ONZE FEUILLETON
Wat de Ooster-Schelde
verzwolg.
oud geworden, vrijwel vergeten door
allen, die hij eens met zijn nieuwe
kunst had weten te boeien Op den
leeftijd van zestig jaar nam hij als
landstorm-man nog deel aan den
wereldoorlog, maar zijn voorlaatste
levensjaren hebben hem niet veel
anders gebracht dan nijpend gebrek,
waarin eerst verandering kwam, toen
de nieuwe heerschers van het Derde
Rijk hem van staatswege hielpen de
allereerstenntbeerlijkheden des levens
te kunnen koopen.
Reeds vele maanden staakten de
arbeiders in de textiel-nijverheid te
Verviers. Nadat deze staking ongeveer
vijfmaanden had geduurd, zagen de
leiders van de socialistische vakver-
eenigingen den bodem van de kas te
voorschijn komen, hetgeen niet te
verwonderen is, zoo inen weet, dat
aan de ongeveer '1(5.000 stakende ar
beiders in die vijf maanden is uit
gekeerd ongeveer 16.000.000 Belgische
francs aan steun, waarvan ongeveer
11.000.000 francs uit de z.g. weer-
standskassen was gebaald.
Bij een dezer dagen gehouden re
ferendum onder de arbeiders, ver
trouwden de leiders er blijkbaar op,
dat de arbeiders tot ophelïing van
de staking zouden besluiten, maar
hel resultaat van de volksstemming
was geheel anders dan verwacht werd.
Toen de leiders toch besloten de
staking op te heffen, was dit natuurlijk
koren op de molen van de commu
nisten. De Belgische communistische
Kamerleden Jacquemolte en Labaut
hebben daarna de arbeiders te Ver
viers opgeruid, waarna dezeeen aanval
ondernamen op het gebouw van de
vakvereenigingen te Verviers, welke
aanval evenwel mislukte.
Toen later het socialistiskhe blad
„Le Travail" door de kranlenver-
koopers op straat te koop werd aan
geboden, moesten deze en de nog
meer onschuldige dagbladen het ont
gelden. De krantenverkoopers werden
overvallen, de dagbladen hen uit de
handen gerukt en vernield, of ver
brand. Daar de politie machteloos
was, rnoest de bereden gendarmerie
met de blanke sabel de orde herstellen.
Senator Marconi heeft aan boord
van zijn jacht „Eleclra" welgeslaagde
proeven genomen met het z.g. „blii.d
varen", welke proeven bijgewoond
door tal van Ilaliaansche en buiten-
landsche technici en dagbladschrijvers
Nadat het jacht de golf van Rapallo
was binnen gekomen, volbracht het
de moeilijke vaart tusschen de boeien
door uitsluitend geleid door het z.g.
„radio-baken", een zender voor korte
golven, geplaatst op een voorgebergte
aan de kust, ongeveer op een hoogte
van 90 meter. Naar men verwacht,
zal deze uitvinding van Marconi op
ruime schaal toepassing vinden, zoo
wel voor de scheepvaart, als voor de
luchtvaart.
Uit Duitschland komt een onrust
barend bericht, de toestand van
president Hindenburg geeft ernstige
redenon tot bezordheid. De Rijks
president lijdt sedert verscheidene
maanden aan een blaasziekte. Op zijn
landgoed le Noudeck knapte de oude
heer, die midden in de tachtig is,
eenigszins op, bleek zeer helder van
geest en vervulde in deze voor
Duitschland zoo spannende dagen
nog met opgewektheid zijn ambts
plichten.
Dinsdagmorgen bleek een lichte
lichaamsuitputting te zijn ingetreden,
terwijl de oude staatsman Donderdag
zacht en kalm is ingeslapen.
Door C. SLOOT MANS.
(Nadruk verboden).
VII.
Ons stadsarchief leert nog meer:
Op het Bergen op Zoomeche jaarmarkt
terrein verwijlden van 1484 1500 ook
enkele drapeniers; later hooreo we van
een „twijooeghieter", tevoren van één
„mesmaker". Het drapeniersambacht, waar
van een keare nit 1863 bekend is, schijnt
dos te Beimerswaal een belangrijk gilde
geweest te zijn. Dat klopt ook mtt de
vondst van waardeinteekers op de slikken
van het Verdronken Land en de aanwe
zigheid van een Bal.
De Bergsche weekmarkt trok echter
véél meer Reimerswalers, en waarschijnlijk
nadU verkoopers, ook koopers. Zij kwamen
met brood en schoenen.
De leveosmiddelen-voorziening was
vroeger altijd een zorgelijk ie<e. Voor het
Reeds tijdens de ziekte liepen er
geruchten omtrent de opvolging; het
Duitsche volk zou uitspraak moeten
doen, door middel van een volks
stemming. Rijkskanselier Hitier heeft
echter een ministerraad bijeengeroe
pen, en men heeft maar kortweg
besloten om den Rijkskanselier het
Presidentschap op te dragen, zoodat
deze vrijwel alle macht in handen
heeft.
Of deze greep naar de macht zonder
meer in Duitschland zal goedgevon
den worden, dient afgewacht.
Hel stoffelijk overschot van Von
Hindenburg zal op staatskosten be
graven worden.
EEN TROUWE DIENAAR VAN VOLK
EN LAND....
PAUL VON HINDENBURG.
De Vader des Vaderlands...
Door Dr. O. Hernicke.
De figuur van Von Hindenburg
begon pas vorm te krijgen voor de
buitenwereld tijdens zijn werk onder
het eigenlijke volk onder het beste
deel van het Duitsche volk namelijk
het te velde staande leger. Van een
Dnitsch standpunt uit bekeken heelt
deze legeraanvoerder voor zijn land
buitengewoon veel verdiensten gehad.
Was bij bet niet, die de krijgsopera
ties zoo leidde, dat zij bij de
overstelpende overmacht vaD vuur
en metaal de grootst mogelijke
successen boekten Daarmede ver
overde hij zich reeds de naam van
„Vader des Vaderlands".
Naast de markante koppen van de
groote figuren in de Duitsche ge
schiedenis, een serie, die door Bis-
marek besloten werd, trad thans weer
eens een onvergetelijke figuur naar
voren, een gelaal, dat later een sym
bool zou worden! Dat was Hindenburg
En de symboliek daarvan moet men
niet onderschatten I In gezicht, ge
stalte, woord en blik wordt het 'in
nerlijk sterker uitgedrukt, dau door
welke daad ook.
En bovendien verlangt de Mensch-
heid naar zulke uiterlijkheden. Het
volk kende Hindenburg's gezicht
kende zijn waardige rust, zijn ijzeren
daadkracht, die even geweldig is als
de figuur van Hindenburg, een copie
haast van den Uzeren Kanselier, van
Bisrnarck.
Het volk kende tenslotte zijn woord,
dat slechts zelden tot zoover door
drong, maar dat steeds kalm-beheer-
schend was, goedig, maar tevens
bezield door de zekerheid van zijn
zelfbewustzijn, soms weder waar
schuwend op een toon van iemand,
die liever prijst, dan afkeurt.
In de herinnering gaan we even
terug, naar die dagen, thans bijna
twintig jaar geleden, waarin de
grijze militair zijn grootste levensrol
speelde....
De divisie is op marsch in Frank
rijk... Het regiment, waarin ik was
ingedeeld, marcheerde door een klein
stadje, door de eerste straten, de
hoofdstraat en tenslotte aan een groot,
gesloten gebouw voorbij. Plotseling
komt er een zekere spanning in de
colonnes. Bij een kromming van den
weg stopt een auto. In die wagen
staat een groote, breedgeschouderde
man kaarsrecht overeind en kijkt
onbeweeglijk op de marcheerende
troepen neer. Soms gaat zijn rechter
hand stram en kort naar de rand
van zijn kepi. Die man is Hindenburg.
brood, dat in die dagen bij iederen maaltijd
gebruikt werd, moest bet koren vau het
platteland der naaste omgeving betrokken
«orden. Een regelmatige eu voldoende
toevoer van broodkoren of vau brood zelf,
was dus van het allerhoogste belang voor
een stad. Voor Bergen op Zoom te meer,
wijl het verblijf vau honderden vreemde
kooplieden, gedurende de Paasch- en
Koudemarkt, welke een volle maand
duorden aan de levensmiddelenvoor-
zieniog bijzondere eischen stelde.
Geen wonder, dat de korenverkoop van
het heelemarkiezaatin 1506 geconcentreerd
wordt te Bergen op Zoom. Wat daar vandaan
kwam kan weinig aDders geweest zijn,
dan rogge of gerst. De ordonnantie van
1510, waarbij den bakkers van Beimerswaal
op de Bergen op Zoomtche weekmarkt
gunsten werden toegestaan, betreft zéér
zeker den aanvoer v&n tarwebrood. Ea
wanneer in een stak van 1546 gesproken
wordt over Zuid-Bevelanders, die hier
levensmiddelen op de Donderdagsche markt
brengen, zal tarwe daarvan wel het hoofd
bestanddeel hebben uitgemaakt. Hoezeer
Bergen op Zoom Beimerswaal noodig bad,
blijkt bijvoorbeeld bij het bezoek van
Aartshertog Maximiliaan in 1485 aao onze
stad. Dan worden in allerijl boden naar
Beimerswaal gezonden, om méér brood
dan anders!
We mogen zeggen, dat niet alleen
Hij staat eenigen tijd, zonder zich
te bewegen en monstert scherp de
soldaten, die onafgebroken aan hem
voorbijmarcheeren en plotseling hun
veldheer herkennen En opééns kun
nen zij zich niet langer bedwingen,
moet het eruithoerageroep stijgt
op, niet zeer militair, maar als uit
drukking van het gevoel van ver
bondenheid dier soldaten met hun
aanvoerder I
Hindenburg ziet die opmarsch'der
strijders lang aan. Zijn gezicht staat
niet somber, maar toch ernstig. Er
ligt veel uitdrukking op zijn groote,
breede trekken. Het voorhoofd is ge
rimpeld, de mond vierkant en stijf
gesloten, de blik drukt een gemoeds
beweging uit, die met geweld is
teruggedrongen.
Hij is op dat oogenblik gelijk een
vader, die met sm&rtelijken trots
neerziet op zijn zoons en die dan
tegelijk een visioen krijgt van het
noodlot, dat hen wacht, d iar in de
verre verte, waar de lucht siddert
van het geweld van den slag.
De colonnes verdwijnen in de sche
mering. De veldheer blijft achter.
De herinnering aan deze grootsche,
in de schemering zoo reusachtig-
lijkende gestalte en door de onder
gaande zon bestraalde gezicht bleef
de soldaten bij.... in trommelvuur en
granatenregenEen vijandelijke aan
val verminderde hen tot de helft, tot
een derde, maar hun lichamen weer
den dien aanval af. De herinnering
aan Hindenburg had hen bezield
Hoe groot is de vereering en de
liefde van het volk voor dien veld
heer, voor dien Mensch Hindenburg...
dat zelfs in de dagen der revolutie
geen wijziging in die gevoelens ont
stond, hoewel dat voor een vertegen
woordiger van het vroegere régime
volkomen te verwachten ware. De
volkomen onbaatzuchtigheid, het zui
vere soldatisme, de strenge gebon
denheid aan wat hij als zijn plicht
achtte stelde Hindenbnrg destijds op
een voetstuk, dat verre uitstak boven
zijn tijdgenooten.
Toen kwam de dag, waarop hij de
nieuwe regeering aanvaardde en zijn
ambt bleef bekleeden. Hij wist zich
vrijwillig te onderwerpen aan de
nieuwe inzichten, omdat zijn Plicht
tegenover het Volk, dat hem steede
vol vertrouwen het leiderschap had
geschonken, dit meebracht. Nooit
was Hindenburg zóó groot, als op
dat oogenblik van zelf-wegcijfering
Niemand anders dan Hindenburg
zou er in geslaagd zijn het groote
werk van de demobilisatie in 1918
tot zulk een einde te voeren! Was
hij niet gebleven, had hij het opper
bevel neergelegd, dan was de ineen
zinking volmaakt geweest en zou een
volmaakte instorting van het Duitsche
rijk het gevolg geweest zijn. Zijn
trouw in November 1918 was een
van zijn grootste daden.... Vader des
Vaderlands
Hindenburg kende geen politieke
partij. Hij leefde zijn eigèn leven in
Hannover. En daar beantwoordde de
Natie de vraag, wie er leider zou
zijn, met de keuze van Hindenburg 1
Het werd duidelijk: Hindenburg
was en daarop berust zijn betee-
kenis een gestalte van Historische
grootheid! Hij was een symbool voor
heel de Natie.
Alles, wat eerbied en liefde opwekte
was voor de Natie in Hindenburg's
persoonlijkheid belichaamd. Hij werd
Beimerswaal, doch de heele Oo9t-watering
vanwaar Beimerswaal bet koren immers
op zijn beort weer betrok, vao beteekenis
was voor de approviandeering van een
baodelscentrnm als Bergen toen was, of
schoon het Bergscbestadsbesinnrook andere
wegen bewandelde, om in dezen te voorzien.
Voor de verwerking van bet graan,
speciaal bet malen, was men in Beimers
waal goed gesteld. In 1845 is er sprake
van een molen in 1887 van een water
en windmoleo. Aan de baven was een
Hoower verbonden. Het daar bij vloed
binnenstroomende en bij eb uitvloeiende
water, bracht de schepraderen van een
watermolen in beweging, welke aanhoudend
in werking kon blijven voor de ineel-
maalderij.
Dezelfde ordonnantie van 1510 gewaagt
ook vaD de schoenmakers van Beimerswaal.
Slechts op zéér ongelijke voorwaarden,
mochten door vreemden op de Bergsche
weekmarkt schoenen verkocht worden. De
Reimerswalers waren toegelaten, mits bon
schoenwerk was gemaakt vao goed leer,
gevet en gekeurd in een der hoofdsteden
vau Brabant, te Mechelen oi te Bergen
op Zoom. Wanneer zij iedere 3 maanden
oDder eede bevestigden, dat zij zich aan
die voorwaarde gebonden hadden, werd
daarmede genoegen genomen. Waarschijn
lijk was hun prodoct van grove makelij,
hetwelk wordt aangeduid met den naam
hel voorbeeld voor iederen Duitscher»
het voorbeeld van strikte plichtsver
vulling; van onzelfzuchtige vader
landsliefde en volmaakte karakter-
zuiverheid De zedelijke kracht van
Hindenburg's haast legendarische fi
guur was onschendbaar.
In het gezicht en in de gestalte
van Hindenburg lag iets van de on
verbrekelijke volkskracht, die zijn
volk door eeuwen heen tezamen hield
en nog zal houden.
Toen hij het presidentschap van
het Derde Rijk op zich had genomen,
en langs het front van de voor het
Rijksdaggebouw opgestelde eerecom
pagnie stond, toen voelde iedereen,
die dit schouwspel beleefde, dat deze
man ook de rest van zijn reeds ver
gevorderd leven zou opofferen voor
Volk.en Land, en dat hier wederom
een groot offer aan het Vaderland
werd gebracht. En dat offer werd
voltrokken.
Met het leven van Paul von Hin
denburg kwam de droom in vervul
ling, die het Duitsche volk de laatste
jaren had beziggehouden. Duidelijk
stelde President Hindenburg zijn eigen
levensdoel op schrift, toen hij naar
aanleiding van zijn hernieuwde keuze
tot rijkspresident in een oproep aan
bet Duitsche volk schreel„Voor
mij bestaat er slechts één waar J ij k-
nalionaal doel: Aaneensluiting van
het Volk voor de Strijd voor het Be
staan, volledige overgave van iederen
Duitscher aan de leiding, die betracht
den strijd te voeren voor het behoud
onzer schoone Natie!"
CRISIS-PU BLICATIEN.
Telers van veldboonen en gerst.
Voor het vervoer van ongedorschte
veldboonen van het land naar een
zetplaats, welke niet op het bedrijf
gelegen is, dient bij de Districts
secretarissen der L. G. v. Zeeland
een kostelooze machtiging te worden
aangevraagd.
Geen machtiging is noodig voor
het vervoer naar eigen schuren of
opslagplaatsen, welke op het bédrijf
gele .en zijn, zulks in overeenstem
ming met de voorschriften, reeds
bekend gemaakt voor het vervoer
van ongedorschte gerst.
Indien men voornemens is veld
boonen zoowel als gerst te dorsehen
moet men vau dit voornemen min
stens 3 dagen vóór den datum van
dorsehen, kennis geven aan den Dis-
tricls-secretaris door middel van de
daarvoor bestemde aangifte-brief
kaarten.
Na het dorsehen dienen dedorsch-
briefjes, voorzien van de handteeke-
ning van den controleur te worden
opgezonden aan den Districts-secre-
taris die de L G. O. v. Zeeland in
het betreffende district vertegenwoor
digt en die zorg zal dragen voor
opzending aan de L. G. U. te Goes,
zoodat dus geen dorschbriefje recht
streeks door de telers aan de L. C.
O. le Goes dient te worden opge
zonden.
Dorschbriefjes niet voorzien van de
handteekening van een controleur
der L. C. O. v. Zeeland worden niet
in behandeling genomen.
Zoonoodig kunnen meerdere aan
gifte-brief kaai ten, zoowel als dorsch
briefjes op aanvrage door de Districts
secretarissen verstrekt worden. 49
HET FESTIVAL TE TH0LEN.
Tholen. De voorbereidingen voor
het Woensdag 15 dezer alhier te hou-
„schlootzen", waaronder »e een schoec-
klomp hebben te verstaaD.
De ambachteD der bakkers (keore 20
Februari 1513) en schoenmakers (keore
6 Maart 1473) waren dos eveneens van
belang.
Besumeerend meen ik te mogen zeggeD,
dat bet een normale welvaart was, welke
de stad genoot. Dat blijkt ook oit de
belastingen. Volgeos Froins „Archief van
prelaat en edelen van Zeeland", wareD de
belastiDgbijdrageD volgens de enquête van
1492 in het gewest Zeeland als volgt
verdeeld
Middelborg 25% Zierikzee 25%
Beimerswaal 10% Goes 10%
Tholen 5% Vere 5% Vlissingen
3%. Een boiteDgewoDe draagkracht is
anders.
We gaven daarvan hierboven al enkele
staaltjes oit vroeger tijd. We willen er
nog eeo aan toevoegen
Ermerins vindt het iets buitengewoons
dat Beimerswaal den graaf 60 gewapenden
leveren moest (E.14) en Goes 25. M.i.
teekeut dit weer gebrek aan financiën,
want eeo rijke stad kocht bet zendeD van
gewapenden altijd af
Beimerswaal had ook privileges, welke
zijn economische bloei moesten bevorderen.
We noemen allereerst dat van tolvrijdom
door Holland en Zeeland in 1340 verleend.
Voorts wordt hoog opgegeven een stapel
den Festival zijn achter de ru n
dank de van vele zijden ondervo M
medewerking, is de opzet van
aard dat we kunnen spreken vaie?
te Tholen te houden groot Fes
waarmede „Concordia" de vierinj el
vijftig-jarig bestaan op waardige )e
kan inzetten. Niet minder dan vij
vereenigingen hebben aan de
noodiging van „Concordia" ge
gegeven om aanwezig te zijn, v
onder er zijn met 58 leden, voor
een groot aantal.
Tholens Gemeentebestuur za
gasten die een dag in de gem<
vertoeven, zooals dat overal in J
lande de goede gewooDte is, olïi
ten Gemeenlehuize ontvangen, f
ontvangst wordt er een rnuz
wandeling gemaakt, waarna èn c
Kaai èn op de Markt de feestm; £e
door de gezamenlijke muziekg J
schappen wordt ui.gevoerd, wa
de concerten beginnen, die op
muziektenten, waarvan een op
kaai wordt opgesteld, worden gegi
Als het weer mede wil werkei
looven we dat er veel vreemdeli
naar Tholen zullen opgaan.
En nu een kleine vraag. Vijf
geleden is het vijfenveertigjarig u'
staan van ons muziekgezelschap
vierd. Toen is er druk gekrooni
oude Zeeuwsche gewoonte. Zo
de burgers van Tholen nu hun
eeniging door onversierde sti
laten trekken, terwijl ze een go
jubileum mag vieren? Dat zal
wel niet? Onlangs vierde de mu
vereenigmgj te Wouw een jubil
Daar waren de straten alleraarjDl
versiert met kleurige vlaggetjes
gonaal over de straten gehangen
versiering die niet veel tijd ko
het aanbrengen en goedkoop is,
Als ieder medewerkt kan dit
wel in orde komen? Inwoners
Tholen, doet „Concordia" de eei
door 15 Augustus de stad een
telijk aanzien te geven; ge eer
Uw gouden jubilaresse mee.
ONZE MUZIEKTENT. tr
Tholen. Als een Phenix is
haar asch verrezen, de muziel !jl
op de Markt. Fraai van uiterlijk
geworden, op cementen fundan
en natuursteenen voet met betoi
Di
vloer. Ze kan thans de tand der ti 'S1
doorstaan. Heldere kleuren volte s^'
het mooie aanzien en Woensdi
de kroon op het werk gezeti
ruimte achter het mooie hek da
kiosk afsluit, zijn eenige honde
Geraniums en Begonias geplant,
het geheel tot een sieraad va
Markt maken.
We kunnen als inwoners van Tl
het Bestuur van de Spaarbank
danken dat ze de goede geda
hebben gehad door zoodanig he
dit deel van de gemeente een t
aanzien te geven. Vanzelfspre Sc
is „Concordia" niet minder dankl
En een woord van dank aan de g
krachten die zoo belangloos ni
werkten om een fraai geheel
beplanting te verkrijgen mag
niet achterwege blijven.
GEMEENTERAAD.
POORTVLIET, 31 Juli 1934.
Voorzitter: De heer W. Dron
Burgemeester en Secretaris.
Afwezig de heer A. Murre.
De voorz. opent de vergade >n
met het uitspreken van een red
herdenking van het overlijden
den Prins der Nederlanden
3 Juli jl.
privilege van 1315. Hierin staat, di
goederen, behalve versche visch, oit Ze
Daar Brabant gaande of omgekeer
Reimerswaal ter markt moesten wi
gebracht.
Wij vindeD het vreemd, zéér vre
dat desondanks de Reimerswalers
voornaamste producten te Bergen op
vorhandelden En dat ondanks hel
dat Beimerswaal zich sinds 1355 toe
in het bezit vaD vrije Jaarmarkte
hoewel van beperkter dunr moch
heogen. Die jaarmarkteu konneD
in beteekenis niet tippen aau die
Bergen op Zoom.
Om op het stapelprivilege tere )0
komen, ben ik dan ook zoo vrij a 'k
nemen, dat, dat privilege valsch of 00
zekerder is, na den dood van den schi Bb
(1336)nietopnienwgeconfirmeerdge«< ra
is. Trouwens was dat privilege van k e
gebleven, dan bad de B. o. Zoomecbe
Jaarmarkt Dooit iets kaDnec
Vooral als meD in bet oog bood',
Beimerswaal gelegen was op eeD
„alwaar al de schepen nit Zijner Majei
landen van Holland, Zeeland, Frir.' el;
Overijsel en ook Gelderlaod, Daar B:a
VlaandereD, Henegouwen, Artois eneo tu
met hou koopmanschip varende vast
voorbij moeten".
(Wordt vervolg ®j
>0|
»d
et
D
nc
or
ek