DAARIN OPGENOMEN DE IERSEKSCHE EN THOOLSCHE COURANT
NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN
e oorlog der
toekomst:
[ijdag 10 September 1937.
No. 36
Vijf en vijftigste jaargang
Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St-Maartensdijk, Stavenisse, St-Annaland en Oud-Vossemeer
UITGAVE FIRMA J. M. C. POT. THOLEN - TEL. INTERC. 16 - POSTREK. 1043
i<
THOOLSCHE COURANT
blad verschijnt eiken
lag. Prijs per kwartaal
iü; met Geïllustreerd
a lagsblad 1,375, franco
|l post ƒ1,65 15 ct.
J kosten.
Advertentiën van 1 tot 4
regels 75 ct.; iedere regel
meer 175 ct. Grootte der
letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke
prijsvermindering.
PUBL1CATIEN
BEGROOTING.
irgemecster en Wethouders van
en brengen ter openbare kennis,
de begrooting van de inkomsten
3 litgaven der gemeente en van de
eenlebedrijven, voor het dienst-
1938, van heden tot den dag
behandeling in den Raad, ter gc-
nte-secretarie voor een ieder ter
ig zijn neergelegd en, tegen be-
g der kosten, algemeen verkrijg-
rresteld.
olen, 30 Augustus 1937.
16
INSCHRIJVING VOOR
DEN DIENSTPLICHT
.,r Burgemeester van Tholen maakt
I;nd, dat in October 1937 voor den
stplicht moeten worden inge-
even personen, die geboren zijn
,919.
Poor de aangifte ter inschrijving
in liet bijzonder gelegenheid
kl den gegeven ter gemeentesecre-
i op Maandag 4 October 1937 des
1 middags tusschen '10 en 11 uur.
oor nadere bijzonderheden raad-
e men de aanplakbiljetten,
n holen, 10 September 1937. 19
Grondstoffenprobleem.
n, idert de legers met hun geme-
liseerde bewapening, hun tanks,
i's en vliegtuigen tot in bet on-
elijke zijn gegroeid en daarmede
hun behoefte aan minerale grond-
»n, js de oorlog der toekomst
meer uitsluitend als een twee-
p der legers, docb ook als een
der industrieën, der uitvinders
:onstructeurs, kortom als een
og van geesten en materialen te
:liouwen, waarvan de uitslag enkel
illeen van de oplossing van het
ïdstoffenprobleem afhangt,
e grondstoffenbehoefte voor de
ile veldslagen in den oorlog der
omst is van te voren haast niet
berekenen De deskundigen ge-
dat een moderne divisie
10.000 geweren, 700 tot 800
le en zware machinegeweren, 80
100 stuks licht en zwaar geschut,
tot 30 tanks en 10 tot '15 eigen
;ers) in één gevechtsdag ongeveer
ton, dus in een vijfdaagschen
,slag ongeveer 800 ton munitie
verbruiken. Een leger van 250
300 divisies en 6000 vliegtuigen
derhalve voor een enkelen groo-
veldslag circa 200.000 ton munitie
omstreeks anderhalf millioen
lerbommen van alle grootten
lig hebben. De sterkte der legers
le geweldige fronten in aanmer-
genomen, is het zoo goed als
enkbaar, dat in een grooten veld-
van vijf a tien dagen de beslis-
zon kunnen vallen en zoo kan
zich slechts een zeer vaag be-
vormen van de komende mate-
m- en grondstoffenbehoefte. Het
an ook te begrijpen, dat de groote
taire mogendheden alles in het
k stellen, om in het bezit van
ïdstoffen te komen, of zich door
opslaan van voorraden, door het
U1 len van surrogaten, enz. van den
ïdstoffeninvoer in geval van oorlog
zooveel mogelijk onafhankelijk
hten te maken. De Amerikaan
gj Eckl schat de benoodigde grond-
lenhoeveelheid voor één millioen
aten op ongeveer 200.000 ton
300.000 ton ijzer en staal, 4 mil-
n ton steenkool. Intusschen breidt
de motoriseering van de legers
steeds uit, zoodat men als be-
iigde hoeveelheid van de boven-
oemde voornaamste drie oorlogs-
ïdstoffen wel veilig het dubbele
kan aannemen. Een berekening van
H. Steinberg taxeert de oliebehoefte
van een groot leger van ongeveer
250 divisies voor een oorlog vnn
enkele weken op circa 12 72 millioen
ton.
Nu zijn de grondstoflen als volgt
over de wereld verdeeld Amerika
bezit 31, Europa 19, Rusland met
Siberië 14, de tropische gebieden
bijna 29% van de totale wereld
voorraad. De jaarlijksche wereldpro
ductie aan mineralen bedraagt 2 mil-
liard ton. Op bet oogenblik is de
belangrijkste eu kostbaarste grond
stof voor f,e oorlogsvoering petroleum,
die echter door den sinds 70 jaar
bedreven roofbouw binnen afzien-
baren tijd uitgeput zal zijn. De olie
velden van Amerika, die 80% van
de geheele wereldproductie leveren,
zullen over ongeveer 50 jaar uitgeput
raken, terwijl men de olievelden van
Roemenië en Polen nog 100 jaar, die
van Rusland, Mexico en Britsch Indië
nog 200 jaar geeft. Aangezien echter
reeds in vredestijd het petroleum-
verbruik der wereld snel stijgt, is
het niet volkomen zeker, of deze
ramingeD, ingeval er geen nieuwe
vindplaatsen worden ontdekt, zullen
uitkomen. Immers heeft men bere
kend, dat de 40 millioen automo
bielen der wereld rond 60 milliard
liter benzine per jaar verbruiken.
In oorlogstijd hebben de legers van
de zes groote militaire mogendheden
in enkele weken 200 milliard liter
benzine noodig, zoodat één jaar van
oorlog gemakkelijk 500 millioen ton
olie zal vereischen, d. i. veel meer
dan er op het oogenblik geproduceerd
kan worden. Dit verklaart het streven,
om de kostbare, in tijd van oorlog
slechts moeilijk te verkrijgen olie
door andere brandstollen te vervan
gen. Men kan echter niet zeggen,
dat de tot nog toe ondernomen po
gingen voor de productie van syn
thetische benzine reeds veel resul
taat hebben opgeleverd, ook in
Duitschland niet.
De grondstof, welke na petroleum
de belangrijkste is, is steenkool. Doch
de steenkoollagen liggen in vele ge
vallen dicht bij bedreigde grenzen
en staan dus aan vijandelijke aan
vallen bloot. Wegens haar bij- en
afvalproducten is de steenkool van
bijzonder groote beteekenis voor de
oorlogsvoering. Steenkool is dedrijf-
stof voor zoo goed als alle bij de
oorlogsindustrie betrokken bedrijven,
evenals van de spoorwegen steenkool
maakt bet den bevelhebber mogelijk,
heele legers te verplaatsen en in den
strijd te brengen, steeukool is de
onontbeerlijkste grondstof voor den
strateeg.
Dan volgt het ijzer. Veredeld wordt
het in toenemende mate gebruikt voor
de fabricage van granaten en andere
projectielen. De staallegeeringsmeta-
len nikkel, wolfram, chroom, enz. zijn
eveneens zeer belangrijkegrondstoilén
voor de productie van pantsergrana
ten, pantserplaten enz. Nog een groot
aantal andere mineralen, die in
kleinere hoeveelheden voorkomen,
behooren tot de voor den oorlog
noodzakelijke grondstoffen. Wij noe
men hier slechts koper, dat, dikwijls
in legeering met zink en messing,
gebruikt wordt voor de fabricage van
patronen- granaathulzen, electrische
apparaten, leidingen enz. verder lood
voor geweerkogels en shrapnellkogels,
zink, aluminium voor den vliegtuig
bouw en thermiet voor de vulling
van brandbommen. Verder kunnen
nog genoemd worden kwikzilver voor
de brisantbommen, antimonium voor
shrapnellkogels, tin en tenslottezwave-
en zwavelzuurverbindingen als grondl
stof voor de productie van sprinstoffen
en mijnen.
Naar de mate, waarin de natuur
de verschillende landen met minerale
grondstoffen heeft begiftigd, komen
de Vereenigde Staten op de eerste,
Rusland op de tweede plaats. Daarbij
zijn Rusland's grondstoffen voorraden
en de enorme bedrijven van zijn
oorlogsindustrie in het centrum van
het reusachtige rijk gelegen en zelfs
met vliegtuigen zoo goed als onaan
tastbaar.
Doch de belangrijkste grondstof
voor de oorlogsvoering, goud en zilver,
bezitten slechts enkele staten in zoo
groote hoeveelheid als noodig voor de
gewenschte bewapening.
Zeeland haalt Oranje binnen.
Het bezoek van H. M. de
Koningin aan de Landbouw
tentoonstelling te Hulst. Ont
hulling van het standbeeld te
Middelburg. Nederland ter
Volkenbondsvergadering.
„Kniertje" heengegaan. Een
auto-racebaan te Apeldoorn.
De a.s. blijde gebeurtenis.
De groote gebeurtenis, waarnaar
de provincie Zeeland al wekenlang
reikhalzend had uitgezien, heeft dan
eindelijk plaats gehad. Het bezoek
van H. M. de Koningin ontstak de
toch ai van Oranjeliefde warm gloei
ende harten der stoere Zeeuwen in
laaiende feestvreugde en zoo is Hurer
Majesteits bezoek aan ons gewest een
ware zegetocht geworden. Het bezoek
had tweeërlei doel. In de morgen
uren was Hulst in Zeeuwsch-Vlaan-
deren het middelpunt, waarom zich
aller belangstelling concentreerde,
want deze anders zqo stille plaats,
die toch al in de 1 atste dagen een
ongekende drukte beleefde, stond
thans het eerste bezoek van de Lands
vrouwe te wachten, Die de enkele
dagen tevoren geopende landbouw
tentoonstelling kwam bezichtigen.
Het behoeft geen betoog, dat liet
Koninklijk bezoek aan dezen verren
uithoek van ons land op hoogen prijs
werd gesteld en overal langs den weg,
dien de Koninklijke auto's namen,
laaide het enthousiasme dan ook boog
op. Deze ongewone drukte, deze
samenstrooming van kleurige en
fleurige costumes in het zoo schilder
achtige Zeeuwsche landschap was een
schouwspel, waarvan ongetwijfeld ook
H. M. genoten zal hebben. Doch het
hoogtepunt van den voor Zeeland zoo
onvergetelijken Maandag was toch
wel de onthulling te Middelburg van
het Zeeuwsche monument ter nage
dachtenis aan Koningin Emma. De
menschenmassa's die voor deze
grootsehe gebeurtenis naar de hoofd
stad van het gewest waren gestroomd,
waren onbeschrijfelijk. Duizenden en
duizenden waren per trein, autobus
of boot naar de aloude Abdijstad
gekomen, ja het leek wel. of de geheele
provincie was leeggestroomd.
Zichtbaar onder den indruk van
deze overweldigende belangstelling,
begaf H. M. zich naar de Koninklijke
tribune, die voor deze plechtigheid
was opgericht. Nadat de voorzitter
van het plaatselijk comité, de heer
de Graaf H. M. bad welkom geheeten,
voerde de commissaris van de Konin
gin in Zeeland, jhr. mr. J. W. Quarles
van Ufford bet woord. Deze herinnerde
aan de groote trouw en aanhankelijk
heid, welke juist de provincie Zeeland
altijd aan het Oranjehuis heeft betoond
en die haar erkenning vond bij de
verschillende Oranjevorsten, waarvan
ook wijlen Koningin Emma door her
haalde bezoeken aan dit gewest heeft
blijk gegeven. Na deze toespraak
verrichtte H. M. de onthullingsplech
tigheid en het fraaie standbeeld, dat
Koningin Emma in zittende houding
weergeeft, vertoonde zich voor de
eerste rnaal aan de oogen der duizen
den toeschouwers.
Het dankwoord, dat II. M. vóór
deze plechtigheid nog tol de Zeeuwen
heeft gericht, was van hart tot hart
gesproken en zal niet hebben nage
laten, de banden tusschen Oranje en
Zeeland nog te versterken. Na de
overdracht van het monument door
jhr. Quarles van Ufford" en een rede
van burgemeester Fernhout, die zich
gelukkig prees, dat Zeeland thans een
eigen monument bezit, dat de her
innering aan de geliefde Oranjevor-
stin zal levendig houden, vertrok
H. M. de Koningin, luide toegejuicht
door de onafzien ba re menschenschare.
Zeeland heeft een dag beleefd, als zich
niet zoo spoedig zal herhalen.
In den Volkenbond is ons land
van den aanvang afzijn plichten met
nauwgezetheid nagekomen. Thans
staan daar weer nieuwe werkzaam
heden te wachten. Op 13 September
a s. neemt de achttiende Volkenbonds
vergadering te Gonève een aanvang
en ons land zal daar vertegenwoor
digd zijn dooreen delegatie, bestaande
uit de heeren dr. H. Colijn, oud-
minister De Graaff, hel lid van den
Raad van State mr. Limburg en liet
Eerste-Kamerlid mr. Van Lanschot.
Plaatsvervangende vertegenwoordi
gers zijn nog onze gezant te Berlijn,
dr. A. Loudon, de afdeel in gschef van
Buitenlandsche Zaken prol. Franfois
en de referendaris van ditzelfde depar
tement, mevrouw Kluyver. De eerste
vergaderingsweek zal de Nederland-
sche delegatie onder leiding staan
van minister Colijn, die echter voor
de opening der Staten-Generaal weer
naar ons land moet terugkeeren,
waarna oud-minister de Graaff de
leiding der delegatie van hem zal
overnemen.
Een droevige tijding, die evenwel
niet onverwacht komt, bereikte ons
uit de tooneelwereld.Estherde Boer
van Rijk, Nederlands oudste nog
werkzame actrice, en wij mogen wel
zeggen Nederland's meest populaire
tooueelspeelster, is in den hoogen
ouderdom van 84 jaar van ons heen
gegaan. Wij behoeven haar beteekenis
voor het Nederlandsche tooneelleven
hier niet in den breede te schilderen,
het grootste deel van ons volk heeft
er zich door eigen aanschouwing en
bij herhaling van kunnen overtuigen,
welk een groote plaats deze geliefde
actrice tot in het einde van haar
optreden in de harten van tooneel-
minnend Nederland innam. Met haar
is een zeer markante, een zeer aparte
figuur in ons tooneelleven heenge
gaan, die niet spoedig te vervangen
zal zijn.
Waar te eeniger plaatse leven
heengaat, komt te anderer plaatse
nieuw leven thans in de betee
kenis van nieuw bedrijf tot bloei.
Te Apeldoorn is een naamlooze ven
nootschap opgericht, die te Loenen,
gemeente Apeldoorn, een auto race
baan zal exploiteeren. Dat het hier
een zeer omvangrijke onderneming
betreft, blijkt wel uit de kosten van
aanleg, welke geraamd zijn op
f 1.200 000. Het plan omvat een auto
renbaan van '12 km. met een zevental
restaurants en voorts een wielerbaan
en een paarden-renbaan op het mid
denterrein. Het geheel is opgezet als
een zuiver Nederlandsche onderne
ming, welke uitsluitend met Neder-
landsch kapitaal werkt.
De „St atscourant" van Woensdag
bevat een bericht van de geneesheeren
dr. G. L. de Jongh en dr. J. de Groot,
waaruit blijkt, dat de gezondheids
toestand van H.K.H. Prinses Juliana
niets te wenschen overlaat en dat de
blijde gebeurtenis over 4 a 5 maanden
tegemoet kan worden gezien.
Geen cadeaux.
In verband met geruchten omtrent
plannen, welke reeds thans zouden
bestaan tot het aanbieden van ge
schenken naar aanleiding van de te
verwachten blijde gebeurtenis in het
Prinselijk gezin, verzoekt men ons
mede te deelen, dat, hoezeer ook ieder
blijk van belangstellingen medeleven
in dezen zal worden gewaardeerd,
het op prijs zal wordengesteld, indien
niet opnieuw een beroep wordt gedaan
op de burgerij tot het beschikbaar
stellen van gelden voor het aanbieden
van kostbare geschenken in grooter
of kleiner verband. Met groote dank
baarheid terugdenkende aan de vele
prachtige en waardevolle geschenken,
welke ter gelegenheid van hun
huwelijk werden aangeboden, meent
het Prinselijk paar, in navolging van
den bereids door de Koningin kenbaar
gemaakten wenscb met betrekking
tot de herdenking van Haar aanstaand
regeeringsjuhileum, het verzoek te
moeten doen om zooveel mogelijk ook
nu eenzelfde gedragslijn te volgen.
Conferentie van Nyon gaat
door. Engeland wil voet bij
stuk houden. Russisch protest
te Rome. Rijkspartijdag te
Neurenberg hijeen. - Hitier
eischt koloniën. Gevecht hij
Sjanghai duurt voort. Balans
blijft in evenwicht. De kwestie
der „Nationale Bank" in de
Belgische Kamer.
De conferentie van Nyon, bijeen
geroepen door Engeland om maat
regelen te beramen, welke een einde
kunnen maken aan de zeerooverij,
gaat door, desnoods ook zonder deel
name van Rome en Berlijn.
Zoo heeft Engeland het beslist en
vele andere landen zijn het over de
juistheid van deze beslissing roerend
eens. Wat men in Londen wenscht,
is voor alles een einde te maken aan
het handwerk der piraten, die de
scheepvaart in de Middellandsche
Zee bedreigen, onafhankelijk van de
vraag tegen wie deze barbaarsche
actie gericht is. En men is vast van
plan, dit keer zijn wil wet te doen
worden.
Moskou heeft het daarbij aan
Engeland niet gemakkelijk gemaakt.
Toen men in Londen reeds vrijwel
zeker was van de deelname van
Italië aan de conferentie, richtte de
Russische ambassadeur te Rome in
opdracht van zijn regeering een
protest-nota aan Italië, waarin ge
protesteerd werd tegen de torpedee
ring van twee Russische schepen
door een ltaliaansche duikboot.
Daarop groote verontwaardiging
in Rome, dat heftig ontkende, dat
men hier met een ltaliaansche duik
boot te doen zou hebben en ver
klaarde, dat de schuldigen in Valencia
zouden zitten. Dit werd in Rome en
Berlijn overigens ook bij den aanval
op de „Havock" en het Britsche
tankschip beweerd, maar buiten
Duitschland en Italië kan men toch
moeilijk aannemen, dat deSpaansche
regeering zeerooverij tegen zichzelve
pleegt. Want vast staat in ieder geval
dat de actie van de geheimzinnige
duikboot of duikbooten in de laatste
weken steeds tegen de regeering van
Valencia gericht was In dit feit moet
men ook wel de verklaring van het
Russische protest in Rome zoeken.
Het is niet aan te nemen, dat men
zich in Moskou over het algemeen
al te druk maakt over een schending
van het internationale recht, maar
in dit geval wil men aan de over
tredingen een einde maken om de
regeering van Valencia behulpzaam
te zijn.
In Moskou vreest men namelijk,
dat Italië de te nemen maatregelen
in de Middellandsche Zee zoo ondoel
treffend mogelijk zou willen maken,
maar door zijn protest hoopt men nu
Italië ter conferentie in een zoo on
gunstig mogelijke positie te manoeu
vreeren.
Kennelijk willen de Russen een
overeenkomst op de conferentie van
Nyon onmogelijk maken, wijl zij
meenen, dat de onafhankelijke actie,
waarmede Engeland in dat geval
dreigt, veel doelmatiger zal zijn en
