IERSEKSCHE EM
THOOLSCHE COURANT
anaiffi»;
NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN.
PUROL bij Brand-en Snij wonden
k 2274
Vrijdag 2 November 1928.
Zes en veertigste jaargang
olen, Poortvliet, Scherpenisse, St. Maartensdijk, Stavenisse, St. Annaland en Oud-Vossemeer.
Eerste Blad.
ït
NICOLAAS-
CADEAUX
Bieten rooien 36886 8
PUROL
C-3C-3MC-OC-3C-3
ruime keuze. 20 36892
Ziet onze etalage.
I. STOLK - ST. MAARTENSDIJK
C-3C-3««C-OCH)C-3
Dwars door Canada.
ut.
bij Verkoudheden en Rheumatiek
Dit blad verschijnt eiken Vrijdagavond.
T Ijjs per kwartaal f 0,80met Geïllustreerd Zondagsblad f 1,375,
franco per post f 1,65 -f- 15 ct. disp. kosten.
UITGAVE
FIRMA J. M. C. POT - THOLEN.
TELEF. 1NTERC. No. 16.
Advertentiënvan 1 tot 4regels 75 ct.; iedere regel meer 17'/2 ct
Grootte der letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
:ho
PUBLICATIEN.
AANKONDIGING.
irgemeaster en Wethouders der gemeente Tholen
;en ter kennis van belanghebbenden dat te be
lf]vn op 12 November vanwege de Gemeente een
^tMING zal worden gehouden van de Wegen en
ko^paden met de Kunstwerken.
'e'®oIen, den 2 Nov. 1928. 9
ifd aanbevelend,
|KT 259 TEL. 19.
STEEDS TE ONTBIEDEN
bai
isschen de wielen op de IJzeren baan.
Winnipeg, 28 September 1928.
vijftig uren treinrit van de hoofdstad
a naar Winnipeg, de poort der Caoadee-
prairie, was afwisselend genoeg om de twee
in sporens spoedig door te zijn.
|e treinen der Canadeesche Staatsspoorwegen
~.dian National Railway*) hebben een goeden
niet alleen in effectiviteit, doch bovenal
n iorichting en bediening. Be privé apar-
ten, een soort zit-slaapkamer voor den
passagier, die daar eeu dertig dollar per
voor neer wil leggen, zijn waarlijk niet voor
nidj ort noodzakelijk. De ^Standard Sleeper*
30fd die in even groote mate. Overdag is het
1 St gezellige rustige zitwagen. Ik leg hierop
aal den nadruk omdat nog al eens de
liteit der afzonderlijke coupé's, zooals wij
|u Holland als overal elders in Europa keuoen,
fefereerd wordt boven het doorloopende sys-
peil van Amerika, waar de sehoHen ontbreken
UU^e wagen er uit ziet als één groot, ruim
interieor. Doch wie eenmaal vao lange
aan aren, tot dagen aan dagen in een
heeft moeten zitten, is bet voordeel van
vsteem duidelijk, want de afleiding van dit
durend va-e?-?ient door den geheelen wagen
erre te verkiezeu boven de kniezerige een
heid van een Hollaudsch coupétje.
«Nachts verandert het iuterieur van den
l/flard wagen geheel en al. Het is één lange
van zware groene gordijneD, met aan weers-
de tweemaal twee rijen bedden hoven
ir. De gedienstige van den slaapwagen is
een neger, keurig gekleed in groen-grijs
rm voor den dag en 's avonds in bet wit
•en. Geen voortreffelijker kamerdienaar
de neger j hij doet alles kalm en geruisch-
en is handig en beleefd. Zoo menigmaal al
eze reis, als ik laat in den avood of midden
en nacht op een tusschenstation uit deu
moest, wachtte de neger al aan den ingang
den slaapwagen. Hij maakt een bed op van
be lakens en dekens, zet de hor open als
drukkend warm is of haakt eeD dubbel
er aan wanneer de koude nachtwind snijdt,
rende den nacht reinigt hij Uvd schoenen,
slt pak, hoed en jas en stoft Uw koffer
extra schoon, 's Morgens wekt hij discreet,
den weg naar de toiletkamer, met haar
en koad stroomend water, spiegels, scheer-
eilen en wat al niet meer. En als ge klaar
et Uw toilet heeft hij inmiddels Uw bed
in een gezelligen zithoek herschapen,
wijd hun een welverdiend saluut,
tijd tot tijd schijnen ze mij de incarnatie
;n |de volmaakte gedienstigheid der Canadee
ss Staatsspoorwegen.
8 gassen zijn er in de treinen niet, d. w. z.
11e ag. Alleen de slaapwagens hebben de duur-
jo «-Standard* en hetgoedkoopere ^Tonrist* type.
wie overdag reist bestaat er maar één klasse
er ep de gemakkelijke leeren banken treft
ira alle klasseQ en standen zonder ouderscheid
/6I elkaar. De landverhuizers hebben huu
enaderlijken wageD, Kolonisten Car*, gelijk
"He gewoue dagwagens, doch alleeo met
iel dat 's uachts de zitbanken in slaap-
fofen veranderd kunnen worden,
Zoo'n heele dag in den trein vraagt ook eeD
voorziening voor hoofd en maag. Voortdurend
komen jongens met kranten, boeken en tijd
schriften door den treiD. Chocolade, ijs en vooral
het heerlijke Canadeesche fruit vinden voort-
durenden aftrek. Maaltijden kan men natuurlijk
in den restauratiewagen krijgeo, doch voor veleD,
die de prijzen daarvan te hoog vinden, is er
overvloed vao gelegenheid om aan de buffetten
der vele stations, op die typisch hooge Ameri-
kaansche bar-stoeltjes aan de toonbank, een har-
tigen beet billijk op te doeD.
Daartoe is alle gelegenheid, want de Cana
deesche treinen, ook de sneltreinen, stoppen
dikwijls en vooral iu het drukke seizoen. Het
bouwen vao den spoorweg is hier een milli-
oeneuwerk geweest. De natuor moest overwonnen
worden niet alleen iu haar ongelooflijke uitge
strekte afstanden, doch dikwijls ook door allerlei
moeilijkheden van bergen en rotspartijen, meren
en stroomen heen. En zoo dient de rit van eiken
trein zoo voordeelig mogelijk gemaakt te worden.
Vooral op de zijlijnen en door het bezoeken
van velen onzer nieuw gevestigde landgeuooten
KloveD, ontvellingen schrammen
en andere hnidverwondingen ver
zacht en geneest men snel met
Doos 30 en 60 ct.
in alle hoeken eu gaten van het groote Canada,
heb ik vao die zijlijnen meer dan mijn portie
genoten --is voor elke plaats, bijna zonder
oitzouderiDg in bloeieoden opkomst, het stoppen
van den trein van zulk een groot gewicht en
door de drie of vier kolossale goederen- en
postwagens wordt dan ook heel wat in- en
uitgesleept in korte spanne tijds.
Op een avond viel het zoo uit dat ik de stad
om tien uur verlateD moest, om 's nachts om
twee uor in de te bezoekeo kolonie aaD te
komer. Dit was de eenigste dienst en vier uur,
vlak naast de deur, zegt de Canadees, die voor
afstanden zijn neus met gauw optrekt, is niet
voldoende om er voor onder de wol te gaan
dus bleef ik op en was aldus getuige van een
heel aardig systeem, zoo eenvoudig eu zoo handig
dat het m. i. de Cauadeesche gedienstigheid,
een hoog gehouden deugd hier, zou kunnen
typeeren. De conducteur knipt Uw kaartje en
geeft U eeo gekleurd strookje papier, waarop
bij dat nummer schrijft waaronder Uw plaats
vaD bestemming in zijn gids aangegeven staat.
Dat strookje moet U dnidelijk zichtbaar dragen,
ofwel iu Uw knoopsgat, ofwel op Uw hoed.
Tien miuoteu voor elke halte gaat de condnc-
teur door den wagen, ziet aan het nummer op
Uw strookje of U er bij de volgende halte uit
moet. Is dit zoo, daD vertelt hij U dat door
het strookje terug te nemen en U wakker te
schudden als U in slaap gesukkeld mocht zijo.
Eenvoudiger, meoschkundiger eu tegelijk wel
willender systeem dan dit, moet ik ter wereld
nog ontmoeten.
Aan het einde van eiken trtin, op de hoofd-
netten dan, is de z.g.n. salonwager, toegankelijk
ofwel door extra toeslag, ofwel voor de ^Stan
dard* reizigers. De voornaamste attractie is het
observatiebalkon, een soort veranda aan heleind,
beschut tegen zon en regen en wiud eu toch
open, waarop men het landschap in zijn onaf
gebroken schoonheid achter zich ziet wegvlieden.
De saloncar heeft verder een welvoorzieue lees
tafel, een schrijfbureau en eeu bibliotheek. Er
is eeo radiodienst met een specialeo operateur
aan den wagen toegevoegd. Stilstaande werkt de
luidspreker, doch onderweg neemt iedere passa
gier die daar lost in heeft, de boven zijn fauteuil
hangende koptelefoon. En zoo beb ik op een
Zondagavond, terwyl de sneltrein in daverende
vaart door de wouden van Zuid Mauitoba don
derde, op de duidelijkste wijze eu volmaakt
ongestoord het zingen en de preek, uitgezonden
vao de een dag reizeus Protestantsche Kuox kerk
te Winnipeg kunnen volgen. Nog veel korter
dau zelfs een eeuw geleden was de baan, waarop
we du zoo veilig reden, barre wildernis en
scalpeerden de Roodhuiden er den blanke die
zich in hnn streek darfde wagen.
Deze observatie over het voortreffelijke eu
voor alle behoefteD gerieflijke systeem der *Ca-
nadian National Railway**, de grootste Spoor
wegmaatschappij vau geheel Amerika en Da de
Duitsche Trust de grootste ter wereld, kwam
mij in gedachten gedurende die twee dagen eD
twee nachten langen rit vao Ottawa naar Win
nipeg. Vanaf het balkon der observatie-car werd
men niet moede het steeds wisselende decor van
Canada gade te slaan, uitgedost als in één
onmetelijk herfstbooquet. Zoo mooi als in den
herfst kan het landschap io den zomer zelfs
nooit zijn. In alle variaties pronkten de bladereD
der boomen, geel en bruin en goud tot het
gloedroode toe, met daartusscheu de zilveren
stammen vau berken en populieren of de don
kerte van het andere hout. ^Land der tiendui
zend mert?D* zou Manitoba genoemd kunnen
worden. Nooit faalde het water, bezonken als
een spiegel, met de denneboomen aan den einder
tot tegen de flanken en op de toppen der verre
heuvels. Dan weer gaat de spoorbaan over een
breeden dam, trotsch in de bedding van eeu meer
geworpen eu dan weer door ebn rotskloof, nqdig
met dynamiet uit elkaar gebeten om doorgang
te openen voor het trilleude ijzeren monster.
Lieflijk is de natunr, doch sterker nog dan
dit is zij hier grootsch en eeuwig. Volmaakte
stilte heerscht tusschen de meren en bergen,
bijna geen menschelijke woning valt te bekennen,
slechts hier en daar loopt een onde woudlooper
laDgs de baan. En Dog schaarscher dan de wo
ningen zijn hier de nederzettingen. Doch waar
de trein stopt doet de plaatsnaam //Sioux Lookoul*
(de uilkijkpost der Sioux Indianen) of Lake
Superior (het superieure meer) U mediteeren
over de romance van dit oerland, over den
Cooper en Aimard onzer jongensboeken en zoo
krijgt meo bijkans de hallucinatie van op de
effenheid van het verre meer de zinspeling van
een cano te ontwaren, waarin de met al zijn
veeren getooide Roodhuid, de hand boven de
oogeo, het voortdaveren gadeslaat van onzen
moderneD expres!
K. v. H.
PLUIMVEETEELT.
groote wetenschappelijke commissies om
dit te onderzoeken en deze kwamen tot
een ander resultaat dan Koch. Op het con
gres van 1908 te Washington gaf Koch toe
dat besmetting van den mensch met run
der tuberculose mogelijk was, doch zeer
zelden voorkwam. De Britsche regeerings-
commissie had eehter aangetoond dat vele
gevallen van besmetting van menschen
voorkwamen en zeer ernstig ook, vooral
bij kinderen. Bij kinderen stervende aan
buiktuberculose werd deze zelfs in 50
der gevallen door rundertuberkelbacillen
veroorzaakt evenals in vele gevallen van
lupus bij volwassenen en kinderen.
In 1912 op het wereld-tuberculose con
gres in Rome kwam men tot de volgende
conclusies
Besmetting van den mensch met run
dertuberkelbacillen komt minder voor dan
van mensch op mensch doch niettemin is
771
Let vooral op den naam Sanaplrin daar deze tabletten
wettia beschermd zlin tegen namaak en vervaliching
Priü 25. 40 en 75 ct..
12 36885
Vragen, deze rubriek betreffende, kunnen door
de abonné's worden gezonden at»u Dr. te Heunepe,
Diergaardesingel 96a, Rotterdam. Postzegel tan
71/2 cent voor antwoord insluiten en bladvermeldeu
Over Tuberculose in het algemeen.
Pluimvee-Tuberculose in het bizonder.
Van de bacillen in eieren komen we nu
tenslolte op de tuberculose. Schijnbaar
spring ik uiaar zoo'n beetje van den hak
op den tak, doch wie een beetje op den
draad gelet heeft, ziet dat deze precies
loopt waar ik hem hebben wil en wel vanaf
zijn begin-vraag over het gevaar van tu
berculeuze kippen en eieren naar de kip-
pen-tubereulose toe. Om daar te komen
ïiet ik dus eerst zien wat er zooal voor
buitennissigheden in eieren kunnen zitten,
die meer onsmakelijk dan schadelijk zijn.
Daarna liet ik zien hoe in eieren bepaalde
bacteriën terecht kunnen komen, o.a. para-
typhusbacillen en nu zu len we eens zien
hoe het met de tuberculose staat.
Het is nu eigenlijk de tijd van de kippen-
tuberculose, een zeer ernstige ziekte, die
ik wil gaan behandelen en aangeven, hoe
wij baar uit kunnen roeien. Tevens wil ik
daarbij de runder- en varkenstubereulose
bespreken, omdat die er gedeeltelijk mee
samen hangen. De algemeene vraag wordt
dus eerst: kunnen tuberculeuze runderen,
varkens en kippen menschen besmetten?
Over deze vraag is ontzettend veel ge
streden sinds 1881 de beroemde Roberl
Koch de menschen tuberkel bacil ontdekte.
Reeds vanaf de oudste tijden komt de
tuberculose voor doch pas omstreeks het
midden der vorige eeuw bewees Villemin
dat deze ziekte besmettelijk was.
Toen eenmaal de tuberkelbacil ontdekt
was ontbrandde een geweldige strijd of de 1
bacillen van runderen en menschen de-
zelfde waren. Eerst overdreef men in de j
eene richting, later weer in de andere,
eerst zeide men 1 at nu het geheim der
tuberculose van den mensch ontdekt was
en deze van de koeien kwam (met de melk
enz.) laler in 1898 beweerde dr. Smith dat
beide soorten van bacillen zeer sterk ver
schilden. In 1901 verklaarde Koch op het
Tubercnlose-congres te Londen dat de ba
cillen niet dezelfde waren en er geen ge
vaar was voor menschen door runder
tuberculose, zoodat men uit een oogpunt
van volksgezondheid de rundertuberculose
niet behoefde te bestrijden. De Engelsche
en Amerikaansche regeeringen benoemden
12 36887
bet noodzakelijk alle mogelijke maatregelen
te nemen tegen besmetting door runder
tuberculose van menschen.
In 1913 deelde dr. Stilles uit Edinburgh
op een internationaal congres te Londen
mede dat van 72 gevallen van tuberculose
kinderen er 36 voorkwamen bij kinderen
beneden 5 jaar en dat al deze gevallen met
uitzondering van 3 berusten op besmetting
met runderbacillen. 84 dezer kinderen
was vanaf de geboorte gevoed met rauwe
koeienmelk.
Door den wereldoorlog werd het onder
zoek in deze richting vertraagd. Een der
nieuwere opgaven is van 1922, door dr.
Griffilh op een congres te Londen gegeven.
Van 1215 gevallen in Engeland waren er
23 veroorzaakt door rundertuberkelba
cillen, zoodat dr. Grilfith concludeerde dat
rundertuberculose een belangrijke oorzaak
was van menschentuberculose in Groot
Brittanje, vooral bij kinderen beneden 5
jaar. Uit berekeningen volgt dat per jaar
in Engeland ongeveer 3000 menschen ster
ven aan rundertuberkelbacillen en bet
aantal menschen die niet sterven doch jaren
jaren lang lijden als een gevolg van het
drinken van besmette melk is veel en veel
hooger.
In 1927 deelde dr. Griffilh mede dat van
541 gevallen van been en gewrichtstuber-
culose in Engeland bij personen van eiken
leeilijd 18.7% beruste op rundertubercu
lose. Er zijn natuurlijk veel meer gevallen
aan te halen maar uit wat ik tot nu toe
gegeven heb blijkt al voldoende van boe
groot belang voor de volksgezondheid het
is de rundertuberculose met alle kracht te
bestrijden, afgezien natuurlijk van het feit
dat de rundertuberculose voor den vee
houder enorme schade oplevert.
Besmetting van den mensch met vogel
tuberkelbacillen komt lang niet zoo vaak
voor doch is ook aangetoond. Loevenstein
heeft haar bij pluimveehouders gevonden
en deelde in 1913 als zijn meening mede
dat vogeltuberculose meer bij den mensch
voorkomt dan men denkt. Later hebben
verscheidene onderzoekers zulke gevallen
gevonden en hieruit volgt dus ook al
weer dat uitroeiing der pluimveetuber-
i'ulose een gebiedende eisch is met het
oog op de volksgezondheid. Vogeltubercu
lose blijkt het gemakkelijkst over te gaan
op varkens, waaruit weer volgt dat men
in geen geval zooals thans nog wel op
boederijen gebeurt varkens en kippen in
één stal moet houden. Voor de varkens
houderij is de vogeltuberculose een hoogst
schadelijke ziekte.
Uit een en ander zien we dus dat al
deze tuberculose gevallen bij verschillende
diersoorten verhand met elkaar houden en
dat de pluimvee tuberculose gevaar kan
opleveren voor den mensch.
Nu kunnen in de eieren van tuberculeuze
kippen, op dezeüde manier als pullorom-
bacillen, bij pullorumkippen, tuberculose-
