WAARIN OPGENOMEN DE IERSEKSCHE EN THOOLSCHE COURANT NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN Versterking Luchtmacht Vrijdag 13 Januari 1939. No. 2 Zes en vijftigste jaargang Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St-Maartensdijk, Stavenisse, St-Annaland en Oud-Vossemeer UITGAVE FIRMA J. M. C. POT. THOLEN - TEL. INTERC. 16 - POSTREK. 1043 onzer MIJHHARDTJES' THOOLSCHE COURANT )it blad verschijnt eiken frijdag. Prijs per kwartaal '0,80; met Geïllustreerd iondagsblad ƒ1,375, franco ier post ƒ1,05 -j- 15 cent lisp. kosten. Advertentiën van 1 tot 4 regels 75 ct.iedere regel meer 175 ct. Grootte der letters naar plaatsruimte. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering. PUBLICATIEN. DIENSTPLICHT Uitspraken inzake vrijstelling De Burgemeester van Tholen brengt ter algemeene kennis, dat ;en uitspraak op een aanviaag om vrijstelling van den dienstplicht, welke uitspraak is gedagteekena Januari 1939, ter secretarie van leze gemeente voor een ieder ter inzage is gelegd. Voor verdere bijzonderheden raad plege men de aanplakborden. Gemeentelijke Arbeidsbemiddeling verleent kosteloos haar tusschen- komst bij vraag en aanbod van werkkrachten, dienstpersoneel, e. d. Gevraagd12 Een nette dagdienstbode, tegen nader overeen te komen loon. Inlichtingen Bureau Arbeidsbe middeling. Nog nooit is er zooveel geschermd met de leus: wie den vrede wil, bereidde zich voor op den oorlog, als in onzeu tijd. Het is een vaag teelten. Vooral het luchtwapen wordt in alle landen versterkt; en de lucht beschermingsoefeningen hier te lande wijzen er op, dat ook onze overheid een open oog heeft voor het gevaar, dat ons land vanuit de lucht bedreigt. In dit verband vragen velen in den lande zich af, hoe het metdeNeder- 'andsche luchtmacht is gesteld; en an moet ons de bekentenis van et hart, dat daaraan nog veel, zeer eel te verbeteren valt. Dit is wel overtuigend gebleken uit de oordracht, die dr. W. K. H. Feuil- eteau de Bruijn, oud-kolonel, dezer Idagen heeft gehouden voor de Alge meene Vereeniging van Neder- landsche Reserveofficieren. Daarin bepleitte hij o.a. den opbouw van een sterke luchtmacht, die geleidelijk zou moeten worden opgevoerd tot ongeveer 025 vliegmachines, met een kern van 270 bombardementsvlieg tuigen in de eerste linie en 180 in de tweede linie. Hierbij zij opge merkt, dat België thans 700 vlieg tuigen bezit. Met het oog op onze zelfstandig- heidspolitiek is een dergelijke lucht vloot alleen niet overdreven, doch zelfs hoogst noodzakelijk. Al mogen wij dan ook nog zoo vrede lievend gezind zijn wij moeten er bijtijds zorg voor dragen, dat een eventueel gewapend conflict, dat velen voorzien, ons niet onvoorbereid vindt. Het heeft volstrekt geen zin ons te verhelen dat wij, bijvoorbeeld in geval van een oorlog tusschen Duitsch- land en Engeland, in een weinig benijdenswaardige positie zullen ver- keereneen positie, die nog veel hachelijker zal blijken te zijn dan in den wereldoorlog, tengevolge van de vorderingen welke de techniek heeft gemaakt op het gebied van de strijd middelen, en wel meer speciaal wat het betreft de strijdmiddelen in de lucht. Deze vooral zijn het, die een land als Nederland, omringd door oorlog voerende mogendheden, te duchten heeft en waartegen het zich dus dient te wapenen. Is het wel zoo zeker, dat de luchtvloten dier mogend heden de neutraliteit van het Neder- landsche grondgebied zullen eer biedigen Dit is een vraag, welke nooit geheel bevestigend zal kunnen worden beantwoord. Veel zal af hangen van de omstandigheden. Doch wanneer zich dan het geval mocht voordoen, dat een der beide partijen zich op het standpunt stelt: „Nood breekt wet", moet onze luchtmacht in staat zijn, daartegen krachtdadig stelling te nemen. Duitschland heeft zich bereid ver klaard de neutraliteit der lage landen te garandeeren, naar dr. Feuilleteau de Bruyn opmerkte en het groote nabuurland heeft groot belang bij die van allerlei aard verdrijft U snel en zeker met Koker 12 stuks 50 cl, Proefdooi/e 3 stuks 10 ct. 11 neutraliteit, aangezien daardoor het kwetsbare Roergebied wordt be schermd. Immers, daartoe gedwongen door de Nederlandsche neutraiiteit, zullen, bij een Duitsch-Engelschen oorlog, de Engelsche luchteskaders den grooten omweg om Nederland heen moeten maken, willen zij het Roergebied kunnen bereiken, dan wel van Noord-Frankrijk uit moeten ageeren. Daar de werkingssfeer van massa- aanvallen van bombardementsvlieg tuigen wordt geschat op 800 kilo meter, biedt de eerste route, als ge volg van den afstand, weinig kans van slagen. Dit verklaart gemakkelijk, waarom Duitschland er belang bij heeft dat Nederland neutraal blijft. In rechte lijn zou een Engelsche aanval overrompelend kunnen werken. Van Engelsch standpunt bezien is er ook alles voor te zeggen, dat Nederland buiten het conflict blijft; want, indien de Duitsche legermacht goedschiks of kwaadschiks het Neder landsche grondgebied bezette, zou dit niet meer of minder beteekenen dan dat Schotland en het Westen van Engeland aan de aanvallen der Duitsche luchtmacht zouden zijn blootgesteld. Met dit feit voor oogen kan ook de leek gemakkelijk begrijpen dat in geval van den uitersten nood van een der beide partijen de Neder landsche vliegvelden en havens een zoo begeerlijk bezit vormen, aange zien zij een beslissende rol zouden kunnen spelen, dat alle andere over wegingen hiervoor moeten wijken. Schending van de neutraliteit is een zwaar vergrijp tegen de gangbare begrippen, doch wie kan voorspellen wal een in het nauw gedreven, oor logvoerend land zal doen, als het geen anderen uitweg ziet? Dit is echter zeker, dat hoe beter onze eigen luchtvloot in staat zal zijn om in een dergelijk geval een ernstig woord mee te spreken, hoe meer de oorlogvoerenden, onverschillig wie dit zijn,daarmede rekening zullen hebben te houden. En dit moet voor ons een reden zijn om te zorgen, dat onze luchtmacht inderdaad zoodanig moet zijn, dat een eventueele vijand ze niet, figuurlijke gesproken, met een minachtend gebaar terzijde kan schuiven Nadruk verboden De Landmacht jubileert. Voor de Koninklijke Landmacht was het Maandag een gewichtige dag. Dien dag toch werd door het geheele land in tal van garnizoenen het feit herdacht, dat 125 jaar geleden na den terugkeer van Oranje in ons land en het uitroepen van onze onafhan kelijkheid, ter verdediging van de pas verworven vrijheid 25 legerkorp sen werden opgericht, die den grond slag vormden van de Nederlandsche weermacht, zooals deze thans ge worden is. In de betreffende 25 gar nizoenen werd dit jubileum met groote opgewektheid gevierd. Aller wegen weerklonken de feestmarschen en de regimenten hebben gewed ijverd in het aanbrengen van kleu rige en feestelijke versieringen, eere poorten enz. In den avond van den feestdag hield de commandant van het Veldleger, luitenant-generaal J. J. G. baron van Voorst tot Voorst een belangrijke radiorede, waarin hij de beteekenis van de landmacht voor de verzekering van ons vaderland uiteenzette en haar vergeleek bij een schild, dat ons moet beschermen tegen hetgeen ons zou kunnen be dreigen eD een zwaard van gerech tigheid in handen der overheid. Rondom Soestdijk. Van al de jubileerende garnizoenen was het Amersfoort, dat het voorrecht genoot twee leden van het Vorstelijk Huis bij de feestelijkheden aanwezig te zien. En meer nogeen van hen er zelfs actief aan te zien deelnemen. In het kader van de feestelijkheden had het Amersfoortsche garnizoen namelijk een cross-country op touw gezet, waaraan ook Z. K. H. Prins Bern hard deelnam en die gedeeltelijk ook door Prinses Juliana werd bijge woond. Voor den Prins zal het zeker een voldoening zijn geweest na zijn lessen aan de Amersfoortsche Rij school als derde uit dezen wedstrijd van „vaklui" te voorschijn te komen. De afgeloopen dagen brachten nog ander nieuws u t Soestdijk. De be handelende geneesheer van Prinses Beatrix verstrekte een bulletin, waarin hij mededeelde, dat de kleine Prinses op 24 December door hem is gevac cineerd. Het proces is goed verloopen en na enkele dagen koorts te hebben gehad, is zij thans weer volkomen gezond Het bulletin besluit met de mededeeling, dat Prinses Beatrix zich lichamelijk en geestelijk zoo goed ontwikkelt als men op haar leeftijd mag wenschen. Nog meer vliegtuigorders. Na de mooie bestelling van de Fransche regeering voor Koolhoven is thans ook Fokker m'et een regee- ringsopdracht verrast, echter niet met een buitenlandsche, doch met een order van het Nederlandsche Departement van Defensie, dat bij deze fabriek twintig lesviiegtuigen van het type S 9 bestelde. Een tweede order, die, boswel kleiner in omvang, nog belangrijker is, omdat zij een nieuwen koers in de materieelvoor- ziening der Nederlandsche lucht macht beteekent, plaatste Defensie in het buitenland, en wel voor de eerste maal in Duitschland. Het be treft drie Focke Wulfvliegluigen van het type FW 58, de z.gn, „Weihe", die bij de vliegopleiding van de lucht vaartbrigade te Soesterberg dienst zullen doen. Dit is de eerste maal, dat Nederlandsche militaire vlieg tuigen in het buitenlend worden aan geschaft. De Tromp op de oefenreis. Van de werf Wilton-Feijenoord te Schiedam is Hr. Ms. flottieljeleider Tromp Maandagmorgen voor een groote oefenreis naar de Middelland- sche Zee vertrokken, die tevens be doeld is als vlagvertoon, Het schip is te Schiedam grondig opgeknapt, zoodat hel nu weer geheel in orde is voor zulk een lange reis. Dat deze jaarlijkscke oelenreizen steeds naar buitenlandsche wateren worden on dernomen, vindt zijn oorzaak hierin, dat het weer op de Noordzee in den winter te ruw is voor het houden van oefeningen. De havens, die de Tromp officieel zal bezoeken zijn Lissabon, Messina, Istanboel, Athene, Dubrovni, Venetië, Villefranche en Bordeaux. Na deze oefenreis zal de Tromp nog eenigen tijd in het moe derland blijven, om in Augnslus naar Indiö te gaan. Deze reis zal via Amerika worden gemaakt. Het ligt in de bedoeling, dat de Tromp op 31 Augustus te New York zal zijn, waar de Nederlandsche kolonie dan in verband met den verjaardag van H. M. de Koningin een groot feest zal organiseeren. De tomatencampagne heeft succes. Toen de regeering dezen zomer besloot de Nederlandscho tomaten- kweekers te steunen door het aan zienlijke overschot aan tomaten, dat anders vernietigd zou moeten worden, uit de markt te nemen en te laten inblikken als soep, die tegen lagen prijs als massa artikel in den handel gebracht zou worden, was het na tuurlijk de vraag, of het Nederland sche publiek „er aan" zou willen, of deze poging de tomaat tot volks- voedsel te maken, zou slagen. Dit nu is thans geen vraag meer. Terwijl de campagne nog geen twee maanden aan den gang is, is al gebleken, dat het een volledig succes wordt. In dezen korten tijd zijn van de 4Y2 millioen blikken, die het Centraal Bureau voor de Veilingen bij een drietal fabrieken heeft laten aan maken, reeds 1.600.000 verkocht, zoodat de voorraad waarschijnlijk op zal zijn, voordat het nieuwe seizoen is aangebroken. Wanneer nu dit succes van regeeringssoep voor de verschillendeconservenfabrikan ten een aansporing is, meer tomaten te verwerken en in den handel te bren gen, zal de hulp der regeering niet meer noodig zijn en zal dit kostelijke Nederlandsche' product vanzelf in ruimer mate dan vroeger het geval was zijn weg onder de Nederlandsche verbruikers vinden. Men mag dus hopen, dat de regeeringspropaganda voor de tomaat als volksvoedsel tot een blijvend grooter verbruik van deze gezonde vrucht zal leiden. Op het oogenblik, dat deze regels worden geschreven, ver toeven Chamberlain en Halifax te Rome om met Mussolini de besprekingen te hebben, die van zoo groot belang voor de toe komst van Europa kunnen zijn. Nog kan niet worden gezegd, of het resultaat van deze be sprekingen rust of onrust voor ons werelddeel zal beteekenen. Vast staat echter, dat slechts Mussolini het antwoord op deze vraag zal kunnen geven. Het bezoek van de Engelsche staatslieden aan den duce staat, ook al legt men daarin Londen en Parijs liever niet den nadruk op, geheel in het teeken van de Italiaansche eischen ten aanzien van Dzjiboeti, Tunis, het Suezkanaal. Zelfs het onderwerp „Spanje" is vergeleken met de nieuwe door Rome opgeworpen vraagstukken van minder belang. Spanje, dat st^at reeds maanden lang vast, zal Europa niet meer tot den oorlog kunnen brengen. Van deltaliaansch-Fransche kwestie kan dit echter nog geenszins gezegd worden. Vast staat, dat Frankrijk tot geen territoriale concessies wil overgaan en dat Londen de Fransche houding volkomen goedkeurt. Dit blijkt wel uit het communiqué, dat werd uit gegeven na het korte onderhoud, dat Chamberlain en Halifax op hun doorreis naar Rome te Parijs met Daladier en Bonnet hadden. Dit communiqué spreekt van de alge meene gelijkheid der opvattingen, welke tevoren was vastgelegd tus schen de beide regeeringen. Waartoe men te Parijs wellicht bereid is, zijn enkele concessies van ondergeschikt belang: stichting van een vrijhaven in Dzjiboeti voor Italië verkoop van den spoorweg van Dzjiboeti naar Addis Abeba, opname van Italië in den raad van beheer van de Suez-kanaal-maatschappij. De groote vraag blijft echter, of Mussolini met deze tegemoetkomingen tevreden zal zijn en zoo niet, of zijn territoriale eischen den steun van Berlijn genieten. Is dit laatste het geval, dan zal Europa in 1939 een nog gevaarlijker crisis beleven, dan in September van het vorige jaar. Eenige staatslieden, b.v. de Zuid- Afrikaansche minister van Defensie Pirow, die zooals bekend onlangs verschillende EuropeeSche hoofd steden bezocht en dus over bepaalde inlichtingen zou kunnen beschikken, hebben zulks voorspeld. Maar zoo lang het resultaat van Chamberlains besprekingen nog niet vaststaat, is liet overbodig zich aan een te groot pessimisme over te geven. Wanneer Miïnchen iets goeds heeft bedacht, is het wel het bewijs, dat de volkeren van Europa den oorlog niet wenschen. En daarmee zal ten slotte ook Mussolini rekening moeten houden. Hij kan er immers niet op rekenen, dat hij zjjn vérstrekkende eischen tegenover Frankrijk op on bloedige wijze ingewilligd kan krijgen evenals Hitier de zijne ten aanzien van Tsjechoslowakije te Miïnchen. Het Fransche volk legt op het oogen blik een groote eensgezindheid aan den dag, een eensgezindheid, waar van overigens de verdienste aan Mussolini toekomt en deze stelt de Fransche regeering in staat tegen over Italië een krachtige houding aan te nemen. De houding van Amerika. Een andere ongunstige factor is voor Mussolini de houding, die op het oogenblik door de Vereenigde Staten tegenover de totalitaire staten wordt ingenomen. De groote rede van Roosevelt heeft voor zoover zij betrekking had op de buitenlandsche politiek van het Witte Huis wel zeer weinig critiek verwekt en daaruit mag men conclu- deeren, dat het Amerikaansche volk deze politiek ten volle goedkeurt. Mussolini weet nu, dat indien hij werkelijk bereid is een oorlog te riskeeren om zijn plannen ingewilligd te krijgen, Engeland en Frankrijk minstens genomen den moreelen en economischen steun zouden genieten van de United States. Ook dat zal hem tot inschikkelijkheid moeten manen. De Spaansche kwestie. Naast de Fransch-Ilaliaansche kw estie, vormt Spanje een onderwerp der besprekingen te Rome. In dit vraagstuk zal Chamberlain aan Mus solini bepaalde voorstellen doen en het is niet onmogelijk, dat de duce daaraan een willig oor zal leenen. Ook het laatste offensief van Franco heeft aan de nationalisten nog niet de beslissende overwinning gebracht. De Spaansche burgeroorlog duurt lang, veel te lang naar den zin van Mussolini, die in dezen strijd groote middelen heeft geinvesteerd in de hoop op een snelle beslissing. Bovendien schijnt ook in het achterland van Franco geen rust te heerschen. Men krijgt zelfs den indruk, dat achter het front een revolutie wordt voorbereid, die voor de Italianen een ongunstig verloop zou kunnen hebben. Dit zou voor den duce aanleiding kunnen zijn, het Spaansche avontuur op de voor hem best mogelijk wijze te liquidee ren. Londen zal hem daarbij onge twijfeld behulpzaam zijn en mede werken aan de vestiging van een regime in Spanje, dat de buitenland sche invloeden in het land uilscha- kelt en waarbij beide partijen zich neer zouden kunnen leggen Het is waarschijnlijk niet toevallig, dat men

Krantenbank Zeeland

Ierseksche en Thoolsche Courant | 1939 | | pagina 1