s:
ïWflflRIN OPGENOMEN DE IERSEKSCHE EN THOOLSCHE COURANT
mi
^BUITENLAP
NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN
muil
"^SPIRIN
rijdag 9 November 1934
No. 45
Een en vijftigste jaargang
Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St-Maartensdijk, Stavenisse, St-Annaland en Oud-Vossemeer
UITGAVE FIRMA J. M. C. POT, THOLEN - TEL. INTERC. 16 - POSTREK. 1043
Eerste Blad.
De wereld „springt"
vooruit
THOOLSGHE
it blad verschijnt eiken
rijdag. Prijs per kwartaal
0,80; met Geïllustreerd
mdagsblad ƒ1,376, franco
ir post f 1,65 -f 15 ct.
sp. kosten.
Advertentiën van 1 tot 4
regels 75 ct.; iedere regel
meer 175 ct. Grootte der
letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke
prijsvermindering.
PUBLICATIËN.
OPNEMING VAN
VOETPADEN EN KUNSTWERKEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
holen brengen ter openbare kennis, dat, te
iginnen op 16 November a.s vanwege de
emeente eene
ALGEMEENE OPNEMING
l worden gehouden van de voetpaden en de
urin gelegen kunstwerken in die Gemeente.
Tholen, den 6 November 1934.
14
De wereld „springt" vooruit... Van
e toorts tot de kaars, en de kaars
othet olielampje, van de oliepit tot
e petroleumlamp, van de petroleum-
imp naar de gaspitten, van de gas-
itten naar de electriciteit! En door
electriciteit lottot alles, want
irat berust er tegenwoordig niet op
lectriciteit; wat wordt niet ten deele
erkregen door electriciteit; wat kan
len met electriciteit niét bereiken?
Zoo ging het ook met de vervoer
middelen; met de bewegingsenergie-
ironnen. Eerst waren het menschen-
rachten, die trókken, zooals dat in
ihina met de Riksha nog het geval
s; tóen kwam het trekdier, het paard
lijvoorheeldtoen de stoommachine;
lan de motor, eerst de benzinemotor,
ater de oliemotor nog daarenboven....
En thans zoo gaat het verhaal
- heeft daar in het Noorden een
onge Fries een motor uitgevonden,
lie spot met al deze (mag ik het
)uitsche woord gebruiken?) „Er-
ungenschafterL' der moderne tech-
ïiek! De motor, die gedreven wordt
net samengeperste lucht! „Het
nerkwaardigste aan deze uitvinding",
ichreef een journalist in een onzer
;roote Nederlandsche dagbladen, „is
niet de uitvinding zélf, maar het feit
laterzoovelen zijn, die er werkelijk
lian gelooveu!"
En deze schrijver laat niet voelen,
)f hij dil bedoeld heeft als sarcasme,
dan wel als éigen weifeling! Want
we hebben, als ontwikkeld mensch
dat veel leest al zoo dikwijls
irtikelen onder de oogen gehad,
waarin het harde bestaan wordt weer-
jegeven van tal van uitvinders en
[enieën. .Bestaan er niet tal van
woorden en spreekwoorden, die zoo
ets ten uitdrukking brengen. Het
miskende genie" is eetuzinnebeeld
;eworden. En daarom laten we
iet eerlijk bekennen vervallen wij
elf niet gaarne in de fout, die wij
n anderen zoo afkeuren.
Wij leven zoo beweren wij
u eenmaal in een „verlichten tijd",
sn gedachtig aan het spreekwoord
,Adel verplicht", willen we ons daar
naar gedragen! We willen dus niet
dadelijk een vernietigend, schouder-
tphalend, minachtend, ongeloovig
oordeel vellen over de Friesche sen
satie, maar we doen, zooals feitelijk
onze Hollandsche aard ons al ingeeft:
we wachten, berusten in het onver
mijdelijke geduld-uitoefenen; zeggen
niets, zeggen hoogstens eens „zoozoo",
of „is 't waar", of „tjongejonge, wat
U zegt", en... wachten af, wachten
af, wachten af..
En inmiddels kunnen we het niet
laten in ieder mensch blijft het
kind nu eenmaal leven tóch hei
melijk bij onszelf de gedachte te
liefkoozen.... „alsn het nu toch eens
werkelijk waar was....? En we
zwijmelen weg in het droomland
van de luchtkasteelen.
Als het nu toch eens wérkelijk
waar was! Als al die motoren, in
auto's, motorfietsen, vliegtuigen,
luchtschepen, onderzeeërs, zeekastee-
len, motorbooten, machinehallen,
fabrieksgebouwen, watertorens enz.,
nu eens vervangen werden door de
lucht-motorwat zouden dan de
gevolgen daarvan zijn?
Geen benzinepompen meer noodig;
geen Schel 1, geen Texaco, geen
Weg met de benzinepompende hand-
voordefooiophoudende monteurs; weg
met de gevaarlijke benzinetanks, die
vliegtuigen in een oogwenk tijds
kunnen doen verpulveren lot asch,
zooals onze schoone Panderjager heeft
moeten ervaren; weg met de stank;
weg met de slinkende uitlaatgassen.
Lucht, slechts schoone zuivere lucht
als bron van bewegingsenergie. Sa
mengeperste, doodgewune lucht als
voornaamste factor der kinetische
techniekl Zou het een utopie zijn?
We gelooven het niet. En toch zou
het heelemaal niet vreemd zijn! Zijn
alle groote uitvindingen niet geboren
uit een impuls; zijn alle technische
verbeteringen niet het resultaat van
een opwelling: het kind van een
Üogenblik Was de ontsnappende
stoom uit eeu waterketel niet het
begin van de stoommachine; de val
lende appel niet aanleiding van een
aantrekkings-theorie?....
En deze jonge Fries, Wardenier
geheeten, heeft jarenlang zijn leven
gewijd aan de studie van zijn onder
werp. Kan de vonk van het uitvin
dersgenie ook zijn gecentraliseerd
bewustzijn niet in gloed gezet hebben;
kan een uitslaande vlam van die
gloed niet bet nest van de Phoenix
ontstoken hebben, zoodat uit de asch
daarvan het product verrees, dat
misschien zooveel veranderen kan
op deze wereld? Wie zal het zeggen.
Wij hopen het, wij hopen het heel
sterk.... lerwille van de vooruitgang;
terwille van de eer het vaderland
van dien wereldom wen telenden uil
vinder te mogen zijn; terwille van
onze bewondering, van alles wat nieuw
is en beter voldoet!
Wij hopen het niét, omwille van
de oliemagnaten en de tallooze, on
noemelijk velen,die van hun bedrijven
eten moeten. En nu gaat de innerlijke
strijd slechts om het vraagstuk: wat
gaat vóór in dezen tijd? Het brood
van die velen, of het voordëel van
de nieuwe uitvinding.
Wélke werkverschaffing ligt er in
de nieuwe uitvinding en heelt deze
inderdaad voordeelen? Zal de benzi
nepomp niet vervangen moeten worden
door de compressie-luchtpomp? Zal
de snelheid der met dié nieuwe mo
toren uitgeruste voertuigen er niet
onder lijden? Kleven de nieuwe mo
tor geen onaangenaamheden aan, die
de benzine-motor vreemd waren?
Als we zoover zijn, dat we ons die
vragen hebben gesteld... duikt opeens
weer de vraag op: is dat alles wel
waar? Is die motor werkelijk een
feit? Is het geen beursmanoeuvre om
de olieaandeelen te drukken?....
We welen het nog niet; we wachten
nog af. Maar niemand kan ons een
verwijt ervan maken, dat we onze
hersenen over deze uitvinding en haar
gevolgen laten gaan, dat we ons
voorbereiden op hetgeen zóu kunnen
komen....
De wereld springt vooruit! Onmo
gelijk mogen we niéts meer noemen
Maar tevens zijn we voorzichtig ge
worden, en aanvaarden we niets meer
zonder gezién te hebben! Daarom
Wardenier: laat ons zien Verlos ons
van die onzekerheid.
(Nadruk verboden).
f
De offioieele uitslag van de wed
vlucht Londen-MelbourDO. Buiten
gewone algemeene vergadering van
de vereeni^ing voer bloembollen
cultuur. Twintig afgestudeerde Indo-
logen gaan naar ludië. Verzekering
van Nederlandsche goederen in
Duitschland voor 2 millioen dollar.
De periode, waarbinnen de deel
nemers aan den wedstrijd door de
hooge luchten van Londen naar Mel-
CZe»0 °n"oe
tm „.men- D j j,uü-
4\en vepe1"1 hi\ 1
iu« kenden
\A'TS dede,eA5l>1RlN'-5
\U° U-be6Wdc
tt\aUe*
met Oranjeband en Bayerkruis
FecdsCJw ouders gebruikten het
43873 26
bouroe in laatstgenoemden plaats
moesten aankomen, was Maandagoch
tend afgeloopen. Nu blijkt, dat van de
2U vliegtuigen, die van Midden hall
zijn vertrokken, slechts 9 het doel
hebben bereikt. Dat maakt de ver
richting van ons Nederlandsche koop-
vaardij-viiegtuig, de Uiver, nog fraaier
wat voor Parmentier en Mol! met het
behalen van den eersten prijs in de
handicap-race, ten bedrage van 2000
Australische Ponden (ruim f14000),
heusch niet te veel en te hoog be
loond mag heo.ten. Hun grootste be
looning zal echter zijn de ongetwijfeld
geestdriftige ontvangst te Schiphol,
als zij 21 November daar zullen
landen.
Prof. dr. H. T. Doelman, benoemd
tot hoogleeraar in de ziektekundige
ontleedkunde en de gerechtelijke ge
neeskunde aan de gemeentelijke uni
versiteit te Amsterdam, heeft zijn
intree-rede gehouden, met als onder
werp: „Eenige aspecten van de ge
zwelstudie". Het hoopvolle van den
tegenwoordigen stand van de gezwel
studie is natuurlijk, dat men thans met
chirurgische en stralen-behandeling
kan ingrijpen. Al is de lijdende mensch-
heid nog niet van een afdoend middel
tegen gezwellen verzekerd,, toch
schijnt men thans wel op den
goeden weg te zijn de kwaadaardigste
gezwellen met kans op blijvend
succes te bestrijden.
Onder voorzitterschap van den heer
Ernst H. Krelage heeft in het Kre-
lagehuis te Haarlem de buitengewone
algemeene vergadering van de alge
meene vereenigingvoor Bloembollen
cultuur plaats gevonden, die nood
zakelijk was om een algemeen te
volgen gedragslijn vast te stellen voor
het planljaar 19341935, waarvan de
kosten geheel door het bloembollen-
bedrijf worden gedragen. De vroegere
maatregelen hebben in de jaren 1933
en 1934, wat de groote lijnen betreft,
goed gewerkt. De groote vraag, die
beslist moest worden, was de volgende:
moeten de maatregelen lot beperking
van de teelt gehandhaaft blijven? Al
rezen daartegen tal van bezwaren,
toch schijnt het beter die saneering-
maatregelen vol te handhaven, wil
niet alles in het honderd loopen.
Voor de zwaar beproefde bloembol
lenteelt is het nu maar te wenschen,
dat dit bedrijf, waarin vroeger goud
is verdiend, het hoofd boven water
zal kunnen houden, totdat weer betere
dagen zijn aangebroken.
In den ouderdom van 81 jaar is te
'sGravenhage overleden de heer A.
Ch. Nieuwenhuys, die van 1878 tot
1905 als ingenieur van den waterstaat
in Nederlandsch-Indië heeft gewerkt,
waar hij o. a. de havenwerken van
Batavia heeft verbeterd, gelijk hij de
man is geweest van de bekende
Solovallei-werken, die indertijd zoo'n
opzien hebben verwekt.
Gelijk men zich wellicht zal kunnen
herinneren, zijn in 1931 het laatst
candidaat Indische ambtenaren in
opleiding genomen. Up het oogenblik
wachten reeds 117 afgestudeerde
jongelui op uitzending naar Indië,
teneinde daar hun besteraming te
volgen, maar de regeeriug heelt hen
niet noodig en dus loopen zij doelloos
in Nederland rond, als slachtoffers
van de in Ned.-Indië heerschende
malaise. Thans studeereu er nog
ongeveer tusschen de 110 en 120
jongelui voor hetzellde ambt, dat
eertijds een zeer hegeerde carrière
bood. Eindelijk komt er nu schot in,
want de regeeriug heeft besloten in
het voorjaar van 1935 te beginnen
met de uitzending van 20 afgestu
deerden, waartoe natuurlijk de eerst
afgestudeerden zullen worden uitver
koren. In het loopende jaar zijn er
21 jongelui naar lndië gezonden, om
hun bestemming ais indoloog te
volgen en bij het binnenlandsch be
stuur te worden le werk gesteld.
De in het eerste kwartaal van 1935
uit te zenden ambtenaren zullen
wellicht in de volgende drie kwar
talen van 1935 door nog anderen
worden gevolgd, al is dit nog niet
volkomen zeker. Maar in ieder geval
is het een bemoedigend teeken en
een bewijs, dat er weer een beetje
leven in de brouwerij komt wat dan
ook hoogst noodzakelijk was.
Hoe slecht men in handelskringen
oordeelt over den toestand in Duitsch
land is dezer dagen het best tot uiting
gekomen door een groote verzeke
ring, die Lloyd's verzekeringmaat
schappij te Londen heeft afgesloten.
Er is tegen een premie van 10%,
dus een bedrag van ongeveer drie
honderdduizend gulden, een verzeke
ring afgesloten op de groote voor
raden katoenen goederen en levens
middelen, die zich in Duitschland
bevinden en aan Nederlandsche be
langen behooren. Worden in de ko
mende drie maanden deze goederen
in beslag genomen, of komt er een
uitvoerverbod op, dan zal Lloyd aan
de eigenaren twee millioen Ameri-
kaansche Dollar moeten uitbetalen,
dus een som van ongeveer drie mil
lioen Nederlandsche gulden. Hoewel
de premie hoog schijnt, hebben de
eigenaren van de hierboven genoemde
goederen toch verstandig gedaan met
zich bij de grootste verzekeringmaat
schappij ter wereld tegen dergelijke
risico's te dekken, al teekent een
soortgelijke verzekering wel heel
scherp hoe weinig vertrouwen men
in Duitschland en het verloop der
gebeurtenissen daar te lande eigenlijk
heeft.
Te Oss, dat hekend staat als een
plaats, waar de raessenstekerij welig
bloeit, is een dievenbende ontmas
kerd, die bestond uit 18 jeugdige
dieven van 16 tot 20 jaar, welke bende
zich schuldig heeft gemaakt aan tal
looze kleine inbraken, diefstallen,
zakkenrollerij en dergelijke ontoe-
bare vergrijpen. Het schijnt, dat dit
groepje voorloopig reeds terecht van
43 inbraken kan worden beticht en
dat tot een der aangenaamste bezig
heden van deze vriendelijke jonge
lieden het ingooien van ruiten be
hoorde. Het is nu maar te wenschen,
dat de officier van justitie te 's-ller-
togenbosch afdoende met het gezel
schap zal afrekenen en dat de recht
bank aldaar nu eens geen mild vonnis
zal vellen, daartoe verleid door cle
mentie pleitende advocaten. Een
voorbeeld dient gesteld en een goed
voorbeeld ook!
Op den 24slen Augustus schoot
een Chinees een anderen Chinees
te Rotterdam met een revolver neer
en sloeg vervolgens het wapen stuk
op het hoofd van het slachtoffer.
Deze stralzaak diende voor de Rot-
terdams'-he rechtbank en het O. M.
eischte een straf van tien jaar. Niet
de zaak op zichzelf komt ons zoo
belangrijk voor, doch wel de menta
liteit van de Chineezen, die met de
West-Europeesche gedachtenwereld
in geen enkel opzicht is te vergelijken.
Kan men zich dan nog verbazen, dat
de dader liever de doodstraf begeerde
dan tien jaar naar Leeuwarden te
worden verbannen Wat ook de
uitspraak der rechtbank moge zijn,
de veroordeelde Chinees zal deze
nooit begrijpen.
De kansen van Doumergue's her
vormingsplaunen verijdeld. Hender-
son en de ontwapemngs-conferentie.
Het Japariscbe mandaat over de
eilanden in de Pacific. Mildheid
der Spaausche regeeiing.
Men heeft altijd gedacht dat de
Fransche minister-president een vrien
delijk oud heertje was, dat zich slechts
noode uit zijn rustige rust van rente
nier had laten halen, om Frankrijk
op de gebruikelijke wijze verder le
regeeren. Nu is pas gebleken hoezeer
men zich met een dergelijke voor
stelling van zaken volkomen heeft
vergist. Doumergue is bezig de dic
tator van de derde Fransche repu
bliek le worden. In Frankrijk is de
politiek een ambt, dat winst en
baantjes oplevert, trouwens niet in
Frankrijk alleen. Doumergue wil
de Kamer-ontbinden, nadat deze
hem eerst drie twaalfden zal
hebben toegestaan voor de begrooting
over 1935. Ook dat is op zichzelf
reeds een ongewone maatregel in
Frankrijk, waar men maar één twaafde
pleegt te vragen en le krijgen. Nu
heeft Doumergue alle heilige huisjes
in het politieke en verpolitiekte leven
van Frankrijk ondersteboven gegooid.
Voor het waarachtige heil van het
Fransche volk en „la belle Francc"
ware het te wenschen, geweest dat
Dommergue zijn planuen kon door
drijven.
Tardieu en zijn partijgenooten,
geholpen door andere liukschegroepen
waren hang door een Kamerent-
binding hij de hierop volgende ver
kiezingen zware verliezen te lijden.
Het afgevaardigdeschap in Frank
rijk brengt nu eenmaal niet te ver
smaden voordeelen mede en zoo
hebben deze heeren hun eigen be
langen gesteld boven die van hun
land.
Aan Doumergue is medegedeeld
dat hij niet op hun steun kon rekenen
en deze die toch al meer dan genoeg
had van dat politieke gekonkeld heeft
zijn ontslag genomen. Het wordt een
eigenaardigegeschiedenis in Frankrijk
De viering van den 16den verjaar
dag van de overwinning van Vittorio
Veneto in Italië heeft weliswaar ge
leden onder het slechte weer, maar
toch hebben in gansch Italië van
kwart voor twaalf tot kwart na twaalf
alle klokken geluid, terwijl de Kroon
prins, die den Koning vertegenwoor
digde, Mussolini en cie andere minis
ters kransen legden op het graf van
den Onbekenden Soldaat.
De ltaliaansche Koning is namelijk
op reis naar Somaliland, waar de
groote ltaliaansche stoomer „Savoia"
hem te Mogadiscio aan land heeft
gezet. Men moet dit bezoek niet on
derschatten, wijl het geen gewoon
bezoek aan een ltaliaansche kolonie
mag heeten. De oogen van Italië zijn
n.1. gevestigd op Abessinië, tegen welk
land de regeeriug van Frankrijk en
Engeland aan Italië de vrije hand
hebben gegeven. Het is nu maar de
groote vraag of Italië er in zal slagen
tegen de ontembare Abessiniërs met
kans op succes den strijd aan le
binden.
Reeds jarenlang bestond er een
geschil tusschen de Engelsche maat
schappij, Lena Goldfields Ltd. er»
de regeering van Sovjet-Rusland, die
de concessies der onderneming tot
exploitatie vangoudmijneri in Rusland,
had ingetrokken. Nu is er eindelijk
