IERSEKSCHE EN
THOOLSCHE COURANT
ROUW-
f'
BIGGELAARS
KOFFIE 1
Meisjes
PUROL
SI
r><0. 3180
Vrijdag 14 Januari 1927.Vier en veertigste jaargang
DRUKWERK, VERVAARDIGEN WIJ
ZEER SPOEDIG.
Jea Alvorens tot eene beschrijving van het ge
bouw, dat tot onderwerp van dit opstel gekozen
Saaltii te kunDen overgaan, is het noodig eerst een
)r Ba beknopt overzicht te geven van het ontstaan
Seider landstreek, waarin dit gelegen is geweest.
Voornamelijk, omdat het uiel is Jgevestigd ge-
Cö Weest op een terrein, dat de natour deu stichters
IJsstggggveu heeft, maar in een polder, die eerst
veoimdoor menschenhanden moest ontwoekerd worden
^ade #an de baren.
tabletten
kba«_
FIRMA J. M. C. POT - THOLEN.
Bij
opgave voor het doen drukken van rouwbrieven onder bijvoeging
van adressen, wordt door ons gezorgd dat deze BINNEN HET UUR
gedrukt en ter post zijn bezorgd.
Ket voormalige slot te St. Maartensdijk.
Firma J. M. C. POT Drukkerij THOLEN.
Een veelbelovend jongmensch.
Bankbiljetten.
Overleden.
Vreeselijk ongeluk.
Politie-inbrekers.
Doodgeschoten.
MIJNHARDTS
Kwakzalver.
De jacht.
trtj Dit blad verschijnt eiken Vrijdagavond.
arjio oer kwartaal f0,80; met Geïllustreerd Zondagsblad f 1,375,
VareriJsPerKfwanrC0 fl65 15 ct. disp. kosten.
WOO r
UITGAVE
TELEF. 1NTERC. No. 16.
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 75 ct.iedere regel meerl772 ct
Grootte der letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
Zeg Burgemeester en Wethouder» v»n Tholen brengen
er kennis, dat aangifte voor ruiming van privaat-
At Ion tien tegen 20 deaer kan geschieden.
:elit De aangiften te bezorgen in de brievenbus van
ket Siadhuis.
Tholen, den 13 Januari 1927. 7
Gemeentelijke Arbeidsbemiddeling.
Verleent kesteloos haar tnsschenkomst bij vraag
aanbod van werkkrachlen, dienstpersoneel, e. d.
Ingeschreven staan als werkzoekenden
5 veldarbeiders
6 losse werklieden.
Jl grondwerker.
Inlichtingen kantoor Brugstraat 31.
10
Aanbevelend,
34578 48
(Nadruk verbodeD.)
ij t -
I.
rgeri' Het oudste gedeelte of het zoogenoemde Oude-
ïüNisdland van St. Maartensdijk, dat in de Xlile eeuw
111 - is bedijkt geworden, vormde oorspronkelijk een
aftonderlijk eilandje, dat aanvankelijk den naam
Q fan Overbordene droeg, welke benaming door
.wijlen mijn vader den heer A. Hollestelle in
POf aijn bekend werk getiteld ^Geschied- en Water-
staatkundige beschrijving van de Waterschappen
en Polders in het eiland Tholen" wordt ver-
kiaM(i als zijode het land gelegen aan de over-
jjjde yan den stroom tegeu over het oudere
Onw Scherpenisse en Westkerke. Het watertje, dat
deze twee gebieden scheidde, droeg aanvankelijk
NDE den naam van Haast-Ee.
1 a'8 Reeds spoedig na de bedijking zuilen zich in
vrija den polder eeuige bewoners hebben nedergezet
56 9f ter uitoefening van het landbouwbedrijf terwijl
2 Ihook
de voorbijstroomende rivieren gelegenheid
loden de voortbrengselen te verschepen, en foor
isacherijbedrijf, zoodat zich aan het boveDge
noemde stroompje weldra eeD dorpje zich zal
hebben gevormd, dat aanvankelijk met den naam
van Haastinghe werd aangeduid. Het wordt in
een charter, van 1357 waarbij Graaf Willem V
aan de bewoners tolvrijheid verleend in al zijne
landen nog aldns genoemd.
Reeds in destukken uit de XiVe eeuw worden
er heeren van de plaats vermeld eö vormde zij
das een zelfstandige heerlijkheid. Als zoodanig
worden aldns vermeld de heeren Van Overbordene,
die er hnn adellijk verblijf vestigden op de
plaats waar later het kasteel verrees.
Als oudst bekende ambachtsheer wordt in
1310 vermeld Gerolf van Overbordene, die door
Graaf Willem III met de heerlijkheid werd
verleid.
In 1339 komt als diens opvolger voor Pieter
Gerolfs zoon Van Overbordene. Van dezen ii
weinig bekend, doch in dit geslacht is het
ambacht niet lang gebleveD, want reeds een
twintigtal jaren later wordt heer Floris van
Borsele door Graaf Willem V ermede beleend.
Hoe het van de Van Overbordenes op de
Van Borssele'» is overgegaan, is niet met juistheid
te bepalen, doch dat dit aanzienlijk geslacht
afstammende van de Van Borsseles van Veere
aldaar voor dien tijd bezittingen heeft gehad
blijkt uit de oude rekeningen der rentmeesters
van BewesteD-Scheld.
De geleerde schrijver W. J. Hofdijk zegt in
zijn beroemd werk „kasteelen in Ned.erlaud"
daarvan, dat hij zich onderscheiden had bij de
inname van Heosden en dat hij daardoor vanwege
den Graaf met de heerlijkheid van St. Maartensdijk
werd begunstigd" doch dat de toen nog in leven
zijnde nakomelingen en Pieter Gerolfs van Over
bordene tot hun einde toe in het bezit der
goederen mochten blijven". De bedoelde schrijver
zegt verder, dat de eerste heer uit het geslacht Van
Borssele er het kasteel heeft gestichtdoch
het is zeer waarschijnlijk dat de Van Overbor
denes er voor dien hun adellijk verblijf hebben
gehad zooals ook uit het vervolg kan blijkeü.
De eerste heeren streefden meest allen naar
uitbreiding van gebied, waardoor er tusschen
ben onderling naijver bestond, die vaak tot
bloedige tooueelen aanleiding heeft gegeven.
Slaat men bijvoorbeeld de oude charterboeken,
o. a. die bij F. van Mieris op, dan vindt men
daarin soms enkele vonnissen, die over han
daden van geweld zijn geveld. Zoo leest men
dat Graaf Willem IV op 20 Jnli 1342 een
uitspraak deed over euveldaden door Zeeawsche
edelen begaan.* Daaruit wordt ons bekend, dat
er vechtpartijen waren geweest tusschen den
voormaligen ambachtsheer Pieter Geerolfs van
Overbordene en zijoe zonen en Jhr. Nicolaas
van Steeland, een bloedverwant der Van Bors-
sele's en huu aanhang; daarbij werd Jhr. Raas
van Steeland gedood en den dijk van den polder
van diens oom Claas van Steeland doorgestoken
of zoo men zich in dien tijd uitdrnkte „de
polder werd onbruikbaar gemaakt", en Hendrik
van der Kreke, een jong edelman, in de kelders
van het „Huis" te St. Maartensdijk opgesloten.
Ook blijkt daarbij, dat de Van Overbordene'a
aan de Van Steeland's een rooden hengst of
zoogenaamde vos hadden ontvreemd, doch deze
blijkt daarna weder spoedig aau den eigenaar
Nicolaas van Steeland terug te ziju gegeven.
Na deze beleediging de vau Borsseles door
de vau Overbordenes en consorten aangedaan
zonnen deze weder op wraak en toen nu de
laataten, n.1. heer Pieter Geerolfs met zijüe
zonen Gerolf, Hendrik Kensen en Willem Dirksz.
zich van St. Maarteusdijk naar Westkerke wilden
begeven om ter vierschaar te verschijneu, gingen
de Van Borsseles hen te Scherpenisse opwachten
in hinderlaag liggen. Toen de eerstgenoemden
aldaar passeerden werden zij door de van Borsseles
aangevallen en gevangengenomen. De oude man
of de ambachtsheer liet men echter vrij, doch
de jongere drie waaronder zijne zonen, werden
geboeid en in den kerker geworpen, waarin zij
door de belagers werden omgebracht.
Zwaar waren de straffen, die de Graaf daarop
op de bedrijvers dier euveldadeu heeft toegepast,
in de grafelijke rekeningen leest men dienaan
gaande het volgende
Op 12 Juli 1842 werden asn de beschul
digden met name Floris van Borssele, de jonge
en Doedijn, zijn broeder, die zijn verblijf had
in Borssele en ook aaD die der tegenpartij of
Pieter Gerolfs zone van Overbordene en zijn
aanhangers te St. Maartensdijk, boden met brie
ven vau den Graaf gezonden met verzoek Dins
dagavond of Woensdagochtend vroeg te Middel
burg te verschijnen, daar de Graaf hen dan
wenschte mede te deelen hoe de zaken aangaande
de twisten te St. Maartensdijk stonden.
Uit een charter van 30 Juli van bovenge
noemd jaar biijkt, dat het oordeel van den Graaf
lang niet malsch was en dat de straffen aan de
bedrijvers van bovengenoemde wandaden opgelegd,
bijzonder zwaar waren.
Van den ambachtsheer Pieter Geerolfs van
Overbordene en zijne helpers, die Jhr. Raas van
Steeland hadden vermoord en Goete en Hugo
Meisters zoon hadden verslagen en den edelman
Hendrik van der Kreke hadden gevangen ge
nomen en in het „Huis* te St. Maartensdijk
hadden opgesloten eischte de Graaf eene boete
van 200 L. zwarte Toumooische 1 zwarte
bedroeg in onze munt uitgedrukt f 2,625), terwijl
voor het houweu met wapenen in tijd vau vrede
1600 dergelijke ponden moesten worden voldaan.
(Wordt vervolgt.)
GEMENGD NIEUWS.
De politie te Amsterdam heett een 21-jarig
jongmensch gearresteerd en hierdoor een goeden
F. v. Mieris, Groot Charterboek der Graven van
Holland, Zeeland en de Heeren van Friesland. Deel II
pag. 659.
9
34569
Er is geen deugdelijker middel voor
het verkrijgen en behoudeu van een
fraaie Haid van Handen en Gelaat, dan
30-60-90 ct.
BINNENLAND.
Naar wordt gemeld zullen de bankbiljetten
van f 40 en f 60 binnen niet al te langen tijd
vervallen en krijgen we dan een biljet vao f 50
er voor in de plaats.
Op 72-jarigen leeftijd is overleden de schrijver
L. Penniog, die zich tijdens den Znid-Afrikaanschen
0orlog veel naam heeft gemaakt met het schrijven
van boeken over dien oorlog.
Zeven jaar geleden kwam de arrestant als
14-jarige jongen in betrekking bij een firma in
ijzerwaren aldaar. Iu November 1925 verliet hij
deze firma om in een betere betrekking te komen.
Ofschoon hij in 1926 geruimen tijd werkloos
was leefde hij royaal. Thans is gebleken dat hij
toen een be zoek heeft gebracht aau het perceel,
waario de firma in ijzerwaren i9 gevestigd.
Door het belendende huis, is hij op het dak
gekomen en door het openbreken vau een luik
kon hij in het perceel van de firma binnen
dringen. Hij wist van vroeger waar de sleutel
van de brandkast was geborgen, hij maakte de
kast open en nam f 500 mee. De politie zocht
tevergeefs naar deu dader.
In Augustus jl. werd wederom op dezelfde
manier een bezoek gebracht bij de firma en in
het kantóor werden een paar lessenaars open
gebroken. Zestig golden aau geld, benevens de
inhoud van eeu paar spaarbusjes werden mee
genomen Ook toen zocht de politie tevergeefs
naar den dader.
Dezer dagen kreeg de firma in ijzerwaren uit
Amersfoort het verzoek om goederen te leveren.
Alvorens men deze bestelliug uitvoerde, raad
pleegde men de boeken, waaruit bleek, dat men
reeds vroeger zaken met die firma had ged aan,
doch dat deze nog een schuld had van onge
veer f 200.
Te Amstersfoort werd een kwitantiegepresenteerd
voor dit bedrag en toen bleek dat deze post al
betaald was per postkwitantie. Een onderzoek
werd ingesteld en men kwam tot de slotsom,
dat de vroegere bediende vermoedelijk bet geld
geïnd had. Dit heeft hij thaus bekend. Hij deelde
mee, dat hij bij zijn laatste ongenoode bezoek
aan de firma in eeu kaartsysteem, dat hem be
kend was, had nagegaan, dat de Amersfoortsche
firma nog f 200 schuldig was. Hij uoteerde het
bedrag, verscheurde de kaart, waardoor later geen
kwitantie werd uitgeschreven, en inde zelf per
postkwitantie het geld.
Er is een huiszoeking bij het jongmensch ge
daan en een aantal bontmantels gevonden, welke
afkomstig blekeu van een inbraak iu November jl.
op de Heereugracht gepleegd.
Eerst ootkendo het veelbelovend jnogmenech
de inbraak te hebben gepleegd en zeide hij de
mantels te hebbeu gekocht. Vingerafdrukken,
die destijds ziju genomen, waren evenwel een
betrouvrbire aanwijzing en ook deze inbraak beeft
hij tenslotte bekend.
Op het terrein vau de hoogovens te Velzen
worden bouwwerkzaamheden uitgevoerd. Daartoe
behoort de aanleg van zware leiding voor bet
transport van hoogovengas naar de üieuwe, nog in
aanbouw zijnde cokeroveu-batterij. In een der
windverhitters bij den nieuwen hoogoveu waren
Woensdagochtend om 10 uur vier Duitsche
monteurs, in dienst vao de Gute Hoffnungshütte,
aan den arbeid. Om te voorkomen dat gas in
den windverhitter stroomde had men voor het
verbindingsgat een asbestscberm geplaatst, wat
ook deu. vorigen dag gebeurd was. Op zeker
oogeoblik hoorde men sehreeuweD. Arbeiders
snelden toe en de smeltmeester v. d. K. ging
in den windverhitter en sleepte twee der monteurs,
die bet dichtst bij den uitgang lagen, naar buiten
en daarna ook de beide anderen, die verderop
lagen. De rnanueD werden overgebracht naar de
verbandkamer, waar de verbandmeesters de eerste
hulp verleenden. Later kwamen de doktoren uit
Beverwijk en uit IJmuideD. Het mocht gelukken,
bij de twee montenrs, die het eerst buiten waren
gebracht, de levensgeesten op te wekken, maar
de beide andereu wart n reeds gestorven.
De omgekomen monteurs waren woouachtig te
Oberbanseo. Zij laten vrouw en kinderen achter.
Het werk zou juist dien dag worden opge
leverd. In de zes weken, die het werk geduurd
heeft, was geen enkel oDgeval gebeurd.
Een der geredde monteurs deelde later mee,
dat hij bemerkte dat er gas iu den windverhitter
stroomde. Hij begaf zich spoedig naar den uitgang,
maar is dicht daarbij bedwelmd neergevallen.
De smeltmeester v. d. K. heeft zich bij het
reddingswerk zeer ouderscheiden.
Rijks- en gemeentepolitie stellen een onder
zoek in.
Te Rotterdam is een inbraakhistorie aan het
licht gekomen, waarbij de daders bij de Rutter-
damsche politie schijuen te schuilen.
Men had een spoor en een bekend Rotter-
damsch opkooper stelde zich in dienst der politie,
waarbij deze io aanraking kwam met den politie
agent Br. De plaats van samenkomst werd opge
geven en de Rotterdamsche recherche nam uitge
breide maatregelen om de vogels in het net te
krijgen.
Toen de onderhandelingen met den opkooper
aan den gang waren, trad de recherche op en
werd de agent van politie, een oud-politieagent
en een handlangster gevangen genomeD. De buit,
tal van kostbare voorwerpen, bleek van verschil
lende inbraken afkomstig te zijn.
Jammer genoeg zal het moeilijk vallen de
andere medeplichtigen te ontdekken, daar de
zaak te vroeg in de coaranten is vermeld en de
andere dieven dus op hun hoede ziju.
De slager-caféhouder S. V. te Zucdert stond
bekend dat er vermoedelijk wel eens drankwet-
overtredingeu in ziju café plaats hadden. De
marechaoseée deed eeu inval, waarbij V. zich
zoo kwaad maakte dat hij een mes greep en de
politiemannen er mee bedreigde. Een der aosre-
chaussée trok zijn revolver en schoot uit zelf
verdediging op den caféhouder, die dood ter
aarde stortte.
660
gene zen
UW HOEST en VERKOUDHEID
11 34570
Te Hilversum is den laatsten tijd een „won
derdokter* werkzaam. De man plaatste zich voor
ziju patiënten, met den rug gekromd, de schou
ders hoog opgetrukkeu en de wangen bol opge
blazen. Terwijl hij dan de slachtoffers in het
gezicht blies, streek en wreef hij de zieke lichaams-
deelen. Op deze wijze poogde hij b.v. een vrouw,
die reeds sedert zes jaar niet meer kon loopen,
te genezen, en ook haar dochter, welke aan
doofheid lijdt. Verder verstrekte hij tegeu be
taling kruidendranken, en ook nam hij „reis
geld* aan.
Het behoeft geen betoog, dat de suggestieve
geneeswijze den patiënten geen baat heeft ge
bracht. De politie doet nu onderzoek naar de
haodelingen van den „dokter' en de rechter zal
er nu wel voor zorgen dat ook de wonderdoener
er niet „beter" van wordt
De jacht op rijwielen zoDder belasÜDguaerk
is iu de groote plaatsen begonnen en bij hon
derden zijn de slachtcffers gevallen die tegen
betaling van extra t3 boete, hun belastirgmerk
moesten halen, daar hnn rijwiel zoolang in be?
glag werd genomeD.
