IVAARIN OPGENOMEN DE IERSEKSCHE EN THOOLSCHE COURANT NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN OBIUSATIE rijdag 8 September 1939. No. 36 Zeven en vijftigste jaargang 'f Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St-Maartensdijk, Stavenisse, St-Annaland en Oud-Vossemeer UITGAVE FIRMA J. M. C. POT. THOLEN - TEL INTERC. 16 - POSTREK. 1043 THOOLSCiE COURANT 'P t blad verschijnt eiken 'ijdag. Prijs per kwartaal .80met Geïllustreerd idagsblad 1,375, franco post ƒ1.65 15 cent kosten. Advertentiën van 1 tol 4 regels 75 ct.iedere regel meer 175 ct. Grootte der letters naar plaatsruimte. Bij abonnement aanmerkelijke Wat Nederland betreft, is de teer- geworpen de mobilisatie, het iïrikbeeld van zooveel vrouwen en oeders, is werkelijkheid geworden, duizenden, bij tienduizenden lieb- wij huisvaders en jongere lieden, stwinners van gezinnen, naar de slations zien trekken, om hun ratsen in te nemen aan de grenzen, afwachting van den waanzinnigsten riog, dien Europa ooit heeft be- eigd. iiier geen gebral, geen geschetter, aar mannen met vastberaden zichten, bereid om hun plicht doen, indien de noodzaak zich ordoet. Zal het tot dit uiterste men'? Het antwoord op deze vraag t in de toekomst besloten. Wij hopen nog. Wij hopen nog rig. En niet wij, Nederlanders, een, doch tientallen, honderdtallen llioenen over de geheele wereld. Doch hoe dan ook Nederland heeft uiterste oogenblik niet willen wachten en terecht. Het" is in tegenwoordige wereld zóó gesteld, t slechts die volken worden gere- ecleerd, welke in staat zijn om in n voorkomend geval hun tanden te en zien. Tot die volken heeft Neder- nd altijd behoord en wenscbt het k te blijven belmoren. Wij weten het, wij zijn er van ■ertuigd wij hebben van geen en- Ie zijde, welke dan ook, een recht- eekschen aanval te vreezen. Wat t der eventueel oorlogvoerende rtijen van ons verwacht, en ook t recht heeft, van ons te verwachten, strikte neutraliteit. En onver- 'hillig aan welken kant onze sym- thieën ook mogen staan wij zijn stbesloten om die neutraliteit tot t uiterste te handhaven. Daartegenover siaat evenwel ook :nzelf, dat wij de neutraliteit van s land en volk door alle oorlog erenden wensehen te zien geëer- edigd. Van ons zal geen enkele rlogsdaad uitgaan. Wij houden het weer bij den voet en blijven waak- .am, doch verder gaat het voor het gen blik niet. In deze houding staan ij niet alleen. Er zijn verschillende re staten in Europa, die in het- lfde geval verkeeren. Al deze klei ne staten bij elkaar vormen in keren zin zelfs een remmende acht. Elke neutrale staat heeft tot plicht, noodige maatregelen te treilen n einde de vereischte kracht bij te innen zetten aan zijn wil, om buiten nilicten te blijven. Dit is wij iden .het reeds een gebiedende ch in den tegenwoordigen lijd, aarin het er maar al te vaak den hijn van heeft, dat macht boven cht gaat, wanneer het recht niet kracht kan steunen. Wij hebben met ontroering kennis nomen van het Koninklijke woord, t ons allen uit het hart is gegrepen, derdaad, ook ons allen, die niet op recte wijze door de mobilisatie- aairegelen zijn of worden getrotlen, at het leed ter harte van hen, die htgenoot, vader of zoons moeten slaan terwille van het algemeen lang. Doch juist deze overweging, t het hier gaat om het belang van t algemeen, zal den getroffenen tot oost kunnen strekken in deze ure. De mobilisatie is een uitvloeisel »n de harde noodzaak om ons tijdig 'or te bereiden op gebeurlijkheden ■t is de proefsteen voor onzen een- achtszin. En in de ure des gevaars !eft het Nederlandsche volk nog nnner te bewijzen, dat bet zijn iderlinge geschillen terzijde wist stellen, ten einde naar binnen owel als naar buiten het beeld te 'onen van. eendracht en kracht. Zoo ont ook deze mobilisatie den vreem- üng, dat Nederland paraat is (Nadruk verboden). Nieuwe wetten, nieuwe regeeringsinstellingen. Ook in de achter ons liggende dagen is de reeks van bijzondere maatregelen, welke door den oorlogs toestand worden vereisoht, weer met verschillende belangrijke voorzienin gen aangevuld. De Tweede Kamer, in spoedvergadering bijeen, nam met zoo goed als algeineene stemmen slechts de Gristelijk-Democraten konden zich op grond van hun principes niet met de Uefensievoor- stellen vereeuigen een aantal noodwetten aan, welke den volgenden dag reeds door den senaat werden goedgekeurd. Verheugend was in beide kamers der volksvertegen woordiging de ondubbelzinnige wil tot eendrachtige samenwerking, tot steun aan de regeering, die zich hierdoor ongetwijfeld in deze moei lijke dagen dubbel sterk zal voelen staan. Nieuwe regeeringsinslellingen, uit den nood der tijden geboren, zagen verder het levenslicht. Zoo stelde de Minister van Koloniën een „commissie van overleg voor econo mische aangelegenheden in buiten gewone tijdsomstam igheden" in, die tot taak heelt 'den minister van advies te dienen aangaande bijzon dere economische aangelegenheden, voortvloeiende uit den heerschenden oorlog, voor zoover die aangelegen heden rechtstreeks betrekking hebben op Nederlandsch-Indië, dan wel de economische verhoudingen tusschen het moederland en dit deel der koloniën raken. Tot voorzitter van deze commissie werd benoemd mr. G. H. C. Hart, lioold van de achtste afdeeling van het departement van Koloniën. Verder werd door den minister van Economische Zaken een „Rijksbureau voor de Zeescheep vaart" ingesteld onder directie van dr. T. P. van der Kooy, welk bureau belast is met de uitvoeridg van de Zeeschepenvorderingswet 1939 en de wet Behoud Scheepsruimte 1939, voor zoover deze wet de «eescbeep- vaart betreft. In de derde plaats werd een „Central Registratiebureau" opgericht in verbapd met de om standigheid, dal de weermacht op voet van oorlog is gebracht. Het doel van dit bureau is in nauwe samenwerking met het informatie bureau van het Nederlandsche Roode Kruis met alle ten dienste staande middelen te bevorderen, dat alle gewenschte inlichtingen, zoowel uit een militair oogpunt als in het belang van den betrokkene, ten aanzien van alle gemobiiiseerden kunnen worden verstrekt. Hot bureau staat onder leiding van den kapitein der infan terie P. H. Steenhauer, aan wien als adjunct-boofd een commies van het departement Defensie is toegevoegd. Alle gegevens omtrent iederen soldaat worden door dit bureau in een kaartsysteem ondergebracht, zoodat het ieder gewenscht oogenblik mogelijk zal zijn te zeggen, waar een willekeurige dienstplichtige zich bevindt en wat er met bem gebeurd is. Geen vrije doktersvestiging. Nu zoovele medici onder de wapenen zijn geroepen en erin vele plaatsen een groot tekort aan dokters is ontstaan, is het niet anders te verwachten dan dat niet opgeroepen doktoren hierin een kans zullen zien om hun practijk te vergrooten of de opengevallen plaatsen geheel te ver overen. Teneinde deze voor de opgeroepen doktoren weinig aange name ontwikkeling te voorkomen is een wettelijke regeling in voorberei ding, welke beoogt tegen te gaan, dat van de afwezigheid van gemobi liseerde artsen door niet gemobili seerde partij getrokken wordt om zich in hun practijk te dringen. Vermoedelijk zal deze regeling inhouden, dat vestiging alleen wordt toegestaan met toestemming van den bevoegden Inspecteur van de Volks gezondheid, in overleg met de Maat schappij tot Bevordering der Genees kunst. Scheepvaart in oorlogstijd. Ook van het actieve oorlogsbedrijf ondervond ons land reedsde onaan gename gevolgen. Een vrachtschip met een lading erts aan boord werd door een Britsche oorlogsbodem aangehouden en gedwongen voor onderzoek naar een Engelsche haven op te stoomen. De „Jagersfontein" van Zuid-Afrika op weg naar Ham burg, werd eveneens door een Engelsch oorlogsschip aangehouden en voor onderzoek opgebracht. De beide groote passagierslijnen op Amerika en Ned. lndië werden ondanks de gevaren, die thans op zee dreigen, nog niel geheel gestaakt. De „Statendam" vertrok voor den overtocht naar de Nieuwe Wereld met tal van Amerikanen aan boord, voor wie liet risico van de reis onder deze omstandigheden niet kon op wegen tegen het verlangen den vaderlandschen bodem zoo spoedig mogelijk weer te bereikenhet nieuwe viaggeschip van de Stoom vaartmaatschappij Nederland, de Oranje, aanvaardde zijn eerste reis naar Ned.-lodië langs voorloopig nog onbekende route. Bij liet vertrek stond nog niet vast of liet schip in verband met het mijnengevaar om Schotland zou varen en pas wanneer het ter hoogte van Gibraltar zal zijn, zal worden beslist of de route door de Middeilandsche Zee dan wel langs Kaap de Goede Hoop zal worden gevolgd. Luchtdiensten heropend. Na de vrijwel algeheele stillegging van liet luchtnet is de K.L.M. er dank zij onvermoeide pogingen in geslaagd verschillende luchtlijnen reeds weer te heropenen. Tusschen Amsterdam en Londen werd het uchtverkeer met de normale regel maat onderhouden en eveneens werden twee diensten in heide richtingen tusschen Nederland en Denemarken gevlogen. Ook de pas ingestelde dienst op Oslo, de Norway Air Express kon na aanvankelijk te zijn stopgezet, weer worden hersteld. De Indiëvliegers, die op uit- en thuisreis in verschillende plaatsen hun dienst hadden moeten onder breken, waren gelukkig ook niet lang tot werkloosheid gedoemd en konden reeds enkele dagen na het uitbreken der vijandelijkheden de reis vervolgen. Een beperkt lucht verkeer zal naar men hoopt ook tijdens den duur van den oorlog nog mogelijk zijn en vooral zal gepoogd worden den dienst op Indië te handhaven. De schending der neutraliteit. Hoe gering de practische waarde van neutraliteitsgaranties voor kleine landen door de oorlogvoerende mogendheden is, bleek in dezen oorlog sneller dan mer, had kunnen denken. Dit is wel hoofdzakelijk toe te schrijven aan de groote rol, die het luchtwapen thans in de krijgs verrichtingen speelt. De oorlog was nog geen etmaal oud. of reeds was de neutraliteit van het Nederlandsche luchtruim geschonden door vliegers van officieel nog onbekende nationaliteit. Bij deze eerste schending der neutraliteit is het niet gebleven. In de daarop volgende dagen vlogen nog herhaaldelijk huitenlandsche militaire toestellen over ons land, waarhij ook reeds het vuur op hen geopend werd. Daar tot nog toe nog geen dezer toestellen kon worden neergehaald, staat hun nationaliteit nog steeds niet officieel vast, zoodat onze regeering zich vooralsnog met haar prolesten tot beide oorlog voerende partijen moet wenden. liet afschuwelijke, waarvoor men in Europa iu den laatsten tijd steeds meer is gaan vreezen, is een feit geworden. Sinds Zondag bevinden ook Engeland en Frankrijk zieli met Duitschiand iu oorlog. Nog op het laatste oogenblik heeft men in een groot deel der Europeesche kansela rijen gezocht naar een mogelijkheid om dit conflict te voorkomen. Toen echter Duitschiand eenmaal begonnen was, militaire maatregelen tegen Polen te nemen, stond het wel vast, dat nog slechts een wonder de ge hoopte oplossing tol stand zou kunnen brengen. Engeland en Frankrijk heb ben Polen hun woord gegeven, dat zij het tegen agressie zouden bescher men. Dit woord moesten zij gestand doen. De nota's, die onmiddellijk voor het uitbreken van het conflict nog tusschen Berlijn en Londen zijn ge wisseld, zijn natuurlijk reeds 'historie geworden. Er bleek uit, dat Londen en Parijs nog wel aandacht wilden schenken aan Mussplini's laatste voor stel, een conferentie van vijf mogend heden hijeen te roepen, indien Duitschiand den inval in Polen onge daan had willen maken. Duitschiand meende echter, dot het zulks met het oog op den toestand in Polen niet kon doen en zijn regeerders schijnen zich sterk genoeg te voelen om den strijd tegen Engeland en Frankrijk op te nemen. Zij gaan daarbij uit van de mee ning, dat de heide Westersehe mo gendheden uiterst moeilijk aan Polen hulp kunnen bieden en dat zij Polen in een minimnm van tijd militair kunnen bezetten. Inderdaad hebben zij reeds in het begin van den strijd aan het Oostelijk front groote vorde ringen gemaakt. De Corridor is reeds overschreden, de verbinding met Oost-Pruisen tot stand gebracht, Silezië is door de Polen verlaten en ook op andere pnnten hebben de Duitsche troepen successen behaald. Is Polen eenmaal onschadelijk ge maakt, dan gelooven de Duitschers zich achter hun grensversterking in het Westen veilig voor een aanval van Fransche zijde. In het Oosten voelt men zich gedekt door liet niet- aanvalsverdrag van Rusland en in het Zuiden door de neutraliteit van den Itaiiaanschen bondgenoot. Dat deze neutraliteit voor Duitsch iand voorloopig een grootere steun is dan Italië's deelneming aan den oorlog is bekend. Verder acht Duitsch iand zich beschermd door de houding van de kleine staten aan zijn grenzen, die allen verklaard hebben neutraal ie willen blijven, ook Pioemenië, dat zooals bekend evenals Polen indertijd een garantie van Engeland en Frank rijk, heeft gekregen. Voor een nieuwe hongerhlokkade van Engelsche zijde schijnt het met Rusland als nieuwen vriend en met neutrale toegangen in het Zuiden en Zuid-Oosten niet te vreezen. Ook van de zijde der Vereenigde Staten schijnt Duitschiand in ieder geval voorloopig niets te vreezen te hebben. Tot de door Berlijn gevreesde verandering der neutraliteilswet, waarbij aan de Amerikaansche fabrie ken de mogelijkheid zou zijn gegeven wapens aan Engeland en Frankrijk te leveren, is het niet gekomen. Integendeel, Washingten heelt de algeheele neutraliteit afgekondigd en een embargo op den uitvoer van wapens naar alle oorlogvoerende landen gelegd. Zooals bekend is .echter Canada, als Amerikaansch land, van dit embargo uitgesloten. Ook Londen en Parijs rekenen op de overwinning. Ook in de Britsche en in de Fran sche hoofdstad is men ervan over tuigd op den duur de overwinning te zullen behalen. In tegenstelling met Berlijn echter erkent men daar, dat de strijd zeer langdurig en zwaar zal zijn en van land en volk de geweldigste oflers zal eischen. Deze offers zullen aan Engelsche zijde ook gebracht worden door de domi nions, die zich vrijwillig aan de zijde van het moederland hebben geschaard. In het geval Zuid-Afrika baart dit wellicht eenige verrassing. Daar was immers in den laatsten tijd een groote actie gaande om het land neutraal te houden en inderdaad legde ook minister-president Hertzog in het Zuid-Afrikaansche parlement een neutraliteitsverklaring af. Onder leiding van generaal Smuts verzette zich daartegen echter een kleine meerderheid van het parlement. Generaal Hertzog trad daarop af. Van de .zijde van het Afrikaansch sprekende deel der bevolking, dat niets liever had gewenscht, dan neutraal te blijven, zal de nieuwe politieke koers wel op oppositie stuiten. Te meer, waar het niet- Britsche gedeelte verreweg de meer derheid vormt, welke door een ver ouderd kiesstelsel niet in het paile- ment tot uiting kan komen. Ja, de mogelijkheid beslaat zelfs, dat thans evenals in 1914 de steeds nog aanwezige gebetenheid op de Eugelschen tot ernstige incidenten, ja zelfs tot onlusten kan voeren. Nog weinig strijd in het Westen. Inlusschen bepaalt de werkelijke oorlog zich nog hoofdzakelijk tot het Oosten, waar zooals reeds gezegd de Duitschers tot nog toe groote vorde ringen op Polen hebben gemaakt. In het Westen echter kan er nog nauwelijks van belangrijke strijd gesproken worden. Slechts zijn eenige Duitsche stoomschepen tot zinken gebracht, vele Duitschers in de vijandelijke landen geïnterneerd, maar verder beperken de strijdende partijen zich klaarblijkelijk voorloopig tot het betrekken van hun posities. De Britsche vloot is tezamen met de Fransche zeestrijdkrachten over gegaan tot het instellen van de blokkade. Opmerkelijk blijft vuoral de wei nige activiteit, die nog in de lucht ontwikkeld wordt. Slechts de Britten hebben met een twaalftal toestellen een aanval op de Duitsche vloot- bases ondernomen, terwijl de Poolsche vliegtuigen voor de eerste maal boven Berlijn zijn verschenen. Tenslotte zijn dan nog de Fransche troepen met de Duitschers tusschen Rijn en Moezel in contact gekomen. Maar dat zijn voorloopig ook nog de eenige strijdhandelingen, die het Westen heeft leeren kennen, tenzij men daarbij nog het „papieren" bombardement der Engelsche vlieg tuigen met hun „waarschuwing" aan het Duitsche volk wil rekenen RECHTZAKEN. Do politierechter te Breda veroor deelde in de zitting van deze week de 31-jarige G. F. v. O., echtgenoote van A. J. S. te Bergen op Zoom wegens diefstal van een paar kousen van een sland op de Markt te Bergen op Zoom tot f 15.boete suhs.Sd. hechtenis en '1 maand voorw. gevan genisstraf met proeitijd van I jaar. CRISISPUBLICATIEN. De Provinciale Voedselcommissaris voor Zeeland brengt liet volgende onder de aandacht van belangheb benden 1. In afwachting van een nadere regeling is de aflevering dooi den teler aan een handelaar van eigen geteelde granen en peul vruchten verboden. 2. Ten aanzien van de hoeveelheid producten van eigen teelt, welke een landbouwer voor eigen ge-

Krantenbank Zeeland

Ierseksche en Thoolsche Courant | 1939 | | pagina 1