IERSEKSCHE EN
THOOLSCHE COURANT
geneest
NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN.
lo. 2.319
Vrijdag 13 September 1929.
Zeven en veertigste jaargang
holen, Poortvliet, Scherpenisse, St. Maartensdijk, Stavenisse, St. Annaland en Oud-Vossemeer.
Eerste Blad.
M
Zenuwstillend 88141
MIJNHARDT'S
zenuwtabletten
FIRMA J. M. C. POT THOLEN.
aat 3
Dit blad verschijnt eiken Vrijdagavond,
ijs per kwartaal f 0,80; met Geïllustreerd Zondagsblad f 1,376,
franco per post fl,65 -f 15 ct. disp. kosten.
PUBLICATIEN.
BEVOEGDHEID TOT STEMMEN
BIJ VOLMACHT.
Borgemeester en Wethondera van Tholen maken
iend, dat een kiezer, met inachtneming van het
de Kieswet bepaalde, bevoegd is bij volmacht ie
mmen, indien zijn beroep of werkzaamheden mede
ogen, dat hij herhaaldelijk of althans gedurende
gedeelte van het jaar, waarin de stemming ge-
onlijk valt, werkzaam pleegt te zijn buiten de ge-
lente op welker kiezerslijst hij voorkomt, mits zyn
vezigheid, indien hij gedurende het tijdvak of de
Ivakken, waarin hij aldus werkzaam is, een of
lermalen in de die gemeente terugkomt, ais regel
kens langer dan drie dagen duurt.
Mede is, met inachtneming van het in de Kieswet
paalde, bevoegd bij volmacht te stemmen de vronw,
ilke, gehuwd met een kiezer, die voldoet aan de
venvermelde voorwaarden, met haar man, in ver-
nd met diens beroep of werkzaamheden, afwezig
segt te zijn.
De kiezerslijst wyst aan, welke kiezers bevoegt zijn
volmacht te stemmen en voor welke verkiezing
daartoe bevoegd zijn.
De aanwijzing geschiedt niet dan nadat de belang-
bbende een daartoe strekkend met redenen omkleed
rzoekschriit aan het gemeentebestuur heeft inge-
ndde indiening moet geschieden vóór 1 Januari
niet eerder dan 1 October van het voorafgaande
tr. Formulieren voor de bedoeldo verzoekschriften
van 15 September tot en met 31 December ter
meente-secretarie kosteloos voor de kiezers ver-
ijgbaar.
De belanghebbende, die een verzoekschrifr als
venbedoeld heeft ingediend en die van de ge-
aagde bevoegdheid gebruik wil maken, doet daarvan
persoon mededeeling ter secretarie van de gemeente,
welker kiezerslijst hy moet voorkomen, aan den
rgemeester of aan den daartoe door dezen aange
ven ambtenaar. De mededeeling kan geschieden
odra het verzoek is ingediend, doch niet later dan
week na den dag der candidaatslelling.
Hy geaft daarbij op naam en voornamen, dag-
ekening en plaats van geboorte van hem zelf en
den door hem aangewezen gemachtigde.
Van de aanwijzing wordt een schriftelijke volmacht
•gemaakt. De volmacht wordt door den kiezer
UITGAVE
TELEF. INTERC. No. 16.
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 75 ct.; iedere regel meer 17'/, ct
Grootte der letters naar plaatsruimte.
BIJ abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
De inlevering moet, voor zooveel deze gemeente
betreft, plaats hebben te Oud-Vossemeer in het Ge
meentehuis op Dinsdag 15 October 1929 des middags
om 12 uur.
De goederen zullen in ontvangst worden genomen
door den indeelingsdistrictscommandant of' een ander
daartoe aangewezen officier. Voor verdere bijzonder
heden raadplege men de aanplakbiljetten.
Tholen-, 9 September 1929. 29
VRIJSTELLING WEGENS KOSTWINNER
SCHAP, UITSTEL VAN EERSTE
OEFENING, ENZ.
Aan den ingeschrevene voor den dienstplicht,
die tot gewoon dienstplichtige bestemd is, zal
vermoedelijk omstreeks einde September kennis
worden gegeven omtrent het korps, het korps
onderdeel, enz. of den dienst, waaraan hij is
toegewezen, alsmede omtrent het tijdvak waarin
hij zal worden ingelijfd.
Voor aanvraag om vrijstelling wegens kost
winnerschap en uitstel van eerste oefening, raad
plege men de aanplakbiljetten.
Tholen, 9 September 1929. 18
Burgemeester en wethouders van Tholen brengen ter
kennis dat aangifte voor ruiming van privaatputten
tegen Donderdag 19 September a.s. kan geschieden.
De aangiften te bezorgen in de brievenbus van
het Stadhuis.
Tholen, den 11 September 1929. 7
LAND- EN TUINBOUW.
Wat elke maand te doen geeft.
I (le helft September.)
Nadruk verboden.
■rö
por den borgemeester of den door dezen aangewezen
nbtenaar onderteekend. Een afschrift van de volmacht
ordt den kiezer uitgereikt.
De gemachtigde moet in persoon ter secretarie van
gemeente mededeelen, dat hy de volmacht aan-
aemt. Van de aanneming wordt aanteekening ge-
an onder het origineel der volmacht deze aan-
ekening wordt door den gemachtigde en door den
trgemeesler of den door dazen aangewezen ambte-
Bar onderteekend. Indien de aanneming niet reeds
lijktydig met de aanwijzing beeft plaats gevonden,
>eft de borgemeester of de door dezen aangewezen
[nbtenaar onverwijld van de aanwijzing kennis aaD
q gemachtigde met oproeping om binnen vijf dagen
til*!! r secre,ar'e de volmacht te komen aannemen is
O nnen dien termijn de volmacht niet aangenomen,
in is zij vervallen en kan de kiezer niet opnieuw
>or dezelfde verkiezing een gemachtigde aanwijzen,
repal Als gemachtigde mogen slechts aangewezen worden
□e metfÜ) die 'n gemeente bevoegd zijn tot het deel-
zoodei'emeD aan dezelfde verkiezing. lnditD de kiezer een
^machtigde heeft aangowezeo vóór de vaststelling
de kiezerslijst, en na de vaststelling der lijst
ocht blyken, dat de gemachtigde niet aan dezeD
I «ch voldoet, wordt de volmacht als vervallen bo-
)£LBI k°Qwd en kan de kiezer niet opnieuw voor dezelfde
Brkiezing een gemachtigde aanwijzen.
Een kiezer mag niet meer dan één aanwijzing als
1 l tmachtigde aannemen, behondens dat hij een tweede
inwijzing mag aannemen, indien beide aanwijzingen
jn geschied door personen, die tot zyn huisgenooten
en.
Het zaaien np den vrijen grond is nu vrijwel af-
geloopen, liet eene bed na het andere wordt ont
ruimd. Men zaait nu uit in leeggekomen bakken, bv.
waar komkommers in zijn geweest, verschillende
koolsoorten voor weeuwplanten (weeuwen). Bij on
gunstig weer, kan men tor beschutting van de jonge
plantjes 't glas er op leggen, bij goed weer is dit
niet noodig. Men denke er nu reeds aan te zorgen
voor slaplanten in het voorjaar en zaaie daartoe
en buiten, bv. voor don bak niet te dicht om stevige
lienate,
Qp 2ehoore:
Postki
iesmidi
js-arti
fliddete
kost
velop
papie
echts
▼eel n
16
POT,
Thol
ze uit en zet ze op hoopen, of, als de gelegenheid
bewaar ze dan onder water in een sloot.
noemden straks weeuwplanten van koolsoorten; deze
kan men op het eind dezer maand verspenen onder
glasde eerste 2 a 3 dagen niet luchten daarna
koel opkweeken is het beste. Men oogst
behalve boouen ook andijvie en allerlei kool;
de andijvie wordt een dag of 8, voor men ze oogst,
opgebonden om ze geel te doen worden, dit moet
escbieden bij droog weer, als dus ook de kasten
droog zijn, daar deze anders gaan rotten na het
opbinden. - Hebt u bleekselderij in uw hof, wil ze
dan nu aanaarden en kweekt u ook 1 of meer
specerij-gewassen, vaste planten, en rhabarber, dan
kunt u ze nu verplanten of scheuren, om nieuwe
bedden san te leggen, met het afsteken der rhabar
ber kunt u echter ook wachten tot het a.s. voor
jaar. Tk zie dat u ook prei hebt, maar heel ge
lukkig is u daar niet mee, de rups van de preimot
heeft er in huis gehouden en de hartbladeren in
erge mate beschadigd, zoodat ik U moet raden het
loof af te snijden en te vernietigen. - Wanneer ge
uw aardappelen rooit, is het zaak goed toe te zien,
of de knollen ook door de wratziekte zijn aangetast,
men ontdekt dan wratachtige, zwartgekleurde uit-
groeiingen der oogeü, meer of minder groot, soms
ook zeer klein. Reeds eerder hebt u dan de ver
schijnselen dezer ziekte kunnen waarnemennaast
de aardappelstengels, of óp het onderste deel ervan,
in de bladoksels, komen dan groene, bloemkoolachtige
uitwassen voor, zoodra u deze uitwassen of uitgroeiïngen
ontdekt, moet U daarvan aaugifte doen bij den Planten-
ziektenkundigen Dienst te Wageningen.
Is er nu in den oofttuin nog wat te doon ter be
strijding? Ja, bij appel en peer kannen lijmbanden
worden aangelegd tegen den wintervlinderkomt
deze veelvuldig voor, dan dient men de banden na
eenige weken na te zien en bij te smeren. Bij pruim,
kers, morel en perzik heeft men hetzelfde te doen
en bovendien, met hot oog op voorkomende lood
glans, de aangetaste boomen na den oogst zoo spoedig
mogelijk op te ruimen en te verbranden.
In deze maand kan men ook nog last hebben van
de besaenbladwesp, de laatste generatie. Door oen
bespuiting met Parijsch groen kunnen de larven
worden gedood nu de vruchten geplukt zijn, kan
men deze bespuiting bij de kruis- en aalbessen-
struiken zonder eenig bezwaar toepassen.
Tholen, 9 September 1929.
82
DIENSTPLICHT.
INLEVERING VAN RIJKSGOEDEREN.
In opdracht van deD Minister van Defensie roept
Sch e Burgemeester van Tholeo de gewone dienstplichtigen
er landmacht, die op 1 October 1929 naardeaan-
ollingsreserte overgaan, op, om de aan hen verstrekte
[jksgoederen in te leveren, voor zoover de inlevering
an deze goederen niet reeds heeft plaats gehad.
jLJj Tot de hier bedoelde dienstplichtigen behooren
a. zy, die zijn ingelijfd voor de lichting 1914,
met uitzondering van hen, die ten gevolge van
genoten uitstel van eerste oefening of om een
andere reden de eerste oefening, hetzij geheel, hetzij
voor een deel, later dau den gewonen lijd hebben
volbracht
b. zij, die zijn ingelijfd voor een der lichtiDgen
1912 en 1913, doch mot de lichting 1914 de
eerste oefening hebben beëindigd.
planten te krijgeneen geringe aardebedekkiu;
voldoende. Straks, ongeveer midden October, worden
de plantjes onder glas verspeend op een afstand van
3 a 4 cM, en gedurende den winter koud behan
deld, alle en maar vorstvrij houden.
Deze planten zullen goed te pas komen, indien
men in het voorjaar kropsla op een warmen bak
wil zeiten. Het is niet goed over de slaplanten te
gieten, men zorge slechts dat de aarde, waarin men
ze zet, goed vochtig is. Vroeg broeigeel is de soort,
welke het eerst goed is.
In geen moestuin van eenige beteekenis zal de
boerenkool ontbreken, deze is dan ongeveer Mei
gezaaid en ongeveer Juli tiilgeplant. Maar ook du
kan men ze nog wel uitplanien, bv. waar aard
appels gestaan hebben, echter mag men dan geen
groote stronken meer verwachten. De lage, fijne ge
kruld is een zeer goede soort, deze heett een zeer
fijne aangename smaak. Andere soorten, grover van
blad, zijn beter tegen de vorst bestand men kan
het de fijne gokrulde spoedig aanzien als het een
weinig heeft gevroren, ze wordt dan zwart en gaat
rotten.
Boerenkoel wordt eerst recht smakelijk, als er
een nachtvorslje over gekomen is. Woont ge in een
streek, waar veel koolduiven zijn, wees dan op uw
hoede, want als die vogels er den val op krijgen,
dan is de kool spoedig vernield. We hebben in een
vorig artikolje raeogedeeld dat men ook in den na
zomer en in den herfst van den open vrijen grond
spinazie kan telenwordt het evenwel zeer vorstig,
dan is het met het groeien en oogsten gedaan. Wie
ook in den winter er zeker van wil zijn spinazie op
tafel te kunnen krijgen, die heeft in Aug. deze
groente gezaaid om thans de jonge plantjes uit te
zoeken (hoe jongor hoe beter] en ze in een bak te
planten, 3 a 4 cM. uit elkaar. De ramen worden
er op gelegd en men luchte goed hoog. Den bak
heeft men tevoren gevuld met nieuwe zuivere blad-
aarde. Aldus gekweeht, geeft de spinazie ons den
ganschen winter een versch gerecht, waartoe men
telkens de grootste bladeren afplukt. Ontdoet thans
uw erwtenrijs van het s.roo en ook de boonestokken
in ieder geval moeten de stokboonen, die het vol
gend voorjaar voor zaaigoed zu11»d dienen, worden
afgeplukt of opgetrokken, de wortels uit den grond
lichten, opdat ze kunnen afrijpen. Hebt u veelboo-
nenstroo en is u veeboer, dan kunt u het in den
winter aan het vee voederen anders kan het op
hoopen worden gezet en in het volgend voorjaar in
de komkomraerbakken als staal worden bonut. Laat
uw boonenstaken niet, zooals men nog wel ziet,
den geheelen winter in den grond staan, maar trek
en zenuwsterkend is de werkiög van 10
Glazen Boisje 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten
PLUIMVEETEELT.
Vragen, deze rubriek betreffende, kunnen door
de abonné's worden gezonden aan dr. te Hennepe
Diergaardesingel 96a, Rotterdam. Postzegel ran 7.5 ct.
voor antwoord inslniten en blad vermelden.
ZOMERSTERFTE DER KUIKENS II.
COCCIDIOSIS. VANWAAR DE BESMETTING
Als veel voorkomende verschijnselen zagen we dus
uit de brieven plotselinge massale sterfte (op ver
giftiging gelijkend), krampen, verlammingen. Een
ander verschijnsel zien we uit de volgende brieven
1. Het wil niet meer vlotten met het kleine goed
Tot ongeveer 14 dagen groeiden ze als kool, toen
kwamen er wat bij met verdikte oogleden en kopjes.
Volgens zeggen van anderen was het snot. Als men
ze gadesloeg hoorde men ze proesten en niezen. Er
gaan er geregeld dood, dus de koppel wordt er niet
grooter op.
2. Ik heb tweehonderd vijfweeksche kuikens, die
Zaterdag j.1. teekeuen van snot vertoonden en dit
nog in geringe mate hebben, doch er trad daarna
groote sterfte op. Op Zondag 10 doodon. Is dat
afkomstig van de eieren of krijgen zo dat maar zoo
ineens
3. U deelde mij mede dat er bij mijn kuikens
pullorum in hot spel was Thans denk ik dat ze snot
hebben omdat enkelen eon oog dicht hebben, niezen,
enz. Ook onder de grootere kippen komen deze ver
schijnselen voor. Daarom vermoed ik dat ze met snot
of diphterie sukkelen. Ze hebben ook een geel beslag
in den bek.
Ziehier dus een drietal brieven van gevallen waar
de „snot" verschijnselen het sterkst naar voren treden.
Alle drie gevallen betreffen echter coccidiosis, alleen
het laatste geval was zeer ingewikkeld, want daar
bleek bij nauwkeurig onderzoek dat deze ongeluks
vogel van eon pluimveehouder nu werkelijk drio
ernstjge ziekten onder zijn pluimvee had, n.l. pul
lorum onder de jongste kuikens, coccidiosis onder
de oudere en bij de kippen dipklerie.
Laten we nu alles eens te samen nemen en dan
de ziekte keurig volgens de boeken beschrijven.
De eerste verschijnselen der ziekte worden jammer
genoeg niet altijd opgemerkt. Ze bestaan uit haugerig-
.1
728
88142 21
beid der kuikens en weinig eetlust. Het eerst valt het
den pluimveehouder op als eenige kuikens onder de
kunstmoeder blijven zitten suffen. De kuikens laten de
vleugels hangen en trekken den kop in. Soms hebben
ze diarrhe, soms echter niet. De kleur der mest is
geel of bloedrood. Sterfte treedt meestal de eerste
dagen hevig op. De beele koppel ziet er bleek en
slecht uit en blijft sterk achter in groei.
Bij oudere kuikens verloopt de ziekte langzamer.
De kuikens hebben ruwe veeren, zijn snotterig en
vaak doet zich verlamming voor.
Laat mij er nu meteen bijvoegen wat men bij lijk
opening vindt, Zooals de lezers al weten, ontraad
ik altijd sterk om zelf dood pluimvee open te maken,
met het oog op het besmettingsgevaar van de om-
gaving.
Maakt men de buikholte open dan is het meest
opvallend verschijnsel darmontsteking. Vooral de
blinde darmen kunnen hevig ontstoken zijn en op
gevuld met een roode of grijze kaasachtige masia.
De overige verschijnselen zijn niet erg opvallend.
Om met zekerheid de ziekte te kunnen onderkennen
moet van den darminhoud een microscopisch prepa
raat gemaakt worden en dan ziet men bij een ver
grooting van ongeveer 500 of 1000 maal de typische
ovaalronde eieren der parasieten. Men behoeft dus
met het bloote oog heusch niet aan het zoeken te
gaan. Wie niet over een goed microscoop beschikt
vindt niets.
Laten we dit nu goed onthouden. De smetstof be
vindt zich in den darm en wordt met de mest op
een ontzettende wijze verspreid. Millioenen en mil-
lioenen microscopisch kleine eieren der parasieten
komen met de mest naar buiten en besmetten het
geheele terrein waar de kuikens loopen, benevens
voerbakken, drinkbakken, klompen of schoenen van
het personeel enz. Alvorens nu in het kort dit ellendige
schadelijke beestje dal de ziekte veroorzaakt te be-
schrijvon, vraag ik me eerst even af zooals in brief
no. 2: Waar komt die smetstof vandaan? Van de
eieren of krijgen ze dat zoo maar ineens?
Laat ik eerst nog eenige interessante gevallen ver
tellen in verband hiermede.
1. Ik stuur U eenige kuikens. Verschynselei zijn
vleugels laten hangen, vermagering en na verloop
van een paar dagen liggen ze dood iu het kuiken
huis, waarin ik ze afzonder. Tien dagen geleden
kocht ik van een naar mijn meening zeer serieus
adres 300 achtweeks kuikens, waarvan er nu de
laatste week veleu sterveD, terwijl de heele koppel
er niet florissant uitziet.
2. Een kennis vau me kocht verleden week
200 zesweeks hennetjes. Hij ontving ze Vrydag eu
vond direct de kuikens erg klein en achierlijk. Hij
dacht dat ze verreisd waren doch iuplaats dat ze na
eon dag rust bykwamen, trad er sterfte in en stierven
er binnen een paar dagen al eeu twintigtal. Wat
kan dat zijn
Welnu in beide gevallen zijn de koopers gruwelijk
bedrogen want men heeft hun kuikens geleverd, die
met coccidiosis behept waren. In het eorste geval
was dit niet direct zoo duidelijk te bewijzen omdat
de sterfte uiet direct na aankomst optrad en dus
ook de kuikens niet direct onderzocht worden. In
het tweede geval viel het bewijs niet moeilijk. Het
kuiken dat Zaterdag het eerst siierf woog nog geen
100 gram en had bij opening een typische chronische
ontsteking van den blinden darm, welke vol zat mei
coccidiën. Ook de volgende kuikens die stierven,
hadden dezo typische blindedarmontsteking, waarhij
zich in dit darmdeel als het ware een worstje van
kaasachtige rommel met coccidiëu vormt. Deze kuikens
wogen eveneens nog geen 100 gram. Omdat dit geval
zoo verbazend leerzaam is als afschrikwekkend voor
beeld geef ik nog wat meer bijzonderheden. De ont
vanger schreef direct aan den leverancier dat do
kuikens slecht waren en op het oog voel te licht
van gewicht. De leverancier schreef dat er in dezen
koppel in de laatste weken geen sterfte geweest was,
dus de dieren gezond waren en verreisd en wel
gauw weer op gewicht zouden zijn.
In dit stadium kreeg ik het geval in onderzoek
en liet direct de 200 kuikens wegen. Ze wogen ge
middeld nog geen 190 gram per stuk. Nu moeten
goede gezonde kuikens (zesweeks) gemiddeld 300
gram wegen en waren mijn eigen kuikens, waarmee
ik de gaasbodemproeven genomen heb en die dua
steeds binnenshuis gezeten hebben, reeds 400 gram
gemiddeld. In dit geval liet zich dus duidelijk het
volgende vasts'elleu
De leverancier had onder deze kuikens cocciditais
gehad, waardoor ze zeer achterlijk waron. Daar de
sterfte uitgewerkt was had hij de reat verkocht, iu
de hoop dat de nieuwe eigenaar het troepje wel
houden zou. Was er dan na eenige weken sterfte
opgetreden dan was er niets meer te bewijzen geweest
en had de kooper de strop gehad. Tengevolge van
de reis echter haddeD eenige der chronische lijder»
achterblijvers, het te kwaad gekregen en waren direct
gestorven. Lijkopening toonde den aard der ziekte
aan. Ik gaf direct advies alles wat er nog was direct
terug te zenden. Daarmede was echter de schade
nog lang niet hersteld, want de hokken en rennen
waren thans besmet.
j^Allts wa9 vau te voren keurig in orde ge
maakt voor de kuikens, de hokken dik belegd
met turfmolm, de wanden gewit, de rennen vor
zien vau schoon zand. Thans moest alles -1A®?eQ
uit, de rennen een voet diep aitgegrs'16* meer
bijna nog versche turfmolm er uit,
en wanden der hokken in de creo'fd11 kiader»
oplossing), Daarna opnieuw witten411 arm Be~
