u
Dwars door Canada.
door de vloedbalten heen en zand dat helpt
goed.
De voorzitter zegt toe dat B. en W. dit in
overweging zollen nemen.
Niemand meer het woord verlangende wordt
de vergadering gesloten en wordt overgegaan in
co ui'é-generaal.
VI.
Bij de Katholieke Hollanders.
Pluraas, 4 October 1028.
liet is de Heer Cox, een Hollandsch
zakenman reeds jaren in Winnipeg geves
tigd, die met toestemming der Canadee-
sche kerkelijke autoriteiten en onder de
auspiciën van de Canadeesche Staatsspoor
wegen, verleden winter naar Holland ge
komen is ten einde een voldoend aantal
kolonisten tezamen te brengen, om in
Plumas een Katholieke Hollandsche kolonie
te stichten, met eigen kerk en priester.
Die priester is zijn broer Father Cox,
vroeger in Zuid-Frankrijk werkzaam en
daar nu juist weer teruggegaan om door
Father Rottier, vroeger in Noorwegen
werkzaam, opgevolgd te worden.
[let resultaat van 's Heeren Cox's po
gingen was, dat hij en zijn broer midden
Mei van dit jaar te Winnipeg terugkwamen,
vergezeld van een groep Nederlandsche
Katholieke emigranten, die nu den kern
vormen van wat wellicht tot een model
kolonie zal groeien. De „partij" bestond
toen uit 48 zielen, waarvan vier families
met hunne kinderen en drie vrijgezellen,
wier totaal kapitaal tezamen ongeveer
40.000 dollar bedroeg. Later sloten zich
nog nakomers hij hen aan.
De Heer Cox bracht de kolonisten in
verbinding met een der belangrijkste Cana
deesche Maatschappijen, de Grent West
Life Company, welke practisch geheel
Plumas en alle districten rondom bezit en
waarmede na grondige onderhandelingen
en proefnemingen van den grondsoort en
inspectie der gehouwen, koop- of huur
koopcontracten werden afgesloten.
Bijkans alle familiehoofden, of groepen
van vrijgezellen te zamen, sloten den koop
voor een grondgebied van 160 acres elk,
in prijs varieerende van 3500 tot 4000 dol
lars totaal. Daartoe was een eerste betaling
van 200 dollar noodig en een verdere
jaarlijksche afbetaling van 200 dollar ver
plicht. Doch niet een ieder kon direct de
'200 uitleggen en voor hen is een regeling
gemaakt dat zij de eerste twee jaren de
helft van den graanoogst als afbetalings
som zullen inbrengen en de volgende jaren
als de anderen, 200 dollar per jaar voor
elke 160 acres.
Deze grondprijs van circa 25 dollar per
acre is zeer redelijk en zoo is ook de
hypotheekrente van 6%. Een inspecteur
der landvestigings-afdeeling van het Gou
vernement en van de Kolonisatie-afdeeling
der Canadeesche Staatsspoorwegen waren
tegenwoordig bij alle onderhandelingen en
verklaarden hun instemming met de rede
lijkheid der prijzen en condities voor de
landen en de gehouwen. Bescherming voor
den nieuwkomer is er dus in Canada wel
meer dan men zoo oppervlakkig zou denken.
Een heelen dag heb ik gespendeerd om
door deze kolonie heen te rijden en het
was in gezelschap van den scheidenden
zielverzorger, pastoor Cox. Duidelijk viel
overal op te merken, welk een plaats hij
met zijn pionierswerk in de harten van
al zijn parochianen ingenomen heeft en
vooral toen wij aan het einde van onzen
tocht een bezoek brachten aan het pas
gekochte kerkje en de trissche nieuwe
pastorie, zoo vertrouwelijk weggescholen
in de hooge zilverpopulieren met de einde-
looze gouden prairieviaklen koesterend
onder den intens blauwen hemelkoepel,
toen was dit scheiden, juist nu na het
harde begin de eerste lichtstralen voor de
kolonie begonnen door te breken, wel wat
hard.
Plumas heeft dit jaar een buitengewoon
goeden oogst te boeken gehad en dit
is natuurlijk voor de nieuwkomers een
groote meevaller. Vandaar dan ook dat de
stemming er zonder uitzondering uitste
kend was. Ik trol de heele kolonie volop
aan het dorschen en dit is een gezicht van
tegelijk landelijke als modern mechanische
schoonheid. De motorwagen tuft genoeglijk
en aan beide zijden van de dorschmachine
staan op de zware vrachtwagens de mannen
die zonder ophouden de schoven in de
schokkerige geul voeren, waar het in
minder dan geen tijd verdwenen is. Het
zware hooge kwaliteit-soort graan vloeit
in den graanwagen, terwijl het stroo als
een soort rook uit de uitlaatpijp komt
vliegen om neer te vallen op de strooberg
van steeds groeiende afmetingen. Zoo groot
zijn de oogsten hier, dat er in de meeste
gevallen geen sprake kan zijn van al dat
stroo te gebruiken en daarom steekt de
hoer er doorgaans den brand maar in.
Dat is een fantastisch gezicht, meermalen
uit den slaapwagen genoten, als daar midden
in den pikzwarten nacht ergens de hel-
roode toorts van een brandende strooberg
te lekken staat.
Al onze boeren hier in Nieuw-Hollarid
zijn dus tevreden. Sommigen uiterst te
vreden, zooals degene die op 86 acres land
een ruim 1700 bushels gerst geoogst heeft
van een eerste kwaliteit. Diens maat is
deze maal minder bevoorrecht geweest,
doch het land was nog niet in die staat
waarin het behoorde te zijn en dus ver
wacht hij er het volgend jaar meer van,
wanneer hij zelf heeft kunnen ploegen en
zaaien. »A1 moet do onderste steen hoven
komen, slagen zal ik hier", aldus deze
jonge man, een oud-ster eling en dat is de
«spirit" welke in Canada slagen doet 1
Bij een echt Limburgsche familie-waren
ter gelegenheid van den goeden- oogst de
vla's gebakken. Limburgsche gastvrijheid
sterft nooit af, zelfs niet in de Canadeesche
prairie en op dien achtermiddag in vroeg
September, met den stovenden zon in het
venster, het gebak en de koffie op tafel,
de kleine kinderen vol zomersproeten in
het aangrenzende vertrek in gezonden
middagdut en het Limburgsche accent van
onze gastvrouw, was het moeilijk te ge-
looven op duizenden mijlen van Limburg
verwijderd te zijn.
De leidende motieven in deze kolonisatie
poging zijn, orn zoowel knechts als eige
naars te doen uitkomen Die als knecht komt
werken, verdient behalve behalve kost en
inwoning een gemiddeld salaris van 35
dollar per maand, gedurende den oogst
veel meer, wel een 3 a 4 Dollar per dag,
gedurende den winter weer minder. Aldus
werkend kan hij sparen tot hij voldoende
stamkapitaal heeft om na drie of vier jaar
een eigen farm te beginnen. Hij heeft dan
liet voerdeel zoowel de taal te kennen als
de landwaarde en zich betere keuze te
kunnen maken dan degene die decideert.
Natuurlijk worden in of rond. Plumas
katholieke Hollanders zooveel mogelijk hij
katholieke hoeren geplaatst, en blijven in
voortdurend contact met de rest en vooral
met den zielzorger der kolonie.
De kolonist die direct een farm wil
koopen, moet over minstens 1000 dollar
beschikken, ten einde de eerste jaren
(altijd de minst profijtelijke) dooi- te kunnen
komen met zijn gezin, zonder dit aan te
nijpende zorgen bloot te stellen.
Het systeem van „mixed farming" wordt
hier overal toegepast. Men verboüwt tarwe,
haver, gerst en aardappelen en houdt
daarnaast koeien, varkens, kippen en der-
im
gelijken. Alleen graan te verbouwen zou
veel profijtelijker zijn indien men op succes |dt
vast rekenen kon, doch daar de graanoogst
onderhevig is aan tal van ongewisse ele
menten, is de uitsluitende graanbouw zulk
een loterij, dat men er zich steeds minder
aan waagt. Naast graan komen dus de
bijproducten en het vee, hetgeen de ge
combineerde kans op slagen vee! grooter
maakt en bovendien het belangrijke voor
deel heett dat de hoer ook 's winters
doorwerken kan.
Plumas is in vele opzichten gunstig gelegen.
Het is slechts vier uur, van Winnipeg af,
aan den spoorbaan, heelt een eigen kerk,
een school, dokter enz. Het klimaat is er
goeden dat is bijkans even belangrijk als
al die facilileiten. In Plumas ligt ook een
der modelboerderijen der regeering, een|g;
centrum van hulp en inlichting en verbe
tering voorden farmer. Hot spoorwegstationJan
heefL twee elevators, terwijl een in de
buurt gelegen "Creamery" bijna eiken dag
bij de hoeren rondgaat om room van hen
op te koopen. En voor sommigen van onze
Hollandsche nieuwkomers beteekent dit
reeds een aardige wekelijksche chèque.
lndien ik mijn katholieke landgenooten
die zich voor deze kolonie interesseeren
een raad mag geven, dan zou het deze
zijn absoluut noodzakelijk zijn eenig geld,
een goede gezondheid en practische land-
bouwervaring. Plumas is geen ideaal para
dijs, men moet er hard werken en dan is
er een redelijke kans op succes, op veel
meer succes dan in Holland en op een jp
veel grootere kans daartoe. De geestelijke
verzorging is onder liet volkomen vertrouw
bare oppertoezicht van den Hollanders zeel
genegen Aartsbisschop van Winnipeg. Mei
zij natuurlijk voorzichtig met den aankoop
van land. Men zij even voorzichtig me
den woordenrijkdom van iederen agent dij
koeien met gouden horens belooft. De'koeie:
hebben in Canada geen gouden horens
het eenigste goud wat er in den Cana op
deeschen landbouw is, is de toekomst vuo s
den handwerkenden en ervaren landhoüweil
vooral indien die over eenig kapitaal kaler
beschikken en kinderrijkdom heeft. En oitl v;
dat die elementen naar mijn meening zefjJe,
sterk uitblinken ouder deze eerste kol*
nisten van Plumas, durf ik in de kolom*
doch vooral dan om hen zelf, vertrouwe
te hebben.
K. v. Hoek
Oti
