant werd hulp gezonden.
Het eerst waren de manschappen
van de commandotroepen uit
Roosendaal ter plaatse. Zij kon
den honderden vluchtelingen in
Fijnaart onderbrengen. De mees
ten hadden slechts inderhaast wat
kleren kunnen meenemen.
Lijken dreven rond
Rond negen uur werden
eerste slachtoffers geborgen: een
moeder en drie kleine kinderen
spoelden in nachtgewaad aan.
Later werden nog zes personen
geborgen en overgebracht naar
het ziekenhuis in Roosendaal.
Voor de rest stonden de hulp
colonnes van het Rode Kruis
maohteloos. Het water was zó
snel de polders ingestroomd, dat
er niets anders overbleef dan op
de bovenverdiepingen van de
huizen een heenkomen te zoeken.
Iedereen, die hulp wilde bieden,
moest, -bij gebrek aan vaartuigen,
toezien hoe de metershoge golven
de boerderijen en huizen beukten.
W oningen bezweken
Naar mate de morgen verstreek
kon aan het aangespoelde wrak
hout worden vastgesteld, dat er
woningen moesten zijn bezweken.
Op de dijk van Heiningen naar
Fijnaart moesten de hulptroepen
halsbrekende toeren verrichten
om over de bergen aangespoeld
huisraad, zakken fruit en uien bij
■de ingestorte huizen te kunnen
komen, En inmiddels steeg het
water steeds hoger. Hartroerende
tonelen speelden zich af op de
toegangswegen naar het veilige
Fijnaart. waar de vluchtelingen
werden verzameld in hel palro-
naatngebouw en waar vele han
den liefdevol kinderen van droge
kleren en warm drinken voor
zagen.
A ngstige kleintjes
Angstig drongen de kleintjes
zich tegen de ouders aan, die in
een kussensloop nog wat schamele
bezittingen hadden weten te ber
gen. Loslopend vee, zoekend naar
voedsel, maakte het verkeer op
de smalle dfiken. dat wegens de
storm toch al niet zonder gevaar
was, chaotisch. Men trachtte de
beesten, die haastig waren ge
merkt met menie, zo ver mogellik
het. achterland in te brengenThet
geen eerst laat in de middag
enigszins georganiseerd kon ge
schieden, toen er veewagens wa
ren gerequireerd. Niettemin kwa
men honderden beesten om: link
en rechts spoelden de kadavers
aan.
Twee militaire wagens, die con
tact wilden nn-nemen mei het ge-
isoleerde Willemstad, raakten van
de weg en sloegen gedeeltelijk om.
De soldaten moesten tot aan de
schouders in het ijskoude water
terug over de ondergelopen weg
naar de dijk waden.
Met autobussen
Flinaart, dat eerst een veilig
toevluchtsoord leek. kreeg rond
het middaguur aanzegging zich
gereed te houden voor evacuatie.
Vijf en twintig autobussen werden
rond de plaats geconsigneerd om
de bewoners van omliggende
doro.ies naar Roosendaal en Breda
te kunnen vervoeren.
Roosendaal
In Roosendaal waren de sta
tionswachtkamers ingericht als
evacuatiecentra én in Breda werd
allereerst de schouwburg Concor
dia voor ontvangst van vluchte
lingen in gereedheid gebracht. In
het 'bedreigde Westbrabantse ge
bied werd omstreeks twaalf uur
's middags de toestand hoe langer
hoe onoverzichtelijker.
Aanvankelijk daoht men, dat de
ramp een plaatselijk karakter
droeg. Het uitblijven van gemoto
riseerde vaartuigen, die de be
dreigden in boerderijen en huizen
uit hun isolement zouden moeten
verlossen, werd later verklaar
baar, toen men besefte, dat er een
hele reeks noodgebieden was. Tijd
om naar de radio te luisteren had
den de mensen zich niet gegund,
Uit alle delen van West-Brabant
kwamen noodseinen.
Reddingsploeg
in zee gesleurd
(Van onze speciale verslaggever)
DEN HELDER, 1 Febr. Het
grote, langgerekte Noordzee-
eiland Texel met zijn op vele
plekken zeer kwetsbare kustlijn
is er nog betrekkelijk goed afge
komen. Wel is de „Eendracht" (250
bunder land en twee boerderijen)
een der vele zeepolders aan de
Oostkust onder water gelopen
doordat er een gat in de zeedijk
sloeg en ook liep er veel water in
de Zuidelijker gelegen „Dertig
gemeenschappelijke polders",
doordat een onkJaar geraakte
sluissehuif niet kon worden dicht
getrokken, maar door tijdig en
krachtig ingrijpen en urenlange
harde arbeid bij de bedreigde
punten heeft nien grotere onhei
len weten te voorkomen.
Er is echter alom op het eiland
storm- en waterschade en vooral
in de giole Eierlandsche polder is
de toestand lang précair geweest.
Er wordt hier nog met 200 man
aan de dijken gewerkt. Bü De
Cocksdorp wordt zeedijk met
basaltblokken versterkt.
Bij het dichten van de dijk bij
de „Eendracht" zijn evenwel vier
mensen om het leven gekomen,
toen achter hen de dijk plotseling
werd weggeslagen.
Deze vier mannen maakten deel
uit van een reddingsploeg, die
zich per autobus naar de dreigen
de doorbraak had begeven.
De passagiers hadden het voer
tuig al verlaten toen zij onver
wachts door water achter zich
werden ingesloten. Een veehou
der, J. van Strien, die zich in zijn
auto vlak achter de ledige bus
bevond, kon nog juist uit zijn
wagen springen (die evenals dé
autobus onmiddellijk werd weg
gespoeld) en zich zwemmende in
veiligheid brengen. Zijn boerderij
„Zeeburg" is na de overstroming
ingestort. Ook de boerderij „For
tuin" van veehouder Rutten wordt
verloren geacht.
Noodtoestand
Reeds voor middernacht was de
noodtoestand afgekondigd en was
in alle dorpen de burgerij door
herhaald sirencgeloei gewaar
schuwd. Allen, die daarvoor wa
ren aangewezen, zijn naar de be
dreigde plekken opgeroepen. Daar
is toen uren lang hard gewerkt
met schoppen, zandzakken, dek
kleden en basaltstencn tegen het
geweld van het water.
Er was o.a, een gat geslagen in'
de dijk van de Prins Hendrik
polder in het Z.O. van het eiland
bij Oude Schild, doch dat heeft
men weten te dichten. Hetzelfde
is gelukt bij een gat in de dijk bij
„Oost" en op twee plaatsen in de
dijk van de ,.Eencirachl"polder.
Op een derde plaats echter is
deze dijk langzaam afgeknabbeld,
zodat het water ten slotte kon bin
nenstromen en de polder blank
zetten. De beide boerderijen moes
ten worden ontruimd, maar men
hoopt, dat het aangrenzende pol
derland kan worden behouden.
Bij de onklaar geraakte sluis
op de Schans bij Oude Schild
stroomde het water betrekkelijk
langzaam naar binnen, zodat
men tijdig tegenmaatregelen kon
nemen. Men was daar de hele dag
nog mee bezig, doch verwacht,
wanneer geen nieuwe stormen en
hoge vloeden komen, het te hou
den.
Op de Vliehors zit ten slotte de
„Vigor", een Zweeds scheepje,
vast. Onmiddellijk gevaar is er
niet, het, schip zit hoog op de
plaat. De reddingboot kon nog
niet uitvaren wegens het uiter
mate slechte weer.
In de middag is echter nog een
coaster van onbekende nationali
teit op de Eierlandsche gronden
vastgeraakt. Dit schip zit -/eer on
gunstig. De reddingboot probeert
er op uit te trekken, maar het
weer blijft zeer slecht.
_Tegen elf uur brak de spoordijk
bij Zev0nbsjrgsèirïoek door, waar
door de Rijksweg MoerdijkBreda
en tevens de spoorlijnen naar
Roosendaal en Breda onder water
kwamen te staan. I-Iet dorp Moer
dijk werd geïsoleerd en het water
stroomde steeds verder landin
waarts in de richting van Hoge
en Lage Zwaluwe, waarvan de
bewoner; in en om de lage pol
ders eveneens de vlucht moesten
nemen.
Reeds in de vroege ochtend had
de Bredase politie de weg naar
Moerdük moeten blokkeren: het
water van het Hollandsch Diep
veroorzaakte, hoog opspattend,
nevel, waardoor ieder zicht on
mogelijk en het verkeer op de
brug levensgevaarlijk werd. In
de namiddag kwam het reddings
werk in het Westbrabantse nood-
geibied op volle toeren.
Boten op wagens
Uit Midden-Brabant werden op
grote vrachtwagens motorboten
aangevoerd. Grotere boten dan
die, welke reeds 's morgens kon
den worden ingezet en waarmede
het ondoenlük bleek de kolkende
watermassa's met succes te be
dwingen. Met levensgevaar heeft
men aanvankelijk genrobeerd om
met. roeiboten aan lijnen mensen,
die op de daken van de huizen In
de nnlders waohtten. naar veilig
gebied over te brengen, Zonder
resultaat.
Geïsoleerd.
De p'aatsen, die tha.ns geïsoleerd
zijn of met isolatie worden be
dreigd, zijn: Willemstad. Heinin
gen (dat practisclj geheel is weg
gespoeld), Oude en Nieuwe Mo-
len, Zwingelspaan, Klundert,
Dinteloord, Zevenbergen on Ze-
venbergsehoek, Moerdijk, Hnge en
Lage Zwaluwe. Maaden en Drim-
melen, Raamsdonksveer en Geer
trui deniberg en voorts Fijnaart,
dat in angstige sfwacht-'ng ver
keert of dé Kwartiersedijk het zal
houden,
Als deze kleine diik het begeeft
is d° weg voor het water vrij tot
aan Roosendaal,
Grote ellende
In het R,K. militaire tehuis te
Roosendaal liggen thans honder
den mannen, vrouwen en kleine
kinderen, een tafereel van dien
menselijke ellende. Vrouwen, die
haar man zoeken, een klein
meisje, dat moederziel alleen in
de vluchtelingenstroom is mee
gekomen, en mannen, die somber
peinzen over het verlies van hun
vee en in wanhoop in de verte
staren.
