Burgemeesterkom snel! watersnood februari 1953-1978 Pr- S Cb ft S ft ft Het water steeg in Oiiwerkerk tot manshoogte diïMw' VRIJDAG 27 JANUARI 1978 PAGINA 14 HET VADERLAND liet ziet er nu vredig uit n aar Marko R<b meiju staat maar de cais sons markeren de plek n aar eens het gat hij Ouwerkerk LAATSTE SLWT6AT Ook al is het dorp Ouwerkerkenkele kilometers van Zier ik zee, sinds 17 jaar geen zelfstandige gemeente meer die naam zal nooit in de vergetelheid raken. Daar immers werd in de laatste minuten van 6 november 1953 de laatste bres in de zeedijken gedicht. Als je er nu binnenrijdt op een winterse dag ben je er ook zo weer uit. zo klein is het. Je maakt ook grote kans dat je dan geen mens hebt gezien. De stille Ring ziet eruit alsof er niets is gebeurd. Erbinnen rijzen hoog de los van elkaar staande kerk en toren op. maar die zijn nieuw. Er is een Noorsestraat. waarlangs zo'n twintig houten bungalows slaan. Dat herinnert aan de Ramp. want zij werden door Noorwegen ge schonken. Er is ook een Burgemeester Ro- meijnstraat ter dankbare herinne ring aan de kleine man die welis waar door de omstandigheden de bekendste burgemeester in het rampgebied iverd. maar wie het eerbetoon ten volle toekomt voor alles wat hij voor zijn mensen heeft gedaan ,Caissons, Een bordje "Caissons" wijst de weg naar de plaats waar het 'laat ste sluitgat lag Er staan fraaie bungalows en er is een herten- kampje. Er is een Voedingsmarkt die in de stad een supermarkt zou heten. Er zijn ook enkele campings en er is een riant bungalowpark, waaruit blijkt dat de moderne tijd is begrepen Niet in de laatste plaats deed dit Marko (samentrek king van Maarten Kornelis) Ro- meijn. de nu 47-jarige zoon van de vroegere burgemeester. Hij woonde ten tijde van de ramp nog thuis en werkte op het landbouwbedrijf van vader die lot de laatste boerenburgemeesters behoorde. Hij herinnert zicht: "Op die zondagochtend om vier uur stond er een man op de stoep te roepen: -Burgemeester, kom er eens ui tl Hij vertelde over het angstig hoge water en dat het er niet best uitzag met de vloed planken in het vlakbij gelegen haventje van Vianen. waar nu een scheepssloperij is. Vader liet meteen de kerk klok luiden om de mensen wak ker te maken. Zelf ging hij met zijn auto naar de dijk Wethou der Kees Kuiper en ik gingen met hem mee. Er stond al een klein poldertje onder water. Dc eerste mensen waren toen ook al verdronken. Dat was om hall vijf. Hulp roepen "Op de dijk merkten we paf dc zware storm. Vader ging te rug om hulp in te roepen. De zelfde weg kon hij al niet mcei terug, want die was intussen onder water gelopen. Hij bleel met zijn auto in het water ste ken. Op een strobaal is hij half wadend, half drijvend thuis kunnen komen Met moeder ging hij naar boven. Maandag avond werden zij met een vlot weggehaald. "Kees Kuiper en ik waren in tussen verder de dijk op ge gaan. Het water sloeg over de kruin heen en ineens zagen wij aan de binnenkant het water omhoog komen Toen zijn we teruggekeerd. Dat was de plek waar nu de caissons liggen. Daar dus brak de dijk door. "We liepen over een binnen dijk. maar het was onmogelijk om nog in Ouwerkerk terug te komen Onderweg konden we in huizen de mensen waarschu wen. We hebben ook nog een eind met een vrachtauto meegere den. tot we strandden bij Ouwersluis. Daar zijn we pas dinsdagmiddag afgehaald door de vissers van Yerseke. "We zaten daar met een twin tig mensen op de zolder van een klein huisje. Op maandagoch tend was dat aantal tot zo'n- tachtig aangegroeid. Die waren er op vlotten naar toe gedreven. Er spoelden daar ook veel do den aan. De meeste mensen zijn ver dronken bij het tweede hoog watertij dat nog hoger was dan de eerste vloed, Vliegtuig 'Maandagmiddag. omstreeks vier uur kwam het eerste ver kenningsvliegtuig rfver. We hebben er met vlaggen naar ge zwaaid. Intussen hadden we niets meer te eten of te drinken. "En toen kwam er op dins dagochtend een Amerikaanse helikopter naar ons toe. Dat momc-nt vergeet ik nooit. "Toen hij tot vlak boven mijn hoofd was gedaald, deed de pi loot de deur open en stak. om ons moed te geven, zijn arm naar buiten en de duim om hoog Toen greep hij achter zijn stoel en gooide al maar witte broden naar buiten - zo in mijn armen!". De mensen die zich hadden we ten te redden op de terp waarop het dorp was gebouwd, werden naar Bergen op Zoom geëvacueerd. Ook het burgemeestersechtpaar lp. Ouwerkerk waren 90 slachtoffers gevallen, het was naar verhouding (bijna 15 procent van de bevolking) de zwaarst getroffen gemeente Burgemeester Romeijn keerde al na drie dagen terug naar zijn ge meente: met een helikopter naar Zierikzeo en met een bootje naar Ouwerkerk. Met zijn gezin woonde hij in het kantoortje van de lagere school. Gedurende negen maanden huisden zo'n 30 >40 mensen zo goed en zo kwaad als het ging op de terp. Marko Romeijn: "Een groepje mannen was bezig met het schoon maken en herstellen van land bouwwerktuigen die uit de polder waren opgevist. Anderen 'werkten aan het dijkherstel. „Het was een wonderlijk leven in een grote saamhorigheid. Mijn vader - en dat Üurf ik zonder schroom te zeggen - was de typi sche burgervader, een geweldige vent met een vreselijk warm klop pend hart voor zijn mensen en de gemeenschap." Toen dan eindelijk de dijk dicht was. ging het leven in Ouwerkerk er langzaamaan wat normaler uit zien. De burgemeester kreeg een betere behuizing: een woonwagen met twee korte bedden boven el kaar. Of er dan geen huis voor hem was? Dan zei hij: ..Dat doe je toch niet, in een andermans huis trek ken." In die woonwagen ontving het echtpaar Romeijn ook hoog be zoek: koningin Juliana en prins Bernhard, koning Gustaaf-Adolf van Zweden en jhr. De Casem- broot, commissaris van de Konin gin in Zeeland. En het bleef elkaar ook dan bij de voornaam noemen. Zo van: „Marietje, schenk Hare Majesteit nog eens een kopje thee in". Het was er zo gezellig dat de poes. die de ramp had overleefd, bij de Koningin op schoot sprong. Ontwapenend Marko Romeijn zegt ook van zijn vader„Hij was alleen op de lagere school geweest en sprak geen talen, maar hij had een goed verstand". Toen hij tijdens dat hoge bezoek iets aan de Zweedse koning wilde uitleggen, zei hij ontwapenend te gen prins Bernhard: „Zou u dat willen leertalen?" In het raam van de herverkave ling kwam er voor burgemeester Romeijn een nieuw, ruim 40 ha groot akkerbouwbedrijf ter be schikking. Niet hij, maar zijn zoon Marko vestigde zich in 1955 op de nieuwe, grote boerderij. In het jaar erop betrok de burgemeester apart een nieuw huis. Wel kwam hij elke dag kijken op de boerderij, waar hij genoot van de gang van zaken. Niet langer was het bedrijf verspreid over 22 per celen. Het ging nu allemaal veel gemakkelijker en soepeler op de aaneengesloten oppervlakte. Droeve dag Een droeve dag voor hem was 31 december 1960. Aan zijn burge meesterschap van 32 jaar was een einde gekomen doordat Ouwer kerk. Nieuwerkerk, Oo9terland en Sirjansland werden samengevoegd tot de nieuwe gemeente Duiveland. Sinds 1862 had een Romeijn in het gemeentebestuur van Ouwer kerk gezeten. In de loop van 1961 zou hij met pensioen zijn gegaan, maar toch. zijn hobby was hem ontvallen. Hij was 74 jaar, toen hij in augustus 1974 overleed, negen maanden na zijn vrouw. Nog meer veranderingen kon digden zich aan, Marko Romeijn had zijn bieten, aardappelen, granen, graszaad en uien aanvankelijk verbouwd met behulp van vier man personeel. Door de voortschrijdende mecha nisatie en chemisatie (onkruidbe- strijding) slonk dat aantal tot één man. Hij zegt: „Toen dacht ik er wel eens aan of ook die zou ver dwijnen. of dat ik er zelf mee moest ophouden." Recreatie Totdat in het streekplan voor Schouwen-Duiveland een kwart van zijn bedrijf werd ingekleurd met bestemming verblijfsrecreatie. Er bleken gegadigden genoeg voor zijn grond, maar hoe verder hij zich ging verdiepen in de moge lijkheden, des te sterker ging hij ervoor voelen er zelf iri te stappen. Met twee partners richtte hij daartoe in 1971 de recreatie-ont wikkelingsmaatschappij B.V. Zee landhuis op. Zelf werd hij er de di recteur van. Op 13 hectare van zijn landbouwbedrijf werd het bunga lowpark Salvatorhoeve (de naam van zijn boerdeVij) gesticht. Het initiatief sloeg meteen aan. Dit jaar wordt het project van 144 bungalows voltooid met de laatste serie van 30 stuks. De huizen wor den inclusief de grond verkocht. Intussen heeft de maatschappij in Scharendijk 240 bungalows neergezet. Zo is hij voortdurend bezig in het zuidwesten grond te kopen en als recreatie-oorden tot ontwikkeling te brengen. Voor zijn landbouwbedrijf bleef op den duur niet veel tijd meer over. Een buurman, met wie hij een maatschap is aangegaan, strekt daar nu zijn zorgen over uit. Krekengebied Marko Romefjn'is gelukkig op de Salvatorhoeve. vlhk bij de caissons die nog steeds de laatste sluiting in het rampgebied markeren Er is een krekengebied met 60 ha bin nenwater ontstaan. Het is een broedgebied voor zwanen en ganzen geworden Voor de hengelaars is er paling en forel uitgezet. Op een oppervlakte van 150 ha. waarvan de bouwvoor was afgespoeld, heeft Staatsbosbeheer bos ingeplant Marko Romeijn is bij de tot standkoming van de nieuwe ge meente Duiveland meteen lid van de gemeenteraad geworden. Het' bloed kruipt nu eenmaal waar het niet gaan kan. Wat het dorp Ouwerkerk betreft, overpeinst hij dat met de 120 gezinnen (samen zo'n 600 mensen) naar aantal niet zo veel is veranderd in de afgelo pen 25 jaar. Voor Ouwerkerk is er nu een nieuw bestemmingsplan dat voor ziet in de bouw van 60 woningen. Die kunnen er binnen twee jaar staan. De meeste ervan zullen door gezinnen van buiten het eiland worden betrokken. Mhrko Romeijn: ..Dat wordt een operatie waarmee je moet uitkij ken, want het moet harmonieus in elkaar grijpen. We willen graag baas op eigen eiland blijven. De charme van het platteland is dat er een iets gesloten gemeenschap is. We moeten de identiteit bewaren". En als toch nog eens het woord Ramp valt. zegt hij: „In het begin van afgelopen november was het weer erg hoog water. In die zater dagnacht werd er uitgebreide dijk bewaking gehouden. „Ik had de wekker gezet en ben naar de dijk gegaan om te zien hoe het ervoor stond, want ik ben er als de dood van. Ik droom ook nog wel eens dat de hele polder weer onder staat...". Ue stormvloed werkte als een sloper die met een machtige moker de muren uit de huizen sloeg. Volgens de herinneringssteen stond in Ouwerkerk het wa ter manshoogzoals blijkt uit het postuur van burgemeester Romeijn. Koningin Juliana bezocht burgemeester Romeijn van Outverkerk in diens woonwagen; commissaris der Koningin jhr. de Casembroot staat in de deuropening. Or de drooggevallen land bouwgronden heerste grote twijfel over de vraag wat de gewassen zouden doen in de door zeewater doordrenkte bodem. De aanwezigheid van het zout voorspelde niet veel goeds. Twee maanden na de Ramp werd in de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen in Numansdorp het risico genomen om bieten en gerst in te zaaien, in het besef: „Als er nu plasregens komen, kunnen we erop rekenen dat al het werk voor niets is geweest. Aan de andere kant, als we een droge periode te gemoet gaan, stijgt het zoutgehalte in de bodem en dat komt de oogst ook niet ten goede". Gips Mondjesmaat werd gips over het ingezaaide land gestrooid. Men hoopte erop dat als dit in het na jaar met ruimere hand werd ge daan, het effect groter^ou zijn. Het is dan het jaargetij waarin meer regen valt en het gips dieper in de grond kan dringen om het zout on schadelijk te maken. Onzekerheid allerwege! In oktober 1953 was op Tholen de ervaring: „Wie het geprobeerd j heeft, haalde 2000 tot 3000 kilo sui kerbieten van een geniet (0,4 ha) in I plaats van 18.000 tot 20.000 kilo on-r der normale omstandigheden. 1 Maar in Den Bommel op Flakkeel zeiden ze: „We hebben het metl gerst geprobeerd. Er is wel ge maaid, maar niet eens gedorst. Misschien is het nog goed als vee voer". Iedereen was het er niettemin over eens: „Gips is goed spul". Na het inzaaien van wintertarwe werd 1200 kilo gips gestrooid over elke hectare land. De overheid ver strekte daarbij financiële tege moetkomingen. Steeds beter Elk jaar werden de opbrengsten beter. Sinds 1960 is het zout in de landbouwgrond geen probleem moor. Het gips-had zijn werking gehad en verder was het zout uit de grond geregend. Anders was het gesteld met het in muren gedrongen zoute zeewa ter. De ervaring is dat het zout daar nooit meer uit gaat, wat je er ook tegen uithaalt. „Gegarandeerd worden de mu ren na welke behandeling ook, na ongeveer een half jaar weer voch tig", zegt men nu berustend.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - krantenknipsels | 1978 | | pagina 7