Strijd in de roetzwarte nacht
tegen het water in Rotterdam
Vloed slaat gaten in
talloze Zuidhollandse
polderdijken
ALSOF EEN OORLOG HAD GEWOED.
Militairen, politie en
gemeente-diensten in
hopeloos gevecht
IJsselmonde
vlucht naar
Rotterdam
Ruïne in
Zuid
Zee kwam in Katwijk
tot midden in dorp
Oproep
Olie op de
rivier
Alblasserwaard van twee
kanten overvallen
Kinderen en zieken gaan vóór!
Feestzaal ivordt
zwem zaal
HET VRIJE VOLK
ZONDAG 1 FEBRUARI 1953
PAGINA 3
IJsselmonde heeft lelijk in de knel
gezeten. De Oostdijk kon het aan
stormende water niet baas. Op drie
plaatsen stroomde de massa er over
heen en sloeg flinke brokken uit de
dijk. Het dorp en de polder Oost-
IJsselmonde werden grotendeels ont
ruimd.
Vrouwen (sommige nog met zuig
flessen in de hand) vluchtten met
baby's en grotere kinderen naar
vrachtauto's die hen in de richting
van Rotterdam vervoerden.
In het Feyenoord Stadion was een
hulppost ingericht, waar men hen
van koffie voorzag. Zieken werden
in ambulances naar het Zuïderzie-
kenhuis gebracht.
Veewagens reden af en aan om te
redden wat er te redden viel. Huizen
en boerderijen werden ernstig be
schadigd.
(Vervolg van pagina 1)
Tussen deze opwinding door begon het water te komen. Uren
éérder dan men verwacht had. Om elf uur 's avonds stond de
Geldersekade blank. Tussen de rivier en de Mathenesserdijk,
Westzeedijk, Blaak, Groenendaal en Oostzeedijk en kilometers
lange wegen die hoog liggen, kwam alles blank te staan. Om
drie uur in de roetzwarte nacht werden het Havenziekenhuis
en Maasstation van de buitenwereld afgesneden. De bewoners
van de huizen begonnen hun tocht naar de bovenste ver
diepingen.
de ochtenduren, begon het water in
de rivier te zakken. En niet de
storm, maar dit wafer was de ganse
nacht en morgen de vijand geweest
van de Rotterdamse bevolking.
De stad Rotterdam heeft met Rot-
terdamvZuid nog slechts één ver
binding: de autotunnel is normaal
begaanbaar gebleven. Hoewel de
Parkkade onder water staat, loopt
ook de voetgangerstunnel geen ge
vaar. De toegangen zijn met vloed
schotten beveiligd.
Moeders met in dekens gewikkelde
kinderen vluchtten door het water
naar delen die hogerop lagen. Man
nen droegen huilende vrouwen op de
rug.
De Honingerdijk, waar de overstro
ming begon, brokkelde na enkele uren
af: zand en klinkers werden wegge
spoten!
Vrijwilligers en hulptroepen
stroomden toe. Militairen uit de ka
zerne, politieagenten, personeelsleden
van de blusccnheden, begonnen hun
gevecht om de dijk te behouden.
Vrachtauto's voerden zandzakken
aan. De dijk hield het! 's Morgens
om vijf uur was het leed geleden en
begon het water op deze kritieke
plaats te zakken.
Ware ramp
In Rotterdam-Zuid veroorzaakte de
overstroming niet minder dan een
ruïne. Een enorme watervloed spoel
de met onheilspellende kracht tot
aan de grenzen van Tuindorp Vree
wijk.
Hoewel de doorbraak pas na vier
uur begon, bleek, toen het water
enige uren later langzaam terug
vloeide, dat zich hier een ware ramp
had voltrokken. De rails van de
stadstram en goederentreinen wer
den omwoeld. Hoekhuizen werden in
elkaar gebeukt. Het wegdek was op
vele plaatsen vernield. Auto's ston
den met de kop in wegverzakkingen
omlaag gebukt, alsof er een oorlog
gewoed had.
Bewoners en brandweerlieden gin
gen, voor zover nog mogelijk, beukend
op de deuren van huis tot huis en
óveral klonken waarschuwingskreten
door de nachtelijke straten voor wat
komen ging. Zij werden echter over
stemd door de storm en het in aan
tocht zijnde water.
Slechts weinig kon men uit de huizen
van vele straten bijeengaren. Waar
dit nog mogelijk was, werd het een
droeve uittocht van velen die niet
wisten waarheen. Men kon nauwelijks
de lanen en straten oversteken, die
niet veel anders waren dan snel-
stromende rivieren.
Telefoon gestoord
Tot overmaat van ramp werd de
telefoon van de politie in Rotterdam
een half uur lang gestoord. De bu
reau's zelf zaten volgepakt met
„vluchtelingen".
Agenten trokken uit om op wacht
te gaan staan op de hoeken van de
straten met rode lantaarns. In de
overstroomde stadsdelen stoorde nie
mand zich meer aan verkeersregels.
G.G.D. en Rode Kruis schakelden
al het materieel in dat zij hadden. De
garage van de stadsbussen stond
evenwel zo hoog onder water, dat
géén enkele bus kon uitrijden om in
het hulpwerk ingeschakeld te worden.
Goederen die op de loswallen langs
de rivier opgeslagen stonden, dobber
den over de Westzeedijk.
Tegen half zeven meldde Hoek
van Holland het bericht, waarop dui
zenden uitgeputte mensen wachtten:
het water is vallende! Hoewel het
onverminderd hard bleef stormen in
V er dronken?
Een Rotterdamse zakenman, met
een lifter in zijn auto, spoedde zich
onbewust van het gevaar naar de
Moerdijk. Op ongeveer acht. kilo
meter van de dijk werd hij overval-
wist, rich met moeite te redden. De
lifter verdween spoorloos. Hij is ver
moedelijk verdronken.
Een waar gevecht heeft zich ook
afgespeeld bij de Wieldrechtse Zee
dijk, die er uitzag of hij het niet
zou houden. Tientallen vrachtauto's
met zandzakken en ander materiaal
zijn er heen. Honderden mensen ver
sterken de bedreigde plekken. Als de
Wieldrechtse Polder zou onderlopen,
zou zeer veel bijeengedreven vee ver
drinken. De situatie was Zondagmor
gen zeer hachelijk.
De situatie in de stad Rotterdam,
die van uur tot- uur veranderde, werd
in de loop van Zondagmorgen wat
duidelijker.
De rivier trad binnen de kade
muren. De ondergelopen straten ten
noorden van de rivier liepen droog.
In zuid ging het minder vlot. Ver
schillende straten waren om twaalf
uur nog blank, het terrein van de
spoorweghaven en Holland-Amerika-
lijn bleef onbegaanbaar.
Het verkeer over de Maasbruggen
kon worden hervat,
Aan de Zalmhaven liggen twee
kleine vaartuigen thans op de kade,
die drooggevallen is. In huizen en
café's aan het Bolwerk geeft een
donkerbruine rand in de gordijnen
aan hoe hoog het water binnen
stond: een meter.
Wie een pomp heeft weten te be
ien door het water. De chauffeur I machtigen, pompt als een bezetene.
(Van een onzer verslaggevers)
De boulevard van K a t w ij k
is één ruïne. Het water is zo
hoog' gekomen, dat het ten
slotte een heel stuk van het
duin wegsloeg, over de boule
vard spoelde en tot ver in het
dorp, tot in de Voorstraat, om
laag liep. Het aanspoelsel (ligt
daar, ver achter de eerste
huizen, op de straten.
De grootste ravage is veroorzaakt
1>y café-restaurant Nieuw Britten
burg, dat tegen de boulevard was
aangebouwd. Het gehele restaurant
werd vernield en de bewoners hebben
het in de loop van de nacht ijlings
moeten verlaten.
Maar ook over de hele lengte van
zuid naar noord is er schade aan
gericht. Aan de zuidkant iS de strand-
post van de reddingbrigade volkomen
weggeslagen. Het zon- en zeebad Van
Ilartevcld is verdwenen.
Het bestond uit een aantal kleed
kamers die door de golven zijn mee
genomen. Het tegelpad dat langs de
boulevard liep, is verdwenen en won
der boven wonder is het restaurant
Het Zwaantje, dat ook op een voor
uitgeschoven post staat, gespaard:
waarschijnlijk komt dit, doordat de
bunkers die er voor liggen, het voor
een groot deel t schermd hebben
Brand op zevende
verdieping
j~\ oor tot dusver nog niet bekende
i J oorzaak is Zaterdagmiddag in de
industrieflat te Rotterdam brand
uitgebroken op de zevende verdie
ping, De huismeester pakte de brand,
die in de magazijnruimte van de
N.V. v.h. J. Lamee, een grossieerderij
in plasticartilcelen, ontstond, onmid
dellijk met de beschikbare middelen
aan. Spoedig was ook de brandweer
ter plaatse, waarna men het vuur de
baas koii worden.
voor het geweld van de aanstormen
de golven.
De politiepost ophet. strand en
ook de muziektent zijn het
slachtoffer geworden. En dan is
er aan de Noordzijde van de
boulevard nog eén villa van de
familie Trouselot die bedreigd
wordt en voor welke men. indien
het water vanmiddag weer hoog
wordt, vreest.
De politie en de brandweer zijn
gisteravond en in de loop van de
nacht in actie gekomen. Maar door
dat de storm aanhield, konden zij
betrekkelijk weinig uitrichten. Het
enige wat ze konden doen, was wrak
stukken opruimen. Als ergens ruiten
waren ingewaaid en houtwerk ver
nield, stonden zij eigenlijk machte
loos. omdat herstelwerk door het ge
weld van de wind onmogelijk was.
Het mag een wonder heten, dat er
bij deze grote vernieling, die stellig
veel materiële schade heeft veroor
zaakt, geen persoonlijke ongelukken
zijn gebeurd.
Ook in WILLEMSTAD, ten zuiden
van de Moerdijk, is de noodtoestand
afgekondigd. Het water stroomt de
stad en de omliggende polders binnen.
De Koninklijke Nationale Bond
van Redding wezen en Eerste
Hulp bij Ongelukken „Het Oranje-
kruis" roept de helpers en
helpsters van de Nederlandse
Vereniging voor Eerste Hulp bij
Ongelukken en de Katholieke Na
tionale Bond voor E.H.B.O. op,
hulp te verlenen waar dit nodig
blijkt. Hij vertrouwt er op, na
mens de besturen van beide ver
enigingen, dat Iedere man en
vrouw nauwgezet consignes zullen
opvolgen, die gegeven zullen wor
den door plaatselijke en/of pro
vinciale autoriteiten.
Bedreigde plaatsen wordt ge
adviseerd voor hulpverlening over
leg te plegen met de kantoren
van de Nederlandse Vereniging
voor E.H.B.O., telefoon Amster
dam K 20 - 87328 en met het
bureau van de Katholieke Bond
voor E.H.B.O., telefoon K 1800 -
50.228. opdat zo snel mogelijk
hulpcolonnes geformeerd zullen
kunnen worden.
Het is op het ogenblik voor de
scheepvaart langs Rotterdam uit
kijken. Uit een olietank van de
Bataafse Pctroleummaatschappij,
die is gaan drijven, stroomt gas-
olie vrijelijk de rivier op.
Brandgevaar op de rivier is
niet uitgesloten.
De oude „Matex", het tank
station van de BPM in Vlaar-
dingen, is ook geheel onderge
lopen. In een van de tanks heeft
een korte brand gewoed.
De raffinaderij in Pemis ligt
geheel stil.
(Van een speciale verslaggever in de Alblasserwaard)
Om kwart over acht Zondagmorgen is de dijk bij Sliedrecht
doorgebroken! Het water stroomde daarop van twee kanten af
de Alblasserwaard binnen. Van de kant van Papendrecht en
van de zijde van Sliedrecht. Wij reden, vlak voor het water uit,
door de polder, waar een paniekstemming begon te heersen.
De bewoners trachtten in haast te evacueren. De boeren uit de polder
trachtten hun vee te redden. Vanuit Sliedrecht is een speciale busdienst ge
organiseerd, om de mensen uit de Alblasserwaard naar veiliger oorden te
brengen. De vluchtelingen worden in scholen en andere gebouwen zo goed
mogelijk opgevangen. Maar het verkeer in de polder werd Zondagmorgen
steed moeilijker. De rijksweg naar Den Haag is practisch onbegaanbaar.
De straten van Alblasserdam zijn gesloten. De laagste gedeelten van het
dorp lopen ernstig gevaar. Het water is de woningen binnengedrongen. Kin
deren en zieken gaan bij het vervoer dat met allerlei middelen geschiedt
Om vier uur sloegen in de dorpen
de klokken het eerste alarm. Voor
zeven uur meldde Papendrecht als
eerste een gat van vijftig meter in de
dijk van de Merwede. Bij Alblasser
dam stonden toen de huizen ten Wes
ten van de Noord al diep in het wa
ter. Schepen waren er tegenaan ge
slagen. Overal dreef wrakhout rond.
In Sliedrecht stond het water ge
lijk met de hoge dijk en spoelde het
er hier en daar overheen. Door met
man en macht te werken slaagde
men erin in het centrum van het
dorp een doorbraak te voorkomen.
Maar buitendijks stonden toen al 700
huizen tot aan de dakspanten in het
water. Agent Mooiman wierp zich In
de kokende golven van de Merwede
om twee in hun slaap verraste ark
bewoners te redden.
Een dertig meter brede, viesbruine
waterval stortte zich met tomeloos ge
weld de Alblasserwaard in.
Wij bereikten Sliedrecht nog net
over de kronkelende binnenweg.
We renden voor het water uit. breed
spreidde het zich over de landerijen
uit zo ver men kon zien. We reden
midden in de paniek, die het water
voor zich uit joeg. Vrouwen vlucht
ten met kussenslopen en kinderwa
gens vol lijfgoed. Boeren dreven het
vee op en blokkeerden er de weg mee.
De te Sliedrecht in allerijl voor de
polderbewoners georganiseerde eva-
cuatiedienst, stuurde een lange trein
van bussen van de IJssel en van par
ticuliere ondernemingen de Waard in.
om mensen en zieken en kinderen op
te halen.
(Van een onzer verslaggevers)
In Rotterdam om u 'een beeld
te geven van hoe de mensen over
vallen werden door het water
viel een bruiloft in het water. In
de zaal Concordia aan de Oostzee
dijk vierde het echtpaar Bagger
man een twaalf en een halfjarige
echtvereniging. Vele vrienden en
kennissen waren aanwezig op het
feest. Toen kwam het water...
Het riool brak... De kelder liep
onder. De feestzaal veranderde in
een zioemzaal. Confetti dreef op
de woelige baren. Het feest werd
verplaatst naar het café. waar
men van het biljart af de feest
vreugde trachtte te leiden.
Niet lang. Spoedig dacht men
alleen nog maar aan de ramp die
de stad had getroffen...
VJ
In een eindeloze reeks stromen de noodlotstijdingen binnen:
uit de Hoekschewaard, Voorne, Putten, de Alblasserwaard, de
Krimpenerwaard, Maassluis, Dordrecht, Papendrecht, Slie
drecht. Van overal uit het platteland van Zuid-Holland draagt
de telefoon angstig opgewonden stemmen naar onze redactie:
het water stroomt over de dijkde dijk is doorgebro
kenverscheidene dorpen zijn geïsoleerdhier zitten de
mensen in doodsnood op de daken van hun huizenhier
zijn alle vervoermiddelen gerequireerdDe omvang van
menselijk leed en materiële schade zijn nog op geen stukken
te overzien. We melden de flarden van nieuws, die ons op het
ogenblik bij stukken en beetjes bereiken:
NUMANSDORP IN DE HOEKSCHE
WAARD: de dijken zijn op verschil
lende plaatsen doorgebroken. Het wa
ter buldert met tomeloos geweld de
polders in. Verscheidene dorpen rijn
ondergelopen. De pontonniers in Dor
drecht schieten te hulp. Vele gezin
nen hebben op het dak van hun
woning hun toevlucht gezocht. Onge
veer de helft van de woningen die
lager liggen dan de kruin van de dijk
staat onder water. In de nacht be
zweek de dijk van de Beerpolder bij
Oud-Beyerland. De bewoners vlucht
ten naar de hoogst gelegen boederij-
en. De electrische centrale cn de wa
terleiding van Oud-Beyerland zijn
uitgeschakeld. Op de weg van Nu-
mansdorp naar de omgeving vlucht
ten honderden in paniek weg. De dijk
van het Hollandsche Diep bij Zuid-
Beyerland is doorgebroken. Vanmor
gen in de vroegte is men begonnen
met de evacuatie van de bevolking en
het vee.
VOORNE: de weg BnelleOost
Voorne is geblokkeerd, er is geen
doorkomen méér aan.
PAPENDRECHT: bij Boele en Ees
teren is een gat van vijftig meter in
de dijk geslagen. De Alblasserwaard
loopt onder.
SLIEDRECHT: tot dusver heeft de
dijk het hier gehouden. Maar de
rijksweg is volkomen versperd.
Uit het land tussen Beyerland,
Hoekschewaard en Voorne en Putten
is de dijk van het Spui op een paar
plaatsen weggespoeld. De mensen
vluchten met alle bezittingen, die zij
zelf mee kunnen dragen. Het Is niet
uitgesloten, dat in de afgelegen boer
derijen nog velen opgesloten ritten.
KRIMPEN AAN DEN LJSSEL: de
stormpolder loopt snel vol. De dijk is
hier op twee plaatsen doorgebroken.
Enkele straten staan onder water.
PERNIS: In de vroege ochtend ls
het Maaswater op drie plaatsen over
de pastoriedijk gestroomd. De lage
zijden van het dorp lopen onder wa
ter. De bevolking werd door het klok
gelui in alarmtoestand gebracht. In
nachtgewaad .renden de mensen op
straat, om tot hun ontzetting te be
merken, dat het water in de straten
al op sommige plaatsen 75 centime
ter hoog staat.
Latere berichten uit Pemis melden
evenwel, dat de overstromingen niet
zulke ernstige gevolgen hebben, als
zich aanvankelijk liet aanzien. In de
haven is echter ernstige schade ont
staan. In het centrum van het dorp
is het wegdek vernield.
terstand; die sinds mensenheugenis
in deze stad gemeten is. was in 1916:
een cijfer van 3.22 meter boven Am
sterdams Peil. In de afgelopen nacht-
is dit getal met stukken geslagen.
Om vijf uur vanmorgen werd een
waterstand gemeten van 3.70 meter.
Zaterdagmiddag om drie uur zijn de
sluizen' in Vlaardingen dichtgegaan.
De eerste is al overspeeld en bij de
tweede sluis kan het water nog 17
cm stijgen. Dan is het ook hier mis
en zou een ramp kunnen ontstaan.
Op het ogenblik zakt het water weer,
maar verwacht wordt, dat het in de
loop van de middag weer zal stijgen.
De grote bear ij ven in de stad heb
ben vele schade opgelopen. Alleen al
bij de' Eerste Nederlandse Coöpera
tieve Kunstmestfabriek wordt de
schade op ruim een millioen gulden
geschat.
ROZENBURG: Over een afstand
van dertig meter is de dijk doorge
broken. Het gat kan niet gedicht
worden.
MIDDELHARNIS: Op Goeree en
Overflakkee is het licht uitgevallen
cn de telefoon gestoord. In de omge
ving zgn verscheidene polders onder
gelopen. In Stellendam zou het wa
ter tot de zolders van de woningen
reiken. Vele mensen zouden gevlucht
zjin. Dit bericht is nog niet te con
troleren, want er is geen verbinding
tot stand te brengen.
LEKKERKERK: Op de scheeps
werven zyn alle machines volgelopen.
Sinds 1916 is de Krimpenerwaard niet
meer zo geteisterd. Bij Krimpen aan
de Lek baart de dijk grote zorgen: op
verscheidene plaatsen is er een door
braak van ongeveer twintig meter.
Op één plaats is van de brede dijk
nog maar een stuk van ruim één
meter overDe graanpakhuizen
zijn open of leeggehaald: de hele be
volking is in touw om te helpen.
Autobussen worden gecharterd om de
mensen uit hun benarde posities te
bevrijden.
SLEEWIJK: De water toestand is
hier zeer kritiek. Alle beschikbare
krachten zyn opgeroepen om een
dijkdoorbraak te voorkomen. De be
volking houdt zich gereed om te eva
cueren.
Schoonhoven
In de glasfabriek van Schoonho
ven „De Lek" stroomt het rivier
water het fabrieksgebouw binnen en
veroorzaakt grote ravage. In café
„Het Veerhuis" staat liet water een
halve meter in de gelagkamer. De
veerdienst over de Lek werd gister
avond om 11 uur gestaakt. Het rivier
water staat ongeveer anderhalve
meter tegen de vloedplanken, die het
water buiten de stad houden. Op de
boerderij van de heer J. Bons zijn
vanmorgen enkele varkens verdron
ken.
MAASSLUIS: ln de straten staat
het water tegen de gevels van de
huizen ongeveer een halve meter
hoog. Het klimt nog steeds.
Maassluis Vanmorgen omstreeks
tien uur rijn de voorgevels van drie,
huizen ingestort. De bewoners waren
bijtijds gewaarschuwd en konden de
woningen verlaten. Bij een overweg
in Maassluis zakte een auto in de
weg. Het spoorwegverkeer tussen
Schiedam en Hoek van Holland is
volkomen gestremd. Hoek van Hol
land zelf is telefonisch onbereikbaar.
De Harwichboot „The Duke of York"
voor Engelse troeDen van de British
Railways Company ligt thans onder
stoom. De boot had reeds de afgelo
pen nacht om 12 uur moeten ver
trekken.
De „Beatrix" van de Mij Zeeland
gaat vandaag niet naar Engeland.
De boot is naar Rotterdam gestoomd
en zal daar ligplaats kiezen. Waar
schijnlijk zal zij morgen de dienst
regeling voortzetten, Passagiers
wordt aangeraden contact met- de
maatschappij op te nemen. Aan
boord van „The Duke of York" be
vinden zich ongeveer 400 passagiers.
RIDDERKERK: Verbeten vcehten
honderden mensen op de dyken van
de Zuidhollandse eilanden. Het water
heeft in de afgelopen nacht een hoog
te bereikt van 3,90 meter boven
N.A.P., waardoor tal van polders
zware schade hebben geleden. De dijk
lang de Noord dreigt te bezwijken.
Indien dit geschiedt, is de ramp niet
te overzien, want dan zou een groot
gedeelte van IJsselmonde, Zwijn-
drecht en Hendrik Ido Ambacht ver
zwolgen kunnen worden.
Burgemeesters en dijkgraven heb
ben alle mogelijke maatregelen ge
nomen om de ramp het hoofd te bie
den. Speciale diensten zijn ingericht
en vrachtauto's en personenauto's
zijn gevorderd voor het vervoer van
materiaal, zieken en ouden van
dagen.
Over de schade is nog met geen
mogelijkheid iets te zeggen. Misschien
zal het mogelijk zijn binnen enkele
dagen het locale en interlocale tele
foonverkeer via Dordrecht te herstel
len. Op het ogenblik wordt het per
soneel van het post- en telegraaf
kantoor met roeiboten naar zijn werk
gebracht.
In de Dordtse jachthaven zijn in
de afgelopen nacht honderden ple
ziervaartuigen tegen de dijk te plet
ter geslagen.
In ZWIJNDRECHT sloeg het water
over de ringdijk. Alle fabriekssirenes
loeiden en de kerkklokken luidden. De
toestand is kritiek, al zijn er nog geen
gaten in de dijk geslagen. Met man
en macht wordt aan de versterking
van de dijken geioerkt. De foto toont
Zwijndrecht nog in rustonbewust
van de gevaren, die het bedreigen.
