®1ERSEKSCHE
THOOLSCHE COURANT
KWATTAftl
Dats KWATÏA
NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN.
DRUKWERK?
BIGGELAARS
KOFFIE
•J*Al84
Mijnhardt's Geneesmiddelen
V rijdag 11 Februari 11127.
Vier en veertigste jaargang
^n,
VOLLE MELK REEPEN
verkr
M
Poortvliet, Scherpenisse, St. Maartensdijk, Stavenisse, St. Annaland en Oud-Vossemeer.
'den Wojj'anco per post f1'65 15 ct' disp' kosten'
FIRMA J. M. C. POT - THOLEN.
KIEVIT
STELT GE PRI1S OP VAKKUNDIG EN NET UITGEVOERD
LAAT DIT DAN BIJ ONS GEREEDMAKEN.
ONZE PRIJZEN ZIJN CONCURREEREND.
WIJ BEDIENEN U VLUG.
GEEN ORDER TE GROOT GEEN ORDER TE KLEIN
FIRMA J. M. C. POT - drukkerij - THOLEN
f"
Het voormalige slot te St. Maartensdijk.
8 Wie zenuwachtig is 34678
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Slechts een merk kan aan de spits staan
pet poni
Dit blad verschijnt eiken Vrijdagavond.
•kwartaal f0,80met Geïllustreerd Zondagsblad f 1,375,
UITGAVE
TELEF. INTERC. No. 16.
Advertentiënvan'1 tot 4 regels 75 ct.iedere regel meer 17'/2 ct
Grootte der letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
PUBLICATIËN.
ir en Weihouders van Tholen breDgen
dat aangifte voor ruiming van privaat-
Donderdag 17 dezer kan geschieden,
giften te bezorgen in de brievenbus van het
af dergeli;, den 7 Februari 1927. 7
iet éérst i
ieester en Wethouders van Tholen maken
lat volgens de verordeningen van 2 No-
1926 eene belasting op de honden zal
oedig tetworden-
en ?erkrordeniD£ °P de bepaalt het volgende
j lasting bedraagt jaarlijks f 6 voor olken hond.
aaraa'irag wordt verminderd lot f 3, voor bedrijfs-
enz.
iJ83 te g)u<jer8 van ho.iden zijn verplicht van de in
m der belasting vallende honden aangifto te
i een beschryvingsbiljet, dat jaarlijks in de
"~i 12 flanuari wordt uitgereikt (voor het eerst ge
zel in Maart 1927).
het vorig lid bedoelde personen zyn verplicht
>om bii cbrijvingsbiljet volledig en nauwkeurig in te
t of te doen invullen en met hnnne gewone
e eP' ceningof hau handmerk te bekrachtigen. Een
k> moet door een ingezetene gewaarmerkt
veertien dagen na de uitreiking zijn de
D_ eerste lid genoemde personen gehouden het
-Of ivingsbiljet in te leveren ten kantore van den
te-ontvanger.
aan uVoornoemde personen aan wie op 1 Februari
'fie eschryviDgsbiljet uitgereikt is, zyn tot de in
'11 iS kei voorgeschreven aangifte verplicht binnen
ren na hiervoren genoemde tydstip (voor
f'oidt voor 1 Februari gesteld; 1 April).
^artsen einde zyn zij verplicht binnen genoemd
o) lectifI'®® kantore van den gemeente-ontvanger alsnog
soeken J'ckryvingsbiljet aan te vragen en te bezorgen.
I honden, waarvoor de belaetingschuldigheid
p Tra het verstryken van de maand Februari
Bril Boeten binnen veertien dagen na dat ontstaan
■rnoemde personen aangifte doen.
verordening op de invordering behelst o. m.
^Hgende bepalingen.
I, Artikel J.
invordering der belasting op honden geschiedt
^"^Men Gemeente-ontvanger.
Artikel 2.
betaling der belasting geschiedt tegelyk by het
DEPO^en van het beschryvingsbiljet bedoeld in artikel 6
REDlËirordening op de helflng dezer belasting,
keer. Artikel 3.
D BRAont?aD8er rei^t ^y el^e f>e,aliDK Tan belasting
KOMEwn k°nd ®cn henteeken uit, waarop vermeld
ij het gemeentewapen, het jaar, waarvoor de be-
r l betaald wordt, alsmede het volgnummer waar-
n raar^e aangjffe van <jen bond in een daartoe door
gemeente-ontvanger aan te houden register in-
VEI! 9T©ven wordt.
vorm van het kenteeken en de inrichting van
tegister in de vorige zinsnede bedoeld, worden
AABurgemeester en Wethooders vastgesteld.
VÖW Artikel 4.
r' ^oader8 van bonden zijn verplicht het in het
artikel bedoelde kenteeken door de honden,
50 pervoor de belasting betaald is, aan een halsband
Blijk zichtbaar te doen dragen.
Artikel 5.
i,c W in artikel 3 bedoelde kenteeken is alleen geldig
M.v.[het belastingjaar waarvoor het is verstrekt.
leStayitëen het kenteeken voor het einde van het be-
J. Vjfc'iar '8 verloren geraakt of onbruikbaar ge-
te Benf*®' wordt ecn nieuw kenteeken verstrekt tegen
Wg van f 0.50.
Artikel 7.
!ooden welke, zonder bet in artikel 3 bedoelde
•eken, op den openbaren weg worden aangetroffen,
jen geacht geen houder te hebben en worden
de politie voor teu hoogste drie dagen in bewaring
zoden, ten einde den eventueelen houder in de
heid te stellen zich als zoodanig aan te melden.
AANBEVELEND, 40 34683
The
daal
Lei
'holen, den 5 Februari 1927.
Burgemeester en Wethouders van Tholen,
A. J. VAN DER HOEVEN.
De Secretaris,
H. J. LABAN.
schn f
'''"Behoudens
ameo
DIENSTPLICHT.
Inspectie.
onvoorziene omstandigheden zal in
a.s. het j&arlyks onderzoek plaats hebben voor
gewone dienstplichtigen der landmacht van de
44 htingen 1915 en 1918.
Plaats en tyd van bet onderzoek zullen nader
irden bekendgemaaktt.
Tholen, 5 Februari 1927.
10
Gemeentelijke Arbeidsbemiddeling.
Verleent kosteloos haar tosscbenkomst bij vraag
i aanbod van werkkrachten, dienstpersoneel, e. d.
Ingeschreven staan als werkzoekenden
grondwerkers,
losse werklieden,
veldarbeiders
Gevraagd
meubel makersleerling.
dagdienstbode.
(Nadruk verboden.)
IV.
De heerlijkheid, dus ook het slot bleef een
particulier bezit der Oranjes tot bet midden
der XlXe eeuw, toen de landen kroondomein
werden verklaard. Evenwel bleven de. vorsten
uit dit geslacht evenals nog thans onze geëer
biedigde JConingiu bij hun vele titels ook die
voeren van heereu of vrouwen van St. Maar
tensdijk.
De adellijke bezitters, d'e echter nadat de
tak der van Borsseles in de wettige linie was
uitgestorven aldaar geen vast verblijf hadden,
kwamen slechts enkele tijden van het jaar in
het kasteel doorbrengen, zij namen dan hun
intrek in een voor hen gereserveerd gedeelte
van dat gebouw, alwaar zij in de omgeving een
goede gelegenheid voor uitspanning en jacht op
klein wild hadden.
De door hunne rentmeesters opgemaakte ver
antwoording werd alsdan nagezien en afgehoord.
Deze ambtenaren waren ook belast met het
verpachten der landerijen en het innen van de
daarvoor bedongeo bedragenook werden de
uitgaven voor het personeel en de kosten van
het ouderhoud der gebouwen en plantsoenen
door hen in genoemde rekeningen verautwoord.
Io 1576 werd hun daarbij gelast door den
ambachtsheer voor groote uitgaven als voor repa
raties aan boowwerken eerst aan dezen aathori-
satie aan te vragen. Zij zijn ook de aaoleggers
geweest van een 24 Gemeten groot bosch op
een terrein gelegen achter het slot in den zooge-
naamdeo Heerenhoek, welke ook gedeeltelijk tot
siertuin was bestemd en door fraaie wandelwegen
en sliugerpaden werd doorkruist. Het grensde
tegen den zoogenaamden Hoogen weg, welker
omgeving ook thans nog als Achter 't Bosch
bekend staat.
Blijkens een in mijn bezit zijnden plattegrond
der gemeente van 1807 was dat plautsoen als-
toen Dog ongerept aanwezig, ook de paden
vormende een achthoek met zijne diagonalen
zijn daarop nog aangeduid.
De rentmeesters hadden binnen het kasteel
ook zelf hun eigen verblijf en hun kaütoor, en
het zijn voornamelijk huoue rekeningen cd an
dere bescheiden, die helaugrijke gegevens be
vatten voor de historie van de heerlijkheid en
ook voor de gebouwen. Het is mij echter slechts
gelukt enkele daarvan te kunnen inzien.
Enkele namen dier ambtenaren en bon familie
leert men ook uit de grafschriften io de kerk
kennen zoo las ik op een der zerken de in-
scriptie, dat te St. Maartensdijk Cornelis Pietersen
rentmeester, op 15 Maart 1532 overleed. Uit
de rekeningen blijkt, dat in 1566 Pieter Wouters
iu genoemd ambt werkzaam was, welke in 1571
werd afgezet, in 1572 wordt als zoodanig in zijne
plaats vermeld Lambrecht Baken, uit diens rekening
van het dienstjaar 1572/73 blijkt, dat er in dien
tijd een garnizoen op het slot lag. Dit is te ver
klaren, waut zooals ik reeds in mijn beschrijving
der voormalige stad Reymerswale heb medegedeeld
werden er io hetzelfde jaar 600 door de Geuzen
gevangen Spanjaarden met behoud van wapens en
standaarden naar St. Maartensdijk gevoerd, welke
overgingen in dienst van den Prins. Er zal toen
daardoor op de plaats wel behoefte aan kazer-
neeriog geweest zijn.
In 15841587 wordt als rentmeester ver
meld mr. Johan Liens, die op 5 Januari 1594
op het kasteel overleed. Ook komen later nog
verscheidene leden van dit geslacht in aanzien
lijke betrekkingen te St. Maartensdijk en ook
op andere plaatsen in het eilaud voor zoo was
io 1599 rentmeester Joachim Lieüs in 1623
«Si»!
Philips Liens en later Cornelis Liens, overleden
in 1636 voor welke laatstgenoemde en zijn
echtgenoote EleoDora Walen overleden in 1646
een prachtig marmeren grafmonument in Griek-
scheti stijl in het zijkoor der kerk werd opge
richt.
Het zou echter mijn opstel te uitgebreid doen
worden, wanneer ik al de mij bekende rtnt-
meesters ging vermelden, alleen kan ik nog
opmerkeD, dat bij menig genealogisch onderzoek
naar aanzienlijke geslachten in dit eiland, men
atdaalt tot personen, die in dienst vau de am-
bachtsheereo van St. Maarteusdijk geweest zijn.
Tot het begin der Fransche revolutie op het
laatst der XVIlIe eeuw gingen de ztken betref
fende de heerlijkheden nog op den onden vcet
door, doch tijdens het bewind der Bataafsche
Republiek 17951806, legde men beslag op
deze eigeudommen, waarna ze ten slotte het
Fransche bestuur in handen vielen.
Op het laatst der XVIlle eeuw en in het
begin der XlXe eeuw werd het kasteel bewoond
door de Heeren De Jonge en Vau Ellemeet,
Onrustig en Overspannen en zijn gewone
Kalmte wil herwinnen, gebruike eenigen
tijd de kalineereude en zenuwsterkende
Glazeo Buisje 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten
thans zeer weinig meer overgebleven. Behalve
uog enkele later opgespoorde voorwerpeD, waar
van mogelijk enkele in museums berusten en
andere in particulier bezit zijn gekomen, zonder
dat men vaak de herkomst meer keDt. Hiertoe
moeten ook nog gerekend worden de fraaie schil
derijen, die zich thans op het Raadhuis bevindt n
en oogenscbijnlijk uit het slot herkomstig zij o.
Deze ziju deels origineele schilderstukken deels
waardevolle XVile eeowsche copiën naar afbeel
dingen door beroemde schilders vervaardigd, die
volgens kunstkenners doen denken aau de school
van Mierleveld eo van Ravensteijn.
S. O. do Casembroot, Burgemeester van St. Maar
tensdijk, overleden 8 Januari 1839 ia den ouderdom
van 62 jaar.
(Wordt vervolgd).
BINNENLAND.
Inlichtingen kantoor Brugstraat 31,
12
drossaards der gemeente en rentmeesters iu dienst
vau den Prins van Oranje. Deze kochten het van
de Fran«che|regeering.
Korten tijd na de herstelling van Nederland's
onafhankelijkheid werd het kasteel betrokken door
den rentmeester Jhr. S. O. de Casembroot.*)
Deze werd ook later benoemd tot Burgemeester
der gemeente en vestigde zich als zoodanig io
een woning op de plaats, waarna de eigenaars
besloten het tot schade van het dorp, waaraan
het tot sieraad strekte en tot groote spijt der
oudheidkundigen, voor afbraak te verknopen,
dit gebeurde Ao. 1820.
Thans is er niets op het terrein meer te be
speuren dan een eenvoudig tuinmanshüi.,,jp, waarin
nog een gewelfd vertrek, dat vroeger tot gevan
genis moet gediend hebben.
Wij hebben reeds hiervoren een en ander
medegedeeld omtrent de geschiedenis en de be
zitters van het slot, nu rest ods nog een en
ander te zeggen omtrent de bestemming en in
richting van het gebouw en de omgeving zelve,
in zooverre dit door mij is kannen worden
uagegaao,
De rentmeesters dan hadden er altijd voor
gezorgd, dat het verblijf voor de ambachtsbeeren
als zij te St. Maartensdijk vertoefden zoo aange
naam en geriefelijk mogelijk was ingericht. Deze
toch konden door de rijke bron van inkomsten
zich behalve alle mogelijk comfort ook voor
werpen vau kunst en voortbrengselen der weten
schap verschaffen en ook het beoefenen van deze
laatste in de haod werken. Daardoor is het ook
te verklaren, dat reeds in de tweede helft der
XVe eeuw in de gemeente een boekdrukkerij
bestond, waarvan de naam van den ondernemer
Pieter Werrecoren bekend is geworden door de
ontdekking van een incuoable van 147S, die
in de vorige eeuw door den toenmaligen biblio
thecaris der Leavensche boekerij Edward van
Even in de bibliotheek der abdij te Averbode
werd aangetroffen. Waarschijnlijk heeft deze
inrichting te St. Maartensdijk niet lang bestaan,
daar in 1489 bij een twist over de erfopvolging
tusscheu Frederik vau Egmond en Jasper van
Cuylenburg de plaats grooteudeels werd geplun
derd en verwoest.
Ook van den inventaris van het kasteel ie
De Vereeniging van grilfiers en substituut-
grüfiers bij de kantongerechten iu Nederland
heeft aan de Tweede Kamer verzocht, de thans
aanhangige wetsontwerpen, voorzooveel deze op-
helfiog van kantongerechten inhouden, te ver
werpen en het navolgende te bevorderen
lo. uitbreiding van de competeutie der kan
tonrechters
2o. schrapping van artikel 5 der wet van
5 Juli 1910, (S. no. 181), (opdat er een einde
kome aan de z.g. waarnemingen);
3o. onmiddellijke vervulling van de kanton-
rechters-vacatures te Medemblik, Haarlemmer
meer, Breukeleu-Nijenrode, Tholen, Doesburg
en Lemmer;
4o. zoo spoedig mogelijke beooemiDg van
eigen kantonrechters in de thaDS vao nabnrige
plaatsen uit waargeuomen kautocs Hoorn, Scha-
12
34680
gen, Woerden, Goriuchem, Ridderkerk, Goes,
Terneozen, Oss, Diuteo, Goor, Hoogeveen en
Appingedam.
Voor het geval van aanneming van de wets
ontwerpen verzoekt adr. der Kamer, het vol
gende te bevorderen
lo. schrapping van art. 5 der wetvaQ5Juli
1910 (S. no. 181);
2o. verhoogiog van de eindsalarissen met
f 400 niet alleen, gelijk thans wordt voorgesteld,
voor de griffiers der kantongerechten 3e klasse,
maar ook voor die der 2e klasse cd voor die
der 1ste klasse groepen D en F, alsmede voor
de substituut-griffiers der kantongerechten
So. aanvulling vao artikel 35 van de W et
op de Rechterlijke Organisatie en het Beleid
der Justitie iü dier voege, dat het voortaan, om
tot kantonrechter te kunnen worden benoemd,
vereiecht zal zijn, dat men gedarende ten minste
8 volle jaren het ambt van griffier of substituut-
grilöer bij eeo der Nederlaodsche kantonge
rechten zal hebben bekleed.
Adr. doet ten slotte een ernstig en dringend
zijn goed en billijk. Alle bereid in eigen
fabriek onder toezicht ?au een apotheker
9
34675
