DAARIN OPGENOMEN DE IERSEKSCHE EN THOOLSCHE COURANT
IN11U W obLAU VUUH htl 11L AI \l U I HULtN
Saterdag 30 December 1939.
No. 52
Zeven en vijftigste jaargang
mdagsblad ri^lr'anco Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St-Maartensdijk, Stavenisse, St-Annaland en Oud-Vossemeer "uers1naar p^atsruimtl
UITGAVE FIRMA J. M. C. POT. THOLEN - TEL INTERC. 16 - POSTREK. 1043
ji Gelukkig Nieuwjaar
ondanks alles...
>c
Wintersche kwalen? Mijnhardtjes halen
DEZE WEEK
De internationale
toestand
THOOLSCHE COURANT
rijdag. Prijs per kwartaal
regels 75 et; iedere regel
ir post 1.65 15 cent -Bij abonnement aanmerkelijke
sp. kósten. - - -
Weer hebben wij den drempel van
et Nieuwe jaar overschreden en wer-
tt,:n
wi nog een laatsten blik achter ons
aar het Oude. Immers, wij zijn de ge-
roonte getrouw gebleven om bij den
vergang van het jaar de balans op te
laken van het goed en het kwaad, dat
ns is wedervaren in de twaalf maan-
en, die met den laatste der klokslagen
p 31 December zijn afgesloten.
We hebben de boeken der herinne*
ng opgeslagen en den geestelijken blik
p de bladen laten rusten. Het is niet
emoedigend geweest, wat wij daar ge
ien hebben. Maanden lang heeft de
ereld in spanning geleefd en zich
oorbereid op het ergste. De bewape-
ing werd ten top gevoerd, onder de
:uze: ,,Wie den vrede wil, bereide zich
oor op den oorlog.''
En de oorlog is gekomen, helaas. De
orlog, die weder een groot deel van
g e menschheid in zorg en rouw heeft
j edompeld. Onze gedachten zijn uit-
egaan naar de vrouwen, die haar
chtgenoot, de moeders die haar zoons,
e kinderen die hun vader hebben ver-
Dren en in ons hart is de stille bede
jerezen, dat de tijd hun schrijnende
'onden moge heelen en hun troost
ïoge schenken.
De blik naar eigen land wendend,
aar eigen omstandigheden, zijn wij
ankbaar geweest, dat ons de vreeselijke
eproeving van een oorlog bespaard is
ebleven, dat de vrede ons nog omringt;
n wij zijn dankbaar voor de veilig-
eid, die wij genieten, dank zij de re-
eering en onze Vorstin, die over het
arwelzijn van ons volk waken.
De tijd vervolgt zijn rusteloozen loop.
Veer is er een jaar vergleden, waaraan
rij later niet dan met huivering zullen
rugdenken, omdat het de wereld het
Snnoemelijke leed van een nieuwen oor-
>g heeft gebracht. Liever zien wij voor-
it naar het jaar, dat zijn poorten voor
ns opent; want de mensch bezit de
elukkige gave, dat hij altijd gaarne het
este blijft hopen van de toek^ost.
Zeker, op het oogenblik ziet de toe-
omst er somber genoeg uit; maar achter
e wolken blijft de zon schijnen en
p haar bouwen wij onze verwachting,
e zon de zon van den VredeWel
jkt zij ons op dit oogenblik nog ver
erwijderd, maar wij weten, dat zij er is
n dat zij eenmaal zal doorbreken.
Die hoop is het, welke ons hart snel-
r doet slaan; en daarom treden wij het
ieuwe jaar in met de bede op de
ppen: „Breng ons spoedig de zegenin-
en van den Vrede weerMaak een
ind aan de verdeeldheid, aan de vij-
ndigheid onder de volken, door een
^rede, die gebaseerd is op het Recht
Nooit is het beter tot ons doorgedron-
en bij onze overpeinzingen ter gelegen-
eid van de jaarwisseling, dat de
ïensch niet is geschapen om zijn even-
ïensch te vernietigen, maar om in vrede
n vriendschap met hem te leven; niet
m zijn lasten te verzwaren, doch om
ïlj ie te verlichten; niet om zich te hooren
erwenschen door een vijand, doch om
nu ich te hooren begroeten als een vriend.
Daartoe kunnen wij allen het onze
ijdragen, door de vredesgedachte te
erbreiden. door de oorlogsgedachte uit
e bannen. Wanneer wij ons allen voe
rt als leden van één groot gezin, van
Vl én groote gemeenschap: de gemeen-
chap der volkeren, zal het ons ten
lotte moeten gelukken om het spook
S an den oorlog, dien verwoester van
et geluk van den eenling zoowel als
an de gemeenschap, te verdrijven.
Dat is het bemoedigende denkbeeld,
k( etwelk ons het overschrijden van den
rerapel van het Nieuwe Jaar lichter
laakt: niet achter ons zien naar de
llende van het verleden, maar vóór
ns. naar de stralende zon van den
rrede, die ons het geluk zal brengen en
ie wellicht spoediger dan wij hadden
urven hopen door de wolken zal bre-
en. Die gedachte geeft ons den moed
ondanks alles den wensch uit te
ireken
„Gelukkig Nieuwjaar!"
6 49653 2 stuks 10 cent. 12 stuks 50 cent
IN NEDERLAND
Kerstfeest met het Prinselijk Gezin.
Kerstmis 1939 behoort weer tot het
verleden, een pauze vol vredesklanken
in de cacophonie van oorlogsrumoer, die
over de wereld raast. En maar al te
graag sloot de menschheid de ooren
voor het g.ebulder der kanonnen, om
haar ziel een oogenblik te laven aan het
symbolische licht van den Kerstboom en
te luisteren naar de vredige klanken der
beierende klokken. Wat ons land be
treft, viel daar deze Kerstmis nog een
ander geluid te beluisteren: het frissche
kinderstemmetje van Prinses Beatrix en
de nog onbestemde geluidjes van Prin
ses Irene, die, door de radio verspreid,
tot in alle huiskamers en ook tot in de
kazematten en bunkers langs de gren
zen doordrongen. Ook de woorden door
Prins en Prinses gesproken, zullen door
honderdduizenden in den lande met
aandacht en ontroering zijn aangehoord.
Dit vorstelijk blijk van saamhoorigheid
met het Nederlandsche volk in al zijn
lagen heeft ongetwijfeld de waardeering
gevonden, die het verdient. Een geluk
kiger denkbeeld, om de eenheid Oranje-
Nederland te demonstreeren en te ver
sterken, had moeilijk gevonden kunnen
worden.
Kerstdrukte bij de Spoorwegen.
De groote Kerstdrukte bij de Spoor
wegen, die dit jaar ten gevolge van de
mobilisatie aanzienlijk grooter was dan
op dergelijke feestdagen in normale om
standigheden, heeft dank zij de grondig
voorbereide organisatie geen bijzondere
moeilijkheden opgeleverd. Over het al
gemeen kwamen de treinen met weinig
of geen vertraging aan en op een enkele
uitzondering na bleek het gereedgehou-
den materieel voldoende om de enorme
drukte te verwerken. De in reserve ge
houden autobussen behoefden niet eens
overal dienst te doen. Dat dit inderdaad
geen geringe prestatie is, wordt duide
lijk, als men weet, dat boven het toch al
groote passagiersaanbod, dat de Kerst
dagen altijd met zich mede brengen,
thans nog 60.000 militairen moesten
worden vervoerd.
Meer suikerbieten in 1940.
De suikerbietenoogst 1940 moet groo
ter zijn dan de laatste jaren, aldus heeft
de minister van Economische Zaken
besloten. Het beetwortelareaal zal met
het oog daarop het volgend jaar met
25 pet. worden vergroot, terwijl door de
suikerfabrieken over een hoeveelheid
van 2000 millioen kg suikerbieten een
garantieprijs zal worden uitgekeerd, die
nog nader zal worden vastgesteld. Doel
van deze vergroote bietencampagne is,
een suikerreserve aan te kweeken, waar
op ons land kan teren, ingeval de aanvoer
van Javasuiker door den oorlogstoestand
mocht worden belemmerd. De Neder
landsche bietsuikerproductie der laatste
jaren is, zooals men weet, niet groot ge
noeg om het binnenlandsch verbruik te
dekken. Het tekort wordt aangevuld
met invoer van rietsuiker. Deze invoer
zal, ook wanneer het suikerbietenareaal
is vergroot, worden gehandhaafd, zoo
dat een suikeroverschot zal ontstaan,
waaruit bij staking of vermindering van
den aanvoer uit Indië kan worden ge
put. Het ligt echter niet in de bedoeling
de binnenlandsche productie op het ver
hoogde peil te handhaven. De maatregel
geldt voor één keer; alleen in 1940 zullen
meer suikerbieten worden verbouwd.
Goedkooper naar Indië.
In een tijd, dat prijsstijgingen aan de
orde van den dag zijn, valt het bericht,
dat de Stoomvaartmaatschappij Neder
land en de Rotterdamsche Lloyd de
passagetarieven voor Indië hebben ver
laagd, des te meer op. Volgens het
nieuwe tarief kost de reis Genua-Batavia
v.v. thans 950 voor de eerste klasse,
710 voor de tweede en 500 voor de
derde klasse. De oude tarieven waren
resp. 1060, 790 en 560. Ook de
vrachtprijzen zijn belangrijk verlaagd.
De eerste schepen, die volgens het
nieuwe tarief zullen varen, zijn het m.s.
„Johan van Oldenbarnevelt" op de uit
reis en het m.s. „Dempo" op de thuis
reis.
Een millioenenorder.
Ondanks de moeilijke tijdsomstandig
heden worden de plannen tot electrifi-
catie van de spoorlijnen Amsterdam-
Amersfoort, Utrecht-Hilversum met
voortvarendheid ten uitvoer gebracht.
Belangrijke aanschaffingen zijn voor
deze uitbreiding der electrische tractie
noodig, in totaal voor een bedrag van
ongeveer 14 millioen. Hiervoor zullen
25 vijfwagentreinstellen, 15 tweewagen-
treinstellen, 37 versterkingsrijtuigen
voor de driewagentreinstellen van het
middennet en 29 versterkingsrijtuigen
voor de tweewagentreinstellen van het
middennet, dus 221 rijtuigen in totaal,
worden aangeschaft. De geheele bestel
ling is bij de Nederlandsche industrie
geplaatst, namelijk bij Werkspoor,
Beynes en Allan. Een groot aantal ar
beiders zal hierdoor ongeveer anderhalf
jaar werk vinden. Midden 1941 zal het
nieuwe materieel vermoedelijk in ge
bruik genomen worden.
Een luchtvaartpionier heengegaan.
Een Nederlander van groot formaat
wiens naam over de geheele wereld een
begrip is geworden, werd op 23 Decem
ber door den dood weggerukt. In de
Vereenigde Staten, waar hij in verband
met zijn belangrijke fabrieken aldaar
een groot deel van het jaar doorbracht,
is Anthony Fokker in den ouderdom
van 49 jaar aan de gevolgen van een
operatie gestorven. Internationale figuur
als Fokker was. had hij zijn werkzaam
heden en zijn belangen over verschillen
de landen verdeeld. Zijn pioniersarbeid
verrichtte hij in Duitschland, waar de
eerste vogels van zijn vinding werden
gebouwd. Doch zijn Werkkracht en
ondernemingsgeest waren niet aan één
land te binden. Ons land dankt hem
zijn oudste vliegtuigindustrie, die thans
duizenden brood verschaft en haar
producten naar tallooze landen ter
wereld levert. En deze producten, de
Fokkervogels, die over de geheele aarde
het luchtruim doorklieven, zullen den
naam van hun grooten ontwerper
levenslang houden en voor het jonge
geslacht een spoorslag zijn tot eendere
ontplooiing van geestkracht en energie.
in de afgeloopen week
Het is thans ongeveer een
maan.l geleden, dat de Russische
aanval op Finland werd ingezet
en dat de bolsjewistische kolos
zich in beweging zette om het
kleine land, dat het gewaagd
had zijn eischen af te wijzen,
te verpletleren.
Waarschijnlijk zullen slechts weinigen
in den lande verwacht hebben, dat het
Finsche leger langer dan vier weken aan
den geweldigen druk van het Roode
leger weerstand zou kunnen bieden. De
verwachtingen waren te dien aanzien
vooral na de Poolsche les niet
bijster hoog gespannen. Het is echter
geheel anders uitgepakt. Met man en
macht hebben de Finnen de verdediging
van hun vrijheid en onafhankelijkheid
ter hand genomen en onder de bezielen
de leiding van maarschalk Mannerheim
vingen zij de eerste stooten van het
Russische leger met succes op. Na vier
weken strijd kan men zeggen, dat de
Russen er nog op geen enkele plaats in
geslaagd zijn de Finsche legers in den
hoek te drijven. Op alle fronten houden
de soldaten van Mannerheim stand en
indien er maar twintig procent waar zou
zijn van de berichten welke uit Helsinki
komen, dan lijden de Russen toch nog
respectabele verliezen. Het ziet er dien
tengevolge naar uit. dat de „held van
den socialistischen arbeid Stalin. de
zaken anders zal moeten aanpakken,
wil hij zijn plannen snel verwezenlijken.
Dit temeer, daar de Finnen thans steun
ontvangen van de andere zijde der
Botnische Golf, waar binnenkort dui
zenden vrijwilligers uit Zweden zullen
worden ingescheept om bij de Finsche
legers te worden ingelijfd.
Volgens de jongste Finsche leger-
berichten hebben de Russen in het
Noorden bij Petsamo en Salla een
groote nederlaag geleden en niet minder
dan dertig duizend man verloren. Nu
doet men natuurlijk verstandig dit
en ook zoo vele andere cijfer(s)
cum grano salis te nemen, daar ook de
Finnen er geen been in zien om zoo nu
en dan eens te overdrijven.
Kapitein Langsdorff pleegt zelfmoord.
De vijf en veertig jarige commandant
van het vestzakslagschip „Graf Spee"
heeft te Buenos Aires, waar hij met zijn
manschappen geïnterneerd was na de
vernietiging van zijn schip, een einde
aan zijn leven gemaakt, In een brief,
welke hij achterliet, verklaarde kapitein
Langsdorff. dat hij het lot van zijn schip
had willen deelen, doch dat hij de daad
had uitgesteld om de veiligheid van zijn
manschappen te verzekeren.
„Duitschland wenscht een
korten oorlog".
De Britsche minister voor de coördi
natie der defensie, Lord Chatfield, heeft
een radiorede gehouden, waarin hij
zeide, «fat de verwachte groote Duitsche
aanval te land is uitgebleven. „Duitsch
land heeft ons gedreigd met zijn veel
geprezen luchtmacht, welke onbarm
hartig tegen Polen gebruikt werd, en
velen hadden dan ook een grootscheep-
schen aanval op de Britsche eilanden
verwacht. Ook dit is echter niet ge
beurd". De minister zeide, dat dit be
wijst, dat Duitschland geen vertrouwen
heeft in het welslagen van een derge-
lijken aanval. Voorts verklaarde Chat
field, dat de Britsche marine de rugge-
graat van den duikbootoorlog gebroken
heeft. Dit had tot gevolg, dat Duitsch
land met een nieuw type mijn is gaan
werken, zonder daarbij de regels van
het internationale recht in acht te nemen.
Vele Kersttoespraken.
Voor vele geestelijken en staatshoof
den zijn de Kerstdagen aanleiding ge
weest om zich' via den aether tot de
wereld te richten. In het Vaticaan ont
ving Paus Pius XII de leden van het
college van kardinalen en van de in
Rome aanwezige prelaten, bij welke
gelegenheid de Heilige Vader een toe
spraak hield, waarin hij de politiek van
geweld veroordeelde en de grondslagen
aangaf, waarop volgens zijn meening
de vrede tot stand moet komen.
Minister-president Daladier zeide in
zijn Kersttoespraak, dat het ongeluk der
wereld door de Duitsche leiders is ver
oorzaakt. „Wij Franschen, aldus Dala
dier, zullen zonder ophouden strijden
tegen de vreeselijke tyrannie, vóór het
heil van Frankrijk en vóór alle moreele
waarden, die den mensch boven het dier
verheffen."
Voorts spraken nog koning George
VI, Hitiers plaatsvervanger Rudolf
Hess, president Roosevelt en de mili
taire chefs der belligerenten.
GEMEENTERAAD
THOLEN.
(Slot vergadering van 21 December)
De heer Wolfensberger merkt op
maar er wordt nog gewacht op de
goedkeuring van het besluit voor den
weg.
De voorzitter antwoordt dat dit
niet zoo is, Spr. kan wel mededeelen
dat er overeenstemming is mei de
gemeente Tholen, Ged. Staten en de
hoofdingenieur over de weg, maar
het wacht nergens anders op dan
op het besluit van de leening.
De heer Wolfensberger meent dat
er dan in het contract voor de lee
ning wel een clausule gemaakt mag
worden, dat de leening aangegaan
zal worden tot een bedrag zooveel
als noodig zal blijken.
De voorzitter zegt dat is erg moei
lijk. Mocht het blijken dat er in
plaats van f 150.000 maar f 100.000
noodig is, dan wordt er het eerste
jaar een extra aflossing gedaan van
150.000, dan kost dit de gemeente
natuurlijk wel iets, maar dat is veel
beter.
Met alg. stemmen wordt het voor
stel van burg. eu weth. aangenomen.
Burg. en weth. stellen voor om
met ingang van 1 Januari 1940 tot
archivaris te benoemen Dr. C. Vel-
tenaar.
De beer van Vessem vraagt of
het artikel in het ambtenarenregle
ment betreffende de leeftijd wel
juist is, hoe ver strekt die boven de
45 jaar.
De voorzitter antwoordt dat dit
artikel juist is.
De heer van Vessem vraagt of de
nieuwe functionaris nu ook gekeurd
moet worden, want volgens het ar
tikel in bet ambtenarenreglement is
dit noodig.
De voorzitter kent dit artikel van
bet reglement niet, maar als dit moet
zal dit ook gebeuren.
De heer Wolfensberger vraagt
naar den brief van den rijksarchivaris.
De voorzitter leest deze voor.
'De heer Bogert spijt het dat burg.
en weth. er niet in geslaagd zijn een
archivaris 'te vinden buiten Dr. Vel-
tenaar. Spr. heeft zijn bezwaren al
meer hieromtrent naar voren ge
bracht en meent dat het beneden
een evangeliedienaar is dat deze be
noemd wordt als gemeente ambte
naar. Spr. zou zeggen er is werk
genoeg voor zoo'n man in de diepte
van de Heilige Schrift dat hij zich
niet moet bemoeien met de oudheid,
maar dat hij beter in de nieuwig
heid des geestes kan wandelen. Spr.
zal er dan ook tegen stemmen.
De voorzitter meent dat dit een
kwestie is die wij niet behoeven uit
le vechten en hoopt dat er dan ook
geen debat over wordt geopend,
want daar worden wij het toch nooit
over eens.
De heer Wolfensberger acht het
de juiste man op de juiste plaats.
Hij begrijpt alleen niet dat de wet
houders thans zoo veranderd zijn
bij drie jaar geleden, want toen
werd deze persoon niet gewenscht.
Met 5 stemmen wordt benoemd
tot archivaris de heer Dr. C. Velte-
naar.
Bij de rondvraag vraagt de heer
Kiompe in verband met den aanval
van wethouder van den Berge in de
vorige zitting hierop zijn zienswijze
te mogen meedeelen.
De voorzitter zegt er geen bezwaar
tegen le hebben maar vraagt of het
wel aanbeveling verdient op deze
manier elke vergadering elkaar iets
te zeggen, wat niet aangenaam zal
zijn. Hij meent dat de heer Kiompe
het verstandigst doet, het voor zich
te houden, het doet toch niets meer
aan de zaak af.
De heer Wolfensberger meent dat
hij het maar kenbaar moet maken.
De voorzitter meent dat de heer
Kiompe dit zelf uit moet maken.
De heer Kiompe zegt dan M. d. V.
Wanneer het mij vergund is, zou ik
gaarne over het verslag dat de heer
v. d. Berge gegeven heeft over ons
gemeenschappelijk bezoek bij Ged.
St. vanwege onze actie tegen den
aanleg van den nieuwen weg over
de Singel, eenige opmerkingen ma
ken, eenige zaken rechtzetten en wat
vergeten is door dhr. v. d. Berge
kenbaar maken. Nadat ons schema,
waarvoor h.h. Ged. St. wel belang
stelling toonden, ook vanwege het
groot verschil in kosten met het