AARIN OPGENOMEN DE IERSEKSCHE EN THOOLSCHE COURANT
F3SS nieuwsblad voor het eiland tholen
MTENLAJf
rijdag 30 September 1938.
No. 39
Zes en vijftigste jaargang
UITGAVE FIRMA J. M. C. POT. THOLEN - TEL. INTERC. 16
én Land,
Eén Volk,
Eén Plicht!
Dampo geneest alle verkoudheden
dankbetuiging van de
Koningin.
THOOLSGHE COURANT
dagsblad ƒ1,375, franco Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St-Maartensdijk, Stavenisse, St-Annaland en Oud-Vossemeer
post ƒ1,05 -f 15 cent
kosten. 1 HTn A\/I7 FID1V/IA T AJ P DAT TUA1 CM TC1 INITCDf1 IA POSTREK 1043 PrlJ8vernlinderin8
Advertentiën van 1 tot 4
regels 75 ct.; iedere regel
meer 175 ct. Grootte der
letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke
PUBLICATIEN
urgemeester en Wethouders van
0 1 e n maken bekend dat tegen
derdag 6 Oct. a.s. gelegen-
1 bestaat tot aangifte voor ruiming
privaatputten.
den voormiddag van dien dag
en scherven enz. door den reini-
jsdienst worden opgehaald,
holen, 29 September 1938. 11
M. de Koningin, zeer getroffen
de buitengewoon groote belang-
llng en het medeleven bij de her-
king van het 40 jarig regeerings-
leum, wenscht aan alle instellingen
eenigingen en particuliere personen,
wel hier te lande als in Nederlandsch-
Suriname en Curapao, alsmede
het buitenland, haar oprechten dank
betuigen voor de aangeboden geluk-
ischen, aangezien het uitermate
ote aantal het niet mogelijk maakt,
alle gelukwenschen afzonderlijk
er Majesteits dank over te brengen.
1 V(
otA
rei 6,
ion
0
buistere welken trekken zich samen
ven ons werelddeel, boven de ge
ile wereld. Dag aan dag slaan
lioenen met angst in het hart den
lilleken horizon gade, waar het
lerende onweer zich aankondigt
ar onheilspeillende bliksemflitsen.
Wij weten nog niet, naar welke
e"fle de schaal zal overslaan, naar
van den Vrede of naar die van
Oorlog. Wij allen hopen het
stedoch velen vreezen het laatste.
hiervan zijn wij ons evenwel allen
Brl i volle bewuster dreigt gevaar,
dit gevaar moeten wij ouder de
jen zien. Het werpt zijn schaduwen
eejoruit, en niemand kan deze hache-
afte teekenen misverstaan.
Welnu in deze omstandigheden
jk jeten alle Nederlanders één zijn.
Ie onderlinge geschillen moeten
jken voor dit ééne groote doel,
iarvoor alle andere overwegingen
aeten wijken het heil van ons
derland
Thans geen partijen meer, geen
rtijtwisten, geen rechts, geen links,
en rood, geen zwart, maar Neder-
iders, Nederlanders, zonder meer
ïar ook niets minder. Nederlanders,
e zich eensgezind om onze vlag,
n onze regeering, om ons vorsten-
lis scharen, vastbesloten om, indien
t noodig mocht zijn, onze rechten
ons grondgebied te verdedigen.
Eén Volk Eén Land Eén
ichtDe plicht om allen, als bur-
irs van eenzelfden stam, op te
imen voor de eerbiediging van onze
ag, die vrij en fier wappert over
is vaderland, onze koloniën, op alle
ereldzeeën
O, wij hopen allen, dat de geesel
ldpn den oorlog ons en de geheele
ereld bespaard zal worden, dat wij
ien herhaling en hoeveel vreese-
ker vorm ditmaalzullen be
ven van de angstjaren 1914—1918.
och wij moeten op alles voorbereid
h jn. Ook op het ergste. En daarom
het een dringende plicht, dat wij
ri|in alle veeten, alle tegenstellingen,
len onderlingen strijd, het zwijgen
pleggeri, om ons vast aaneen te
uiten, met den ijzeren wil de alge-
leene belangen van ons land, en
ie alleen, te dienen en te verdedigen.
Geen scheuring, hoe gering ook,
8
bij groot en klein, snel en radicaal. Groote doos 30 ct. Bij Apoth. en Drog
mag zich in onze gelederen vertoonen,
geen wanklank mag zich laten hooren.
Volk van Nederland! Wij vertrou
wen en wij bouwen op U, op U allen,
zonder onderscheidwij weten, dat
deze groote gedachte in U allen leeft
en dat gij in deze uren des gevaars
zult instemmen met en U zult ge
dragen naar de leus; die de kracht
van een volk belichaamt.
Eén Land, Eén Volk, Eén Plicht
Grensversterking.
Het steeds dreigender aanzien van
het conflict in Midden Europa heeft
het eene land na het andere genoopt
tot het nemen van militaire voor
zorgsmaatregelen. Ook ons land met
zijn lange, open Oostgrens langs het
land, dat bij een eventueele uitbar
sting in ieder geval tot de oorlog
voerende partijen behoort, heeft aan
die noodzaak niet kunnen ontkomen.
De regeering heeft reeds de noodige
maatregelen tot versterking der grens
troepen genomen. De grenstroepen,
welke reeds onder de wapenen waren,
liggen thans de grenzen opgesteld,
terwijl versterkingen werden opge
roepen. Dezen versterkingen werden
opgeroepen. Deze versterkingen zijn
echter uitsluitend gerecruteerd uit
de oudere lichtingen. Zij betreffen
troepen van verschi lende wapens,
voornamelijk infanterie en luchtdoel
artillerie. In hoofdzaak zijn voor deze
versterking bewoners van de grens
streken opgeroepen.
Niet hamsteren I
Een direct uitvloeisel van de aller
wegen stijgende spanning en de toe
nemende vrees, dat ook ons land bij
een gewapend conflict betrokken zou
kunnen worden, is het opslaan van
voedselvoorraden door particulieren.
Deze geheel door eigenbelang inge
geven houding tegenover komende
moeilijkheden is thans reeds weer
allerwegen waar te nemen. In de
steden en op het platteland wordt
al weer drua gehamsterd. De levens
middelenzaken komen handen te kort
om al de bestellingen uit te voeren,
tot na het sluitingsuur staan tal van
winkels nog vol met koopers, alle
levensmiddelen en ook andere arti-
die maar eenigszins duurzaam zijn,
worden in groote hoeveelheden dodr
verontruste huisvrouwen opgekocht,
dat degenen die het hoofd koel weten
te houden en niet toegeven aan deze
plotseling aanstormende angstgolf,
hun normale bestellingen dikwijls al
niet meer uitgevoerd kunnen krijgen,
Laten de hamsteraars er zich toch
eens rekenschap van geven hoe.
strijdig met de belangen van de ge
meenschap hun optreden is. Zij, die
tot dergelijke inkoopen op groote
schaal in staat zijn, zijn juist degenen
die prijsverhoogingen welke een
oorlog onvermijdelijk met zich mede
brengt, het best zouden kunnen dra
gen. Door hun inkoopen werken zij
de prijsopdrijving in de hand en
leggen, zichzelf beveiligend tegen
materieele zorgen, den dubbelen last
van deze zorgen op de schouders van
de minst kapitaalkrachtigen.
Het is zeer te hopen, dat de regee
ring, wanneer blijkt dat breede krin
gen der bevolking zich in dit opzicht
geen rem weten aan te leggen, ter
stond krachtige maatregelen zal
nemen, teneinde te verhinderen, dat
de armsten van het volk weer in
letterlijken zin het gelag krijgen
te betalen. Van het nog verachtelijker
bedrijf dergenen, die voorraden op-
koopen om ze later, als de prijzen
gestegen zijn, met grooter winst van
de hand te zetten, spreken wij hier
nog niet eens. Voor dezulken is geen
enkele verontschuldiging te vinden
en het strengste optreden tegen der
gelijke parasieten in de samenleving,
die er helaas toch altijd nog zijn, is
maar juist krachtig genoeg. Wij ver
trouwen, dat onze rogeering ook voor
deze uitwas van menschelijke bere
kening bijtijds zal waken. De mobili
satiejaren van 1914—'18 zijn voor
ons land in dit opzicht een harde
leerschool geweest en het is te hopen,
dat misstanden als toen zijn voorge
komen, een tweede maal vermeden
zullen kunnen worden.
Onze kaasexport bedreigd.
Terwijl de toestand in het alge
meen al een weinig opwekkend beeld
vertoont, dreigen voor den zuivel
handel in het bijzonder nog sombere
vooruitzichten. Men maakt zich nl.
in de kringen van onze zuivelindustrie
ernstige zorgen over den kaasexport
naar België.
De Belgische regeering heeft een
verordening uitgevaardigd, waarbij
de invoer van een aantal artikelen
afhankelijk wordt gesteld van een
invoervergunning. Onder die artikelen
bevindt zich ook „harde of halfharde
gegiste kaas''. Dit is van zeer groote
beteekenis voor onze handelsbetrek
kingen met België en voor onze
zuivelindustrie.
Van Belgische zijde wordt welis
waar verklaard, dat deze maatregel
niet genomen is om onzen kaasexport
te treffen, doch slechts om aan eenige
misstanden in den invoerhandel een
einde te maken. In Nederlandsche
zuivelkringen vreest men echter, dat
het er mee gaan zal als met de
Belgische maatregelen nopens den
invoer van boter en melkproducten,
die ook in zuiver protestionisme zijn
ontaard.
Mocht deze vrees bewaarheid wor
den, dan zou dit de nekslag zijn
voorden Nederlandschen zuivelexport
Van de 22.7 millioen kg. kaas die
België in 1937 invoerde, kwam niet
minder dan 19 2 millioen kg of 87%
uit ons land Een Belgische maatregel
tegen de kaas zou dus practisch
geheel tegen den Nederlandschen
kaasexport gericht zijn.
En dat deze slag werkelijk een
genadeslag zou zijn, wordt duidelijk,
als men bedenkt, dat de Belgische
markt ruim 34 van den geheelen
Nederlandschen kaasexport uitmaakt.
Staking onder tewerkgestelden.
Bij de werkzaamheden voor de
omlegging van de Aa onder de ge
meente Aarle-Rixtel, welke onder
leiding van de grondmaatschappij
voor het waterschap de Aa in werk
verschaffing worden uitgevoerd, is
een conflict uitgebroken, waarbij
ruim 700 man zijn betrokken. Twee
honderd tewerkgestelden uit Den
Bosch gingen in staking, omdat een
wijziging in het ploegenstelsel was
gebracht. Zij wisten de overige
arbeiders zoodanig te bewerken, dat
ook dezen in staking gingen. Bij een
en ander deden zich echter geen
ongeregeldheden voor.
L
In een atmosfeer, die tot het
uiterste geladen was, heeft Hitier zijn
rede uitgesproken, aangehoord door
millioenen menschen, niet slechts in
het eigen land, maar in de geheele
wereld. Ondanks de felheid en heftig
heid zijner rede, waarin menige
bittere en scherpe beschuldiging aan
het adres van President Benesj en de
na-oorlogsche diplomatie der Wes-
tersche mogendheden werd uitgespro
ken, kan men na de beëindiging slechts
met een zucht van verlichting con-
stateeren, dat niet alleen niets onher
stelbaars werd gezegd, doch zelfs
drie concrete punten tot de wereld
worden gericht, welke de hoop weer
doen stijgen, dat het op het laatste
monent toch nog mogelijk zal zijn
een wereldramp te vermijden en het
Tsjechoslowaaksche probleem langs
den weg van gemeenschappelijke
internationale samenwerking op te
lossen.
De drie bedoelde belangrijke pas
sages in Hitiers rede, waarin de over
dracht van het Sudetenduitsche gebied
voor 1 October werd geëischt,
behelzen
1. Het aanbod om in plaats vaneen
bezetting der opgeëischte gebieden
door Duitsche troepen, het „Brit-
sche legioen" met deze taak te
belasten ter handhaving van de
orde en veiligheid.
2. De toezegging, welke in het Duit
sche memorandum aan Praag
ontbrak, dat Duitschland, nadat
Praag alle minderheden- probleem
zal hebben opgelost, bereid is het
resl-land te garandeeren.
3. De voor vele naburen van Duitsch
land zeer belangrijke verklaring,
dat met de inwilliging der ge-
biedsherziening in Bohemen
Duitschlandsterritoriale in Europa
vervuld zijn.
Mogelijkheid tot verdere
onderhandelingen
Hitier heeft met zijn rede de deur
voor verdere onderhandelingen dus
geenszins toegeworpen, integendeel
haar wijder opengelaten dan
iemand had durven verwachten.
Natuurlijk is het geen tijd om zich
aan voorbarig optimisme over te
geven. De hartstochten in Europa over
Tsjechoslowakije zijn nu eenmaal te
hoog opgelaaid, dan dat reeds alles
pais en vreê zou zjjn.
Zoo overheerschend zijn deze drie
punten, welke uit Hiïlers rede kunnen
worden gelicht, dat het wellicht het
beste is felle, vaak onbeheerschle,
zij het ook vaak gemotiveerde be
schuldigingen aan het adres van de
regeering van Praag en de politiek
der Westersche democratieën, in een
beschouwing over de politieke waarde
dezer rede stilzwijgend voorbij te
gaan.
Wanneer men na het aanbooren
van het rhetorisch zeker knap betoog
resumeert, wat Hitier eigenlijk heeft
gezegd over het vraagstuk, hetwelk
thans aan de orde is, dan kan men
zich niet onttrokken aan do gedachte,
dat ook op de basis van zijn voor
stellen, zooals deze thans zijn aange
vuld, een oplossing binnen het bereik
der mogelijkheden ligt. Vooral nu
Hitier zich bereid heeft verklaard,
het Saarplebisciet voor de regeling
der Sudetenduitsche gebieden als
basis te nemen, dat hij bereid is een
internationale commissie toezicht te
laten houden op plebiscieten, welke
in de gemengde districten gehouden
zullen worden.
En ten slotte, dat ook op aandrang
van Chamberlain een internationale
commissie bij het trekken der nieuwe
grenzen een woord zal mogen mee
spreken, moet bij menigen objectieven
beoordeelaar toch wel automatisch
de vraag doen rijzen, waar het dan
nog aan zal kunnen haperen, nu de
Tsjechische regeering de vorige week
in beginsel er reeds in toestemde de
Sudetenduitsche gebieden aan het
rijk af te staan.
Langer uitstel mogelijk
Al is dan Duitschland tot bepaalde
concessies bereid gebleken, vast staat
wel, dat thans voor a.s. Zaterdag
een bevredigende oplossing zal
moeten zijn gevonden. Na 1 October
zal geen dag uitstel meer worden
geduld, verklaarde Hitier en het is
duidelijk, dat hij dit ook meende.
Gezien de dingen, welke zich op
het oogenblik in Bohemen afspelen,
is deze eisch wel begrijpelijk.
Reeds 214.000 Sudetenduitschers
zijn volgens Hitier het Rijk binnen
gevlucht. De mogelijkheid bestaat,
dat Sudetenduitschers het bevel
krijgen op Duitschers te schieten.
Dat is inderdaad een toestand, die
moeilijk houdbaar genoemd kan
worden.
Wordt er voor I October geen
oplossing gevonden, dan is Duitsch
land tot het uiterste bereid. Hitier
verklaarde: „Ik ga mijn volk voor
als eerste soldaat en achter mij, de
wereld moge het weten, marcheert
mijn volk." En dr. Gübbels voegde
daaraan toe„Ons volk zal, indien
U ons roept, hard en vastbesloten
voor den strijd aantreden en de eer
van de natie tot den laalsten adem
tocht verdedigen. Dat beloven wij en
God helpe ons."
Chamberlain's rede.
Deze laatste eisch nu wordt in
Praag en ook in Londen en Parijs
voor onrechtvaardig gehouden, Praag
heeft dan ook reeds het Duitsche
memorandum absoluut en onvoor
waardelijk van de hand gewezen. En
ook Engeland en Frankrijk zijn van
meening, dat het Duitsche memo: an-
dum vér uitgaat boven het te Godes-
berg overeengekomene, dat door
Praag aanvaard was.
Chamberlain heeft daar in zijn
radiorede, die door evenveel milli
oenen als Hitiers rede is gehoord,
geen geheim van gemaakt. Londen
wil alsnog onderhandelen, maar
Duitschland zal geen geweld mogen
gebruiken, noch voor, noch na 1
October.
Londen is dan bereid garant te
blijven voor de uitvoering van het
geen tusschen Berlijn en Praag
eventueel zal worden overeengekomen
Tot verdere concessies aan Duitsch
land is men evenwel in Londen en
Parijs niet bereid. Het gaat thans
voor Engeland niet alleen meer om
de Tsjechoslowaaksche kwestie. Voor
Engeland is de hoofdzaak, dat ge
schillen op vreedzame wijze worden
geregeld en niet door vreesaanjaging.
Derhalve heeft ook de Engelsche
regeering verschillende paraatheids-
maatregelen genomen. Desondanks
geeft Londen de hoop op een vreed
zame regeling niet op.
De Vrede gered.
Intusschen zat Chamberlain niet
stil. Ook President Roosevelt richtte
twee ernstige telegrammen aan Hitier
er op wijzende dat op regeerders de
plicht rust de zaak der vrede te
dienen door ontstane geschillen op
vreedzame wijze op te lossen.
Intusschen had Chamberlain zich
in verbinding gesteld met Mussolini
en langs dezen weg is verkregen dat
Hitier Mnssolini uitnoodigde met
Chamberlain en Daladier den Fran-
schen ministerpresident naar Munchen
te komen teneinde een bespreking
te houden.
Vanzelsprekend namen de drie
heeren deze uitnoodiging aan en zoo
werd gistermiddag de bijeenkomst
gehouden.
Deze duurde tot laat in den avond
voort en ze hebben dan tot een
resultaat geleid dat oorlogsgevaar
heeft afgewend.
Er is overeengekomen dat Duitsche
troepen 1 October zullen beginnen
met geleidelijke bezetting van het
Sudetengebied in Tsjecho-Slowakije.
Dit zal in eenige etappes geschieden
zoodat de Duitsche troepen 10 Oct.
alle deelen die daarvoor in aanmer
king komen dan zullen hebben bezet.
Voor die gedeelten die niet zuiver
Duitsch zijn is een volksstemming
overeengekomen, terwijl men hierbij
het systeem zal volgen van het
Saarplebisciet onder garantie van
buitenlanders, ook is overwogen een
voorloopige bezetting door vreemde
troepen, teneinde zooveel mogelijk
uitspattingen te voorkomen, naar