rAARIH OPGENOMEN DE IERSEKSCNE EN THOOLSCHE COURANT
&BUITENLAP
NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN
Jrijdag 11 Augustus 1933
No. 32
Vijftigste jaargang
Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St-Maartensdijk. Stavenisse, St-Annaland en Oud-Vossemeer
UITGAVE FIRMA J. M. C. POT, THOLEN - TEL. INTERC. 16 - POSTREK. 1043
m
1SERSCHE
1 BALSEM
THOOLSCHE COURANT
blad verschijnt eiken
jdag. Prijs per kwartaal
,80; met Geïllustreerd
odagshlad f 1,375, franco
post ƒ1,65 15 ct.
p. kosten.
Advertentiën van 1 tot
4 regels 75 ct.; iedere regel'
meer 175 ct. Grootte der
letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijk»
prijsvermindering.
de
NEOERLANO EN INDIË.
riet loont de moeite, de voorloo-
arrestatie, de waarschijnlijk
arop straks volgende interneering
n lr. Soekarno te zien in breeder
rband dan dat van dezen of geenen
tellectueel van inlandschen oor-
•ong, die zich aan het Nederland
se gezag heeft vergrepen. Als zoo-
nig gezien en doordat metterdaad
uwe licht beschenen, is het een
eval" op zichzelf, niet meer en niet
inder.
Doch bekeken in het heldere licht
r nimmer te weerspreken historie
llen gans andere einders te omva-
Daaraan een beschouwend arti-
1 te wijden, daarvoor aandacht te
agen bij het nog immer rustig voort
im melende deel van het groote
(fcderlandsche publiek, is niet slechts
^:t recht van den dagbladschrijver,
t is zelfs in het huidige tijdsbestel
plicht vaneen tot voorlichting van
openbare meening geroepene;,
sehle het waarachtig heil van land en
ilk, rondom het meer Flevo gelegen
gehuisvest, voor oogen begeert
houden.
Uit de algemeene studieclub te Ban-
tJ)eng is eerst voorgekomen het in
lezen revolutionaire, in naam slechts
tremistiseh-nationalistische partij
iheetenPerserikaten Nasional ln-
lan inesia, spoedig herdoopt inPartai
asional Indonesia.
Omstreeks de Kerstdagen van het
ar '1929 volgden huiszoekingen bij
voormannen dezer in feite volko
men revolutionaire partij, die een
gerneene onafhankelijkheid van Inöië
uitstreefde, onder de bekende leuze
indië los van Nederland". Men trof
in dergelijke hoeveelheid bezwarend
f liateriaal bij deze voormannen aan,
at de politie acht leiders der partij
i hechtenis nam, waarna de Justitie
igen vijl der onruststokers een straf-
ichterlijke actie instelde.
Voornaamste beklaagde van het ge-
eele proces was Ir. Soekarno. Eerst
den zomer van 1930 nam de open-
are behandeling der geruchtmakende
lak voor den landraad te Bandoeng
en aanvang. Het is Kerstmis van dat
lar geworden precies een jaar dus
a de voorloopige inhechtenisneming
er leiders al eer de landraad von-
is wees, waarbij Ir. Soekarno tot
ier jaar gevangenisstraf werd veroor-
eeld, in Hooger beroep voor den raad
an Justitie te Batavia, werd het
erste instantie bewezen vonnis be-
estigd, zoodat men redelijkerwijze
ad kunnen veronderstellen, dat tot
'erstmis 1933 Indië van de machi-
aties van Ir. Soekarno verlost zou
ijn geweest (zoowel de landraad te
iandoeng als de raad van Justitie te
latavia, hadden de reeds ondergane
oorloopige hechtenis in mindering
an de opgelegde straf gebracht).
Maar de wegen der hoogere amb-
enaren in Nederlandsch-Oost-Indië
ijn ondoorgrondelijk Want wat heeft
nen, zij het dan met leede oogen
veJnoeten zien gebeuren De man, die
ipenlijk ten strijde trok tegen het in
'eie ndië bestaande Gezag, is door de
9I nannen, die datzelfde Gezag zouden
noeten schragen temeer wijl zij dat
rezag bedreigd wisten begenadigd 1
•n niet zoo weinig begenadigd ook
ierst kreeg de veroordeelde Ir. Soe
karno een strafvermindering van drie
1 e naanden, vervolgens een nieuwe straf
vermindering van liefst maar een jaar
m negen maanden Zoodat met deze
och reeds alleszins belangrijke reduc-
ie van vijftig ten honderd op de oor
spronkelijke straf, in feite de straf
reeds einde 1931, in stede van einde
1933, was geboet. Welbewust, maar
klaarblijkelijk zonder eenig verant
woordelijkheidsgevoel, lieten de Indi
sche autoriteiten dus reeds twee jaar
vroeger Ir. Soekarno opnieuw op de
,0J [ndiscbe bevolking los. Ter vergemak
kelijking van zijn voor Indië zooTÜles
1 zins funeste propaganda naar schrij-
.jJ ver dezes waagt te vermoeden.
INI
tee
Het is in Indië een publiek geheim,
dat de juist dezer dagen overleden
regeerings-gemachtigde voor algemee
ne zaken, Mr. Ir. Kiewit de Jonge,
zich een verdediger, wellicht zelfs een
soort aanhanger, van Ir. Soekarno
heeft getooud. Nu, wijlen de heer
Kiewit de Jonge heeft zich niet ont
zien, een toenmalige beklaagde, Ir.
Soekarno, ter openbare terechtzitting,
de hand te komen drukken. Het is
niet ons voornemen, den overledene,
die zich niet meer kan verdedigen,
ter verantwoording te roepen, maar
toch is de openlijke vraag alleszins
gewettigd, „ligt het op den weg van
een der hoogste regeerings-autoritei-
ten een kennelijke bestrijder en on-
dermijner van het Gezag dierzelfder
regeering, ter openbare terechtzitting,
handjes te komen geven Wij zullen
het hierbij laten de vraag beant
woord immers zichzelf!....
Eq naar wij persoonlijk, met een
aan zekerheid grenzende waarschijn
lijkheid weten, is liet dezelfde regee-
rings gemachtigde geweest, die er het
zijne toe heeft bijgedragen, dat aan
Ir. Soekarno zoo'u aanzienlijke straf
vermindering is toegekend.
Juist nu de macht van Mr. Kiewit
de Jonge in Indië tarnende was, en
hij zijn hoog en verantwoordelijk ambt
aan Mr. Peekema had moeten afstaan,
ishet allerminst uitgesloten geweest,
dat de verderfelijke politiek van zoete
koek en het zachte lijntje, die in den
pas dezer dagen overledene zoo'n
overtuigd voorstander had gevonden,
door krachtiger persoonlijkheden, met
oneindig beter begrip van gezagsver
antwoordelijkheid ten doode is ge
doemd.
Eens de macht van Mr. Kiewit de
Jonge gebroken zijnde, is klaarblij
kelijk het Gezag weer terechtgekomen
in handen, waar Gezag behoort te
zijnin ijzeren vuistZoodat thans
voor Ir. Soekarno eindelijk de ure is
gekomen, waarop hij zijn schadelijke
invloeden niet langer op de Inlandsche
bevolking zal kunnen botvieren, maar
in eenig interneeringskamp veilig zal
kunnen worden opgeborgen
Ons bedunkens alleszins terecht
Want nauw was Ir. Soekarno uit de
gevangenis ontslagen, of hij keerde
terug tot zijn oude rol in het revo
lutionaire, Indische leven.... Tusschen
twee groepen had Ir. Soekarno de
keus die van Mr. Sartono en die van
Dr. Soetomo. Lang heeft Ir. Soekarno
niet geaarzld, want spoedig- had hij
zich aangesloten bij de groep van Mr.
Sartono, de Partai Indonesia, die hem
weldra als haar leider zou erkennen
en uitroepen.
Tegelijk met de arrestatie van Ir.
Soekarno heeft de Gouverneur-Gene
raal, de raad van Indië gehoord heb
bende, voor geheel Nederlandsch-
Indië ten Oosten de vergaderrechten
van de Partai Nasional Indonesia en
van de Partai Indonesia aan een reeks
beperkende bepalingen onderworpen,
die wij hier niet alle zullen opsommen,
doch die er voldoende blijk van geven,
dat het der Nederlandsch Oost-Indi
sche regeering thans ernst is
Het daghet in het Oosten
Zoo ooit, zoo ergens, dan zijn deze
woorden thans te dezer plaatse en in
dit verband ten volle van toepassing
Slechts zal het zaak zijn, dat de
regeering, zoowel op het Plein te
's-Gravenhage, als in het Buitenzorg-
Paleis van den Indischen landvoogd
ditmaal voet bij stuk zal weten te
houden en zich niet door zoogenaamde
ethische elementen laat beïnvloeden
de teugels van het bewind weer spoe
dig te laten schieten.
Wij Nederlanders, hebben in het
Verre Oosten een taak te vervullen,
sedert eeuwen al overgenomen van
onze voorouders, van wie wellicht Jan
Pieterszoon Coen de bekendste, zeker
echter de meest-doortastende verte
genwoordiger niet slechts, maar ook
de meest-waarachtige bewindvoerder
was.
De leuze „los van Nederlandde
andere leuze „Indië voor de Indone
siërs moge een wijle opgeld hebben
gedaan; zij, die deze leuzen aanhelfen
ontbreekt het aan een voldoende mate
van verantwoordelijkheidsbesef eener-
zijds, maar anderzijds moeten zij toch
al te goed beseffen, hoe voos, hoe
valsoh hun leuzen wel zijn.
Niet tegen te spreken is, dat
mocht nog heden aan den dag Neder
land zich uil Indië terugtrekken er
voor de oorspronkelijke bewoners van
dat schoone land geen oogenblik spra
ke zal kunnen zijn, dat zij hun eigen
land zelf kunnen besturen eu behee-
ren. Wie het eerst als kaper op de
kust zal verschijnenJapan, Engeland,
Amerika, Rusland het is kwalijk
vooruit te voorspellen.
Maar mochten deze wereldmachten
Indië aan eigen lot overlaten, dan kan
het wel niet anders, of het groote
eilandenrijk valt in honderd-en-één
kleine staatjes uiteen, die elkaar zul
len gaan beoorlogen, gelijk zij in
vroeger eeuwen plachten te doen.
Want niet genoeg kan hier heel
nuchtertjes betoogd, dat een werkelijk
volk van Indonesiërs niet bestaat,
nooit beslaan heeft en waarschijnlijk
ook in de rneest-afzienbare toekomst
wel nimmer zal bestaan. Bovendien
omdat hiervoor de historische voor
waarden volkomen ontbreken 1
Wie Indië voor volslagen anarchie
begeert te behoeden, hebbe tot nieuwe
leuze„Nederland en Indië één 1"
Fabrikaat
42811
Wellicht zegt Rusland Hamburg
vaarwel? Dan zouden Antwerpen en
ook Rotterdam een kans krijgen
basis te worden voor den Russischen
uitvoerhandel. Maar daarvoor zal
Nederland gedwongen zijn Rusland
de jure et de "acto te erkennen.
Buitenlandsche arbeidskrachten bin-
neu kort in Nederland geweerd.
Geen buitenlandsche assistenten aan
Nederlandsche Universiteiten. Balik
papan en Tarakan in staat van
verweer gesteld. De stryd om de
hegemonie in den Pacific. Nederland
voor alles neatraal.
Van de tegenwoordige gespannen ver
houding tusschen Rusland eu Doitschland
kan wellicht binnen zeer afzienbaren tijd
Nederland profijten gaan trekken. De
weinig hartelijke betrekkingen tusschen
Sovjet-Rusland en het Derde Rijk zijn
voor Moskon gereede aanleiding de toch
al niet te vaste banden, die het Kremlin
aan Berlijn verbindeü, weer iets losser te
maken.
Tot du toe was Hamburg de belang
rijkste haven, waarmede Rnsland te inakeu
had een soort basis voor den Russischen
uitvoer naar bet Baiteuland. Wij ver
nemen thans, dat Dovgalefski, de Russische
gezant te Parijs, een tijdlang van zijn
standplaats is vertrokken, om in België
zoo te Brosse!, als te Antwerpen, be
sprekingen te houdeD, teneinde voortaan
de Russische oitvoer niet langer over
Hamburg, maar over Autwerpen te doen
geschieden. Behalve Antwerpeu, zou ook
Rotterdam in aanmerking komen als nieuwe
basis voor den Russischen uitvoerhandel.
Maar voorwaarde daarvoor zon wezen
voor een erkening de jure et de facto van
Rusland ook door de Nederlandscbe
regeering. Hiertegen hebben de beide
voorgangers van den tegenwoordigen
minister van Buitenlandsche Zakeu zich
steeds met haDd eu tand weten te ver
zetten noch Jhr. van Karnebeek, noch
Jhr. Beelaerts van Blokland, weoschten
deze erkenning van Roeland zelfs maar
in overwegiug te nemen.
Voor de huidigen bewindvoerder in het
vroegere gebouw van de Afgevaardigden
van Amsterdam ter Generale Staten, op
bet Plein te 's Gravenhage, is de toestand
wel iels veranderd, lo de eerste plaats is
Jhr de Graaff niet gebonden door vroeger
afgelegde verklaringen.
Maar iD de tweede plaats moet dhr
de Graaff ongetwijfeld beseffen, dat ua
welhaast 16 jaar bolsjewistische regeering
in Rusland eo na een erkenning de joie
et de facto vaD Sovjet-RasiaDd door on
geveer alle grootere en Kleinere Mogend
heden ter wereld, hel voor Nederland
slechts nadeel kao htb'jen, zoo ods land
halsstarrig blijft volhoaden bij het eeDS
ïugenomeu standpunt en koppig weigert
eeu door zestien jaren geschiedenis ge
consolideerde toestand te aanvaarden.
Wij stelleu hieibij uitdrukkelijk op
den voorgrond, dat wij persoonlijk geen
enkele sympathie koesteren met de in
Rusland bcstaaoderegeeriogsvormen. Alleen
zijn wij van oordeel, dat die toestanden
toch niet veranderen zulleD, zoo Neder
land zijn eens ïugenomeu standpunt niet
wil opgeveD. Mocht Nedeilaod daartoe
misschien wel besluiten, dan is tenminste
de mogelijkheid geopend, dat de haven
vao Rotterdam, toch reeds noodlijdend,
althans eeu deel van den Russischen uit
voer zal te verwerken krijgen. Daarmede
kunnen de Rotierdamsche en de Neder-
landsche belaügeu slechts gebaat zijn I
Wat velen reeds jaren lang een doorn
iu het oog is geweest, de ongebreidelde
tewerkstelling iu Nederland vaD buiten
landsche, vooral Duitscbe, arbeidskrachten,
zal nu weldra eeu einde hebben genomeD.
Want de Minister-President, dr. Colijn
beeft zijo woord gestand gedaan, afgelegd
bij de regeeriogsverklariug, eu een wets
ontwerp ontworpen, dat het in dienst
nemen door Nederlaoders in Nederland
van bailenlaodschearbeidskrachten, zooveel
mogelijk beteugelen zal.
Het valt Diet te ontkennen, dat het
nieuwe Ministerie er geen gras over iaat
groeien eo in den korten tijd van haar be-
staaD al heel wat meer hooi op de vork
heeft genomen, dan ooit van bet vorige
Ministerie kou worden getuigd.
Onmiddellijk gevolg vaD het binneukort
in te dienen wetsontwerp is geweest,
dat de gemeenteraad van Arnhem reeds
stelling heeft genomen legen het in dieost
nemen van Dailschers bij het maken van
de beide oprilten voor de vaste brug over
den Rijn, waarbij reedseenige vastearbeiders
werk hebben gevonden. Voor Nederlandsch
werk bij voorkeur Nederlandscbe arbeiders,
dal zij de toekomstige nienwe leuze I
Ook op een geheel auder terrein toont
de Nederluddsche Regeering de waarachtige
Nederlandsche belangeu ter harte te willen
nemen.
De Regeering heeft nl. maatregelen
genomen, dat de stadie van Neder).
Universiteiten io den vervolge geen be
lemmering zal ondervinden doordat de
collegezalen en de laboratoria overvnld
zouden zijn met studenten van buiten
landsche nationaliteit.
Het is de door den loop der omstandig
heden gedwongen stichtiog van mijnen
magazijnen te Balikpapan en te Tarakan,
dat wel bet belangrijkste Dieuws van deze
week mag heeteo. Wat is loch het geval
Zoowel Balikpapan, als TarakaD, zijn de
twee groote opslagplaatsen van petroleum-
producten der groep van de Konioklijke-
Shell in Nederlandsch-Oosi-ludië. Komt
het tot een gewapend conflict in de
landen rondom den Pacific gelegen, dan
kaa het niet anders, of de Amerikaansche
en Japansche vloot zulleD, wijl ze beide
te ver van hnn basis zijn verwijderd, er
alles op zetteo zich in het bezit te stellen
van een, desnoods van beide groote op
slagplaatsen vau beDzine, petroleom, lichte
en zware stookolie, omdat de slagschepen
anders tot machteloosheid zijn genoemd.
Het zal dus plicht van Nederland zijn,
dit te voorkomen zoowel wat een Ameri
kaansche als eeo Japaueche. poging iD die
richting betreft. Want doet Nederland
dit niet, dan is het plotseling en onaf
wijsbaar zelf midden ïd hel conflict be
grepen, zal dus eventneel Amerika ons
land beechnldigeu Japan te hebben gekozen
Slechts de handhaving van de aller-
pijnlijksteneatraliteilzal Nederland koDnen
redden van een door de regeering aller
minst begeerde inmeDging in het groeiende
cooflict van de landen rondom den Pacific.
Wijs regeeringsbeleid ziet vooruit. Dat
is bier oo misken baar het geval.
De geschiedenis herhaalt zich. Bij
U, over U, maar zonder U I". Eer
tijd» ie Rijswijk, inzake de misluk
king der Fransche en Engelsche dé
marches te Berlijn, ten volle bewaar
heid. 'n Nieuwe voorspelling. Mus-
eolini als de machtige man achter
de schermen.
Bij den vrede van Rijswijk moet
een Fransch diplomaat de bekende
woorden tot een Hollandseh collega
gericht hebben, dat de groote mogend
heden dier dagen onderhandelden
„Bij U, over U, maar zonder U". Bijna
twee eeuwen later kan het verscheur
de China dezelfde woorden op zich
toepassen, want de onderhandelingen
tusschen Sovjet-Rusland, het nieuwe
rijk Mansjoekwo, en Japan, betreflen
de den verkoop van den Oost-Chinee-
schen spoorweg, vinden al evenzeer
plaats bij China, over China maar
zonder China. Het loven en bieden te
Tokio gaat langzaam, doch zeker ver
der en dan natuurlijk in de richting
van een oplossing, waarbij Mansjoek
wo. geruggesteund door Japan, de
beste kansen heeft den spoorweg,die
zoowel handels- als strategische be
langen kan dienen, voor een appel en
een ei te verwerven*
Sovjet-Rusland vroeg oorspronkelijk
twee honderd en vijftig millioen, Man
sjoekwo bood niet meer dan vijftig
millioen. Thans heeft Moskou den
koopprijs reeds tot 200 millioen ver
laagd, doch blijven Mansjoekwo en
Japan hun bod van vijftig millioen
onwrikbaar handhaven, omdat de
spoorweg zijn feitelijke waarde Voor
Rusland verloren heeft. Hier is van
Russische zijde metterdaad weinig
tegen aan te voeren. Het einde zal
dus wel zijn, dat Rusland voor een
paar procent van de aanleg kosten af
stand doet van een oud Russisch bezit,
dat nog stamt uit de dagen, dat het
Czaristische Rusland groote aspiraties
had aan de oevers van den Pacific.
Die zijn te Jekaterinenburg, na het
vermoorden van de Czarenfamilie,
letterlijk in bloed gesmoord, zoodat er
voor Moskou weinig anders overschiet
dan met vijftig, zestig, desnoods, als
uiterste bod van Mansjoekwo en Japan,
met zeventig miljoen genoegen te ne
men. Voor het hopeloos verdeelde
China rest niets dan toekijken, wijl
men thans in Oost-Azië beslist
In ons vorig buitenlandsch over
zicht hebben wij ons de vrijheid ver
oorloofd te voorspellen, dat de démar
ches van de Fransche en Engelsche
ambassadeurs te Berlijn, inzake de
beweerde schending van het vredes
verdrag van Versailles door Duitsch-
land, wijl het land zich bemoeit met
de hinnenlandsche aangelegenheden
van Oostenrijk door uit vliegtuigen
propagandistische brochures boven
Oostenrijk's grondgebied te strooien
en door met behulp van de Duitsche
radio een onbehoorlijke „Hetze" tegen
de huidige Oostenrijksche regeering
op touw te zetten, ten bate natuurlijk
van de nationaal-socialistische bewe
ging tot niets zou voeren, omdat men
in de Wilhelmstrasse te Berlijn wel
zoo handig zou zijn de ambassadeurs
van Frankrijk en Engeland met een
kluitje in het menschenhooge riet van
de internationale politiek te sturen.
De inkt, waarmede deze voorspel
ling gezet werd, was nauwelijks droog,
of de loop der gebeurtenissen te Berlijn
had onze meen in g reeds in de meest
letterlijken zin bewaarheid. De beide
ambassadeurs zijn onverrichter zake
uit de Wilhelmstrassa teruggereden,
de Engelsche ambassadeur naar zijn
paleis op den hoek van de Wilhelm
strasse en Unter der Linden, de
Fransche ambassadeur slechts een