WAARIN OPGENOMEN DE IERSEKSCHE EN THOOLSCHE COURANT NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN Vrijdag 21 April 1933 No. 16 Vijftigste jaargang Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St-Maartensdijk. Stavenisse, St-Annaland en Oud-Vossemeer IX',V7,™,'' p^a^uinHe! fc\ec1 •v'wc THOOLSCHE COURANT Dit blad verschijnt eiken Vrijdag. Prijs per kwartaal /0,8U; inel Geïllustreerd Zondagsblad 1,375, franco per post 'J,t55 -f- 15 ct. disp. kosten. Advertentiën van 1 lol 4 regels 75 ct.: iedere regel Bij abonnement aanmerkelijke UITGAVE FIRMA J. M. C. POT, THOLEN - TEL INTERC. 16 - POSTREK. 1043 pr»j»verm,nderinB. HET BOEK EN ZIJN WAARDE DOOR P. H. RITTER Jr. I Wie over het boek gaat schrijven, begint met vast te stellen, dat in ons leerplichtige land iedereen leesl. Dal lezen beperkt ziel» bij sommigen tut een minimum, tol de lectuur van handwijzers, spoorweggidsen en de verkorte inhoudsopgave van de cou rant, bij anderen ontplooit bet zich tot een lees-riroukenscliap Tussclien deze beide uitersten ligt de gezonde belangstelling vuor het boek, welke de propagandist voor bet boek, als hoedanig ik mij aan u voorstel, poogt te bevorderen. L)e strijd voor bet boek is een strijd naar twee fronten. Want de strijd voor bet boek is een strijd voor hel bezit van boeken, en op dal bezit zijn de razende lezers, die zich aan telkens nieuwe verhalen willen be dwelmen, misschien wel om de ellende van de werkelijkheid Ie ontvluchten, even weinig gesteld als de menschen, die juist genoeg lezen, om zich in het maatschappelijk leven te kunnen bewegen. Ik zou zHfs de stoute stelling aandurven, dat er van de minimum lezers nog meer waarachtige belang stelling voor liet boek te verwachten is, dan van de lieden, die ziel» telken- dage vergasten aan een rijk menu van detective-literatuur, maar die boekenkasten om zich heen hebben, waarin geen boek van beteekenis zich bevindt. Omdat ik u allen, razende lezers, rustige lezers en minimum-lezers er toe verleiden wil, niet om boeken te lezen, maar om boeken te kooperi, moet ik u spreken over de heerlijk heid, die het bezit van een boek aan ons geelt. Er ligt een boek naast mij, toevallig, van den Engelsehen schrijver D. H. Lawrence, waarin over het samenleven tussclien menschen en boeken wordt gesproken, en dat ons een juisten blik geeft op de vraag die ons interesseertwaar ligt de eigenlijke beteekenis van het boek voor den menscl» Zoodra wij een boek doorgrond hebben, zoodra wij het kennen, zegt Lawrence, is het dood. Een boek lééft alleen, omdat het de macht bezit ons te pakken, maar aan die stelling moet worden toegevoegd wanneer het vermag ons te pakken op verschillende manier. Een boek heeft invloed op ons, zoolang wij hel anders vinden, iederen keer dat wij het opnieuw lezen. Als men gaat letten op den stort vloed van leege boeken, die zijn uit geput, wanneer men ze éénmaal ge lezen heeft, dan is men geneigd te denken dat alle boeken op elkaar gelijken, omdat ze, door eenmaal ge lezen te zijn, hun beteekenis hebben verloren Maar dat is niet altijd het geval. De ware vreugde in een boek verkrijgt men eerst, wanneer rnen het telkens opnieuw overleest, en het altijd weer anders vindt, wanneer men bij bet doorlezen, het levens geval dat in het boek beschreven staat, plotseling ziet op een andere manier of van een ander standpunt. Het is gewoonlijk een questie van waardeering. Wij worden zoo over stroomd met hoeveelheden hoeken, dat wij er ons nauwelijks meer reken schap van geven, dat een boek waarde kan hebben, waarde, zooals een juweel of een bekoorlijk schilderij, waarin men aldoor dieper kan kijken, en dat ons elke maal een nieuwe ervaring geeft. Het is oneindig veel beter een zelfde boek zes keeren te lezen, dan bezig te zijn met de lectuur van zes verschillende boeken. Want als een bepaald boek u kan nood zaken om het zes maal te lezen, dan zal het telkenmale een dieperen indruk maken en geest en ziel ver rijken. Terwijl men bij het eenmaal lezen van zes verschillende boeken alleen maar een opeenhooping krijgt van oppervlakkige belangstellingen, hoeveelheid, zonder wezenlijke waarde* Ik vindt, dat Lawrence het lezen van luchtige boeken wel wat ai te zwaar veroordeelt, en ik moet het be kennen, d.il ik ook wel eens een amu- semeuts-romannelje verschalk Maarer ligt toet» een kern van waarheid in betgeen Lawrence schrijft. Een boek kan zijn .ils een menseh, met wien men spreekt, met wien men vecht, dien men kan liefhebben Alleen wan neer bet boek voor ons de beteekenis heelt van het geestelijk samenleven met onze naaste, kan het zijn werke lijke waarde voor ons openbaren.\lk voeg er aan toe en »k open bier een klein gevecht met den schrijver- dien ik citeerde dat er soms in ons leven oppervlakkige menschen verschijnen, die ons buitengewoon verkwikken Er zijn van die menschen, die niets verhevens of diepzinnigs aan zich hehhen, maar die gezond zijn en j eenvoudig en gezellig en verfrisschend zoonis een wandeling door de natuur. En er zijn hoeken, die op zulke men schen lijken Ook tot zulke boeken kan men lerugkeeren Ook zij kunnen ons, wanneer ze pittig en goed ge schreven zijn, telkens up een nieuwe manier opbellen uit onze naargees tigheden. Lezen heeft alleen waarde indien men het gelezene niet vergeet en indien wij telkens naar het ge lezene terugverlangen Maar een hoek, dat dit verlangen in ons opwekt, willen wij bezitten. Goed, zegt de onwillige lezer van dit propagandnscliriftU heeft mooi praten, maar ik heb geen geld. Ik zou willen antwoorden: U heeft wél geld. U heeft, zelfs in deze tijden van malaise, geld, als U eens een enkele maal een boek koopt in de plaats van iets anders. Er zijn vele levende, interessante, amusante boeken, die net zooveel kosten als een plaats in de bioscoop. Ik zou er heel gelukkig om zijn, wanneer alle bioscoopbezoekers onder hen die van dit artikel kennis nemen, eens één enkelen avond de bioscoop verzuimden, en voor het geld, daarmee gewonnen, één enkel hoek kochten. Waarom dan wèl hel boek, en niét de bioscoop'? Ik antwoord daarop met iets anders dan u verwacht. Want u verwacht waarschijnlijk, dat ik een hooge borst ga opzetten, en ga spreken van Cultuurwaarden, die i wij moeten steunen, en dergelijke gewichtigheden meer. Maar ik blijf J maar heel bescheiden, en zeg alleen: j het hoek geeft u in veel grootere mate, datgene wat u van de bioscoop begeert: afwisseling Wij willen alle maal de eentonigheid onzer dagen onderbreken, wij willen ee-is weg zijn van onszelf en van onze regelmatig terugkeerende plichten. Dat drijft de massa naar de kino, dat doet het wagentje uit de garage halen, en den motor aanzetten. Maar die afwisseling, die zelf-vervreemding geelt ons het boekóók. Ik ben wel in boeken verzonken geweest, die mij zóó ver overd hebben, dat ik, bij bet opkijken van de laatste bladzij, voor mijzelf het gevoel kreeg, als ware ik terug gekeerd van een verre reis. En k ben er van overtuigd, dat ieder bij wien hel lezen van een boek zulk een verademing heeft gegeven, dal zelfde boek alleen maar in zijn kast behoeft te zien om bij het aanschouwen plezierig te worden aangedaan. II. Gij hebt begrepen, dat ik het boek in dit artikel vooral wil aanprijzen, om het genoegen, dat er aan te be leven is. ik heb nog niet gesproken van het kennisnemen van boeken als een socialen plicht. Indien wij de beschaving van onzen tijd willen kennen, van de stroomingen en be wegingen van onzen tijd op de hoogte willen blijven, dan zijn wij nog altijd aangewezen op bet boek. Men werpt mij tegen, dat de couranten daarover vol staan, dat wij den radio maar hoeven open te zei ten om te weten Wat verstaat men in den volksmond onder „ASPIRIN''? Verkeerd is de meening, dat elk hoofd pijn tabletje „ASPIRIN "is. Alleen „ASP1B IN-TA HLETTEN" met het Hayer-kruiszïjn hetoi igineeleproducl, dal door zijn uitstekende werking, niet alleen tegen hoofd- en kiespijn, doch uok tegen alle ziekten, welke op kouvatten berusten, een wereld vermaardheid vei kregen heeft en nog steeds ongeëvenaard is. 2i 42571 Let er dus in Uw eigen belang op, steeds,,ASPIR1N-TA BLET7 EN"(her- kenhaar aan hel Hnyer-ki uis) te ont vangen, indien U„ASPIRIN" verlangt. Verkrijgbaar in oran eband-buisjes van 20 tabletten a 70 cent en oranje- zakjes van 2 tabletten a 10 cent bij apothekers en erkende drogisten. wat er in onze dagen gebeurt. Ik zal de laatste zijn, om de beschavings waarde van courant en radio te ont kennen, maar ik vraag mij tocli af, of hij. die zich alleen maar door courant of radio laat inlichten, met die beschaving niet wat al te vluch- tigeontmoetingen heeft. Een courant I is zóó uitgelezen, en radio-rede is zóó voorbij. Met een courant, met een radio-ontvangtoestel kan men niet praten. Met een boek wel. Men kan aan een boek vragen, datgene wat men niet terstond begrijpt, door de duistere passage Ie herlezen. Men kan met een boek worstelen. Men kan de woorden van den schrijver nóg eens tot zich lalen doordringen. Een courant, hoe gezellig zij moge zijn opgemaakt, is, ten slotle een verzameling letters. Men leest langs de lijnen van de courant, zooals men zich laat beschijnen door het licht, dat over die lijnen valt. Men is er zich niet meer van bewust. Couranten- lezen is dikwijls een automatische werkzaamheid. Gourantenlezen is: kennis nemen; boeken lezen is: inzicht krijgen. Een boek is iets anders dan een verzameling letters. Een boek is: Iemand. Een afzonderlijke figuur in ons leven, reeds door zijn uiterlijke verschijning. Een boek heeft ons iels te zeggen, zelfs als wij er niet in lezen, wanneer het, in zijn aange name gedaante, voor ons op tafel ligt of staal te wachten in onze boekenkast. Het is dan ook volstrekt niet willekeurig, dat de architectuur van het moderne binnenhuis in haar constructie rekening houdt met boekenbezit. Roeken geven evenzeer „sfeer" in een kamer als bloemen. Zij hooien bij elkaar, boeken en bloemen Zij vormen te zamen het hootdelemerit van de intimiteit onzer woning. Wie dit alles overpeinst krijgt een gevoel van teleurstelling over zich, dat er in Nederland zooveel minder boe kei» gelezen worden dan in andere landen, waar men toch ook couranten heeft, en radio en bioscoop. Leest men hier zoo weinig, omdat er hier zooveel wordt gepraat, omdat men hier zoo erg aan zichzelf genoeg heeft? Een volk,dat alleen met zichzelf bezig is metd e eigen zaken met de eigen voet balhelden, met de eigen politiek, met de eigen malaise, kan nooit dat breede, universeele gezicht op de dingen krij gen, daleen onontbeerlijke voorwaarde vormt voor die internationale gezind heid, die wij toch lot de roeping achten te behooren van de kleinere neutrale landen. Wij hebben der» mond vol over oorlogsbestrijding en vredes- actie en ontwapening. Maar wat geeft dal allemaal, wanneer wij onze waar deering voor andere volken niet voeden, door kennis te nemen van de uitingen van hun geestelijk leven, die zich openbaren in de boeken, die li te wachten slaan, en die ge u kunt verwerven, ook indien ge een bescheiden inkomen bezit. En die ge, indien ge vreemde lalen niet gebeel machtig zijt. voor het grootste ge deelte vindt overgebracht in uw eigen taal. Eu tot hen, die niet de internatio nale, maar de nationale gedachte willen vooropstellen, roep ik uit: Wat geelt dat vooropstellen, indien gij uw eigen literatuur laat ver sterven, indien gij voorbijgaat aan datgene, wal oorspronkelijke Neder- landsche denkers en kunstenaars hebben overdacht en gewrocht? De onverschilligheid, die er hiej te lande nog in groote mate heerschj ten aanzien van het boek, verwekt eigenlijk een reusachtige vernietiging van geestelijk kapitaal. Hoeveel ge dachten, die u konden verrijken, laat gij versterven achter de vensiers van de boekenwinkels! Hoevelen onzer, die zich in diepste wezen eenzaam voelen, en die de straten doorgaan met de klacht„ach, ware er één menscl», die mij begreep", zouden dien menscl» vinden, indien zij maar even terzijde gingen, waar de be grijpende mensch zich aan hen open baart in het boek Hoevelen, die zich de oogen stuk staren op de misère van tegenwoordig, zouden tol andere gedachten komen, misschien wel tot gedachlen, die een bpgin van op lossing zouden geven aan hunne moeilijkheid, indien ze maar wat meer boeken lazen Ik nam dezer dagen kennis van een hoek, door een des kundig Engelschman geschreven over de oorzaken van de wereldcrisis, en, hoewel dat boelc mij een duidelijke oplossing onthield, ontwikkelde zich in mij een begrip van de oorzaken der oeconomische situatie.En begrijpen van de wereldmoeilijkheid, waaraan ieders persoonlijke moeilijkheden ont springen, is al zoo oneindig veel waard. Begrijpen is reeds de aanvang van herstellen. Er zijn nog al te veel menschen, vaag in hunne herinnering hebben de woorden, die Willem Kloos eenmaal neerschreef, dat kunst is de allerin dividueelste expresie van de allerin dividueelste emotie. Die woorden mogen beteekenis hebben gehad in den indidualistischen tijd toen ze ge schreven werden, wij weten nu anders. We weten, datde medemensch, die zijn gedachten en ontroeringen te hoek stelt, die gedachten en ontroeringen aan anderen wil openbaren, dat schrij ven is een sociale-claad, die bij den schrijver de bedoeling heeft zijn me- demenschen te bereiken. Een sociale daad, een twee-zijdige daad. Wanneer er geen lezer is, dan heeft het schrij ven geen zin. Daarom werkt ieder die leest, door dat lezen alleen al mee aan het sociale leven, aan verhelfing en veredeling van de volksziel, waar van hij deel uitmaakt. Elk lezen is een stuk samenleven, elk lezen is, de eenheid zoeken met anderen, het samendenken met de gemeenschap. En daarom zou ik zoo graag willen dat er wat minder gepraat werd over het mooie weer, of over de gebreken van onzen buurman dat er wat min der breedvoerig afscheid genomen werd aan de stations, wanneer men zijn tante brengt naar den trein,die haar vijftien of twintig kilometers zal brengen van onze woonplaats. Ik zou zoo graag willen, dat ons volk meer boeken las, omdat het daardoor aan dachtiger en zwijgender. en..daad krachtiger zou worden. Geen arbeid gelukt zonder aandachts-concentratie, geen probleemen hoe verdrinken wij in de problemen! wordt opge lost zonder bezinning. Die aandachts concentratie, die bezinning krijgen wij door het lezen van boeken. üp de geheele samenleving en op den enkelen menscb oefent het boek een invloed, die te vergelijken is met den invloed, dien ons lichaam onder vindt, wanneer wij een verfrisschend bad hebben genomen. Een lafenis, die zich verspreidt over het geheele organisme. Ik bewonder den moed en den on dernemingsgeest van onze boekhan delaren, die telkenjare een boeken week organiseeren. Maar is het eigen lijk geen schande voor onze natie, dat «lal noodig is? Moest niet ieder heel jaar een boekenjaar zijn, er» elke dag een boekeridag? Ik hoop, dat de boekenweek zich uitbreidt tot een boekeneeuw. En ik ben ervan onvertuigd, dat ik met dezen wensch meteen den harte wensch vertolk van de Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels, die de medewerking ver dient van iedere Nederlandsche vrouw en iederen Nederlandschen man, die een denkend hoofd heeft en een kloppend hart. GEMEENTERAAD STANNALAND, II April 1933. Voorzit'er Borgi au ester C. M. P. W. Hanssens. Si-crrtaris dn hepr F. M. Boogaard. Afwezig de beer J. W. Elenbaas. De notulen van de vorige vergadering worden voorgelezen en ongewijzigd vaat- gf Held. Ingekomen stukken Proces-ve»-baal van kasopname bij deu g<'in.-out vauizer. Van deu Inspecteur der Dir. Belastingen leZierikzee dat de dividend en Txiiiieme belasting heeft opgebracht iu de maand Maart f 7.16. Vau deu Min. van Ouderwijs dat ont- heffi g is verleend vau art. 59 der L. O. «el 1920. Van deu Directeur van deu Rijksdienst van de. werkloosheidsverzekering dal de subsidie over hel 4e kwartaal Gdrasgl f225 en de extra subsidie f 1100. Van de afd. Stavenisse vsn Scbuttevaer een motie betreffende de verordening beffi ig haven- en kadegeld. Deze motie wordt voor kennisgeving aangenomen. De verslagen van de Gezondheidscom missie te Tholen over 1932, van de com missie tot weriog van schoolverzuim over 1932 en van de commiss e vau toezicht op het leg. onderwas over 1932. Deze zollsn bij de leden circuleeren. Van Geil State,u een verzoek of er bezwaren bestaan te.geo de afschaffing van de kennis te Soherpenisse. Met alg. st. wordt besloten te schrijven dat er gerl bezwaren zijn. Eeo verzoek vac J. J. Gelok om eeu radiodistribntie te mogeu exploiteeren. B. en W. staan nog op hetzelfde stand punt als weleer eu stellen voor afwijzend te beschikken, waartoe met alg. stemmeD besloteu wordt. Van het bestuur vaü de landarbeiders- bond een verzoek om van gemeentewege de spnikom te laten dempen, omdat dit een mooi werk is voor werkverschaifing. Dit zoa ook tevens een mooi speelterrein worden voor de jeugd. De voorz. zegt het is een mooie werk* verschaffing, maar er zijn veel bezwaren. De gemeente is geen eigenares vau deze spoikom en het waterschap heeft die altijd to gebroik gehad en het is goed als die mag blijven liggen, omdat als de haven weer ondieper wordt, wij die spuiboezein weer noodig hebber-. Ook zullen Ged. 8'. dit niet goedkeuren, dat men aan den voet van den dijk een speelterrein maakt en Hat is ook Diet geschikt voor speel terrein, daar bij booge vloed dit onder zal loopen. Ook is het zeer gevaarlijk voor de kinderen zoo dicht hij het water. Er zij i misschien wel andere werkzaam heden in de toekomst. Met alg. st. wordt op dit verzoek af«ijzendgc" beschikt. Een vetzosk van hetzelfde beMonr om aan te sluiten bij de rijkssteunregeling. B. en W. staan nog op hetzelfde stand pont als de vorige maal om niet toe te treden. Met alg. st. wordt hiertoe besluteo. Go dgekeurd wordt de rekening van «Ie Gezondheidscommissie over 1932 en de begrooting voor 1934 Eeo schrijven van de P Z.E.M. betref-

Krantenbank Zeeland

Ierseksche en Thoolsche Courant | 1933 | | pagina 1