Zuid-Hollandse eilanden
zwaar getroffen
ENGELAND EVENEENS DOOR
VLOEDGOLVEN GETEISTERD
HULP van alle kanten
ineen
BADPLAATSEN ONDER BEUKENDE
KRACHT VAN HET ZEEWATER
In Noordwijk groot gedeelte van boulevard weggeslagen
Koningin en prinses Beatrix
naar de geteisterde gebieden
Prof. dr H. I. LORENTZ HERDACHT
Veel slachtoffers vooral in Norfolk en Suffolk
EXTRA EDITIE ALGEMEEN HANDELSBLAD
3
HE ramp, die gedurende dit week
einde een groot deel van ons
land wreed en fel heeft getroffen,
brengt ons plotseling in herinnering,
dat onze oude vijand, het water, als
een dief in de nacht zijn slag pleegt
te slaan. Al zijn de juiste omvang
van deze watersnood en vooral ook
de verliezen aan mensenlevens en de
materiële schaden geenszins te over
zien, toch blijkt nu reeds, dat men
van een nationale nood-toestand kan
spreken. De moderne techniek ook
op waterstaatsgebied moge tot eeft
zeer grote perfectie zijn opgevoerd, er
komt een ogenblik, dat ook de moder
ne mens en zijn werk moeten buigen
voor het geweld der natuur. Niette
min hebben alle oproepen zowel van
militaire als van burgerlijke instan
ties, welke via de radio ons volk heb
ben bereikt en nog bereiken, ons er
van kunnen overtuigen, dat men al
lerwegen de tanden op elkaar zet, om
deze watersnood de ergste sinds
1916 het hoofd te bieden.
Nederland heeft gedurende de
laatste decennia zware beproevingen
moeten doorstaan. Maar het volk van
dit land, dat ondanks alles zeer dui
delijk heeft bewezen, dat het zjjn veer
kracht fn i e t verloren heeft, mobili
seert opnieuw al zyn innerlijke en
materiële krachten, om gezamenlijk
deze geheel onverwachte catastrophe
teboven te komen. Het Nationale
Rampen-Comité heeft zich tot de be
volking gewend, om met geld en goe
deren de thans zo zwaar getroffen
gebieden te hulp te komen. Wy willen
met grote nadruk deze oproep steu
nen en onderschrijven. Thans opnieuw
zal Nederland op zeer korte termyn
moeten tonen, dat het gevoel van
saamhorigheid ook in dit tijdsge
wricht sterk en levend is in het ge
hele volk.
Met grote klem raden wij verder
alle Nederlanders aan tegenover de
nood, die zulk een groot gedeelte
onzer landgenoten plotseling heeft
getroffen, zeer strenge discipline te
bewaren. De bevelen en oproepen der
autoriteiten, die zich tezamen aan
gorden om met een koel hoofd, doch
met een warm voelend hart de hier
zo noodzakelijke hulp te verlenen,
moeten op stipte wijze worden opge
volgd. Nederland kan zich, juist bij
deze ramp, weer van zyn beste zyde
tonen. Laat ieder helpen op de plaats
waar hij gesteld is, en met volledige
inzet van zijn persoonlijkheid. Onze
deernis gaat uit naar de bewoners
der zo fel getroffen gebieden. Tien
millioen Nederlanders, zonder onder
scheid van politieke of geestelijke
overtuiging, moeten bereid zyn de
uitdaging van deze noodtoestand te
beantwoorden met doortastendheid
en geestkracht.
Slaat de handen ineen!
Indische Nederlanders
en Ambonezen
hel p.
ien
Heden heeft zich een comité gevormd,
bestaande uit Indische Nederlanders en
uit in de woonoorden in Nederland ver
blijvende Ambonezen, tot leniging van
de nood in de door de overstroming ge
troffen streken.
Voorzitter is de oud-president F. van
Huls. Verder maken er deel van uit de
generaal-majoor b.d. P. Scholten. de ge-
neraal-majoor bd. Engles, de heer Bar
re. de schout-bij-nacht b.d. Gauw en de
heer Sehilperoort (secretaris).
Giften kunnen worden gestort ten
name van de penningmeester, de heer
H. J. Top, bij de Nederlandsche Handel
Maatschappij, Kneuterdijk, 's-Graven-
hage.
(Van een onz:r verslaggevers)
eveningen, 1 Februari
ALLE plaatsen langs de kust van
Zuid-Holland hebben eveneens ern
stig geleden onder de beukende
kracht van het door de storm opge
zweepte zeewater. In Schevenin-
g e n, waar wandelpad en rijweg van de
Boulevard waren weggeslagen, lagen
de straten in de onmiddellijke omgeving
onder tonnen zand bedolven en waren
scherven van dakpannen en gebroken
ruiten dik gezaaid. "De Oude Kerk in de
Keizerstraat was onder water gelopen
en het dak had ernstig geleden onder
de krachtige windstoten. De pieren voor
de Scheveningse haven, waar het water
de kade had overspoeld, waren niet
meer zichtbaar door de grote rollers, die
over de landhoofden heen sloegen. Tegen
de middag werd de Boulevard afgezet
in verband met het niet denkbeeldige
gevaar, dat de kademuur het op som
mige plaatsen zou begeven met het op
komen van de vloed.
In N o o r d w p was ook een groot
gedeelte van de Boulevard weggeslagen.
Tegen de middag, toen het water weer
begon te stijgen, kwamen alle beschik
bare arbeidskrachten in het geweer om
te trachten erger schade te voorkomen.
Haringtonnen werden van de kaden weg
gehaald. Het want van de loggers in de
tweede Binnenhaven, dat losgeslagen
was, werd weer vastgezet.
De duinenrij langs de kust is over de
gehele lengte met enige meters inge
krompen. Bij de Wassenaarse Slag is het
pad naar het strand weggeslagen en op
de plaats daarvan gaapt een gat van ca
twee meter. Planken, balken, stro en
enorme zandhopen lagen vanmorgen na
het abnormaal hoge water over het
strand verspreid. Nog deden huizenhoge
golven aanvallen, maar hun kracht was
niet meer toereikend om bij de duinen te
komen en nog meer schade aan te rich
ten.
In Katwijk aan Zee was bijn,
de gehele bevolking uitgelopen naar de
Boulevard om getuige te kunnen zijn
van de ravage, die de storm daar had
aangericht. Het voetpad, dat onder Kat
wijk langs de kust loopt, was op som
mige plaatsen weggeslagen en op andere
Dlaatsen grotendeels ondergraven. Veel
waterschade was hier niet aangericht,
want de duinen en de strandmuur had
den de aanvallen van de woedende zee
afgeslagen. Wat echter buiten de kade
muur stond was weggeslagen. Het café-
restaurant Nieuw Brittenburg was voor
bijna tweederde verwoest. Het terras
voor het restaurant was door het zee
water ondergraven en ingestort met
alles wat erop stond. Slechts een klein
gedeelte van het gebouw is blijven
staan. Ook de muziektent was vernield
en de politiepost verdwenen. Ook hier
boden strand en boulevard een romme
lige indruk. Op sommige plaatsen lae
het zand op de rijweg bijna een deci
meter dik. en auto's en voetgangers
hadden moeite er doorheen te komen,
terwijl planken, balken, grote tegels en
stenen dik gezaaid waren. Op verschil-
TN Stellendam heerst een noodtoestand. Vele bewoners verkeren in gevaar
en men kan op het ogenblik het reddingswerk niet meer aan. Versterking
van hulpkrachten is zeer dringend nodig.
Eenzelfde toestand heerst bij Zuidland, waar men vanmiddag zes uur een
was van anderhalf tot twee meter verwacht. Ook hier heerst groot levens-
;evaar voor velen. Voor Zuidland wordt dan ook in de eerste plaats hulp
evraagd. Ten minste tien motorboten, maar zo mogelijk twintig, zyn hier
nodig. Roeiboten zijn in verband met de sterke stroom voor dit werk on
bruikbaar. Aanmeldingen worden ingewacht by de burgemeester op de Ring
in Zuidland.
middel van de brandweer en klokgelui.
De polder Oostbroek is geheel onder
water gelopen, hetgeen ook 36 jaar ge
leden gebeurde, evenals de polder Oud
en Nieuw Hongerland, waar zestien ge
zinnen dakloos werden. Alles kon echter
door de bevolking in veiligheid worden
gebracht.
Het water stroomt over de Groene
Kruisweg, die met balen zand geheel is
afgesloten, welke de bevolking gedu
rende de nacht overhaast heeft aange
bracht.
Op het eiland Rozenburg zijn
verschillende dijken bezweken, nl. die
van de ,,God zij dank"-, de Bosse-, de
Scheur- en de Noordbankpolder. De
boeren hebben hun huizen moeten ont
ruimen en hun vee moeten wegvoeren.
Uit de waterkerende dijk langs de Wa
terweg is een stuk ter breedte van on
geveer 30 meter weggeslagen en de
zware storm maakt het nog onmogelyk
het gat te dichten. Alle pogingen wor
den in het werk gesteld om reddings
materiaal hierheen te krygen. Reeds is
enig vee verdronken. Het wachten is
hier op kalmer weer.
De veerdiensten tussen Rozenburg en
Maassluis en die naar Brielle zjjn ge
staakt.
Bij P e r ni s is vanmorgen vroeg het
Maaswater op drie plaatsen over de
Pastoriedijk gevloeid, zodat de lage ge
deelten van het dorp onder water kwa
men te staan. Klokgelui waarschuwde
de bewoners, die in allerijl, veelal in
nachtgewaad, naar buiten kwamen en
op sommige plaatsen het water water
75 cm hoog in de straten zagen staan.
Verschillende benedenverdiepingen moes
ten worden ontruimd. Thans is het wa
ter echter al enigszins zakkende.
Hier heeft de overstroming dan ook
niet zulke ernstige gevolgen gehad als
elders op de Zuidhollandse Eilanden.
Wel is in verschillende woningen het
meubilair verloren gegaan. In de hui-
B.P.M. heeft raffinaderij
te Pernis stopgezet
IN de Hoekse waard stromen drie
polders vol. Het zijn de Hogezandse-
polder ter grootte van 500, de Mo
lenpolder van 150 ha en de Kendrachts-
polder, die een onderdeel vormt van de
Hitsert.
Grote schade is aangericht aan de in
deze polders gevestigde bedrijven. Dit
zijn negen boerderijen in de ambachts
heerlijkheid C -omstrijen, gelegen in de
Hogezand.se- en de Molenpolder en tal
van boerenbedrijven en arbeiderswonin
gen, waarvan er reeds enige z(jn inge
stort. De waterkerende dyk van de Een-
drachtspolder is op drie plaatsen door
broken. zodat de polder volloopt. De in-
festorte hulzen liggen in de buurt van
e z.g. Nieuwe Dijk.
Behalve de drie reeds genoemde pol
ders zijn ln de Hoekse Waard thans ook
de Torenstee- en de Numanspolder over
stroomd. In deze laatste ter grootte van
ongeveer duizend ha, hebben de meeste
rler ongeveer drieduizend bewoners hun
huizen moeten verlaten. Wie achterbleef,
deed dit op eigen verantwoording.
Voor beschermingsmaatregelen bij
Heinenoord is de bevolking van West
maas opgeroepen.
In de Brielse Maas staat de afsluit-
dam op doorbreken. De gehele bevolking
van oostvoorneen omgeving is op
geroepen om de hélpende hand te bieden
Met man en macht wordt gewerkt om
de dam te sparen, want b(j doorbraak
zouden de gevolgen niet zijn te overzien.
Brielle zou dan grotendeels onder water
lopen en ook de buitendijkse boerderijen
langs de Brielse Maas zouden onder ko
men te staan.
In Spijkenlsse op het eiland Putten
is de noodtoestand afgekondigd door
lende plaatsen in het dorp zelf lagen
ook grote zandvlakten vermengd met
modder en stenen-
In de bosrijke streken van Wasse
naar en Den Haag lagen tientallen
bomen geveld, terwijl meer dan eens
grote takken de weg versperden.
Duizenden belangstellenden waren
vandaag reeds vroeg op de been om hun
krachten te meten met die van de
storm. Wielrijders legden al spoedig het
loodje en ook bromfietsen werden aan
de hand meegevoerd. Wandelaars, die
de wind achter hadden, hadden de
grootste moeite op de been te blijven en
niet van de weg geblazen te worden.
Trams en autobussen, die naar Soheve-
ningen lijden waren stampvol en ook
zagen wij talloze bussen van buiten de
stad.
De duinen onder de gemeente 's-Gra-
venzande staan op doorbreken. Met man
en macht wordt er aan gewerkt, om het
gevaar te keren. De toestand achtte
men vanmiddag om 3 uur kritiek.
Liberaal-Joodse Gemeente
te Amsterdam
De Liberaal-Joodse Gemeente te Am
sterdam heeft de in Israël wonende dr
Friedei'ich Ruif tot haar rabbijn be
noemd. Dr Ruif, Duitser van geboorte,
bezit de Israëlische nationaliteit; hij is
directeur van een jongens- en meisjes
school te Nahariya, en is vroeger rab
bijn geweest, o.a. zestien jaar te Saar-
brïicken. Verleden jaar zomer is hij enige
tijd in ons land geweest. A.s. Vrijdag zal
hij zijn eerste predicatie te Amsterdam
houden.
ACADEMISCHE EXAMENS
Amsterdam (Vrije Univ.). Cand,
theol. de heer J. Wessel, Doet. id. ds P. J.
N. Smal te Pretoria on cum. laude ds R.
Kooistra te Den Haag Moerwyk.
AmsteriU1-!. Cand, Economie de he
ren D. J. Dekker, L. P. de Jong, G. J. Jan
sen en Th Beels. Id. psychologie de heer
G. H - Nevenzeel.
Utreoht. Cand. rechtenmej. F.
de Gier en de heer J. Th. Kappelle. Doet.
geneoskunde de heren H. R. P. Bloember
gen, G H. Hispen, B. E. A. M. Janssens,
P. J, der Kinderen, W. F. M. van Laar
hoven. A. M. C. M. Schellen. C. J. M.
Simons, A. M. Smeets. G. Th. M. van
Soest. W. H. J. Verder en J. Zuyderduyn
veeartsenijkunde de heren U. Haijo.
J. Hoving. S. Piersma. K. G. Robyns. J.
H. Santema, F. v. d. Veen en J. H.
Wiohers. Cand. geneeskunde: de heer F. A.
Schoenmaker.
roningen, Bev. tot doctor in de let-
n en wijsbegeerte de heer A. Sassen,
op proefschrift: „Het Drents van Ruinen".
LAATSTE NIEUWS
H.M. de Koningin heeft zich de gehele ochtend op de hoogte laten
houden van de ontwikkeling van de toestand in de geteisterde streken.
In de middag cn namiddag heeft zij. vergezeld van Prinses Beatrix,
een bezoek gebracht aan verschillende geteisterde plaatsen. Het lag in haar
voornemen zo mogelijk nog een bezoek te brengen aan Zeeland. Evenwel
valt te verwachten, dat dit in verband met de verbroken verbindingen te
land niet mogelijk zal blijken.
Zes duizend brieven en
kaarten voor jarige
Prinses
Het cadeau aan vader kwam
gisteravond al
Een stralende vijftienjarige prinses
Beatrix fietste vanmorgen om kwart
over acht uit de tuin van het paleis
Soestdijk naar school, want ook voor
prinsessen geldt, dat het werk boven
In een te Arnhem gehouden bijeenkomst naar aanleiding van zijn
geboorte in 1853 en zijn dood van vijf en twintig jaar geleden
/AP initiatief van het gemeentebestuur van Arnhem en met medewerking van
de Ned. Natuurkundige Vereniging en liet Natuurkundig Genootschap „Wes
sel Knoops" is Zaterdagmiddag te Arnhem de grote Nederlandse natuurkundige
prof. dr H. A. Lorentz herdacht: op 18 Juli zal liet honderd jaar zyn geleden, dat
deze te Arnhem is geboren, en Woensdag a.s. is het een kwart eeuw geleden, dat
hij te Haarlem stierf. Tijdens de herdenkingsbijeenkomst, in .Musis Sacrum",
voerden verscheidene sprekers het woord, onder wie prof. dr A. D. Fokker. Deze
sprak over de figuur van prof. Lorentz tegen de achtergrond van het verleden-
Spr, zelde eerst, dat tot de kring van
grote zonen van ons vaderland behalve
Willem de Zwijger, Geert Groote, Coom-
hert, Spieghel, Vondel en Rembrandt,
ook Lorentz behoort, als een van onze
geestslyke erflaters. Deze allereenvou
digste man is de leermeester van alle
grote natuurkundigen van Europa en
van overzee geworden. Aan het begin
van Lorentz' halve eeuw van arbeid
heerste de overwegend mechanische ma
terialistische instelling; op het einde
ervan is de nieuwe kwantumtheorie tot
een kwantummechanica ontwikkeld, die
niet meer is een mechanica van uit vaste
lichamen gemaakte werktuigen, maar
een machtig begrippenspel tot het be
grijpen van al die samenhangen, die
door de ontdekking van het kwantum in
de straling waren geopenbaard.
zen bij de westelyke havendijk steeg
het water tot een meter en ook aan de
andere zijde van de haven werd vry
ernstige waterschade aangericht. In
het centrum van het dorp is het zand
weggespoeld en het wegdek vernield.
De busverbinding kon in stand worden
gehouden, zij het langs een andere weg.
Twee vaartuigen werden op het land
getild.
In de raffinaderij van de B.P.M. moest
het werk ten gevolge van liet noodweer
worden gestaakt. Er is waterschade ge
leden, waarvan men bezig is de om
vang na te gaan, jQok kan nog niet
worden bepaald, wanneer het bedrijf
kan worden hervat.
Op Goeree-Overflakkee hebben zich
verschillende dijkbreuken voorgedaan.
De ernstigste berichten kwamen uit
Herkingen en Stellendam. Het licht is
uitgevallen en de telefoonverbindingen
zyn gestoord. In de omgeving van Mid-
delharnis en Sommelsdijk zyn enige
polders ondergelopen.
In Stellendam zou het water
thans volgens geruchten tot aan dè
zolders der woningen reiken. Tal van
bewoners moesten uit hun huizen
vluchten. De noodklok werd geluid om
hulpkrachten op te roepen. Auto's zijn
gevorderd om in allerijl zakken zand
aan te voeren.
Ook bij Mellssant is de toestand ern
stig. Op verschillende plaatsen stroomt
het water de polder binnen en verschil
lende dorpen moesten worden ontruimd.
Aan de aardappelvoorraden en winter
gewassen moet grote schade zijn toe
gebracht. De toestand is hier nog on
overzichtelijk. Het water begint echter
al iets te zakken-
Water drong 3 kilometer het land in
DOOR de zware stormen is in En
geland grote materiële schade
aangericht, terwijl een groot aantal
slachtoffers wordt gevreesd. Reeds
8ta»t vast, dat 38 personen de dood
hebben gevonden. Langs de kust
staan grote gebieden blank, daar het
woedende water de zeeweringen ver
nielde. Talloze huizen zijn wegge
spoeld.
In Jay wiek in Zuidoost-Engeland
zitten duizend personen in hun hui
zen opgesloten. Met alle beschikbare
middelen wordt geprobeerd hen te
redden. Gevreesd wordt echter, dat
hier vele slachtoffers gevallen zijn.
Er zijn er hier reeds vijf geborgen.
Op vele plaatsen nemen Amerikaan
se soldaten aan het reddingswerk
deel.
KING'S LYNN, een oud haven- en
marktstadje in Norfolk, is door de
zwaarste overstroming sinds men
senheugenis geteisterd. Een vloed,
2V> meter hoger was dan werd ver
wacht, kwam van de Noordzee opzetten
en deed de Ouse buiten haar oever?
treden, waardoor het plaatsje blank
kwam te staan. Dit gebeurde zo snel,
dat honderden gezinnen op de hoogste
verdiepingen hunner huizen geïsoleerd
kwamen te zitten. Sommigen konden
door manschappen van de R.A.F. met
rubberbootjes uit hun benarde positie
worden gered. Vast staat, dat hier vier
personen om het leven ziin gekomen.
Een vloedgolf, voortgedreven door
en'vm sterke stormvlagen, heeft over
een afstand van vijftig kilometer de dij
ken in de nabijheid van Mablethorpe in
East-Anglia doorbroken, waardoor het
land over een afstand van ruim 3 km
van de kust is overstroomd. Tot nu toe
is hier melding gemaakt van negen
slachtoffers. De politie vreest, dat er
veel meer slachtoffers zullen zijn. Er is
grote schade aangericht.
Honderden personen, woonachtig in
gebieden ten Noorden en ten Zuiden van
Mablethorpe, hebben hun huizen moe
ten ontruimen. Zij zyn in vrachtauto's
van leger en luchtmacht naar Louth, dat
dertig kilometer verder in het binnen
land is gelegen, overgebracht. De politie
heeft de Louth een „hoofdkwartier te
velde" gevestigd, om aan de noodtoe
stand het hoofd te bieden.
Te Sutton-on-sea is een strandhotel
volledig vernield. De politie poogde hier,
doch tevergeefs, verbinding te krijgen
met een radlo-kuststation van de Britse
marine. In Southend-on-sea kwamen
vier personen om het leven.
De politie van het graafschap Lincoln
verklaart, dat de toestand zeer slecht is.
]?EN groot- gebied tussen Mable
thorpe en het naburige Sutton-
on-sea, ter lengte van 30 kilometer
en over een afstand van kilometer
het binnenland in, is door de politie
afgezet. In sommige' gebieden staat
het water zes meter hoog. Men vreest,
dat velen, die in landhuisjes achter de
zeewering woonden, om het leven zijn
gekomen. Alle verbindingen in dit ge
bied zijn verbroken. De politie heeft
vergeefs gepoogd door middel van
radio-auto's contact te krygen met de
geteisterde dorpen. De redders moe
ten soms tot aan de hals door het
water waden.
Een gebied ter lengte van horderd
kilometer langs de kust van Norfolk is
door overstromingen geteisterd In een
dorpje zijn zeven personen door ver
drinking of tengevolge van ontberingen
om het leven
In de nabijheid van WelLs-on-sea is
het land tot acht kilometer van de kust
overstroomd. Vissersboten werden door
het geweld van de zee op de akkers ge
worpen. Een vijf kilometer van de kust
gelegen hotel is dioor krachtige golven
geteisterd Gemeld wordt, dat vele
dorpen onder water zjjn gelopen.
Het stadhuis van Louth zag er uit,
alsof er een ontruiming in oorlogstijd
had plaats gevonden. de vloer lagen
matrassen en dekens. De vluchtelingen,
die in vele gevallen slechts hun nacht
goed en overjas aanhadden, hingen hun
natte kleren op de radiators van de ver
warming te drogen.
Te Ölacton-on-sea, een vaoantleoord
aan de Britse Oostkust, zyn bijna
duizend personen door de overstromin
gen afgesneden. Met man en .macht
wordt gepoogd hen te helpen. In dit ge
bied zjjn dijken en vele woningen weg
geslagen. Men vreest dat een groot aan
tal personen om het leven is gekomen.
Ook een groot gebied rondom Ipswich,
in het Britse graafschap Suffolk, staat
onder water. De politie heeft nier griep-
ljjders in veiligheid gebracht. Ongeveer
een derde gedeelte van Harwich staat
onder water.
OOK IN LONDEN
HOOG WATER
jTAOK in Londen ontstonden moeilijk-
heden door het hoge water. Kort
na middernacht reden luidspreker
auto's van de politie door de straten
om de bevolking te waarschuwen,
dat het water van de Theems snel
steeg. De deuren van enkele sluizen
werden opengebroken en hoewel in de
dun bevolkte havenwijk nog geen di
rect gevaar voor de warenhuizen be
stond, begonnen vele „cockneys" hun
bezittingen by elkaar te zoeken. In
Oost-Londen staat een gebied van on
geveer 8000 vierkante meter onder
water.
Een brandweerman, die de bombar
dementen van de tweede wereldoorlog
heeft meegemaakt, zeide, dat hy nooit
zulke erge verwoestingen had gezien als
in Yarmouth. Ronddrijvend hout be
moeilijkt hier het reddingswerk. In een
café moesten de klanten op de tapkast
springen om niet door het plotseling
binnendringende water te worden mee
gezogen. Ton Noorden van het stadje
is van een klip een groot deel in de
zee verdwenen. De huizen bleven op
de rand hangen. Onderaardse hoog-
nningskabels, die door het water zyn
blootgespoeld en doorweekt, bedreigen
de redders met electrocutie. Zeven per
sonen zyn in Yarmouth om het" leven
gekomen, maar ook hier staat het aan
tal vermisten niet vast.
Van Harwich staat een derdo onder
water. In Lowestoft heeft het water
verschrikkelijke verwoestingen aange
richt. De stuurman van de plaatselijke
reddingsboot roeide met een sloep door
de straten om mensen van de daken
der overstroomde huizen te redden. Het
oestercentrum Whithstable, Sheemess
en het historische Boston zijn van de
buitenwereld afgesneden.
JZORT voor zonsopgang wisten mili-
talren het plaatsje Cley te bereiken.
De meeste gebouwen waren hier ver
woest of door de zee weggeslagen. Er
staat thans nog 21 meter water. Vélen
van de 685 Inwoners moeten door de
vloedgolf zijn meegesleurd. In Huns tan-
ton zijn acht personen om het leven ge
komen. In Southwold is één slachtoffer
gevallen, maar worden nog zes per
sonen vermist.
Militairen zijn vanmiddag begonnen
met de evacuatie van het eiland Canvey,
dat door een brug met de kust van
Essex is verbonden. Ongeveer twee
derden van het eiland zijn overstroomd;
in totaal moeten 13.000 mensen worden
geëvacueerd. Het aantal slachtoffers is
nog niet bekend. De vloed van heden
middag, waarvoor ook Londen is ge
waarschuwd, zal het voorlopig wel on
mogelijk maken vast te stellen, hoeveel
personen op het gedeeltelijk beneden de
zeespiegel liggende Oanvey om het leven
zijn gekomen.
Ook Noord-Schotland is zwaar door
het noodweer geteisterd. Tussen Perth
en Inverness kon een trein op een der
belangrijkste spoorlynen niet verder.
Het passagiersschip Queen Mary is
vandaag na een oponthoud van 24 uur
ten gevolge van de stormen toch naar
New York vertrokken,
In de negentiende eeuw beproefde men
de niet-stoffelijke straling te begrijpen
met mechanische modellen, werktuigen
gemaakt van stoffelijke vaste lichamen;
in de twintigste eeuw keert dit om.
Vooral in onze eigen tijd is het duidelijk,
dat men in de theorie ertoe overvaar
om de stoffelijke atomen te begrijpen
met denktuigen die aan de eigenschap
pen van de niet-stoffelpke straling zijn
ontleend. Het is misschien niet over
dreven te zeggen dat de natuurkunde van
materialistische en mechanisch niet-ma
terialistisch en niet-mechanisch is ge
worden. En op de grens van die twee
eeuwen, als eerste overwinning van het
onstoffelijke op het stoffelyke, staat die
simpele maar grote daad van Lorentz:
om als les uit de proefnemingen van
Michelson en Morley het vaste lichaam
met zijn tot dusver onomstotelijke mate
riële onvervormbaarheid. niettemin om
te stoten, op grond van het onvervalste
getuigenis van het gedrag van de on
stoffelijke lichtschijnsels.
Acht jaren van zijn levensavond
heeft Lorentz, zo betoogde spr. voorts,
aan het leggen van een wetenschappe
lijk verantwoorde grondslag voor de
plannen ter afsluiting van de Zuider
zee besteed; het rapport van de staats
commissie gaf de oplossing van drin
gende vraagstukken der practijk die,
omdat ze verder reikten dan enige vroe
gere ondervinding had gezien, het vaste
richtsnoer van Lorentz' wetenschap be
hoefden om tot'een uitkomst gebracht
te worden, die volkomen nieuw en zon
der voorbeeld was.
Al wat Lói-entz volbracht, deed hij in
opperste eenvoud. Het was hem beter
zich voor de eeuwigheid een kleine jon
gen, een schamele knecht te gevoelen
dan op de roem der wereld te drijven,
aldus besloot spreker.
NADAT het Gelders Orkest muziek ten
gehore had gebracht, hield prof. dr
Ir A. J. Kluyver, voorzitter van de
afdeling natuurkunde van de Kon. Ned.
Akademie van Wetenschappen, een toe
spraak, waarin hy namens deze van
haar onverzwakte eerbied voor Lorentz
en zijn levenswerk getuigde. Toen Lo
rentz bijna de 28-jarige leeftijd had be
reikt, heeft de Akademie hem onder
haar leden opgenomen; van 1909 tot
1921 is hij haar voorzitter geweest. Het
was vóór alles aan zyn bemoeiingen te
danken, dat de x-egering in Februari
1918 de wetenschappelyke adviescom
missie ten behoeve der volkswelvaart en
volksweei-baaxheid in het leven riep,
waarvan aan hem het voorzitterschap
werd toevertrouwd; hoewel het werk
dezer commissie niet tot spectaculaire
uitkomsten heeft geleid, kan de beteke
nis van Lorentz' initiatief moeilijk wor
den onderschat! de instelling der com
missie was de eerste penetratie der we
tenschap in het regering-skasteel. Ook
op internationaal terrein heeft Lorentz
zijn krachten in het belang der weten
schap ontplooid. In 1923 werd hij lid
van de „Commission internationale de
coopération intellectuele" van de Vol
kenbond: twee jaar later werd hij v<
zitter van deze commissie. Zijn be
moeiingen strekten zich tot ver bulten
de grenzen van Europa uit, hij was in
werkelijkheid een wereldburger. De Aka
demie zal haar onvergelijkelijke oud
voorzitter te allen tijde in diepe dank
baarheid blijven gedenken, aldus besloot
deze spreker.
Vervolgens sprak dr J. E. Baron de
Vos van Steenwyk, president-curator
van de universiteit te Leiden en vooi-zit-
ter van de Hollandse Maatschappij van
Wetenschappen. Deze herinnerde er aan,
dat Lorentz na zyn ambt als hoogleraar
te hebben neei'gelegd, te Haarlem de
functies van secretaris der Hollandse
Maatschappij en van directeur van Tey-
ler's laboratorium heeft aanvaard; deze
twee instellingen hebben tot zijn dood
van zijn grote gaven geprofiteerd. Zyn
beminnelijke persoonlijkheid maakte
hem by uitstek geschikt om, gelyk de
Hollandse Maatschappij zich ten doel
stelt, een verbindend element te vormen
tussen de beoefenaren der wetenschap en
die vooraanstaande personen in de
maatschappij, van wie men aanneemt,
dat zy de wetenschap een goed hart toe
dragen.
Hierna was het woord aan prof. dr J.
J, L. Duyvendak, de rector-magnlficus
van de Leidse universiteit, die Lorentz
als Letds hoogleraar belichtte. De Leidse
universiteit is trots op hem als een harer
allergrootste zonen. Hij was een uitblin
ker in elk opzicht, een van hen, wie het
gegeven is de wetten van de struotuur
dezer wereld te mogen nadenken. Zo
reikte hij tot het hoogste wat de mens
gegeven is te doen, en hij deed dit in alle
ootmoed en bescheidenheid. Aan deze
mens, deze geleerde, deze hoogleraar, is
de Leidse universiteit dank verschuldigd.
Mr P. O. F. M. Cremers, burgemees
ter van Haarlem, herinnerde er aan, dat
Lorentz binnen Haarlem een belangrijk
deel van zijn levenswerk heeft verricht;
de stad is dankbaar, dat het daardoor
een centrum van wetenschappelyke
activiteit werd. Wellicht zijn juist deze
laatste vijftien levensjaren te Haarlem
de vruchtbaarste tnd in dit zo uitzon
derlijk begenadigde teven geweest. Toen
in Februari 1928 dit leven een volgens
menselijke berekening nog te vroeg
einde vond, rouwde de stad. zoals zy' om
weinigen van haar ingezetenen heeft
gerouwd.
DE laatste spreker was prof. dr H. B.
G. Caslmir uit Eindhoven; hij sprak
over de doorwerking van Lorentz'
denkbeelden in de hedendaagse natuur-
kimde, en herinnerde aan de uitspraak
van Lorentz: „Elk hoofdstuk der natuui--
kunde biedt ons hetzelfde schouwspel
van in elkaar grijpende onderzoekingen
en samengevlochten denkbeelden". Het
zou, aldus spr., dan ook niet in de geest
van Lorentz zijn, te trachten de heden
daagse natuurkunde zoveel mogelijk als
een aanvulling van zijn werk voor te
itellen- In zijn verder betoog zeide spr.
o.m.
De quantumtheorie van Planck, verder
ontwikkeld door Einstein, de hierop be
rustende theorie van Bohr en tenslotte
de quantummeohanica van Schrodinger,
Heisenberg en Dirac. zyn stappen op de
weg die tenslotte leidde tot een min of
meer volledig formalisme dat de klas
sieke meohanica en eleetrodynamica kan
vervangen. Tot deze ontwikkeling heeft
Lorentz niet meer in delzelfde mate bij
gedragen als tot de eerste stadia, Maar
in het kader va.n de klassieke beschou
wingswijze heeft hij de theorie zo
getracht als mogelijk was, en zo het uit
gangspunt geschapen waar alle latere
theorieën op voortbouwden. Ligt er nu
hier een tegenstelling tussen Lorentz, de
klassieke geleerde en de moderner,
Bohr en de zijnen?
Misschien wel enigszins. Voor Lorentz
kwam de realiteit der atomen en elec-
Lronen als een schoon resultaat te voor
schijn; voor Bohr was de?e realiteit een
bijna vanzelfsprekend feit geworden.
Maar aanvaardt men eenmaal dit uit
gangspunt, dat toont het atoom, dat
steeds weer tot een zelfde toestand terug
keert, een trek van stabiliteit, die vreemd
aan de continue klassieke mechanica.
Dan ziet men het falen der klassieke
mechanica ook niiet meer als dreigende
wolk, maar als oen evidente zaak, waar
mede men van meet- af moet rekenen.
Raad voor de Scheepvaart
Vergaan van de Luctor
voor Cherbourg
(Van een onzer verslaggevers)
De Raad van Scheepvaart te Amster
dam heeft een onderzoek ingesteld naar
het vergaan van de Rotterdamse coaster
Luctor, die op 1 October van het vorige
jaar ter hoogte van Cherbourg in een
hevige storm ten onder ging. Van de
zeven opvarenden zijn drie leaen der be
manning, de stuurman, de tweede
machinist en een jonge matroos, omge
komen nadat men in de sloepen was ge
gaan. De inspecteur voor de Scheep
vaart, de heer Metz, heeft de kapitein
hulde gebracht voor zijn moedig gedrag.
Tevens sprak hij zyn deelneming uit
jegens de nabestaanden van de omge
komen leden der bemanning. Hij is tot
de conclusie gekomen, dat het schip niet,
zoals aanvankelijk gedacht werd, is ver
gaan door het schuiven van de lading
gemalen graniet, maar door het lek-
slaan van het achtei-schip.
De Raad zal later uitspraak doen.
pleziertjes gaat. Zo toog zy vanmorgen
welgemoed, ondanks de stoxm en regen
per fiets naar het Baarns Lyceum, waar
zij haar dagelijkse taak in de .derde
klasse begon.
Prins Bernhard, die gisteravond naar
New York was vertrokken, had die
avond zyn dochter reeds met een ge
schenk verrast.
Meer dan 6000 verjaardagsbrieven en
-kaarten had de post vandaag uit Ne-
dei-iand en alle delen der wereld ge
bracht. Daarbij waren er vele van emi
granten uit Canada, Australië en Zuid-
Afrika, die de band met Nederland niet
verbreken en op dagen als deze van hun
medeleven met het koninklijk huis blijk
geven.
Kleine geschenken waren er ook weer
tn groot aantal: een keurige pastelteke
ning van de Prinses, staande by haar
paard, knipselwerk van scholen, van
kinderen, die zelf op deze da"- jarig ziin
zelfs was er een groot pak van een
familie utt Washington.
Om half één vanmiddag heeft een
delegatie van het wapen der Kon. Mare
chaussee onder leiding van de comman
dant kolonel W. Kist aan de prinses een
beeld, vervaardigd door de 24-jarige
Limburgse beeldhouwer Jos Wong Lun
Hing aangeboden. Het beeld stele een
danseresje voor en is geïnspireerd op
het werk van T
Dodelijke val van havenarbeider
Een 46-jarige havenarbeider is gister
middag te ruim drie uur in ruim 2 van
een Engels zeeschip, dat aan de Suma-
trakade lag. gevallen. Hij stortte zeven
meter naar beneden en kwam terecht op
gestuwde machine-ondex-delen. Met o.a.
een schedel basisfractuur is hij in zorg
wekkende toestand door de G.G. en G.D.
overgebracht naar het O.L. VTouwegast-
huis. In de afgelopen nacht is hij daar
overleden.
Mobilisatie-vrijstelling voor naar
Indonesië vertrekkenden
(Van onze Haagse redacteur)
In aansluiting aan het bericht van
onze correspondent te Soerabaja inzake
vrystelling van mobilisatie-opkomst van
Nederlandse dienstplichtigen, die in In
donesië verblijven, vernemen wij nog,
dat de minister van Oorlog in beginsel
ook heeft besloten zich niet te zullen
verzetten tegen het verlenen van mobili
satie-vrijstelling aan naar Indonesië ver
trekkenden, dus aan Nederlandse dienst-
Dlichtigen. die in Indonesië een betrek
king zullen gaan aanvaarden. Deze
dienstplichtigen zullen echter een vei',
zoek tot vrystelling by de minister van
Oorlog moeten indienen.
Het Centraal bestuur der Lande
lijke specialistenvereniging, op welker
léden de prrjzenbeschikking medisch-
specialistische venichtingen voor zie
kenfondsverzekerden niet van toepas
sing is, deelt ons mede, dat het, afge
zien van de ernstige theoretische en
practische bezwaren die kunnen worden
ingebracht tegen een prrjzenbeschikking
op dit terrein, de afkondiging te meer
betreurt, daar officieuze persoonlijke
besprekingen, welke in de afgelopen
week werden gevoerd, de hoop wettig
den dat op zeer korte termijn bij recht
streeks overleg tussen partyen een basis
zou worden gevonden tot voortzetting
der onderhandelingen.
Uit een woning aan de Beethoven-
straat werden tussen 17 en 30 Januari
ontvreemd juwelen ter waarde van 3500
gulden, nl. een damespolshorlige van pla
tina met diamantjes bezet, een gouden,
dameshorloge, een gouden schakelarm
bandje. twee platina damesringen met
diamantjes, een platina broche met bril-
lantjes.
Aan de heer M. Muller, custos van
het Rembrandthuls te Amsterdam, is ter
gelegenheid van zijn 25-jarig jubileum de
zilveren museummedaille toegekend. De
voorzitter van het bestuur, mr Chr. P. van
Eeghen. heeft hem deze onderscheiding
uitgereikt,
Carnavalsfeest in
Maastricht afgelast
De commissaris der Koningin in Lim
burg, mr dr F. Houben, zal zich heden
avond 6 uur via de regionale omroep
Zuid wenden tot de Limburgse bevol
king, waarin hij Limburg oproept deel
te nemen aan een Limburgse provinciale
inzameling ten bate van de slachtoffers
van de stormramp.
Het Rode Kruis te Maastricht is van
middag begonnen met een collecte-actie,
waarvoor in Maastricht alle Rode-Kruis-
rorpsleden en andere vrijwil igers wor
den opgeroepen. Tn het kader van de
ramp heeft de Maastrichtse carnavals
vereniging De Tempeleers de voor heden
vastgestelde carnavalsfestiviteiten, o.a.
met'het uitroepen van Prins Carnaval,
afgelast.
Het Collegium van het Leidse Studen
tencorps verzoekt alle Leidse studenten
zich gereed te houden hulp te bieden in
verband met de watersnood. Thans
wordt onderzocht on welke wiizé het bes
te hulp kan worden verleend.
De Leidse studenten wordt verzocht
zo spoedig mogelijk in de sociëteit Man-
verva bijeen te komen.
Voor de Krlmpenerwaard, die nog
over land te bereiken is, worden drin
gend auto's gevraagd, speciaal voor
veevervoer.
De burgemeester van Wieringermee'
heeft telegrafisch aan de minister var
Waterstaat en het hoofdbestuur van het
Rode Kruis, in overleg met de land
bouworganisaties, onmiddellhke h
aangeboden voor ondei-brenging
mensen en vee in de Wlerlngevmeer.
De Amerikaanse ambassade heeft
zich doen informeren over de gevolgen
van de storm, die vannacht, en heden
morgen In ons land zoveel schade heeft
aangericht, Een zegsman dn« ambas
sade deelde mede. dat de Amerikaanse
regering gaarne bereid is hulp te ver
lenen en daartoe gereed staat, indien
deze van haar zou worden gevraagd.
De centrale evacuatiecommissie deelt
aan de provinciale evacuatie-commissa
rissen in Noord-Brabant en Zeeland
mede. dat vervoermiddel en voor evacu-
nHpane'pjndet nr>k vprkrii""haa- ziin Mi
-'o Vil Vir Gin/» in J .-.nz; *1
-T lh'U-g, Breda. 'S-H- 'tog'nhicih en
Goes.
De directeur-generaal van de P.T.T.
heeft alle kantoren in de bedreigde, ge
bieden opdracht gegeven dag en nacht
open te blijven en zelfstandig de maat
regelen te treffer, die nodig zijn.
De afdeling Den Haag van de
Federatie voor vrouwelijke hulpver
lening heeft hulp aangeboden. Uit
Warmond zijn schuiten onderweg naar
Voorne en Putten. Alle Rode-Kruis-
colonnes in de provincie staan gereed
om aan het werk te gaan waar dit nodig
is. Voorts heeft de D.U.W. hulp aange
boden. Voor Vlaardingen en andore
plaatsen worden lampen en nood-aggre
gaten gevraagd voor het werk in de
avonduren. Men hoopt deze te kunnen
krygen van de bescherming burger
bevolking.
Verscheidene aannemersbedrijven uit
het noorden des lands hebben hun hulp
aangeboden. Personeel van deze bedrij
ven gaat nu naar Oudekerk, Abben-
broek en andere plaatsen.
Het hoofdbestuur Stichting '40-'45
heeft besloten het gehele inzamelings
apparaat van de Stichting ter beschik
king te stellen van de inzameling welke
morgen zal aanvangen ten bate van de
slachtoffers van de overstromingsramp.
Het hoofdbestuur verzoekt daarom alle
bureaux, besturen en medewerkers van
de Stichting alle krachten aan te wen
den om deze nationale inzameling mede
te doen slagen. Nadere instructies zul
len na overleg met het Nationaal Ram
penfonds volgen.
De Bond voor bedrijfsautoverkeor in
Nederland, B.B.N., maakt bekend, dat
zy. die met hun autobussen en vracht
auto's hulp willen verlener, aan de in
nood verkerende gebieden, zich kunnen
aanmelden op de vólgende telefoon
nummers: K 1700 S99741,
Het personeel van de B.B.N. wordt
verzocht, zich onmiddellyk op het kan
toor te melden. Verder deelt de B.B.N.
mede. dat zijn kantoor de gehele dag
nopiit biv-kin is. In-
•Pir) overheid gebvn'k wm®.': te maken
van de dienstin van dit kantoor, stelt de
B.B.N. zich daartoe geheel beschikbaar.
De bevelhebber van de derde militaire
afdeling doet een beroep op iedere par
ticulier, die beschikt over gemotoriseer
de vaartuigen in dc provincie Noord-
Brabant. ten westen van Breda en de
urovincie Zeeland, zich onverwijld te
me'den vcv- hu'ovfirxenirwr ;n bedreig
de teb'eden 'M "fni ~7'i of 5742
's-Heriogenbi-o'- ker/ye-a' K, 4100 en
het desbetreffende materieel gereed te
houden voor afvaart.
