Moeizaam her stel werk
op Schouwen-Duive l
Verwoede strijd tegen de
stroom bij Zierikzee
Op Noord-Beveland gaat het
de goede kant uit
.Rijdend gemaalpompt polders leeg
VRIJDAG 13 MAART 1953
WATER NOG HEER EN MEESTER
De plannen en werkzaamheden voor het herstel van de dijken op
schouwen Duiveland zijn in hoofdzaak nog in het stadium van „me
ten en rekenen De moeilijkheden die zich bij de waterkering op dit
eiland voordoen, zijn enorm en onmiddellijke resultaten zijn dan
x>k, op enkele uitzonderingen na, nog niet bereikt. Op verreweg het
grootste deel van Schouwen Duiveland is het water nog heer en
meester.
De bevolking, die leest hoe elders in het rampgebied vorderingen
worden gemaakt, dijken worden gesloten en het water wordt ver
dreven, steekt naar teleurstelling niet onder stoelen of banken. „Het
vergeten eiland" is nog de zwakste critiek die wordt gehoord.
Hotels puilen uit
van werkers
Wie overigens de overvolle hotels
in Zierikzee bezoekt, za4 moeilijk kun
nen beamen dat Schouwen Duiveland
wordt „vergeten". Nog nooit heeft het
eiland zoveel gasten geherbergd. Er is
'n constant komen en gaan van technici,
aannemers, ambtenaren en niet te ver
geten journalisten, die Zierikzee als
de enig overgebleven plaats met
althans beperkte hotelaccommodatie
tot basis van hun werkzaamheden ma
ken. Men kan gerust zeggen dat er in
de afgelopen maand in de hotels geen
bed onbeslapen is geweest.
In het gebouw van het waterschap
Schouwen aan het Havenplein in Zie
rikzee wordt tot laat in de avond ge
werkt. Het weric concentreert zich
vooral de laatste dagen op de dichting
van het steeds gevaarlijker wordende
gat in de Westdijk van het havenkanaal
van Zierikzee, een gat, dat sedert 1 Fe
bruari door de getijstromen is uitge
sleten van 10 meter tot bijna 70 meter
breedte. Meer dan één poging is al ge
daan om deze dijk te herstellen en te
voorkomen, dat de haven door verzan
ding onbruikbaar zou worden. Maar
nooh de duizenden zakken zand, noch
de tonnen en tonnen keileem konden
een blijvende barrière vormen tegen
het bij eb en vloed aanstormende
water.
In Den Haag is daarop onder leiding
van prof. Thijsse een plan opgesteld,
dat nu wordt uitgevoerd. In een halve
cirkel worden vijf bakken achter het
gat in de polder tot zinken gebracht.
Als dit gelukt, hoopt men dat het slui
ten van het gat geen moeilijkheden
meer zal opleveren. Maar zover is het
nog niet.
Twee bakken heeft men in het gat
moeten laten zinken, omdat de stro
ming van het water dat op enige
tientallen meters achter het gat al een
diepte van bijna zeven meter heeft
te sterk bleek. Twee bakken liggen in
goede positie. Een drijvende kraan met
een capacite t van drie ton werpt een
dam ven keileem op. Dag en fiaeht
wordt doorgewerkt.
Het water heeft zich echter nog n'.et
gewonnen gegeven en met onvermin
derde kracht bruist het door het gat.
dat nog dagelijks wordt uitgeschuurd
en een diepte heeft bereikt van iets
minder dan 20 meter. Maar de dijk
moet dicht en mocht het onmogelijk
blijken het gat op deze wijze te sluiten,
dan zal een veel kostbaarder en lang
duriger methode moeten worden ge
volgd. Het aanleggen van een ringdijk
van een kilometer lengte achter de
bres.
Intussen zijn de vorige week drie
gaten van elk ongeveer 40 meter bij
Dreischor ged cht, waardoor 1100 hec
taren polderland drooggemalen kunnen
worden. Ook op andere plaatsen aan de
Noordkust zijn kleinere gaten gesloten.
Een ven de grote moeilijkheden, die
het herstel belemmeren, wordt ge
vormd door de gebrekkige verbindin
gen. Op het gehele eiland is slechts
één geïmproviseerde verbinding over
de weg, nl. een busdienst tussen Zie
rikzee over smalle binnendijken via het
droogliggende Noordgouwe en Zonne-
maire en Brouwershaven. Met veer-
boofcjes worden onregelmatige d.en-
sten tussen de kustplaatsen onderhou
den.
500 DODEN
Het aantal slachtoffers op Schouwen
Duiveland is volgens thans beschikbare
gegevens 500. Het zwaarst getroffen 's
de gemeente Nieuwerkerk, waar 274
van de 1859 inwoners zijn verdronken.
Ook de materiële schade is in dit zwaar
geteisterde dorp groot: van de 525 wo
ningen zijn er geen honderd meer
over. En nog dagelijks kan het water
hier zijn vernielend werk voortzetten.
Met laag water blijft één straat droog,
de rest van Nieuwerkerk staat dan
één tot anderhalve meter onder water.
De bevolking is dan ook geheel ge-
evacueerd met uitzondering van enke
len, die de vorige week zijn terugge
komen voor opruimingswerk.
Noord-Beveland heeft een primeur: een splinternieuw rijdend gemaal met
een capaciteit van ongeveer honderdduizend kubieke meter per etmaal. De
gehele installatie kan in korte tijd worden opgesteld en afgebroken en vtü
gemakkelijk over de weg worden vervoerd. Door een breed buizenstelsel
pompt dit gemaal grote hoeveelheden water op en jaagt het langs een uitlaat-
buis in de richting, waar men het hebben wil. Een voordeel is hierbij, dat
over een rijweg of dijk kan worden heengepompt omdat de machine krachtig
genoeg is om het water door buizen op drie tot vier nieter hoogte boven de
eigen hoogte weg te werken. Onder dit „aquaduct" kan het verkeer normaal
doorgaan. Het gemaal is gebouwd op een zestienwielige tanksleper. De pomp
wordt aangedreven door twee motoren, die uit Amerikaanse oorlogstanks
afkomstig zijn. Het eigen gewicht van de installatie, die is gebouwd door de
firma E. W. Smit te Nijmegen, is ongeveer 20 ton.
In het zwaar gehavende Noord-
bevelandse dorp Kortgene heeft men
goede verwachtingen van de droog
legging van het eiland. Het „rijdende
gemaal" pompt op het ogenblik, te
zarnen met enige kleinere installaties,
de Oud-Kortgenerpolder en de daar
mede via een doorgestoken dijk in
verbinding staande Frederikspolder
leeg. Dit water komt terecht in de
Westpolder en de Wililem Adriaan-
polder, die nog met de open zee in
verbinding staan. De eerstgenoemde
twee polders kunnen omstreeks
15 Maart droog zijn.
Intussen zal het herstel van de
schade aan dijken, woonhuizen en op
stallen nog veel tijd en geld vergen,
vooral in en om Kortgene. Van dit
dorp verdronken bij de stormvloed
veertig inwoners. Hele rijen huizen
werden van bun fundamenten wegge
vaagd. Nu het dorp zelf weer droog
ligt komt, eerst goed aan het licht hoe
het water niet alleen tijdens de ramp,
maar ook nadien heeft huisgehouden.
Vele huizen en gebouwen, die nog
oveieind staan, zijn ernstig onder
mijnd.
Rond de nog blank staande polders
in de beide Bevelenden zijn de boeren
op droog land druk in de weer om de
schade aan hun gronden te herstellen.
De akkers moeter. gereed gemaakt
worden om zo mogelijk dit jaar
toch nog een oogst te winnen.
Eenzelfde beeld treft het oog in de
steeds verder droogvallende akker
bouwgebieden van Westelijk Brabant.
De weiden echter, voor zover zij nog
groen staan, zullen voorlopig nog niet
bevolkt worden. Het vee is verdron
ken of weggevoerd, n de kost" dan
bij boeren in droog gebleven streken.
Overheid en landbouworganisaties
overwegen om uitsluitend prima en
tuiberculose-vrij rundvee op de getrof
fen bedrijven te herplaatsen. Maar
wanneer dit werk gereed zal zijn is
nog op geen stukken na te zeggen.
