„MOULIN ROUGE"
gemeente Dreischor in deze maand Augustus reeds
enige boeren bezig zag met het uitzaaien van kool
zaad en op mijn vraag of vermoedelijk weer gips
gebruikt zal worden, werd medegedeeld, dat gips
een uitstekend middel is om het land open, poreus
te houden, waardoor liet veel regenwater kan op
nemen. De zoute korst moet door het regenwater
worden doorbroken en het door gips poreus gemaakte
oppervlak kun dus daartoe heel veel bijdragen!
Dan komt ons gesprek op de beruchte Lange Dijk,
die l'/jkm lang is. tussen Scharendijke en Den Osse
en die ternauwernood bij de ramp behouden bleef,
niet door de aanvallen van buitenaf, van de zeezijde,
dus van de Noord-West-kant, maar van binnenuit
het in enorme kwan turns binnenstromende water van
de Oostelijke en Zuidelijke gaten vernielde meter
voor meter het zo belangrijke binnendijkse talud en
dreigde dus deze 'ogenschijnlijk krachtige zeewering
aan de binnenzijde voos te maken door ondermijning.
Nu is ook hier het gevaar geweken en de nieuwe
weg, die tot aan de ha\ en van Scharendijke gereed is
en zelfs al een gedeelte van de Lange Dijk bestrijkt,
wordt thans onverwijld afgemaakt tot aan Den Osse
toe en wel verbreed en verhoogd tot ongeveer 21/. m
boven A.P.
Daardoor is een goede verkeersweg geschapen, die
tevens een uitstekende binnenbeveiliging voor het
gehele dijklichaam van de Lange Dijk vormt.
Wij stappen in een jeep van de overal tegelijk-
zijnde sympathieke, „dijkbaas" van de Waterschap
Schouwen, de heer Ringclberg en gaan over de Lange
Dijk zelf naar Brouwershaven om het gesproken
woord thans te testen aan de werkelijkheid en om in
Brouwershaven nog enige merkwaardige gevallen
van dijkdoorbraak in ogenschouw te nemen.
Wanneer in de haven van Brouwershaven het
vloedwater extra hoog komt, loopt de kade onder en
staat het standbeeld van Vader Cats op het grote
havenplein mistroostig midden in het water. Dan
worden ijlings de vloedplanken voor de deuren en
vensters van de huizen om de kade aangebracht en
de naden met boter of spek of vet gedicht, alhoewel
er toch nog het nodige doorheen sijpelt, en dan wor
den deze planken tevens aangebracht dwars over de
nauwe toegangsstraatjes tot het havcnplein. Dit
gehele bestel was tot nu toe een wezenlijk onderdeel
van de Scliouwense waterkering.
Tijdens de ramp echter kwam het water zo hoog,
dat geen vlocdplanken meer mochten baten, zodat
het water de ruiten indrukte en met donderend
geraas in de woningen stortte, zich een weg zoekend
naar het laagst gelegen punt, de kelders. De meeste
huizen rondom de kaden van Brouwershaven waren
oud, dus ook de kelders, en nu was er nog maar
weinig voor nodig om het water, dat buiten hoog
tegen de gevels aandrukte, en het water dat de
kelders deed vollopen, met elkaar in contact te
brengen. Een enkele oude steenlaag was dikwijls
nog maar de enige afscheiding, zodat in vele gevallen
deze bezweek en het zeewater rechtstreeks van
buiten de kelders binnendrong en, alweer het laagste
punt zoekend, zich een uitweg baande in het achter
de huizen veel lager gelegen polderland. De druk van
buitenaf was in sommige gevallen zo immens groot,
dat hele huizen tussen dc andere uit werden weg
gedrukt en dan in puin stortten.
Met groeiende verbazing nam ik deze catastrophale
gevallen zelf in ogenschouw. Hier en daar bleven de
woningen boven de ingestorte kelders nog grotendeels
hangen, maar oude huizen verdwenen totaal! Ten
slotte tot geluk van dc overige kadebewoners, want
dóór deze met oerkracht gebaande uitwegen zakte
het water direct enige decimeters, zodat andere
woningen behouden konden worden.
Ook het fraaie Middeleeuwse Raadhuis bleek
beschadigd, doch gelukkig alleen de kelderruimte
en het bordes, terwijl zowaar het vroegere buis van
Jacob Cats met een geheel nieuwe gevel prijkt, on
langs opgebouwd volgens de beschikbare historische
gegevens en daardoor een veel fraaier aanblik gevend
dan het vroegere lelijke huisje.
En dan is ook deze episode van onze kruistocht
over Schouwcn-Duivcland achter de rug en keren wij
vermoeid terug naar ..de Wijde Wereld" om de vol
gende dag per bus via de Lange Dijk, Brouwers
haven en Zierikzce en dan per pont de terugtocht
naar Anna-Jacoba te ondernemen. Daarna bereikten
wij in enkele uren tijds weer onze eigen woning.
Met welk een verwondering en zelfs met welk een
merkwaardig gevoel van schaamte ondergingen wij
het genot van al dat groen, van al die bloeiende rozen,
van al die weelderige zomerse bomen
Moge Nederland Schouwcn-Duivcland nooit ver
geten, want het is een land van werkers met karak
ter! Moge „24 uur Ouwerkerk" ons allen een
symbool zijn voor de strijd van héél Zeeland en
Zuid-IIolland tegen het steeds maar weer aanval
lende water en moge dit alles ons tevens iets leren
omtrent de relativiteit van onze eigen problemen.
de film van Toulouse Lautrec
„...met een handvol apen nootjes van tijd
tot tijd ben ik al tevreden
et toeval wilde, dat we juist vóór we John Hus
tons' breed aangekondigde „Moulin Rougc"-
film gingen zien, de kritiek ter lezing kregen,
die Jan Greshoff in zijn rubriek „Mensen en Me
ningen" in „Het Vaderland" van 15 September j.l.
schreef. Deze niet mals te noemen, zou een zwakke
omschrijving zijn. We citeren: „Men heeft Toulouse
Lautrec op een manier verminkt, die ik liederlijk
noem, de kunstenaar in het algemeen zo potsierlijk
en beledigend voorgesteld als slechts de afgunst het
vermag. Hier werd dc Geest beledigd en dat is en
blijft majesteitsschennis. Niet één ogenblik krijgt
de gemartelde toeschouwer iets te zietl van Lautrccs
grootheid als schilder, van zijn beminnelijkheid als
mens en zijn vindingskracht, zijn intelligentie, zijn
geest, zijn ras, zijn onaantastbare eerlijkheid en op
rechtheid in zijn leven en in zijn werk. Dit verlopen
gedrocht heeft niets, niets, niets met Lautrec te
maken. Dc putjesscheppers die deze film uit faeces
en huisvuil samenstelden, namen zelfs niet de
moeite een schijn van „echtheid" te handhaven.
Feiten en bijzonderheden in iedere encyclopaedic
na te gaan, werden hier verkeerd voorgesteld."
Na het bijtend zuur van Greshoffs verontwaar
diging tot de laatste druppel op ons te hebben laten
inwerken, aanschouwden we het „filmvuil" dan zelf.
En met als resultaat, dat we ons verstouten het voor
een deel wel, maar voor een groot deel helemaal niet
met hem eens te zijn.
Wij vonden ook, dat de makers de omgeving van
Lautrccs jeugd tot een „caricatuur" hadden ver
vormd. en óók, dat bijvoorbeeld Zsa Zsa Gabor alle
kwaliteiten miste om in deze film maar voor één
meter ernstig genomen te worden en zo kunnen wc
doorgaan.
Wat Greshoff evenwel over de filmfiguur van
Lautrec zelf schrijft, gaat ons te ver. Dc schilder-
grootheid, de hartelijkheid, de geest, de oprechtheid,
de levende Lautrec eigen, vonden wij er wel in.
En in een mate, die indruk op ons maakte, ons ont
roerde en bezighield langer dan dc film duurde. Wij
willen er maar mee zeggen, dat alles betrekkelijk is
en zéker het menselijk oordeel. Laat Greshoff stellen,
dat hij in deze film zijn Lautrec niet vond. In hoe
verre zou Lautrec zichzèll terugvinden in een even
tuele beschrijving door Greshoff van hem gemaakt?
Scène uit Moulin Rouge". Op de voorgrond La Goulue (Katherinc Kalh) die beroemd werd door het affiche, die
Toulouse Lautrec voor de Moulin Rouge maakte en waarop zij groot stond afgebeeld. Toulouse Lautrec teas
van origine een Franse graaf en brak op jeugdige leeftijd beide benen, waardoor hij blijvend invalide werd.
Hij bracht vele uren door in de Moulin Rouge, om daar, al drinkende, zijn leed te vergeten èn om zijn
beste schilderijen te maken.
Twee hoofdrolvertolkers uil de boeiende film Moulin
Rouge", die het leven weergeeft van de grote, kreupele
schilder Toulouse Lautrec, die van 18641901 in
Frankrijk leefde en wiens schilderijen wereldver
maardheid verwierven. IJ ziet hier José Ferrer als
Toulouse Lautrec en Colette Marchand als Marie
Chalet, het meisje uit een Parijse achterbuurt, dat hem
zo wreed bedroog.
Ergens in „Moulin Rouge" zegt de verbitterde
Toulouse Lautrec tegen dc vrouw, die waarlijk van
hem hield, dat hij gelijk een aap, in liet leven al
tevreden is als hij van tijd tot tijd een handvol apen-
nootjes geboden krijgt. Zo is óns standpunt tegen
over dc film van zijn leven: als wc in zijn celluloïd-
leven al manr enkele flitsen van zijn menselijkheid en
kunstenaarsschap te zien krijgen, mogen en moeten
wc tevreden zijn. Elke interpretatie van zijn gecom
pliceerd wezen zou immers subjectief en daardoor in
compleet zijn.
Wij geloven, dat de film „Moulin Rouge" metter
daad veel van de mens en dc kunstenaar in dc
kreupele schilder Toulouse Lautrec heeft weerge
geven en in elk geval zijn we er zeker van, dat de
film-Lautrec voldoende substanties bevat om dc
grote massa begrip bij te brengen voor de échte.
Wat wc een positieve waarde achten!
„Moulin Rouge" vinden wij, met zijn vaart èn
verstilling, zijn schilderachtige aankleding en enkele
zéér treffende karakteruitbeeldingen, zoals die van
Lautrec zelf (José Ferrer), Marie Chalet (Colette
Marchand) - het meisje uit de goot, dat de naar
liefde en verstaan hunkerende schilder wreed be
droog - en Mvriamme (Suzanne Flon) - de vrouw,
die hem waarachtig beminde een boeiende en mén
selijke film, die we u sterk aanraden te gaan zien.
