IARIN OPGENOMEN DE IERSEKSCHE EN THOOLSCHE COURANT ll er^sjlag 25 Maart 1938. No. 12 Vijf en vijftigste jaargang tosten,UITGAVE FIRMA J. M. C. POT. THOLEN - TEL. INTERC. 16 - POSTREK. 1043 ostpakr IsbTad T3?"Sfranco Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St-Maartensdijk, Stavenisse, St-Annaland en Oud-Vossemeer ïeufretaar puTsruimte. INDH (ft# fifrvftlfujrv en &*es/ii/^,>njNHARDTJES „MARKIEZAATSFEESTEN 1938". HET LANDSCHAP ROND BERGEN OP ZOOM. erbindirj betaal tp 'gen uie'- irzendiij kostei endinge lende, 3n. rechtsl Telefj vonds THOOLSGHE COURANT i'dpri!sspe^klarlaai NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN /1,G5 15 ct. Bi] abonnement aanmerkelijke doorf STR I. Koningin Emma herdacht. lis kenmerkend voor de groote die H. M. Koningin Emma I haar leven in het hart van neer dtfederlandsche volk heeft iuge- zooals haar nagedachtenis It jaar opnieuw op den sterfdag roote trouw in verschillende :n van het land wordt geëerd, as was liet reeds de vierde aldeze rouwdag van hetOranje- verd herdaclit. In de plaatsen, |o gelukkig zijn, een standbeeld er monument van de geliefde vrouwe te bezitten, vonden de kelijke kransleggingen plaats, Baarn als ieder jaar zijn Hooge [chtsvrouwe eerde met een ige herdenkingsbijeenkomst Zoo ons land de herinnering wakker nleven, dat uitblonk door hooge betrachting en menschelijke 'eid. rradig euwsl s en merk an prij zei 3 ontb| Warei J. O Men. raagd' stbodj acht.I tunnelerste Kamer krijgt een uitbrander. koke liet tres Ben coop e de| ang tuk inde; ko| i en se, ie. bo ie B ruw b. Al i Da erpe Renjamine onder de politieke n, de N.S. B. heeft in den t een kleine manoeuvre uitge- até gevolg waarvan de voor de Kamer op een boetpredicatie onthaald, die niet overal in goede aarde is gevallen. De zaak deze: In de laatste zitting, art jl. aan de begrooting van e Zaken gewijd, werd alge verwacht, dat deze begrootiug r hoofdelijke stemming zou n aangenomen. De Kamer liep ok reeds voor een goed deel leeg. h de N. S. B. dacht er anders zij verlangde stemming, maar was niet geldig, omdat het ver- Ie aantal leden niet meer aan was. Dus moest ineen volgende welke Dinsdagavond hijeen- n,een nieuwe stemming plaats in Natuurlijk werd de begrooling nomen (met 42 tegen 4 stemmen N.B.S.) doch de voorzitter vond t geval aanleiding, de Kamer de lle lezen over haar gebrek aan igstelling voor de zittingen. d den bevvusten middag «was er r het einde der vergadering nog its 30% der leden aanwezig rkig kregen de leden hier- niet alleen de schuld want )n de Vos van Steënwijk erkende, er soms wel reden is voor weg- I en of ontijdig vertrek als gevolg de ondraaglijke lengte der Voor- ige Verslagen en de uitvoerigheid Bdebatten. Er zou voor de Eerste er ongetwijfeld veel gewonnen en de belangstelling voor de aderingen zou er zeker door toe- en, indien de Verslagen en de voeringen werden bekort en het al sprekers werd beperkt. Duitsche vriendschapsbetuiging. ee| et was te verwachten, dat de snelle J e trachtige reactie van ons land op tschlands optreden in Oostenrijk onze Oosterburen niet onopge- oel kt zou blijven. Wij vinden hiervan bewijs in de „Deutsche Allge- ne Zeitung", die een beschouwing lt aan de radiorede van Ministjr jn en het daarin uitgesproken luit van de Nederlandsche Regee- om in versneld tempo de weer- e' :lit op voldoende peil te brengen, kan wel niet anders, of een tsche pen moet dit een geheel rbodige maatregel noemen. Zelfs kt er voor Duitschland een licht eitje in, hetgeen ook tot uiting at in de opmerking van het blad, „zorgen van deze soort een ge- o I misplaatst wantrouwen verraden" et blad herinnert dan verder aan aanbod van de Duitsche regeering, met Nederland, evenals met België niet-aanvalspact te sluiten, welk rstel door ons land, dat zich in enkel opzicht wilde binden, is ewezen en het besluit met de ver ering, dat het Duitsche Rijk ook zijn huidigen vorm niets anders ie aa is in nl van Nederland wenscht dan „ver trouwen, ruil van goederen en voort zetting van de oude vriendschap." Wij zouden hierbij slechts willen aanteekenen, dat wel niemand er aan zal twijfelen, dat ons land ten opzichte van den grooten buurman van dezelfde gevoelens bezield is, doch dat een goede verstandhouding met de Duilsch Rijk niets afdoet aan de noodzakelijk heid, dat in een tijd van uiterste spanning als deze de grenzen aan weerskanten voldoende beveiligt zijn. gen is voor de toekomst ook Engeland's verhouding tot Duitschland van het grootste belang. Het is de „Deutsche Allgemeine'Zeitung", de juist aan dit vraagstuk een uitvoerig hoofdartikel heeft gewijd. Het blad constateert eerst, dat de nieuwe huren van Duitschland alle hebben verklaard, tegen de thans bestaande grenzen geen bezwaar te maken. Het blad meent dat verder, dat daartoe ook voor Engeland geen aanleiding is. Wel is Duitschland. gelegen plaatsen in ons vaderland is. Aan de rand van de hooge Brabant- sche zandgronden gebouwd, uitziend over een smalle kuststrook op een breede zeearm, heeft het een ver scheidenheid van landschap, een variatie in natuurschoon, als maar weinig te vinden is in zoo'n kort bestek. o In liet oosten beginnend, is daar het zandige Brabantsche land, deel uitmakend van liet groote Kempische gebied, dat tot achter in Belgisch r Z|JN HARTVORMIGE cachets J Europa herademt. Wanneer wij een leer uit de ge beurtenissen van de laatste dagen en weken kunnen trekken, is het wel deze: Europa heeft ondanks alles een gezonde vrees voor den oorlog. Want indien werkelijk een of andere mogendheid den lust had gevoeld, den strijd te ontketenen, zou het daartoe thans eenige schitterende gelegenheden hebben gehad. Dat dit dan ook niet is gebeurd, bewijst, dat de Europeesche vrede zware stooten kan verdragen en dit tenminste geeft nog eenige hoop voor de toekomst. De spanning van den laatsten tijd zal immers moeilijk kunnen worden overtroffen. Nu dan de Oostenrijksche kwestie en het Poolsch-Litausche conflict wellicht niet zeer fraai het recht kwam daarbij nog al eens in het gedrang >..,™r in ieder geval onbloedig zijn „geliquideerd" en daarmede twee onrustliaarden in Europa zijn gedoofd, krijgt men weer tijd de geslagen wonden te genezen. Niet, dat dit zoo gemakkelijk zal gaan, want helaas hebben de ver schillende gebeurtenissen het wan trouwen in onwerelddeel nieuw voedsel gegeven. Veel. wat reeds met groote omzichtigheid as opgehpywd is weer afgebroken, .oodat in n. tig opzicht van voren .f aan zal moeken worden begonnen. Qe voorwaarden daartoe zijn ongetwij eld nog gegeven. Zoo wordt uit Rome gemeld, 'dat v* Britsch-italiaansche esprekingen een bevredigend veHoop hebber Ta hoeverre de nieuwste ontwikku ug in Spanje daarop nu weer een 'n- gunstigen invloed zal uitoefen u, is moeilijk te overzien. Zeker is in elk geval, dat de Engelsche openbare meening zeer verontwaardigd is over de barbaarsche bombardeering van Barcelona, waaraan vele Itaiiaansche vliegtuigen deelnemen. Vele houder den slachtoffers, die ten deele nog onder de puinhoopen bedolven liggen zijn daarbij reeds gevallen. Eigenaardig is in dit verband een uitlating van den Italiaanschen staatssecretaris, Generaal Valle, in zijn toelichting op de begrooting van luchtvaart. Volgens hem zal het luchtwapen in een eventueelen toe- komstigen oorlog de belangrijkste rol spelen. Frontaanvallen zouden een oorlog slechts rekken en de mees' logische wijze om den oorlog te humaniseeren zou dan ook gelegen zijn in een onbeperkten luchtoorlog, die enorme schrik verspreidt, zooals dezer dagen te Barcelona geschiedt en op deze wijze den vijand tot een spoedige overgave dwingt. Intusschen blijkt uit de prolesten, die in Amerika, Engeland en vele andere landen tegen het bombarde ment van Barcelona aangeheven zijn, dat men dergelijke „humaniteits" begrippen nog lang niet overal deelt. Maar genoeg over dit onverkwikke lijke onderwerp. Naast het verloop van de Britsch-Italiaanschebesprekin- nu in vele opzichten de grootste continentale mogendheid van Europa geworden, maar deze zou geenszins strijd met Engeland zoeken. Duitsch land wil Engeland niet op zee bedrei gen en zou ook nadat het zijn koloniën zou hebben teruggekregen, aan de vloothouding 35 100 blijven vasthouden. Het blad wijst er tenslotte op, dat zoo men al bezwaar tegen de „methode" mag hebben, men daarbij toch zal möeten bedenken, dat elk ander optreden tot een burgeroorlog zou hebben geleid, die volgens de meening ook van vooraanstaande Éngelschen gemakkelijk naarTsjecho- slowakije had kunnen overslaan en dan een algemeenen oorlog tengevolge hebben. Het is thans de vraag, of de meerderheid van liet Engelsche parlement hij de a s. politieke debatten een zienswijze als van de „D. A.Z." zal kunnen deelen. Het is aanneme lijk, dat Chamberlain de kalmte in het parlement zal weten te bewaren en zich niet tot een nieuwe politiek zal laten verleiden. Londen zal waarschijnlijk ook verder blijven streven naar een toenadering tot de spil RomeBerlijn, daarbij echter de belangen van de eigen veiligheid niet uit het oog verliezen. Frankrijk's financieele zorgen. Frankrijk bewaart op het oogenbhk in de internationale politiek een ge reserveerde houding. Kennelijk wil de Quai d' Orsay eerst de nieuwe ontwikkeling in Londen afwachten, alvorens men zich in een of ander epz.cht voor de toekomst vastlegt. Oveiigens heeft men op het oogen- blik aan zijn financieele zorgen ook al meer dan genoeg. Teneinde aan den nood der schatkist tegemoet te komen en een begin te maken met de financieering van de autonome defensiekas heeft de regeering aan het parlement voorgesteld een nieuwe overeenkomst aan te gaan met de circulatiebank, krachtens welke het maximum van het loopende crediet van ten boog:te 15 milliard francs met (i milliard francs zou worden 'verhoogd. De schatkist zal daarna (niet minder dan 37 milliard francs aan de Bank schuldig zijn! Commen taar is hier overbodig. De strijd in het verre Oosten. Intusschen wordt wegens de ge- iSeurtenisson in Europa minderopge- i cerkt, maar daarom nog niet minder ^verwoed, de strijd in het Verre Oos ten, vooral in Zuid-Sjantoeng, voort gezet. Het is opmerkelijk, dal de Japanners daarbij betrekkelijk weinig successen melden. Overigens is er thans naast de r.ageering te Peiping ook een nieuwe r'egeering voor Centraal China in het (even gc roepen. Dat ook deze regee- i inggeheel van de Japanners afhan kelijk is, behoeft wel geen betoog. Op gevaar af, dat U me niet zult i geloven, waarde lezer(es)^ moet ik U toch vertellen, dat Bergen op Zoom met zijn omgeving een van de mooist Limburg reikt. Die zandgronden zijn hier van groote ouderdom. Ze lagen er al net zoo toen ip. de Ijstijd de glelschers van de landijskap uit het Poolgebied onze noordelijke Neder landen onder handen namen. Prae- glaciaal, worden zed oor de geologen genoemd, mede op grond van de leembanken, die hier en daar het materiaal leveren voor de steen bakkerij, een van de oudste Bergen op Zoomsche industrieën. Op een aantal punten liggen deze zandgronden hoog, daar krijgen ze stuifzand-koppen, waar liet witte zand nog al eensin beweging is en nu eens de eene, dan weer de andere kant op wordt gejaagd. De Borgvlietsche duintjes, op 5 K.M. afstand van Bergen op Zoom en wat grootscher, de Calmpthoutsche heide np 13 K. M. afstand vertonen dat wel heel duidelijk. Een van die stuifduin-gebieden heeft reeds groote bekendheid ver worven n.1. het Woeste deel van de Wouwsche Plantage, 8 K.M. van de stad af. Daar heeft men in de loop der jaren het stuifzand echter vast gelegd met allerhande mast- en loofhout, met berken, eiken, kastanjes en Rhodod;ndron ondergroeid. Hooge dennen, aanvankelijk niet zoo heel precies verpleegd, vertonen onderaan een vertakking, waar de tegenwoordige boschbouwer zich voor zou schamen. Maar onderlusschen zijn ze toch in de loop der jaren uitgegroeid tot statige hoornen, die juist die graad van nonchalance ver- toonen, die de leek op prijs stelt. Zoo is deze „wildernis" wel een van de meest bewonderde punten uit de omgeving geworden. En een kiein, meest ver het hoofd gezien plekje langs de rand van de Plantage ver toont er nog het beeld van de onge repte stuifgehied. Andere, meer vlakke deelen van de Brabantsche zandgronden zijn ingenomen door heidevelden of be plant met masthout. Uitgestrekte stukken hei zijn er niet veel. Dennen en berken slaan te gemakkelijk op, dat de heide open zou blijven. De Woensdrechtsche hei op 7 km. van de stad is mogelijk dank zij het ge regelde gebruik als militair oefen terrein nog ruim en open gebleven. De Calmpthoutsche hei, over de grens op 13 km. van Bergen op Zoom spant echter de kroon in wijdheid van zijn vlakte. De laagste, natte plekken van die heidevelden, die 's winters en bij overvloedige regen ook 's zomers onder staan, bezorgen ons vennen. Ge kent die plassen wel uit Oister- wijk. Nu, zooals daar, ingesloten door geboomte, hebben we er hier ook heel wat Meeven en Bloempjes ven zijn de meest bekende Dan de vennetjes in de Wouwsche Plantage en vooral het imposante Groote meer onder Ossendrecht op 14 km van de stad. Maar we hebben hier ook nog kleinere, deels onbenoemde vennen, die open in de hei liggen, onberoerd door 's menschen hand. Veenland is er niet veel meer over. Ja, in vroeger tijd, toen was er achter het gebied, waar nu de Wouwsche Plantage is aangelegd en verder op onder Nispen, Esschen en Nieuwmoer een uitgestrekt hoogveen dat èn uit het zuiden èn uit het noorden is afgegraven. Het meest westelijke van de al- voerkanalen voor de gewonnen turf is de „Zoom" of Moeregreb geworden, die binnen de stad aangesloten werd aan een later overwulfd heekje tegen welks beide oevers Bergen op Zoom gebouwd is rond twee markt pleinen met het woonkasteel van de Heeren, later Markiezen van Bergen tusschen beide aan het water. Dat de Zoom, zooals die buiten de stad ligt in de richting naar Esschen, een kanaal is van begin af en geen beek, is in het terrein best te zien. De bedding loopt dwars door hoog en laag en gaat dicht bij de Grens zelfs dwars over een beekje heen. Dat kunstje vertoont de Roosendaal- sche turfvaart trouwens ook. Maar met dat al is er van het veenland, dat men nog wel in atlassen aangegeven vindt, niets meer over. Alleen benoorden de stad, achter Halsteren in hel Halstersche- en het Ouwelandsch Laag (7 km. afstand) zijn nog enkele resten veenland te vinden. Maar ook hier is al heel wat ontgonnen en ontwaterd. Een paar mooie plassen vlak hij zijn daarbij gelukkig nog overgebleven de Me- lanen, plassen waar 's winters druk geschaatst wordt en 's zomers ge- vischt. o— Een heel ander landschap vinden we bewesten de stad. Daar hebben we het groote waterde Schelde, hier eenvoudigheidshalve „zee" ge noemd. üf eigenlijk zijn er twee Schelden, de Ooster- en de Wester-, De eerste een zeearm met puur zeewater, de tweede bovendien mond van de heel uit Frankrijk stroomende rivier. De verbinding tusschen die beide wateren het Kreekrak, was in de vorige eeuw al geheel dichtgeslibd en is toen door aanleg van de spoorwegdam geheel gesloten. Daar zijn sindsdien nog weer een paar polders tegenaan bedijkt en zoo is er nu een soliede afsluiting tus schen heide waterende Ooster Schelde met 3 keukenzout, de Wester Schelde met zout. Met dit verschil hangt ook een heel andere wijze van aanslibbing samen in de Wester Schelde slaat een slappe, dunne slikbrei neer, zoo slap, dat men er op heel wat plekken tot zijn middel of dieper in wegzakt. In de Ooster Schelde zet een heel wat meer zandige slib zich af. Plaat selijk zijn het zelfs zuivere zandplaten die voor de kust ot meer in het midden ontstaan. Dat verschil in grondslag gaat verder ook samen met een verschil in begroeiing. Heel andere planten komen in de Ooster Schelde de natuurlijke aanwas nog weer helpen bevorderen dan in de Wester Schelde. Heel anders is de snelheid van aanwas en heel anders wordt later, als er weer een nieuw stuk ingedijkt is, de bodemgesteld heid in de nieuwe polder. Maar wat in beide Schelden eender is, dat is de kracht waarmee liet water zelf steeds weer zijn stroom- geulen verandert, waarmee het de eerst gaandeweg opgehoogde gronden weer volkomen kan vernietigen. Ook als er reeds polders van gemaakt zijn met dorpen en steden. Berucht is in dit opzicht geweest de zoogenaamde St. Felixvloed van 1530. Die heeft voor wat wij tegen woordig de verdronken landen van Zuid-Beveland noemen de doodsteek gegeven. De belangrijkste stad in dit gebied, Reimerswaal, is nadien in de loop van een eeuw nog zeker wel tien keer overstroomd. En ten slotte net als zooveel andere, kleinere plaatsen, geheel verlaten. Als ge thans door een visschers- boot op de zandplaat van Reimers waal laat brengen, als ge van Krab- bendijke uit het slik in loopt naar

Krantenbank Zeeland

Ierseksche en Thoolsche Courant | 1938 | | pagina 1