fAARIN OPGENOMEN DE iERSEKSCHE EN THOOLSCHE COURANT I NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN ijdag 10 Februari 1939. No. 6 Zes en vijftigste jaargang m groot Jederlander daalt [n grave.. Met de 3 Dampo-producten bestrijdt U alle verkoudheden 8 Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St-Maartensdijk, Stavenisse, St-Annaland en Oud-Vossemeer UITGAVE FIRMA J. M. C. POT. THOLEN - TEL. INTERC. 16 - POSTREK. 1043 HENRY W. A. DETERDING 'g THOOL COURANT blad verschijnt eiken dag. Prijs per kwartaal 0; met Geïllustreerd lagsblad f 1,375, franco post ƒ1,65 15 cent kosten. Advertentiën van 1 tot 4 regels 75 et.; iedere regel meer 175 ct. Grootte der letters naar plaatsruimte. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering. weldoener van twee volken Napoleontisch in zijn durf. Cromwelliaansch in zijn doortastendheid man, voor wien Rockefeller de vlag moest strijken. et zijn niet alleen vorsten, staats- ten en geleerden, die den roep een land tot ver over de grenzen igen en wier namen een wereld- k hebben. Er zijn ook mannen in del, scheepvaart en industrie, die "en waren zin des woords een eldreputalie genieten en wij rdrijven zeer zeker allerminst, neer wij zeggen, dat het bericht het heengaan een man als Dr. erding een siddering van mede- oel door de vijf werelddeelen ft doen gaan. Indien er één Neder- der is geweest, wiens naam de ste tientallen jaren met eere en zag is genoemd, dan is het wel van Dr. fienry W. A. Deterding. laarvoor zijn tal van oorzaken te men. maar de voornaamste daar- is wel, dat hij niet slechts een 1; lot handelsman was, maar ook groot, goed, edel mensch. Daarom zijn naam over de geheele wereld, h vooral onder ons, Nederlanders, ven voortleven als die van een -made man, die zich door eigen cht wist op te werken tot een de meest vooraanstaanden onder grootste fuuren van onzen tijd, ten het politieke tooneel, tot den apoleon van de Petroleum" zooals werd genoemd. 47' tetl :hoo br derlander van geboorte- tot sterfdag. ederlander was hij en Nederlander hij gebleven tot zijn dood, welke en die het groote voorrecht hadden m te kennen, in diepe rouw heeft dompeld. Een der grootste, een energiekste mannen van zijn tijd heengegaan, een groote leegte hterlatend een leegte, welke niet kunnen hopen, ooit te zien ngevuldwant mannen van zijn liber, zijn opvattingen, zijn alles nvattenden blik en daarbij zoo nobel Ike mannen zijn zéér, zéér zeldzaam de wereld en ons land is er tur§>tsch op, de bakermat te zijn ge est, waar eenmaal de wieg stond den man, die de „Koninklijke" eft gemaakt tot het machligewereld- ncern, hetwelk zij thans is. De groei, de bloei, de aan een roke herinnerende opbouw en uit- eiding van dit, alle werelddeelen nvattende bedrijf is het werk van in geest en zijn energie; en bij de el itelbare krachten, rechtstreeks of )ufjdelings verbonden aan deze reus- htige onderneming zal zijn nage- d'l iclitenis in zegenrijke herinnering j'1 ijven voortleven. Ook zij hebben e( itzaggelijk veel te danken aan den oote doode, zooals zoo overtuigend gebleken bij de luisterijke her- itüiing van het 40-jarig jubileum dr. Deterding. id e« in iel iej >le :ai Weldaad, bewezen aan twee volken. Honderdduizenden anderen nog illen zijn naam met innige dank- '8 tarheid uitspreken. Ishet nog noodig re ier teherinnerenjaan de ongeioofelijk .hijnen en toch ware gebeurtenis, één man, één enkele man, Deterding, uit eigen middelen en millioen gulden afstond en daar- oor een weldaad bewees aan twee olken? Immers, voor Nederland Serkten zijnaankoopeijk bereikté de arre- haal prijsregelenörs met zijn optreden ag to at 31 te ;li Dampo-verkoudheidsbaisem, Pot 50, Doos 30 ct. Dampo-hoestbonbons, Doos 25 ct Dampo-nemdruppel», Flacon met druppelspuitje 60 ct. stand van de markt hier te lande aanzienlijk verbeterde, terwijl de uit voer van de enorme hoeveelheden levensmiddelen naar Duitschland daar voorzag in debestaande tekorten. Is het wonder, dat hem daarvoor, zoowel van Nederiandsche als van Duitschezijde stapels dankbetuigingen toevloeiden, hoewel hij zijn persoon zeer bescheiden op den achtergrond hield Wat dr. Deterding deed, deed hij niet ten halve. Zijn geheele leven is daar, om dat te bewijzen. Zijn stoutmoedigheid in zaken was grenze loos omdat zijn scherpzinnigheid hem den juisten weg wees. Dat de „Koninklijke" de plaats is gaan bekleeden, welke zij thans in neemt, is het levenswerk van dezen man, een der eersten, die voorzag, dat in den eerstvolgenden oorlog petroleum de kolen zou vervangen en dienovereenkomstig zijn maat regelen nam. Daarom getuigde de Engelsche admiraal Fisher dan ook van hem, dat dr. Deterding een man was, „Napoleontisch in zijn durl en Cromwelliaansch in zijn doortastend heid." Twee mannen van staal. Nooit verloochende zich zijn Neder iandsche hart. Hij was de man, die het beroemde „Straatje van Vermeer" dat voor ons land verloren dreigde te gaan, voor een millioen gulden kocht. Aan zijn edelmoedig gebaar hebben wij het te danken, dat dit kost bare staal van Nederiandsche kunst niet over de grenzen ging, doch een der grootste bezienswaardigheden vormt van het Rijksmuseum te Amsterdam. Dr. Delering en John D. Rocke feller. de twee grootste figuren uit de petroleumwereld, de twee grootste tegenstanders tevensRockefeller was in zijn tijd de onbetwiste pelro- leumkoning, die ai zijn concurrenten over de geheele wereid wist te ver slaan tot hij Deterding tegenover zich kreeg. Hard en vinnig was de strijd, zooals men kon verwachten van twee mannen van staal. Doch de Amerikaan zag zich tenslotte ge noodzaakt, de vlag te strijken voor den Nederlander, die van geen wijkeu of huigen wist. Naast nuchtere zakelijkheid bezat dr. Deterding een nobel, hoogstaand karakter, dat zijn geheele leven in zijn daden tot uil:ng is gekomen. Het fonds door hem gesticht, het welk ieder jaar een aantal jongelieden in staat stelt om door eigen aan schouwing hun kennis te verrijken van ons uitgestrekt Indisch koloniaal gebied, werpt rijke vruchten af. En het geheim van het vele goeds, dat hij in stilte heeft verricht, nam die groote doode met zich mede. Een klein land eert zijn grooten doode. In den Engelschen adelstand ver heven door koning George V, sprak dr. Deterding de historisch geworden woorden „Als Nederlander ben ik geboren en als Nederlander zal ik sterven." Misschien meer nog dan op iels anders kunnen wij trotscb zijn op dit fiere en toch eenvoudige woord van onzen landgenoot. Zijn wensch is vervuld als Nederlander is hij gestorven; en nergens ter wereld zal dit bericht een ontstel lender, droever weerklank hebben gewekt dan in zijn vaderland, dat hij bij al zijn macht en waardigheden nooit heeft vergeten. Doch zooals dr. Deterding nooit zijn vaderland vergat, zoo zal ook zijn vaderland nooit een der grootste zonen vergeten, die het ooit heeft opgeleverd. De golf van weemoed, g'av ,bp4. verscheiden door het richtinq van oöï&aan, de stand vastigheid, waarmede zijn nagedach tenis zal worden geëerd en de dank baarheid, die zal blijven voortleven in de harlen der talloozen, wier zorgen hij heeft helpen verlichten, vormen het schoonste monument voor den grooten doode. De Kamer weer aan het werk. De werkzaamheden in het parle ment zijn weer hervat. Voor deeerste maai na het Kerstreces kwam de Tweede Kamer bijeen en het eerste onderwerp, waarmee zij zich bezig hield, was de wijziging van de Motor- rijtuigenbelastingwet, die beoogt aan de bevoorrechte positie van motor rijtuigen aangedreven door Diesel motoren een einde te maken. De olie, waarmee deze motoren gestookt worden, is namelijk vrij van belasting terwijl benzine door zware heffingen is heiast. Aan belastingopbrengst derft de slaat hierdoor reeds een kwart millioen per jaar. De oplossing is nu gezocht niet in een beSlasting op ruwe olie dit is om technische redenen na gelaten tsaar in verdubbeling van de motorrijtuigenbelasting voor wagens, voortbewogen door andere motorbrandstoffen dan benzine. De opbrengst hiervan is op 8 ton per jaar becijferd. Door daarnaast de omzetbelasting op benzine te verlagen zal een vermindering van de alge- heele druk op het autoverkeer met ruim een Dalf millioen worden vor kregen. Voor de bedrijven, die Dieselauto's gebruiken is dit natuurlijk een ernstige tegenslag. Teneinde dezen bedrijven den nienwen last zoo geleidelijk mogelijk op te. leggen, stemde de Kamer toe in een amendement-Van Lidth de Jeude, dat bepaalt, dat de verhooging over vier jaar verdeeld zal worden, met dien verstande, dat elk jaar een vierde deel van de totale heffing opgelegd zal worden. Een amendement Drees, dat beoogde ontheffing van de verdubbeling te verkrijgen voor autobussen van open bare lichamen en semi-openbare ondernemingen werd met groote meerderheid verworpen, daar het niet paste in het systeem der wet. Daarna kwam liet wetsontwerp tot regéling van de paardenfokkerij in behandeling. De heer Duymaer van Twist (A.-R.) bepleitte vooral de belangen van de weermacht. Er moet yoor gezorgd worden, dat bij den overigens mate- rieelen achterstand niet ook nog een tekort aan paarden komt en tevens moet het raszoo goed mogelijk gemaakt worden. De heer Ebels (V. D.) bepleitte een andere verdeeling van de subsidies aan de stamboekvereenigingen. Het ontwerp, dat volgens minisler Steen- berghe beoogt, den stamboekver eenigingen een grooter autonomie te geven, werd&zonder hoofdelijke stemming aangenomen. Ten slotte werd nog behandeld het ontwerp wijziging en aanvulling van de Belemmeringenwet Privaatrecht, dat evenseens zonder hoofdelijke stemming werd aangenomen. Hierdoor is de mogelijkheid geopend belem meringen op te heffen, welke den staat of andere publiekrechtelijke lichamen in den weg kunnen staan bij een in het openbaar belang ge vorderde bestemming van hun on roerende goederen. Ongewenschte radiopropaganda. In zijn Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer heelt minister Weiter maatregelen aangekondigd om de verspreiding van radioberich ten uit het buitenland, die een on gewenschte tendentieuse strekking hebben of ongewenschte propaganda inhouden, in lndië tegen te gaan. Verder beoogt de regeering uitbrei ding te geven aan de radiobericht geving tusschen moederland en koloniën, daar zij hierin een uit stekend middel ziet om de cultureele en politieke toenadering tusschen beide gebiedsdeeien Ie bevorderen. De spelling wordt geregeld. Ook een ander bewindsman deed in een Memorie van Antwoord, dit maal aan de Eerste Kamer, een belangrijke mededeeling. Minister Sloternaker de Bruine kondigde in genoemd staatsstuk een wetsontwerp aan met betrekking tot de schrijf wijze der Nederiandsche taal. Dit wetsontwerp is thans gereed en zal, aangezien het ook voor het Rijk over zee geldt, worden toegezonden aan de daartoe aangewezen instanties in Ned. Oost-Indië, Suriname en Curagao. Nederland en de V olkenbondsgedachte. Een derde Memorie van Antwoord, eveneens aan de Eerste Kamer, verscheen, en wel van de hand van minister Patijn. Hierin wordt onze huitenlandsche politiek besproken, met name onze verhouding tot den Volkenbond. Minister Patijn spreekt daarin de conclusie uit, dat liet oogenblik voor verwezenlijking der Volkenbonds gedachte nog niet is aangebroken, en dat het dwaasheid zou zijn, in dien de kleine lauden zich nog steeds door de Volkenbondsbeginselen lieten leiden, terwijl de groote mogendheden dit in het algemeen niet doen. Met de werkelijkheid voor oogen, heelt ook de Nederiandsche vegeering zich genoodzaakt gezien, haar politiek aan de feiten aan te passen. Ten aanzien van onze betrekkingen tot Duitschland zegt minister Patijn in deze Memorie, clat onze zakelijke posilie in de wereld zoowel waarborg als beweegreden zal zijn voor het streven naar een goede verstand houding tot Duitschland, evenals tol andere mogendheden. Met voldoening heeft de regeering geconstateerd, dat dit streven ook aan Duitsche zijde beslaat, waarvan de jongste rede van den Rijkskanselier nog een bevestiging heeft gegeven. Dat er tusschen ons land en België militaire afspraken zouden bestaan, of dat hieraan gedacht zou worden, ontkent de minister ten stelligste. Ook met dit land leven wij in de beste verstandverhouding, maar dat beteekent nog heelemaai niet, dat er sprake van militaire samenwerking lusschen beide landen zou zijn. De kwesties, die er nog tusschen beide landen bestaan, zullen naar alle verwachting in een sfeer van vriendschap opgelost kunnen worden. De Spaansche kwestie staat thans in het brandpunt van de politieke belangstelling. De jongste overwin ningen van generaal Franco hebben de weegschaal vrijwel in zijn voordeel doen doorslaan, zoodat vrijwel nie mand meer gelooft aan een uiteinde lijke overwinning van de Republikei nen. Dat Frankrijk te elfder ure nog te hulp zou komen is een illusie gebleken. Intusschen heeft de Spaansche oorlog door den loop der dingen, de politieke verhoudingen duidelijker geaccentueerd. Nadat Berlijn het noodig had geoordeeld ongevraagd te verklaren dat het aan de zijde van Rome zou staan, ingeval van ernstige meeningsverschillen, heeft Londen nog eens onderstreept dat Frankrijk's vitale belangen niet straffeloos zullen kunnen worden aangerand. De politieke verhoudingen zijn tegelijk verward en toch ook duide lijker dan tevoren. "Want door de verklaringen, die in een ongewone hoeveelheid in de laatste dagen van het politiek firmament zijn geregend, heeft men eenigszins kunnen vast stellen aan welke zijde dit of dat land zal staan bij een eventueel ernstig conilict. dat meer dan ooit onver mijdelijk schijnt, ondanks de verkla ring van eigenlijk alle vooraanstaande politiki en staatshoofden, dat zij niets liever wenschen dan den vrede te bevorderen. Men heeft tevergeefs gewacht op een formuleering van de ltaliaansche eischen, die zich voor namelijk, tenminste wat uit de pers- commeutaien bleek, bepalen tot Tunis. Wel heeft men iri Italië ver klaard, dat de ltaliaansche vrijwilli gers niet eerder uit Spanje terugge roepen worden, dan dat de zege van Franco definitief zal zijn. Daarop is het antwoord gekomen van Chamberlains verklaring, dat Engeland niet zal gedoogen dat Frankrijk in zijn vitale belangen wordt aangetast, en dat liet in een dergelijk geval kan rekenen op de Engelsche strijdkrachten. Dal Italië verrast zou zijn door deze verklaring van Cbamberlain, wordt ten stelligste tegengesproken. Lord Perth, de Britsche gezant te Rome, heeft een onderhoud met Ciano gehad, waarin de laatste verklaart dat de stellingen, die Gayda geponeerd had betreffende de ltaliaansche vrijwilligers in Spanje, geheel voor diens eigen rekening waren Hoewel men de beweringen van Gayda niet op een lijn moet stellen met het standpunt der ltaliaansche regeering, zullen er toch wel zeer veel punten van overeenkomst be staan. Derhalve is hel niet van be lang ontbloot even te releveeren wat Gayda dezer dagen schreef. „In de eerste plaats" aldus Gayda „vluchten thans groote atdeelingen van het leger der roode troepen over de Fransche grens." Deze zullen zoo spoedig mogelijk gedemobiliseerd moeten worden. In de tweede plaals ziel Signor Gayda een gevaar in de aanwezigheid van de leden der vroegere roode regeering in Frank rijk. „Hun verblijf in dat land is verdacht. Tenslotte wordt de eisch gesteld dat de kunstschatten, schil derijen, edelgesteenten e.d die reeds naar Frankrijk zijn overgebracht, teruggegeven worden. Palestijnsche conferentie begonnen. Voordat de offieieele opening plaals had, heeit Chamberlain de gedele geerden ontvangen. Kort daarna zijn in St. James Palace de besprekingen begonnen tusschen de Britsche regeering en de afgevaardigden van den Moefti, alsmede van de omlig gende Arabische staten. Weldra kwam het tot moeilijk heden en vlotten de besprekingen niet al te best meei deze moeilijk heden zijn voornamelijk gerezen lusschen de Arabische afgevaardigden onderling. Het heeit er allen schijn van dat de wensch van de Brilsche regeering die Chamberlain in zijn welkomst woord vertolkte, n.1. dat de onder handelingen zouden geschieden in volkomen openhartigheid, om zoo doende tot een definitieve oplossing te komen van dit zeer moeilijke vraagstuk, niet in vervulling zal gaan. Maar de conferentie is nog niet gesloten, terwijl de verschil lende partijen een voor een aan Chamberlain verklaard hebben, dat zij niets liever hebben, dan dat een spoedige oplossing gevonden mag worden.

Krantenbank Zeeland

Ierseksche en Thoolsche Courant | 1939 | | pagina 1