Schepen slaan op drift in haven van IJ mui den In Zeeland minstens dijkbreuken vier Militairen terug naar garnizoenen Ramp voor deskundigen geen verrassing Moonliners niet gestart dreig en Sluisdeuren overspoeld te worden Geen schade in de haven Apparaat voor evacuatie in werking Verbindingen verbroken, reeds acht doden Gaten in de dijk Onzekerheid over schepen Geïsoleerd op vuurtoren eiland Dijken moeten hoger Marken trilt op grondvesten HET VRIJE VOLK ZONDAG 1 FEBRUARI 1953 PAGINA 5 Het is vooral het luchtvaartver- keer met de steden Londen, Parijs en Amsterdam geweest, dat gister avond en ook nog vanmorgen moei lijkheden ondervonden heeft. De moonliners van de K.L.M., die Za terdagavond hadden moeten ver trekken, zijn op Schiphol blijven staan. Ook de diensten op Engeland en Frankrijk werden vanmorgen geannu leerd. De Britse luchtvaartmaat schappij B.E.A. liet haar vliegtuigen rechtstreeks doorvliegen van Londen naar Hamburg, zonder de gebruike lijke Amsterdamse tussenlanding. De intercontinentale diensten van de KLM. ondervonden geen hinder van het noodweer. De machine uit New York kwam vanmorgen' om streeks half zeven normaal binnen. Boven de Ierse Zee heeft zij de red dingboten zien drijven, die 'de over levenden van het Britse passagiers schip „Princess Victoria" opgepikt hadden. Zuid-Amerika en Zuid-Afrlka gin-1 gen vanmorgen normaal weg. De Scandinavische SAS sloeg Schiphol niet over en de Swissair bleef haar dienst op Zürich onderhouden. In de loop van de middag zullen de gestrande passagiers voor Londen en Parijs waarschijnlijk kunnen ver trekken. Op Schiphol is geen geval gemeld, waarbij een vliegtuig averij heeft op gelopen. Ook de luchthaven zelf heeft geen schade van enige beteke nis opgelopen. (Van een onzer verslaggevers") IJmuklen heeft een bange nacht beleefd. Bij een windkracht, die soms opliep tot elf en twaalf (dat is honderd tien tot hon derd twintig kilometer per uur) is het water gisterenavond ge stegen tot. twee meter op de „kant", de havenkant, die anders zulk een druk en levendig beeld van de visserij te zien geeft. Een Poolse trawler, Koral II, zonk bijna in de anders zo rustige duikbotenhaven, na eerst losgeslagen te zijn. Twee loggers, de KW-60 en de KW-121 sloegen van hun trossen en dreven naar de achterste haven, evenals de fraaiste reddingboot die Neder lands kust bewaakt, de Neeltje Jacoba. Dat is nog maar een greep uit de grote hoeveelheid moeilijkheden waarin IJmuiden in de afgelopen nacht verkeerde. En mét IJmuiden kreeg het vlak ten noorden daarvan gelegen Wijk aan Zee en het wat zuidelijker gelegen Bloemendaal zijn deel. Zaterdagmiddag om twee uuï kwam de storm opzetten, die uit zou groeien lot een van de ergste, die de Amsterdamse voorhaven ooit be leefde. In de havens van IJmuiden is een groot aantal vletten gezonken. De hoeveelheid daarvan kan men nog niet precies schatten, maar het moe ten er zeer vele zijn. Het verlies daarvan heeft, men zonder meer moeten accepteren, omdat de man nen uit de haven de handen vol hadden met veel belangrijker zaken. Gisteravond sloeg in de Hoogoven- (Van een onzer verslaggevers) De commandant van de Zeemacht heeft bekend gemaakt, dat al het personeel van de Koninklijke Marine dat thans met verlof is zich zo snel mogelijk naar zijn standplaats moet begeven in verband met de nood toestand. De chef van de generale staf heeft al het beroeps-, reserve- en dienstplichtige personeel, dat zich thans in werkelijke dienst bevindt en dat met verlof het weekeinde door bracht, opdracht gegeven onmiddel lijk naar hun garnizoen terug te keren. ~"^Op -last -van" de chef van de gene rale staf zijn alle militairen die met het weekeinde nog in de kazernes verbleven, in hun verblijfplaatsen geconsigneerd. Zij kunnen vandaar uit op het eerste signaal hulp bie den waar dat nodig mocht blijken. De commandant van het Rode Kruis Korps heeft alle colonnes in de provincies Zuid-Holland,' Zeeland, Utrecht en Noord-Brabant verzocht zich ter beschikking van hun on middellijke chef te stellen, en zich gereed te houden voor het uitrukken met materieel. In Brabant zijn alle bezitters van motorvaartuigen opgeroepen zich zo spoedig mogelijk te melden voor het verlenen van hulp ^an slachtoffers van het water. Vaartuigen gere,ed Dit beroep geldt in het bijzonder al diegenen, die in Noord-Brabant ten westen van Breda en in Zeeland wonen. Zij kunnen zich telefonisch melden onder kengetal K 4100 num mer 5741 of 5742. Men moet de vaar tuigen gereed maken voor onmiddel lijke afvaart. Radio en telex maakten de oproep van de directeur van het Rode Kruis, de heer H. van Embden, be kend. De generaal Van Oijen, com mandant van het Rode Kruis, had de directeur vanochtend vroeg ver zocht deze noodmaatregelen te nemen. Het Rode Kruis houdt voort durend contact met de colonne-com mandanten. Een aantal functiona rissen is ten hoofdbesture geconsig neerd en laat voedselvoorraden op de intendance gereed maken ter ver zending naar waar zulks nodig mocht blijken, Ook de commandant van de lucht macht heeft het dienstplichtig perso neel opgeroepen onmiddellijk terug te keren. Van vanmiddag twaalf uur af is de staf van de Nederlandse territo riale bevelhebber, die voor de mili taire bijstand zorgt, telefonisch be reikbaar in Den Haag onder num mer 77 44 80, toestel 238. Noodkolonne Een deel van de noodkolonne van Het Rode Kruis, die in Den Haag is gestationneerd, is Zondagmorgen naar Halsteren bij Bergen op Zoom ver trokken met kleren, verplegingsmid- delen, verband en wat er ver-der in een noodgebied vereist is. Een ander deel van de nood kolonne, die uit veertig wagens be staat, blijft ter beschikking voor noodgevallen, die ieder ogenblik ge meld kunnen worden. Op dit -ogenblik, Zondagmiddag, wordt meegedeeld, dat er een onder zoek wordt ingesteldbij Lekkerkerk, waar de toestand kritiek is. (Van een onzer verslaggevers). Zoals Amsterdam zelf er goed Is afgekomen, zo mag ook de haven niet klagen. Uit het hele gebied wordt geen schade van betekenis ge meld. De ernstigste stoornis gaven een paar schepen en een grote drij vende. kraan, die. dreigden op drift te raken. Het Griekse s.s, Thetis, een vracht boot van 7000 ton, raakte in de Coenhaven van de trossen los, maar kon door personeel van de Haven dienst, en de Rederij Goedkoop voor lopig worden gemeerd. Zo ging het ook met de Stad Alk maar van de Halcyonlyn, een 5700 ton metend vrachtschip, dat aan de Engelse boeien lag. Vanmorgen vroeg moest men het te hulp komen, omdat de voortrossen waren ge broken. Men heeft weten te voor komen, dat het op drift sloeg. Ook heeft de Havendienst enige kleinere schepen, meest lichters, van de Handelskade bij de Verbindings- dam gesleept naar een veiliger plaats. Een hachelijke situatie scheen te ontstaan, toen een grote drijvende pontonkraan van de Steenkolen Handelsvereniging in het, Jbhan van Hasseltkanaal Oost gedéeltelijk los raakte, Ook die heeft men tijdig kunnen vastmaken. (Van een onzer verslaggevers) De directeur van Van Gend en Loos te Utrecht, de heer H. van W e s s e m die tevens evacuatie-com missaris voor de provincie Utrecht is, heeft al het rijdend materieel van de transportonderneming ter be schikking gesteld voor het vervoer van evacuerenden. Inmiddels is de Centrale Evacuatie Commissie, die onder de departemen ten van Binnenlandse Zaken en Oorlog valt, in actie gekomen. Men heeft alle evacuatiecommissarissen in de bedreigde gebieden gealarmeerd. Vanmorgen vroeg heeft evacuatie commissaris voor Zeeland, de heer Schout, zich in gezelschap van de Commissaris der Koningin in Zee land, jhr De Casembroot, naar Krui- ningen op Zuid-Beveland begeven. Ook in Herkingen en Stellendam overweegt men evacuatie van de be volking. Tegen het middaguur waren er nog geen berichten over grote eva cuaties binnen. haven een coaster van 900 ton de trossen en ging op drift. Na uur kon men de C.'roonenburgh ein delijk weer vast krijgen. Zo 'gingen ook in de IJmuidense bergingshaven twee vaartuigen op drift,: een grote baggermolen en een hopperzuiger, die geregeld worden gebruikt voor het uitdiepen van de haveningan gen. In de haringhaven de oude, dooi de Duitsers uitgebreide duikbootha ven raakte vannacht de Poolse trawler Korab n op drift. Zij was na enige uren in zinkende toestand. Enorme inspanning van krachten heeft het gekost, doch op het laatste ogenblik heeft men het schip nog zo weten vast te maken, dat het ergste gevaar vanmorgen om twaalf uur ge weken scheen te zijn. Trieste aanblik Het strand van IJmuiden bood van morgen een uiterst trieste aanblik. Hoog zwiepte het water tegen de duinenrij op. Vier grote consumptie tenten, die hier zomer en winter ble ven staan, zijn volkomen verdwenen. Uit een ervan, de meest zuidelijke die het gehele jaar door bewoond werd, wist het echtpaar Gouda zich op het laatste nippertje te redden. Zij wisten echter niet meer te redden dan het vege lijf. Al hun bezittingen verdwenen in de kolkende zee. De vrouw moest met een shock ter ver pleging worden opgenomen. Aan de achterzijde van de duinen rij is het station van de reddingbri gade gedeeltelijk verwoest. Twee reddingvletten, die in de zomer dienst doen bij de controle op de zwemmers in zee werden tientallen meters verderop in de duinenrij teruggevonden. Serie vloedgolven Een kwartier lang heeft de hoop en toeverlaat van de zeevarenden Radio Scheveningen, net in het nieuwe ge touw op het tweede Sluiseiland van IJmuiden gevestigd, niet kunnen werken. Toen de windkracht tot twaalf was gestegen, bedreigde een opeenvolgen de serie vloedgolven' het zware be tonnen gebouw. Geheel heeft men hel niet kunnen redden. In een oogwenk waren de deuren doorbroken en liep de kelder vol wa ter. Er ontstond kortsluiting, die een kwartier lang de verbindingen met de zee onmogelijk heeft gemaakt. Ook thans nog is de storm in IJmui den vol gevaar. Het water komt bij zware windstoten zo hoog, dat het tegen de sluisdeuren loopt. Elk ogen blik vreest men dat het de deuren zal overspoelen. Wanneer die vrees wordt bewaarheid is de ramp niet te overzien. Met man en macht wordt er aan de versteviging van de sluis deuren gewerkt. Alles wat er aan mensen te vinden is is hierbij inge schakeld. Loodscommissaris Visser heeft het ons laten horen: hij hield een ogen blik de microfoon van de telefoon buiten het raam. In een chaos van geluiden hoorden wij de sirenes van enkele schepen, die op het ogenblik niet kunnen vertrekken. Tien schepen, waaronder twee grote, liggen er achter de sluisdeuren te wachten op het luwen van de storm. Buitengaats ligt een onbe kend aantal kleinere schepen. Zij kunnen absoluut niet naar binnen, zeker niet nu van nacht de koppen van de havens (de zgn. „eilanden") uiteengeslagen en in elkaar zijn ge drukt. Onder deze schepen buitengaats bevond zich voor zover bekend, slechts een grote vrachtvaarder, de Boreas van de KNSM. Het schip is gisteren in de namiddag verder zee- op gevaren. Men weet thans niet waar het zich bevindt. Inmiddels is de Neeltje Jacoba teruggehaald naar haar oude plaats op de kop van de vissershaven. Schipper Van der Meulen, stuurman Koper en één matroos, de zoon van de schipper, bevinden zich aan boord en wachten tot hun assistentie nodig is. IJmuiden waakt, maar IJmuiden is bang. Voor het eerst in jaren en jaren IN ZEELAND is de toestand alarmerend. Alle verbindingen met de eilanden zijn verbroken. Naar wij vernemen is de toe stand in Vlissingen vanmorgen kritiek. De laaggelegen oude binnenstad staat geheel onder water. Op sommige plaatsen staat het water meer dan drie meter boven de straat en is o.a. de Jacobskerk binnengedrongen. AIÏs burgers en militairen zijn door de burgemeester opgeroepen voor het verlenen van hulp. De waterstand is 2,50 meter hoger dan normaal en men verwacht dat pas vanmiddag omstreeks half vijf de hoogste stand zal worden bereikt. Het aantal slachtoffers in de provincie Zeeland is niet te schatten. Men meldt, dat er bij H o n t e n i s s e in Zeeuwsch- Vlaanderen zeker acht mensen verdronken zijn tengevolge van vier dijkdoorbraken. Alle telefoonverbindingen met de Zeeuwse eilanden waren Zondagmiddag nog verbroken. Gaten in de dijk, binnenstromend xoater, verbindingen verbroken dat is vandaag het beeld in Vlissi n- g e n. Overigens niet de enige plaats in Zeeland, xoaar alarmtoestand Sprang Capelle, Nieuw Vosmeer wör- heerst. (Luchtfoto KLM). Iden door het water geteisterd. Duizen- Vijf gaten werden er door de springvloed geslagen in de Vlissingse boulevard. Het opgestuwde water, vermengd met zand, sloeg hele stuk ken van de straat weg en stortte zich in het Bellamypavk. Diverse auto's werden door de vloedgolf meegesleurd, sommigen sloegen om. Ook Middelburg meldt over stroming. Bij Ossenisse (Oost- Zeeuwsch-Vlaanderen) sloeg een gat van 100 meter in de (lijk. Auto's wor den gevorderd voor net evacueren van mensen en vee. In Kruiningen is de toestand eveneens kritiek. Bijna alle woningen staan onder water en de bewoners vluchten naar hoger gelegen verdie pingen. Gas en electriciteit zijn uit gevallen. Bij Hansweert is de dijk aan het schuiven gegaan. Op Zuid-Beveland is bij Wol- phaertsdijk een groot gat in de dijk geslagen. Bij Kruiningen staat het watèr tot aan de grote weg. Bij Fort Rammekens is een groot gat in de dijk (op dezelfde plek als tijdens de oorlogshandelingen). Het stadje Veere staat geheel onder water, alle straten zijn kapot gespoeld. In de Brabantse Westhoek is de noodtoestand afgekondigd. Willem stad loopt onder water, de polders Ruijgenhil en Oude Heijningen even eens. Om kwart voor één meldde onze correspondent in Den Helder, dat de toestand in Oudeschild op Texel kritiek werd geacht, maar niet langer hopeloos. Het water was zakkende. Het was ook om deze tijd nog uiterst moeilijk contact met de eilandbewo ners tot stand te brengen. Iedereen was in de weer om het gevaar te keren met behulp van zakken zand. Ploegen in de duinen patrouilleerden onafgebroken. Anderen pogen dijkjes op te werpen. Alarm, duurt voort De stroom alarmerende berichten blijft aanhouden: St Philipsland, Halsteren, Bergen op Zoom, Waspik, den mensen zitten op daken of zol derverdiepingen. Bij de Moerdijk is de spoorbaan MoerdijkBreda weg gespoeld. Diverse dorpen zijn door het water geheel geïsoleerd. In Oostvoorne en omgeving is de gehele mannelijke bevolking opgeroe pen om de helpende hand te bieden om de afsluitdam in de Brielsche Maas te behouden, die op doorbreken staat. Om- half- twaalf- vanochtend.' moes ten in Kruiningen nog 2500 mensen uit hun huizen worden gehaald. De reddingswerkzaamheden worden be moeilijkt, omdat men hier niet be- De dijk is op twee plaatsen door gebroken. In Goes Is er een opvang centrum gevormd, waarheen de men sen uit Kruiningen gevoerd kunnen worden om later bij burgers in Goes te worden ondergebracht. (Van een onzer verslaggevers) Van vannacht vier uur af verkeert IJmuiden in de grootste onzekerheid over twee schepen. Hardnekkige ge ruchten doen de ronde, dat een Duitse vrachtvaarder van klein type en een hoogstwaarschijnlijk IJmui dense kotter op het strand zijn ge slagen. De kustwacht echter heeft niets kunnen ontdekken. Ook politieman De Gooijer uit Wijk aan Zee, die vannacht om half vijf in zijn jeep naar het strand ging. kwam in de vroege ochtend zonder resultaat terug. Hij ging later in de ochtend weer op onderzoek uit, maar was bij het sluiten van deze editie nog niet terug. De" kans' was gering, dat hij iets zou vinden, Men vreest niet zonder grond, dat de kotter op een der eerste zandbanken uit elkaar is geslagen. Een der zwaarst geteisterde plaat- sen in Zeeland is Veere. Dit stadje staat geheel onder water. De straten zijn kapot gespoeld. (Luchtfoto KLM). (Van een onzer verslaggevers)" Sinds gisteravond zijn de bewoners van het Vuurtoreneiland onder Dur- gerdam volkomen geïsoleerd. De fa milie D. Engel kan het eiland niet verlaten. De drie roeiboten, waarover de vuur torenwachter de beschikking heeft voor de vaart naar de vaste wal zijn in de nachtelijke uren door de vliegende storm opgenomen en goed deels vernield. „Wij kunnen ook geen maatregelen nemen" aldus deelde de bewoners ons telefonisch mede. „We hebben ge probeerd om iets te doen, doch het. is onmogelijk je staande te houden op de wallen. De wind neemt alles en iedereen op." Stroom en storm speelden een af wisselend spel met het water. Het Buiten IJ werd aanvankelijk een groot wad, zo droog als een huis kamer. Zo ver het oog reikte lag ook het meer tussen het Vuurtoreneiland en Pampus droog. Zondagmorgen waren de rollen om gewisseld. Het water stroomde terug. Opgejaagde golven beukten de dij ken, die onder zware druk kwamen te staan, doch stand hielden. Op de Oranjesluizen noteerde men Zaterdagavond in het Buiten .IJ de laagste waterstand sinds mensenheu genis: 2.96 min A.P. Varen was on der deze omstandigheden volkomen uitgesloten. De Duitse kustvaarder Luïse Wei- tert, onderweg van Hamburg naar Mannheim met een lading olie, koos in plaats van de rpute ovèr de Noord zee de vaart binnendoor over Tiet IJselmeer. Alle opvarenden hadden op dit „binnenzeetje" een angstige nacht. Vanmorgen bereikten de Duit sers de Oranjesluizen. (Van onze parlementsredactie) Op grond van berekeningen en studies is al vele malen ge waarschuwd tegen een samenloop van omstandigheden als zich nu voordoet en tegen de gevolgen daarvan, aldus deelde men ons in bevoegde kringen in Den Haag mede. Het stond vast, dat de dijken en de kustbescherming in de omgeving van de benedenrivieren onvoldoende veilig waren voor een samenkomen van een ongekend hevige storm en een springvloed. Maar ten slotte was de kans, dat dit zou gebeuren niet bepaald groot. Berekend werd, dat de mogelijkheid bestond, dat overstromingen van deze aard eens in de twee- tot drie honderd jaar konden plaatsvinden. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat deelde thans mede, dat als met man en macht aan de vernielde dijken wordt gewerkt, het allerergste in enige maanden hersteld kan zijn. De Rijkswaterstaat heeft over een periodé van meer dan honderd jaar, zo deelde men ons mede, waarnemin gen gedaan en de hoogst bekende stand van het water over die periode kwam voor in 1916. De storm en de springvloed van nu hebben evenwel een nog veel hogere stand bereikt. Vergeleken met 1916 was de water stand bij Hoek van Holland nu vijftig centimeter hoger dan in 1916. Toen bedroeg de waterstand 3.28 plus N.A.P., vannacht om vier uur werd bij Rozenburg reeds 3.80 plus N.A.P. gemeten. Peilschaal weg? Het is best mogelijk, dat men bij Hoek van Holland niet eens metin gen heeft kunnen verrichten, omdat er berichten zijn, dat de peilschaal is weggeslagen. Men vestigde onze aandacht er op, dat inpolderingsplannen van de Biesbosch buiten betrekking staan tot het huidige gebeuren.'Men hoopte evenwel in bevoegde kringen, dat deze overstromingen aanleiding zul len zijn om met spoed de plannen voor een betere beveiliging van het gebied van de benedenrivieren en de eilanden ter hand te nemen. Deze plannen zijn reeds geruime tijd in studie en het moet nu ook mogelijk zijn een oplossing te kiezen. In elk geval, zo bevestigde men ons, is, hoewel uiteraard een verrassing, de mogelijkheid van een dergelijke storm altijd voorspeld door de Waterstaatsdeskundigen. Reeds in 1940 heeft een officieel ingestelde commissie voor stormvloed een voorlopig verslag uitgebracht met een aantal aanbevelingen. Deze conclusies hielden in: verhoog de dijken, zelfs al wordt niet overge gaan tot inpoldering van de Bies bosch. Inderdaad, zo bevestigde men ons, is een oplossing van het waagstuk slechts te vinden in een belangrijke dijkverhoging en/of in andere maat regelen, die een redelijke afsluiting verzekeren. Hoewel de overstroming van de Krimpenerwaard op zich zelf na tuurlijk in hoge mate betreurens waardig is, heeft deze doorbraak naar het schijnt, de veel diepere pol der Schieland voor overstroming be hoed. Zouden de dijken van het pol- derland Schieland zijn bezweken, dan zou de schade zich veel aan zienlijker hebben laten aanzien. Marken trilde op zijn houten grondvesten. De storm loeide door de houten huizen. Midden in de nacht moest een ploeg timmerlieden wor den opgetrommeld om de shop van Sijtje Boes aan de haven voor ver nietiging te behoeden. Het huisje kraakte in zijn voegen, de schoorsteen kwam naar beneden en door de opengevlogen ramen woeien de souvenirs naar buiten de haven in. Op het ogenblik dat timmerman Kes met een tiental jongens en zware dommekrachten aan de gang ging. was het huis reeds een halve meter ontzet. Vanmorgen was men de toe stand meester. Winkelmeisjes brach ten de Zondagochtend zoek met het vissen in de haven en sloten naar verdwenen poppen. Laagterecord aan Oranjesluizen (Van een onzer verslaggevers) Aan de Oranjesluizen heeft men Zaterdagavond kwart over elf een laagterecord in waterstand geregi streerd. Zozeer had de storm het water naar de andere zijde van het IJselmeer gedreven. Het peil was 2.96 min N.A.P. tegen 0,40 normaal, dat is dtis een verschil van 2,56 meter. De sluiswachters kunnen zich niet herinneren het water ooit zo laag te hebben gezien. De toestand heeft zich echter snel hersteld en vanmorgen was alles weer normaal. Het schutten moest worden stil gezet van 19,40 tot vannacht 1.20 uur. \Jeel bezwaren voor de scheepvaart kon dit niet opleveren, daar het Buiten IJ toch bijna droog lag, zo dat er niet kon woftlen gevaren. Voor het overige is er van de Oranjesluizen niets bijzonders te melden.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 3