AAR IN OPGENOMEN DE IERSEKSCHE EN THOOLSCHE COURANT NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN rijdag 6 October 1939. No. 40 Zeven en vijftigste jaargang Neutraliteit betrouwbaar Schild. Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St-Maartensdijk, Stavenisse, St-Annaland en Oud-Vossemeer UITGAVE FIRMA J. M. C. POT. THOLEN - TEL. INTERC. 16 - POSTREK. 1043 49! poel' bi Urk geen eiland meer. De internationale toestand THOOLSCHE COURANT t blad verschijnt eiken ijdag. Prijs per kwartaal ,80; met Geïllustreerd ndagsblad ƒ1,376, franco r post Z1.Ö5 15 cent sp. kosten. Advertentiën van 1 tot 4 regels 75 ct.iedere regel meer '175 ct. Grootte der letters naar plaatsruimte. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering. Neutraliteit is een niet genoeg te lardeeien goed; en iederen dag ken wij er meer van overtuigd, t Nederland liet goede deel beeft kozen, door aan zijn oude, be- ■oelde neutraliteit vast te üuuden. le voorstellen om daarvan af te ijken, bondgenootschappen aan te an of garanties van groote uiogeud- iileu ie aanvaarden, heeft onze eering vastberaden van de hand cl iwezeu. vel En terecht! Welk nut bondge- 'rti lolschappen en waarborgen bezitien f t ifiben wij gezien aan bei voorbeeld vra m Polen, dat opzyu boiidgeuoolen 'ze Trouwde. Wat is het resultaat m iweest'? Dat men heeft getracht, r0r b bij te staan door..het uit rooien van eenige inillioenen pain- Bon rtten. 10 Uit middel is echter niet voi- lende gebleken. Ook Nederland is nog sleeds het leivvit van zijdeliiigsoüe garantie- [ajj lorstellen. Maar liet herinnert zich Jt woord van een onzer oude ichters„De vogelaar, met zoet lfluit, Lokt 't vogelken lot zitten |l". tiet Nederlandsche „vogelken" loozer dan de „vogelaar" en dankt por de eer, om zich op den ver uiterlijken lijmstok neder te zetten zich hulpeloos over te leveren. Wie zich aan een ander spiegelt, zich zacht. Geen bondge- jotschappen, geen garanties voor ederland I Wij hebben onzen koers lelbewust uitgestippeld en varen ilig op het kompas der neutrali- it. Wij zelf weten het beste wat past. Wij hebben ons niet te engen in aangelegenheden, die ons et rechtstreeks aangaan. Wij krijgen toch ons deel van de rlogselleude, al is het niet recht reeks. Maar wij loopen althans niet tgevaar.dat ons land platgeschoten platgebrand wordt, dat onze n 1 eden verwoest en met den grond Be«lijk gemaakt worden. „Saevis rr| aiiquillus in undis" kalm te 'c lidden der woedende barende ifspreuk van onzen grooten Willem o® Zwijger is ook thans van toe- issing op Nederland. )el In vele opzichten is de positie van !g' is land niet benijdenswaardig te '°j lidden van de oorlogvoerende ii'tijen; doch de neutraliteit is vuor v< is e n betrouwbaar schild, mits wij is naar alle zijden neutraal be- n" ionen. Daarop hebben alle tegenstanders 1 hebt, onverschillig of wij met den lc hu meer synxpathiseeren dan met :r en ander. Geen bevorrechting, geen 'e xrtijdigheid moet het parool zijn v' tn elk land, dat zich onzijdig heeft ^hrklaard. \fwijking van dezen rikten regel van recht en plicht eept den neutralen staat onver- V lijdelijk mede in den noodlottigen "Taalstroom van den oorlog. Dit besef moet doordringen tot el bder onzer persoonlijk en ons er he aansporen, onze woorden en idachten te beheerscixen. Wij moeten elk opzicht neutraal blijven, ge- Jouw den weg bewandelen dien een ijs regeei'ingsbeleid voor Nederland eeft gekozen dan, maar ook alleen xn, zullen wij de gegronde hoop M 'ogen koesteren dat de groote lij logendheden, die zich plechtig ver- Jonden hebben onze neutraliteit j(|i eerbiedigen, hun woord gestand xlleu doen. Dan ook zullen wij op j| as zelf kunnen vertrouwen, omdat ij het rechtaan onze zijde hebben en I allen wij ervaren dat neutraliteit xoals wij boven deze regels schreven, |en beti'ouwbaar schilt vormt. (Nadruk verboden) Incident op den Nieuwen Waterweg. Up den Nieuwen Wa erweg hij Hoek van Holland deed zich een eigenaardig incident voor. Het uit varende Britsche stoomschip „Lindis- farue" kwam aldaar in aanvaring met het Nederlandsche builenbewa- pennigsvaartuig Hr. Ms. Z 7. Op ziciizelf niets bijzonders, want derge lijke aanvaringen komen betrekkelijk vaak voor. Het ongewone was echter, dat het Britsche schip doodkalm doorstoomde en pas na herhaalde sommatiesehoten niet scherp, welke door den Nederlandscheu oorlogs- budem werden afgevuurd, gevolg gaf aan het sem om te stuppen. Het schip werd daarom door de Z 7 opgebracht naar Hoek van Holland voor onderzoek en opmaken van procesverbaal van aanvaring en we gens het niet voldoen aan een som matie dooreen Nederlandscboorlogs- semp binnen de Nederlandsche terri toriale wateren. Lenigen lijd later werd het schip vrijgegeven en kon zijn reis vervolgen. De Z 7 lieeit hij de aanvaring geen waarneembare schade opgeloopen. Een belangrijke fase in de Zuider zeewerken werd deze week afgesloten. Dinsdagmiddag om kwait vuor drie was het historische oogeubtik gekomen dat het laatste gat iti den dijk, die het eiland Lrk met de kust van Friesland bij Lemmer verbindt, werd gedicht, waardoor aan het bestaan van Urk als eiland een einde was gekomen. Nu is het nog slechts een kwestie van een jaar ongeveer aangenomen dat de werkzaamheden ongehinderd voortgang kunnen vin den eer de dijk tusschen Urk en de Overijselsche kusl zal zijn voltooid en dan is de Noord-Oostelijke Polder geheel ingedijkt. Vervolgens kan met malen worden begonnen en als ook dit werk gereed is, zal een opper vlakte vau 55.000 ha. door moeiza- men, volhardenden arbeid aan het Nederlandsche grondgebied zijn toe gevoegd. Schaduwzijden staan na tuurlijk tegenover deze winst. Oude, schilderachtige stadjes als Vollen- liove, Blokzijl en Kuinre zullen ge heel van karakter veranderen, aan menig visscherij- en havenbedrijf zal een einde worden gemaakt, het eiland Schokland zal geheel verdwijnen, Urk wordt een kustplaatsje, als thans Volendam. Nieuw leven en bedrijf zal daarentegen op de drooggelegde gronden opbloeien, waar zes dorpen zullen worden gesticht en een net van drie hoofd- en een aantal zij ka nalen voor de toekomst zal kunnen leeren, of het grootsche werk loonend zal zijti en de winsten zullen opwe gen, tegen de onvermijdelijke ver liezen. Het Pond Sterling en ons land. De calastrophaie inzinking van het pond sterling heeft heel wat gemoe deren in beweging gebracht. Dat is alleszins verklaarbaar, omdat het pond ook ten onzent als basis in den goederen- en effectenhandel een zeer gewichtige rol speelt. Het ziet er bijna naar uit, dat het deze rol spoedig zal moeten opgeven, onx de eenvoudige reden, dat een dergelijke aan fluctuaties onderworpen betaal middel moeilijk meer als waarde meter van den internationalen handel kan gelden. Dit blijkt ook duidelijk uit het feit, dat eenige Scandinavi sche landen die hun valuta's aan het pond hadden gekoppeld, eenige dagen geleden de verklaring publiceerden, dat zij in het vervolg een zelfstandige basis voor hun munteenheid zullen aannemen. Het is zeer moeilijk ter zake voor spellingen te doen, op welk koerspeil het pond zich in de naaste toekomst zal bewegen. Vast staat evenwel, dat het Eugelscbe egalisatiefonds niel meer de reserves bezit om de vrije ponden op een zeker koerspeil te handhaven. Wel kon het koerspeil zich op het einde der week eenigszins verbeteren, doch dit was niet zoo zeer te danken aan een normale ontwikkeling als wel aan de inter ventie van belanghebbende kringen der Vereenigde Staten. Ons wil liet voorkomen, dat de ontwikkeling van het pond zich ook verder in dalende lijn zal bewegen. Engeland is juist in een tijd, dat het op het laagste punt van zijn economische welstand was aangekomen, een oorlog ingegaan, waarvan de gevolgen nog moeilijk zijn te overzien. Van groot gewielit hierbij is, dat Engeland zich, in tegenstelling met de critieke dagen uit 1914, thans in s'teeds meer geïso leerde positie bevindt. Want de ver rassende gebeurtenissen der laatste dagen wijzen er op, dat een econo mische hergroepeering in de wereld op komst is, die van enorme betee- kenis kan zijn en die ons met de grootste bezorgdheid vervult ten aan zien van de economische rol, die Engeland in de toekomst nog in het wereldverkeer zal spelen. En parallel hieraan staat te voorzien, dat liet pond als waardemeter zijn beteekenis voor den wereldhandel zal verliezen. De Ioonen in land- en tuinbouw. Te Utrecht vergaderden dezer dagen de hoofdbesturen van de Moderne, Christelijke en R.lv. Land en Tuinarbeidersbonden ten einde overleg te plegen over de positie van de werknenxersgroepen in de agrarische bedrijven, zulks in verband eenerzijds met den toestand in land en tuinbouw en anderzijds met de reeds begonnen stijging der prijzen van verschillende verbruiksartikelen. Er werd van gedachten gewisseld over de mogelijkheid van compen satie bij verdere daling der koop kracht van de tegenwoordige geld- loonen, alsmede over de in 1940 te voeren acties voor afsluiting van nieuwe collectieve contracten. De meeste conlracten eindigen in het voorjaar van 1940, maar een aantal overeenkomsten bevat reeds 15 Nov. of 1 December als opzeggingstermijn. Enkele voorloopige besluiten werden genomen, terwijl besloten werd half October opnieuw in vergadering bijeen te komen voor het nemen van eventueele definitieve maat regelen. De „Nieuw-Amsterdam" komt niet terug. In tegenstelling met het oorspron kelijke voornemen van de directie der Holland-Amerikalijn, is thans besloten, dat het vlaggeschip van deze maatschappij, de „Nieuw-Am sterdam", voorloopig niet naar ons land zal terugkeeren. Zooals men weet heeft dit grootste Nederlandsche passagiersschip onlangs nog geheel volgeboekt de reis naar de Nieuwe Wereld gemaakt en daar zal het nu blijven en tot het voorjaar dienst doen voor pleiziervaarten naar Zuid en West-Amerika. Aldus zal het nog loonend geëxploiteerd kunnen wor den, tenzij de oorlog een spaak in het wiel komt steken en dergelijke reizen in Amerika onmogelijk maakt. in de afgeloopen week Nog steeds is de wereld vol ge ruchten over op handen zijnde vredes voorstellen en vredeseischen, en nog steeds is desondanks de kans op vrede uiterst gering. Het is trouwens eigenaardig, dat de voorstellen er nog niet zijn, dat in ieder geval van de détails ervan nog niets bekend is en dat ze desondanks al bij voorbaat vrijwel zijn afgewezen. Het is in dezen tijd verleidelijkermaar ander zijds ook gevaarlijker dan ooil, zich in speculaties te begeven omtrent wat er achter de schermen plaats vindt, en conclusies te trekken omtrent de toekomst. Graaf Ciano, de Italiaansche minister van Buitenlandsche Zaken, beeft een bezoek aan Berlijn gebracht, waar hij heeft geconfereerd met Hitier en Von Ribbentrop. Hij is korter gebleven dan het plan was; er is geen communiqué uitgegeven omlrent bet resultaat van zijn reis. Het eenige, wat steeds opnieuw door de bladen van de as wordt betoogd en herhaald, is, dat Italië en Duitsch- land den vrede wenscben te bevor deren en dat daartoe o.a. de vorming van een kleinen Poolscben slaat onder Duitscli protecloraat nxoet dienen. De houding van Italië is volgens de italiaansche bladen volkomen duide lijk. Maar de hoofdvraag die de wereld zich stelt, is niet beantwoord, n.i. of Italië bereid is, indien het z g. vredes offensief mislukt, mei Duitschland in den oorlog te gaad. Volgens corres pondenten te Rome wijst nielserop, dat Mussolini zich op een oorlog zou voorbereiden. Integendeel. Allerlei „werken des vredes" worden begonnen of voortgezet. Zoo wordt bijvoorbeeld rustig doorgebouwd aan de wereld tentoonstelling van 1942. Intusschen zijn door Italië de vredesvoorstellen aan de Engelscbe regeering overge bracht, en zullen wij wel niet vele dagen in de onzekerheid van thans behoeven te verkeeren. Chamberlain's rede in het Lagerhuis Chamberlain heeft in liet Lagerhuis zijn wekelijksche redevoering gehou den, kort voor de vredesvoorstellen waren ontvangen. Hij heeft.dus nog niet gedétailleerd daarop kunnen antwoorden. Maar toch heeft hij reeds bij voorbaat gezegd, dat geen enkel dreigement ten aanzien van de gevolgen, er Frankrijk en Enge land ooit toe zal kunnen brengen, het doel, waai mee zij den oorlog zijn begonnen, op te geven. Hij wijst het Duitsche verwijt, dat hun dan de voortduring van den strijd te wijten znu zijn, met nadruk af en herhaalt, dat Polens overrompeling wel de rechtstreekscbe aanleiding voor de oorlogsverklaring is geweest, maar dat de vrijheid der Europeesche staten de inzet van den strijd is en blijft. De premier gaf vervolgens een overzicht van den stand van zaken. Hoewel de leiders van de liberale en de labouropposilie hun volkomen instemming nxet Clianiberlain's woorden hadden betuigd, deed Lloyd George een ander geluid hooren. Hij drong erop aan, de eventueele voor stellen ernstig te bestudeeren en ze in het Lagerhuis te brengen. Cham berlain zegde toe, dat er geen over haaste beslissing genomen zou worden hetgeen trouwens niet noodig zou zijn, hij sprak er bovendien eenige twijfel over uit of er wel een voorstel zou komen. Deze twijfel is intusschen ongemotiveerd gebleken, want kort na de zitting van het Lagerhuis werd het voorstel overhandigd. Rusland steeds meer actief. In het gebied van de Ooslzee ont wikkelt zich de nieuwe toestand met groote snelheid. Estland Letland en Litauen zijn op de door Rusland gestelde eisehen ingegaan, waardoor de Sovjet-Unie de Oostzee vrijwel is gaan beheerscben, hetgeen onge twijfeld niet strookt met de Duitsche belangen. Ook de Turksche minister van Buitenlandsche Zaken is te Moskou gearriveerd en is er een week gebleven. De heer Saradzjogloe voels zich blijkbaar wat meer op zijn gemak dan zijn collega's van de Oostzee- staten. „Turkije is Estland niet", moet zijn meening zijn. Het heelt verbintenissen met Engeland en Frankrijk en voelt zich in een stra tegisch sterke positie, zoodat het niet van plan is, voor ongemotiveerde eisehen en bedreigingen te wijken. Aan de fronten. Met de overgave van het schier eiland Hela is het laatste bolwerk, waar de Polen nog weerstand boden, gevallen. Dat neemt niet weg, dat de Polen hun land nog sleeds niet als definitief „verloren" beschouwen. Er wonen een zes millioen Polen in emigratie-landen als Amerika, Frankrijk, België, Nederland, Dene marken en omstreeks drie millioen in de onmiddellijke omgeving van het nu verdwenen land. De nieuwe regeering heeft Zondag te Parijs den eed van trouw ontvangen van alle Polen in Parijs en de vaste overtuiging uitgesproken, dat het eeuwige Polen het huidige marte laarschap eens weer te boven zal komen. Generaal Sikorski wil in de Ver eenigde Staten en Canada uil de 5.150.000 Polen, die daar verblijven, een leger van 200.000 man vormen. De regeering der V.S. beeft de nieuwe regeering, die door de Duitschers een grap wordt genoemd, reeds erkend, omdat ze op constilutioneele wijze is tot stand gekomen. Aan het Westfront, dat nu liet eenige is geworden, neemt^de acti viteit toe. Er is voor het eerst een luchtslag van eenigen omvang ge leverd boven de Siegfriedlinie. Bij een eerste ontmoeting vochten 5 Engelsclxe tegen 15 Duitsche vlieg tuigen, bij een tweede gevecht waien een drie lal escadiilles, Fransche, Engelsche en Duitsche, betrokken. Omtrent de resultaten en de weder- zijdsche verliezen loopen de berich ten als gewoonlijk uiteen. Op zee lijkt het wel, alsof de neutralen meer hebben te lijden dan een der oorlogvoerende landen. Ondanks protesten worden hun schepen op gebracht, ai of niet weer losgelaten, in het ergste geval getorpedeerd met of zonder waarschuwing. Het wapen-embargo in de Vereenigde Staten. Het groole debat in den Ameri- kaanschen Senaat over de opheffing van het embargo op wapens is in gezet door senator Pittmann. De regeering stelt deze opheffing voor omdat het een bevoordeeling is voor Duitschland en dus een bedreiging van den vrede, dien Amerika ver langt te behouden. Ook de isolationisten, die tegen de opheffing van het embargo zijn, gronden hun verzet op den wensch, Amerika buiten het conflict te houden. Alleen het middel, waarmee beide groepen dit doel willen he reiken, verschilt principieel. Op dit oogenblik mogen volgens de bestaan de neutralileitswet Amerikaansche schepen alle goederen, uitgezonderd wapenen, naar de oorlogvoerenden transporteeren. Daarin ligt het ge vaar, dat Duitschland evenals in 1917 den onbeperkten duikbootoorlog ook tegen Amerikaansche schepen zal gaan voeren, waarbij Amerika niet onbewogen zou kunnen blijven toezien. Wordt het wetsontwerp aangenomen, dan zullen alle goede ren, ook wapenen, slechts vervoerd mogen worden niet schepen uit landen, waarvoor ze zijn bestemd. Op die manier worden alle oorlog voerenden over één kam geschoren. De tegenstanders zien het gevaar in het feit, dat dit theoretisch wei juist is, maar in de praktijk wapens alleen kunnen worden gehaald door de geallieerden, en niet door Duitsch land.

Krantenbank Zeeland

Ierseksche en Thoolsche Courant | 1939 | | pagina 1