Polder Schouwen valt
langzaam droog
Leegmalen polder
Vierbannen is
er begonnen
Groots werk achter cle schermen
(Van onze correspondent)
T ANGZAAM maar zeker valt de 17.000 ha grote polder Schouwen
-"-J droog. Feitelijk is dit nog te veel gezegd, want een uitgestrekt
wad met de sporen van vroegere bewoning, dik onder vettige grijs
zwarte modder, komt omhoog uit de binnenzee, waarvan gedeelten
vooral in het laagste deel van de polder zich nog handhaven.
Heel het vroegere Schouwen met de huizen en de landerijen is ont
luisterd en voor een groot deel verwoest, erger dan een landstreek
die oorlogshandelingen doorstond.
NIEUWE PLANNEN
IN STUDIE
Nu althans de wegen zover zijn
drooggevallen dat de dorpen over
land te bereiken zijtn, kan een telling
worden gehouden van de beschadigde
en verwoeste huizen en boerderijen.
Zo telde de gemeente Duivendijke
waaronder Looperskapelle, Brijdorpe
en Den Osse behoren voor de ram,p
130 huizen en boerderijen. 23 boer
derijen zijn verweest en 13 zwaar be
schadigd. Van de huizen zijn er 40
verwoest en 15 zwaar beschadigd.
Een 40-tal, ook nog beschadigde hui
zen en boerderijen, is ten slotte over
gebleven. Practisch gesproken heeft
de zee hier dus volledig gezegevierd.
Ook de gemeenten Noordwelle en Se-
rooskerke zijn zwaar getroffen. In het
eerstgenoemde dorp werden 34 hui
zen totaal verwoest en 25 zwaar be
schadigd (64 licht beschadigd), 8 boer
derijen werden zwaar beschadigd (18
licht). In Serooskerke zijn 35 wonin
gen verwoest en 18 zwaar beschadigd,
9 boerderijen werden vernield en in
beide gemeenten werden ook nog 9
andere bedrijfsgebouwen met de
grond gelijk gemaakt.
Droeve taal
De cijfers spreken een droeve taal
en gelet op de enorme verwoestingen,
valt in dit gedeelte van het eiland een
diepgaande structurele wijziging te
verwachten. Het zou niet logisch zijn
de oude toestand te herstellen en
samenvoeging van gemeenten ligt dan
ook voor de hand.
De Planologische Commissie van de
Reconstructiecommissie Schouwen-
I Duiveland heeft ter zake reeds ver-
I scheidene plannen in studie,
j Een probleem hierbij vormt het
feit, dat in de kleine Schouwse ge-
I huchten doorgaans de arbeidende be-
j volking was gehuisvest. Van land-
I bouwzijde wordt het bezwaar naar vo
ren gebracht, dat bij concentratie van
de bewoners op enkele punten de ar
beiders veel te ver van de boerderijen
komen te wonen. In hoeverre deze
bezwaren doorslaggevend zullen zijn,
dient nog te worden afgewacht. Van
de geteisterde dorpen is nog een groot
deel der bevolking geëvacueerd, het
zij in de Schouwse duinstreek, hetzij
elders in het land. Een handjevol
„modderpfoniers" is evenwel reeds
begonnen met het schoonmaken van
de weinige gespaarde huizen en boer
derijen; een moeizaam werk, dat
echter wordt verricht met een bewon
derenswaardig enthousiasme. Voorlo
pig moeten de huizen nog met zeewa
ter worden schoongespoeld, want zoet
water is in deze ontredderde streek
uiteraard nog niet te krijgen.
Bemaling\
De Schouwse polder Is thans in het
stadium gekomen, waarin de bemaling
met grote moeilijkheden gepaard gaat.
De toestroming van het water naar de
pompen is verre van regelmatig en
draglines zijn bezig geulen te graven
voor de afwatering. Het zal zeker tot
het einde van het jaar duren voordat
de polder geheel droog is.
Deze week verlaat de pompboot
„Neptunus" de Zierikzeese haven. Het
drijvend gemaal van de Prov. Gel
derse Electriciteits Mij. heeft
25.000.000 m3 water uit de polder weg
gepompt. Op andere plaatsen worden
de pompen verplaatst naar lagere ge
bieden. Zo zullen de Burghsluise pom
pen het geulenstelsel rond Schephoek
droogmalen.
Deze week zal ook een begin wor
den gemaakt met het droogmalen var.
de polder Vierbannen van Duiveland.
Hieruit moet een hoeveelheid water
van 50.000.000 m3 worden verwij'derd.
De dijk bij Ouwerkerk sluit practisch
waterdicht af en het waterpeil in de
polder staat op 0,17 NAP; dit is be
langrijk gunstiger dan destijds in de
polder Schouwen, toen met de bema
ling werd gestart. Tien pompen met
een totale capaciteit van 900 m3 per
minuut zullen het karwei voor Nieuw
jaar kunnen voltooien. Dan is Sohou-
wen-Duiveland weer eiland in de
ware zin des woords en kan overal
de herbouw beginnen. Een gigantische
taak, die slechts tot een goed einde
zal kunnen worden gebracht, binnen
redelijke tijd, wanneer het mogelijk
zal blijken aannemersmaatsohappijen
en arbeiders van elders aan te trek
ken. Dit vormt een van de hoofdpro
blemen, waarmede het geteisterde
eiland reeds thans worstelt. Eigen
firma's en werkers zijn overbelast en
adoptieve hulp, hoe onmisbaar ook,
kan ten slotte slechts aanvullend
werken.
Een groot deel van het voor-
bereidende wetenschappe-
lijke werk, dat aan de slui-
j ting van de stroomgaten
moest voorafgaan, iperd ge
leverd cloor het Waterloop-
j lcundig Laboratorium te
Delft, dat onder leiding
slaat van prof. ir. J. Th.
Thijs se,1 die onmiddellijk na
de stormramp in Februari
door de regering uit Ame
rika, waar hij op studiereis
vertoefde, wercl teruggeroe
pen. Professor Thijsse keer
de terug en wijdde zich ge
heel aan de sluiting van cle
stroomgaten door middel
van modelonderzoek. De
foto stelt voor een model
van de sluiting van het
stroomgat bij Ouwerkerk.
Professor Thijsse (met. pa-
I pier in linker hand) geeft
1^ aanwijzingen aan zijn staf.
(Van onze correspondent.)
*ïn *dre P01""6" in werking
gesteld die de 2500 hectare grote pol
der Vierbannen van Duiveland zullen
Ree<is "oeg in de moreen
herd de pomp van het stoomgemaal t,
om op ïdbfnolit door de
dijkgraaf van de polder, de heer H. V
van der Zande.
POm,p I8 'met een andere van
dezelfde capaciteit direct na de over
stroming uit het drijfnatte gebouw
donr'cc n3ar 6011 Veil'ger Plaats
door de machinist van het gemaal, de
heer J. J. van Dijk en zijn helpers, 'dïe
SL.T'h-lf'ïtï® poetsen de machines
weer bedrijfsklaar konden maken
In de loop van de middag zijn daar-
te stlLT," ?p2eslel<le aggregaten
te Mevensluis in werking gezet te
weten twee pompen van resp. 400 en
100 kubieke meter per minuut en 8
pompen van elk 50 kubieke meter per
Ouwerkerk." °«>er
Doen zich geen strubbelingen voor,
dan zullen de pompen tegen het jaar-
w."t/ I" n'iIllcl«n kubieke meter
water uit de polder hebben verwijder!
Daarmede zal al het water uit de pol-
verdwenen" UWS" Duivp1»^ *1»
