DAARIN OPGENOMEN OE IERSEKSCHE EN THOOLSCHE COURANT
Li
NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN
rijdag 2 October 1936.
No. 40
Vier en vijftigste jaargang
Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St-Maartensdijk, Stavenisse, St-Annaland en Oud-Vossemeer letters naar plaatsruimte.
UITGAVE FIRMA J. M. C. POT, THOLEN - TEL. INTERC. 16 - POSTREK. 1043
Henry Deterding
aan het woord.
THOOLSGHE COURANT
!V l I S""* I II A r* I A f\ I I I i I i I A 3V 1 l"*\ ~T" I I I n IV 1 Advertentiën van 1 tot 4
regels 75 ct.iedere regel
80; met Geïllustreerd
idagsblad 1,375, franco
post f 1,(55 15 ct.
kosten.
Bij abonnement aanmerkelijke
W II-
3E
Bd Hij complimenteert onze regeering.
DE Gunstiger toekomst voor ons land.
Sooals men weet behoorde Sir
|nry Deterding, de directeur gene-
tl van de Koninklijke Shellgroep,
lert September 1931' tot de voor-
nders van devaluatie van den
derlandschen gulden en aanpas-
g van den Nederlandschen gulden
het Engelsche pond sterling, waar-
y Dr Nederland gelijk Zweden, Noor
gen en Denemarken, deel zou
bben uitgemaakt van hetSterling-
Wij vroegen gistermorgen belet
den heer Deterding, belovend niet
jr de valuatie of devaluatie te
■eken, doch alleen zijn oordeel te
ven over de toekomst van Neder-
id, die hem zoo ter harte gaat.
n kan al dadelijk verklaard worden,
it de heer Deterding vol bevvonde-
is voor de forschheid van de
Missing, waarmede de Nederland-
ie regeering het goud heeft laten
fhieten, toen dit nog mogelijk was,
dat Frankrijk eerst, Zwitserland
er, het voorbeeld hadden gegeven,
roder dat de internationale specu-
;ie kans gegeven werd zich op den
ilden te werpen, is in den histori-
hen nacht Zaterdag op Zondag,
September 1936, het roer orage-
oid en is Nbderland nog juist bij
ds gaan zeilen in het kielzog van
l Sterlingbloc.
Dat de beslissing aan Colijn en de
idere ministers moeite heeft gekost,
isefte de heer Deterding volkomen,
ich er was geen andere uitweg
ogelijk, omdat Nederland, alseenig
op het laatste oogenblik overge-
even land van h6t goudblok nooit
iders dan ten prooi had kunnen
dien aan de rest van de wereld,
aardoor de goudvoorraad van de
ederlandsche Bank weldra zou zijn
ilgeput geweest.
Nu kon Nederland, met een kleine
)0 millioen gulden goud, opgeslagen
b( Amsterdam, nog op het nippertje
ichtsomkeert maken, terwijl een
srlraging van één of' twee dagen
ji'I >er ons de meest funeste gevolgen
ui hebben gehad.
Waardeerende, dat dr. H. Colijn,
aande in een hoogst verantwoorde-
ke positie, op het allerlaatste daar-
le geëigende oogenblik nog tot deva-
trl atie van den Nederlandschen gulden
ist te besluiten, bleek de heer
eterding van oordeel, dat voor Ne
erland in de meer nabije toekomst
coi anstiger economische verhoudingen
)or verschillende takken van het
a; iderlandsche bedrijfsleven zullen
inbreken.
Met name verwacht de heer Deter-
ng een opleving van beteekeniswoor
in Nederlandschen handel,de Neder-
mdsche nijverheid, de Nederlandsche
heepvaart die alle weer „konkurrenz-
hig" zullen zijn.
Doch ook vooral de Vaderlandsche
ezfndbouw, de tuinbouw, de teelt van
ne zaden en granen, de teelt van
inemen, bloembollen, heesters, die
le met lamheid waren geslagen,
y lillen de gunstige gevolgen van de
m ïvaluatie van den Nederlandschen
ve ïlden ondervinden. Immers, al die
'ootere en kleinere land- en tuin-
f )uw-ondernemingen konden door
iz( b hooge goudwaarde van den gulden
rs rij wel niets meer naar het buiten-
n< nd exporteeren. Die mogelijkheid
ge aat thans weer open. Men vargete
m iet, dat ons land veel meer land-
r i auwproducten produceert dan het
zi :lf kan consumeeren, terwijl het ook
:e i ander opzicht groote industrieën
e eeft, (o.m. Philips-producten, kunst-
e jde- en scheepvaartbelangen,) die
sc oor meer dan de helft moeten be-
aan van de buitenlandsche markten
Natuurlijk zullen nog tal van
moeilijkheden blijven te overwinnen
maar nu de eerste stap gezet is, komt
Nederland die bezwaren van secon-
dairen aard wel vanzelf te boven.
De blijdere toekomst, die Neder
land tegemoet zal gaan, heeft
weliswaar heel lang op zich laten
wachten, doch het is beter een der
gelijk hoopvolstemmend vooruitzicht
te hebben, dan uiteindelijk bij een
stapel goud in de kelders van de
Nederlandsche Bank, een langzamen
economischen hongersdood tegemoet
te moeten gaan, zonder dat er nog
ergens een greintje uitkomst uit de
allerbenardste omstandigheden valt
te bespenren.
Kortweg samengevat„Het daghet
in het Oosten
Aldus het waardevolle oordeel van
dezen grooten Nederlander met
wereldreputatie.
(Nadruk verboden)
P 11 R O I Bieten rooien legen
1 U I» U L. kloven in de handen
Doos 30, Tube 45 ct. Bij Apoth. en
Drogisten. 6 45777
De logica zoek De regee
ring acht den internationalen
standaard het beste geldstelsel.
De werking van het egalisatie
fonds. Dinsdag bedroeg de
devaluatie ca. 17 V2 p^t.
Prinses Juliana en Prins Bern-
hard spreken voor de radio.
Alvorens ons bezig te houden met
de financieel-technische maatregelen,
welke een gevolg zijn van de nieuwe
monetaire politiek der Nederlandsche
regeering, willen wij ons een oogen
blik bezig houden met de publieke
opinie, die vóór en na devaluatie
heerschend was.
Toen het probleem der devaluatie
nog niet zoo actueel was, werd ieder,
die devaluatie voorstelde door de
vele tegenstanders bijna als een
staatsvijand beschouwd. Een stem,
die zich vóór devaluatie uitsprak,
ontmoette honderden andere stemmen
die in koor de nadeelen van de
devaluatie opsomden. Voordeelen zou
een muntverzwakking in het geheel
niet hebben. Iedereen, die dat niet
inzag, was hoorende doof en ziende
blind. Met een devaluatie van ons
betaalmiddel zou de verwarring nog
grooter worden.
Het kan evenwel verkeeren Thans
is het overgroote deel van onze be
volking vóór devaluatie, nu eenmaal
de kogel door de kerk is. Men ziet
de toekomst lichter tegemoet. De
landbouwcrisismaatregelen, die steeds
de grootste tegenkanting ondervonden
konden door het besluit der Neder
landsche regeering inzake de goud
pariteit van ons betaalmiddel zonder
gevaar worden afgeschaft
Zou een devaluatie dan toch wel
voordeelen hebben De dagbladen
geven op deze vraag voldoende ant
woord, zoodat zij nu een deel van
ons overzicht aan de technische
maatregelen willen wijden.
Maandag is ingediend een wets
ontwerp, houdende eenige voor
zieningen in verband met de buiten
gewone omstandigheden ten aanzien
van de wisselkoersenop het buitenland.
De regeering zegt ter toelichting
De loop der omstandigheden heeft
tenslotte ook Nederland gedwongen
den gouden standaard tijdelijk loste
laten. De regeering heeft een verbod
van den uitvoer van goud moeten
afkondigen.
Hieruit volgt, dat de regeering on
verzwakt haar meening handhaaft,
dat het welbegrepen belang van het
land het best door systeem van den
internationalen gouden standaard
wordt gediend.
Voorloopig wenscht de regeering
echter haar vrijheid van handelen te
behouden. Zoolang de internationale
monetaire verhoudingen zoo onzeker
zijn als thans het geval is, acht zij
het ongewenscht, zich aan een be
paalde goudpariteit te binden. Dit
impliceert niet, dat de regeering be
langrijke schommelingen verwacht in
de goudwaarde der buitenlandsche
valuta's Zij wenscht slechts ten deele
den gulden aan zijn eigen lot over
te laten. Ten deele, omdat de regeering
in het egalisatiefonds een machtig
wapen heeft om te sterke schomme
lingen van den gulden tegen te gaan.
Aangezien echter de werking van dit
fonds vele en groote moeilijkheden
zal ontmoeten men bedenke, dat
in tegenstelling met de Londensche
en New-Yorksche de Amsterdamsche
geldmarkt zeer beperkt is, zal het
van belang zijn, dat de Nederlandsche
regeering overleg pleegt met de
Engelsche en Amerikaansche regee
ring tot wederzijdsche steun.
De goede werking van het egalisatie
fonds is verder een groot belang
voor het binnenlandsche prijspeil.
Niet alleen zijn tegen ongemotiveerde
prijsopdrijving Dinsdag in de beide
kamers der Stalen Generaal een
aantal wetsontwerpen aangenomen,
maar het behoeft geen betoog, dat in
de eerste plaats het binnenlandsche
prijspeil bepaald wordt door de buiten
landsche wisselkoersen, dus door het
vertrouwen, dat het buitenland in
onze geldeenheid stelt. Wautrouwt
het buitenland ons betaalmiddel, dan
wordt dit in groote hoeveelheden
tegelijk op de markt gegooid, waar
door de waarde van den gulden
aanzienlijk zou dalen en het binnen
landsche prijspeil natuurlijk nagenoeg
evenredig zou stijgen. Het egalisatie
fonds dient nu, om die aangeboden
hoeveelheid guldens wederom op te
koopen, waardoor een sterke waarde
daling van den gulden en dus een
verhooging van het binnenlandsch
prijspeil wordt tegengegaan.
Een geringe prijsstijging van ver
schillende geimporteerde artikelen
kan natuurlijk niet uitblijven. Tot
Dinsdag was het echter onmogelijk
om de vraag te beantwoorden, hoe
groot het percentage van deze stijging
zou zijn. Dinsdag is op de wissel
markten de oflicieele noteering van
den gulden weer hervat. Aanvankelijk
stond hij bloot aan belangrijke koers
schommelingen, hetgeen het gevolg
is van de omstandigheid, dat men
niet weet op welk peil de Nederland
sche regeering wil stabiliseeren. Later
werden de schommelinger wat minder
hevig, en noteerde het pond ten op
zichte van den gulden 8 92, hetgeen
zou overeenkomen met een devaluatie
van ca. 171/» pet. Een stijging der
prijzen van ongeveer 20 peL, echter
uitsluitend op geimporteerde goederen
zal dus noodzakelijk blijken. Een
geleidelijke stijging van hel algemeenc
binnenlandsche prijsniveau zal op den
duur eveneens niet uitblijven, maar
het is zaak te waken tegen plotselinge
groote verschillen, die het economisch
apparaat slechts zouden verstarren.
Vandaar dat de medewerking van
het geheele volk een eerste eisch is,
om den goeden gang van zaken le
bevorderen. Door de devaluatie van
den gulden was de belangstelling
rondom de prinselijke verloving een
tikje verflauwd; Dinsdagmiddag, om
12,45 vlamde zij echter weer in
alle hevigheid op. Gansch Nederland
zat aan de radio, om naar de radio
reden van Prinses Juliana en Prins
Bernhard te luistereni
Hoe eenvoudig klonken de woorden
van onze Kroonprinses, toen zij in
volle oprechtheid des harten de
„ingezetenen in alle deelen des rijks"
bedankte voor de ontelbare schrifte
lijke en telegrafische gelukwenschen,
die wij samen of ik alleen, ontvingen".
Hier sprak een gelukkig menschen-
kind, dat haar gevoelens opsloot in
deze ontroerende woorden „Ik dank
U dat gij ons zoo gelukkig hebt ge
maakt. De gloed rijke glans, waarmee
gij onzen verlovingstijd hebt besche
nen, zal onze herinneringen steeds
blijven overstralen".
Niet minder dankbaar klonken de
woorden (in opmerkelijk goed Neder-
landsch uitgesproken!) van Prins
Bernhard, die het een behoefte was
„persoonlijk uiting te geven van de
dankbaarheid, waarmee ik vervuld
ben door de overstelpende belang
stelling van het Nederlandsche volk
in ons groot geluk". Welk een diepen
indruk maakten zijn woorden „...zal
ik nu gaarne aan den arbeid gaan
en mijn economische studiën voort
zetten over de belangen van Nederland
en speciaal zijn overzeesche gewesten.
Ik zou daarbij een vriendelijk beroep
willen doen, met name op de inge
zetenen van Amsterdam, om bij dien
arbeid geen notitie van mij te nemen
en mij als ieder ander rustig en
ongestoord aan mijn dagelijksch werk
te laten gaan". Het zij zoo, Prins
Bernhard, Uw wensch~worde ver
vuld 1
Nog geen -eind aan de
monetaire onzekerheid. - Wat
doen Tsjecho-Slowakije en
Duitschland - Blum vindt in
de Kamer een groote meer
derheid voor zijn wetsontwerp
op de devaluatie, - Slooping
der handelsbelemmeringen.
Litwinoff gaat te keer. - De
stand van den Spaanschen
Burgeroorlog.
Na de devaluatie van Franschen
franc, Zwitserschen franc en Neder
landschen gulden blijft de monotaire
politiek nog steeds op den voorgrond
staan, ook al lijkt een internationale
conferentie ter stabilisatie der volks
verhoudingen op het oogenblik min
der zeker, dan eenige dagen geleden
nog kon worden aangenomen. Van
een definitieve verhouding tusschen
de drie meest belangrijke valuta's
dollar, pond en franc is nog altijd
geen sprake en zoowel Londen als
New York behouden zich voor hun
betaalmiddel zoo noodig nog verder
te ontwaarden. Dat hef daartoe zal
komen, lijkt intusschen weinig waar
schijnlijk ook in de Vereenigde
Staten en Gr. Briltannië moet men
tenslotte behoefte gaan gevoelen aan
waardevol geld, dat een der grond-
peilers van een nieuwe organisatie
van den wereldvrede zou kunnen
zijn. Alle hoop op een internationale
economische en monotaire conferentie
behoeft men werkelijk dan ook niet
te laten varen.
Misschien meent men in New York
e de voornaamste hoofdsteden van
GEZEEfp, DAAROM
ZO ZÜIVER HH KRACHTIG
nu tijdelijk 3 pakken voor 1 5 ct.
26
45565
Europa intusschen, dat de tijd voor
een dergelijke conferentie nog niet
geheel rijp is, dat is zelfs waar
schijnlijk. Want de devaluatie in
Frankrijk, Zwitserland en Nederland
is voor andere staten, die eveneens
reeds hadden gedevalueerd, aanlei
ding geweest te overwegen, of het
met het oog op hun export niet ge-
wenscht is, dat men tot een tweede
geldontwaarding moet overgaan. Tot
deze landen behoort in de eerste
plaats Tsecho-Slowakije, dat indertijd
tol een devaluatie van 162/3 °/Q is
overgegaan. Daar wordt de drang
naar een nieuwe devaluatie steeds
grooter en het is zeker niet onmo
gelijk, dat wanneer dit overzicht ver
schijnt de Tsjechische kroon nog
maals een veer heeft gelaten.
Internationaal gezien is intusschen
de houding, die Duitschland tenslotte
zal aannemen, van het grootst be
lang. Vast slaat die houding nog
geenszins, want ondanks de ofncieele
verklaring, dat geen wijziging in de
valutapoliti^k van het land verwacht
behoeft te worden, blijft de onzeker
heid ten aanzien van wat Berlijn zal
doen voortduren. Zelfs in de kringen
der regeering zelf moet volgens den
correspondent van de „Times" onze
kerheid heerschen. De heeren te
Berlijn staan dan ook wel voor een
buitengewone, moeilijke keuze. Eener-
zijds zien de industrieelen en ook
dr. Schacht in, dat wil Duitschland
zijn niet verder verkleinen, samen
werking met de andere handeldrij
vende naties noodzakelijk is. Anders-
zijds meenen de nationaal-socialisli-
sche economen, dat Duitschland het
er met het huidige valuta-systeem
goed heeft afgebracht. De werkloos
heid is overwonnen en de belasting
opbrengst stijgt.
Overigens ontkent rnen aan deze
zijde niet, dat er moeilijkheden zijn
met den huitenlandschen handel,
zoodat Duitschland reeds op het
oogenblik al niet meer in staat is
voldoende grondstoffen in te voeren.
Maar hierin hopen de tegenstanders
van een devaluatie van den mark
verbetering le kunnen brengen door
het vierjarenplan van Hitier, dat
Duitschland economisch onafhankelijk
moet maken. Afgewacht dient nu
maar te worden, welke van deze beide
richtingen het tenslotte wint. Zoolang
daaromtrent echter onzekerheid
heerscht, is bet waarschijnlijk inder
daad goed, met het voorstel tot een
internationale conferentie nog even
te wachten.
In Frankrijk heeft Blum intusschen
zijn wetsontwerp op de devaluatie
aan Kamer en Senaat voorgelegd. De
Kamer heeft het ontwerp reeds met
350 tegen 221 stemmen aangenomen,
maar de Senaat besloot eerst nog
eenige amendementen aan te nemen,
die zich hoofdzakelijk tegen het
automatisme van eenige maatregelen
keerden. Uit Blums rede bij die
gelegenheid gehouden mag wel als
het belangrijkste worden aangestipt,
dat aan de stakingen en andere
wanordelijkheden een einde zal worden
gemaakt.
Genève wordt door dit alles min
of meer vergeten en toch gebeuren
daar dingen, die zeer zeker belangrijk
voor de toekomst zijn. In dit verband
mag in de eerste plaatsen worden
genoemd het voornemen van Eden
en Delbos aan het einde dezer week
eenontwerp-resolulie aan den Volken
bond voor te leggen, die de afschaf
fing van dehandelsconlingenteeringen
en de controle op het ruilverkeer,
welke als de voornaamste belemme
ringen op het handelsverkeer zijn te
beschouwen, ten doel heeft. Mogen
de beide ministers van buitenlandsche
zaken in dit opzicht succes hebben
Voor Europa en de geheele wereld
zou een afschaffing van de handels
belemmeringen inderdaad een wel
daad zijn.
Minder tot verheugenis stemt de
rede, die Litwinoff voor den Volken-
