IERSEKSCHE EN
THOOLSCHE COURANT
F No. 2014
Vrijdag 9 November 1923.
Veertigste jaargang
Firma J. M. C. POT - Tholen
Keuringsdienst van waren.
Oit blad verschijnt eiken Vrijdagavond.
Prijs per kwartaal f0,80 met Geïllustreerd Zondagsblad fl,876, franco
per post f 1,65 -f- 10 ct. disp. kosten.
UITGAVE
Telef. Interc. no. 16.
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 75 cents; iedere regel meer 171/, oents.
Grootte der letters naar plaatsruimte.
Bij abbonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
Abonnementen op en advertentiën voor dit
blad worden aangenomen
te Stavenisse door J W. H. F. Buijze.
te St-Maartensdijk door A. J. de Graaf en
Joh. van Nieuwenhuijze.
te St-Annaland door A. Goedegebuure Az. Jr.
PUBLICATIÈN.
De Burgemeester van Tholen zal op Zaterdag
17 November a.s. des middags te 12 uar, ten Raad-
huize aldaar
EEN HOOP COMPOST
publiek verkoopen. 7 30906
De aanwijzing geschiedt door den karreman.
Opneming van Voetpaden en Kunstwerken.
Burgemeester en Wethouders van Tholen brengen
ter openbare kennis, dat, te beginnen op 12 Novem
ber a.s., vanwege de gemeente een algemeene op
neming zal worden gehouden van de voetpaden en
de daarin gelegen kunstwerken in die gemeente.
Tholen, 3 November 1923. 8
Io het keuringsgebied Goes, omvattende de
geheele provincie Zeeland kon begin Februari
des vorigen jaars met volle capaciteit aan de
keuringen worden begonnen.
Melkvervalsching bleek in het grootste deel
der gemeenten algemeen gebruikelijk.
Io een 15-tal gemeenten werden bijna 400
peilingen genomen en de verkoopers van de
verdachte melk ernstig gewaarschnwd onder
verwijzing naar de zware straffen waaraan zij
zich bij overtreding bloot stellen.
De meeste verkoopers namen dezen raad ter
harte, maar toch bleven er onverbeterlijk die in
derdaad de gevolgen daarvan hebben ondervonden.
Het geregeld controleeren van de melk is
van groote beteekenis ook wat de financiëele
omstandigheden aaDgaat.
Per inwoner bedraagt het gebruik volgens
den zoivelcousulent Yoor Zeeland L. per
hoofd en per dag. Het aantal dergenen die eigen
melk hunner dieren nuttigen is 75000 zoodat
er een 170,000 betalende consumenten overblijven.
Als we nu de prijs van de melk nemen op
14 cent per liter, dan verbruikt men per hoofd
gemiddeld f 12.77 J/2 per jaar, beloopende voor
de voornoemde 170-duizend gebruikers 2.171.750
gulden. Bij eene watertoevoeging van 5 procent,
dat inmiddels bij tal van proefnemingen nog
hooger was, wordt voor dat water circa 1110.000
uitgegeven, hetgeen thans door den keurings
dienst den afnemers grootendeels ten goede komt.
Behalve 1654 melkverkoopers staau er 2695
winkeliers, 461 bakkers en 67 fabrikanten in
geschreven.
Er hadden 4202 winkelinspecties plaats, waar
bij door de keurmeesters 114.790 partijen levens
middelen werden gekeurd, terwijl van de
gecontroleerde 5717 partijen visch er 404 af
keuringen plaats vonden. Azijn werd meermalen
in ruime mate onderzochtvan dt 136 monsters
bleken er 65 ondeugdelijk.
Nadat eind April het besluit was in werking
getreden waarin de eischen tot bereiding, be
handeling en vervoèr van brood waren omschreven,
zijn de controleurs begonnen den bakkers voor
zooveel noodig de gewenscbte voor- en toe
lichting te verstrekken. Tegen den eiach dat
tarwe- en wittebrood geen lagere hoeveelheid
droge stof mag bevatten dan 240 graui of een
veelvoud daarvan bestonden aanvankelijk heel
wat bezwaren vooral teu aanzien van bet kleine
brood en men meende dat in Zeeland een uit
zondering diende gemaakt te worden, daar men
uit den distributietijd gewoon was gebleven
veelvouden van 500 gram te bakken, totdat
men teu slotte zich in de voorschriften beeft
geschikt.
Na den termijn waarbinnen de broodvormen
moesten veranderd zijn, wogen de controleurs
geregeld bet brood in de bakkerijen en bakkers
winkels na en wanneer brooden werden aange
troffen waarvan het gewicht er op wees dat de
hoeveelheid droge stof niet aanwezig was of
niet voldeed aan de eischen bij voornoemd be
sluit gesteld, werd een monster ter vaststelling
van bet gehalte der droge stof genomen.
In de praclijk weegt een brood van 240
gram droge stof gewoonlijk 400 gram of voor
veelvouden van 240 gram ook even zoovele
malen 400 gram.
Dikwijls is dus al bij het nawegen van bet
brood in den winkel, wanneer men in aanmerking
neemt bet uiterlijk van bet brood of dit al of niet
bruingebakken is, uit bet scbaalgewicht na te gaan
of de vereischte hoeveelheid droge stof aanwezig
zal zijn.
Er werden 1581 bakkerijen geïnspecteerd
waarbij 8924 brooden werden gewogen in het
laboratorium bleken van 155 omderzochte brooden
er 56 niet aan het voorgeschreven gewicht aan
droge stof te voldoen.
0e verpakking van brood in oude couranten
kwam veel voor en werd uit den aard der zaak
verboden.
Melkbrood gaf meermalen aanleiding tot aan
merkingen omdat bet niet de voorgeschreven
hoeveelheid melk bevatte, terwijl dikwijls het
tekort was aaogevuld door vet.
Op verschillende plaatsen werden nog oorlogs-
voorraden meel aangetroffen, die meestal door
ooderdom en ondoelmatig bewaren in ondeug-
delijken toestand verkeerden en aan de con
sumptie moesten onttrokken worden.
Kaas, boter en margarine vormden een be
langrijke periode van onderzoek en controle.
Door Teen winkelier werd medegedeeld dat
hem door de gezondheidscommissie bericht was
niet verder van zijn kaasvoorraad te verkoopen
op vermoeden van vergiftigingsverschijnselen.
Bij onderzoek van een viertal monsters bleek
de kaas geheel te voldoen aan de eischen voor
deugdelijkheid gesteld, zoodat ze als geheel ou-
schadelijk voor de gezondheid kon worden vrij
gegeven.
Boter met een carbolsmaak bleek nochtans
van goede samenstelliug te zijn.
Een monster Amerikaanscbe roomboter die
vanwege de lage prijs verdacht voorkwam, bleek
bij onderzoek werkelijk boter te zijn.
Ten opzichte van jams, koffie, thee en sorro-
gaten, visch en visebwareu, kinderspeelgoed en
ontelbaar veel andere artikelen voor huishoude
lijk gebruik werden onderzoekingen ingesteld,
waarvan in het algemeen kan gezegd worden
dat deze dienst een belangrijke schrede is op
den weg naar deugdelijke samenstelling van
consnmptie-artikeleo.
BUITENLAND.
De burgemeester verzocht den Franscheu
generaal deze troepen te doen ontwapenen en
weg te brengen, waaraan welwillend gehoor werd
gegeven.
De Franscben zijn voor 't oogenblik wat
gebeten op de BelgeD, die er zijdelings van be
ticht worden thans meer het oog te wenden
naar Engeland, zoo ten opzichte van de separa
tistische bewsging als van de herstel-commissie.
De Belgische pers schrijft over dit poot van
jaloezie dat in internationale vraagpuuten de
binnenlandsche politieke toestand van elk daarin
betrokken land van zeker gewicht is naar gelang
van het standpunt der regeering van dit land.
Maar daarom mag men zoo'n land er niet
van verdenken, dat het geen ander doel zou
hebben dan de politiek van zijn nabuur te
dwarsboomen of te verraden.
Het is dus wat dwaas van sommige Fransche
bladen om de verdrijving der separatisteu oit
bet stadhuis te Aken voor de Belgen voor te
stellen als een bewijs om Engeland te believen
en de Franscheu den rug toe te keeren.
De Belgische regeering heeft in zake die af
scheidingsbeweging lang niet gemakkelijk, want
waar zij van den eenen kant het recht niet be
zit eenigen Duitscher tegen ziju zin trouw te
blijven aan Berliju, staat zij van den anderen
kant tegen het wantrouwen der overgroote be
volking, die treffend veel overeenkomst heeft
met de actavische beweging tijdens de Dnitsche
bezetting.
En nu meent men in België dat ze wel een
pand iu handen hebbeö genomen eu door Berlijn
te worden betaald, maar zij zitten niet in Rijn
land om datgene te doen wat ze zelve ten zeerste
aan de Duitschers hebben verweten.
In bet Roergebied is de toestand teDgevolge
van de afscheidingsbeweging zeer kritiek ge
worden. De meeste zaken weigeren bet door de
separatisten in omloop gebrachte geld aan te
nemen, behalve de winkels in levensmiddelen
hebben, gerugsteund door de bezettingsautoriteiten
het noodgeld aanvaard en kunnen het bij de
Rijnsche Bank te Duisburg tegen rijksgeld in
wisselen.
Ofschoon de Fransche bezetting verklaarde dat
zij de beweging niet erkende, hebben de separa
tisten te Worms steun en bescherming van de
Franscben gekregen toen het diatricts-bestunrs-
gebonw werd bezet.
De toestand in Duitscbland is ongeloofelijk
verschrikkelijk.
Duizenden bij daizenden families zijn reddeloos
verloren en de hongersnood vraagt nu reeds
overal offers.
Kinderen loopen nu nog met bloote voeten
over straat en andere stumpers dragen schoenen
die reeds door veel ouderen zijn afgedragen cn
den naam van schoenen zelfs niet meer ver
dienen.
Met ziet schier niets dan uitgeteerde kinder
gezichtjes en wanhopige uitgemergelde ouders.
Het is algemeen bekend dat de ouden van
dagen er zeer ellendig aan toe ziju. Sommigen
vallen van uitputting op straat neer.
Er was zelfs een oud man die bezig gezien
is in een grasperk om wormen te zoeken en te
eten. Met de winter voor de deur zijn de voor
uitzichten ontzettend steenkolen en aardappelen
zijn artikelen van weelde die meu bijna niet
meer keQt, schoenen en kleeren heeft men nauwe
lijks en de werkeloosheid neemt met den dag toe.
Het is te voorzien dat duizenden bij duizenden
menschen en kinderen van hooger zullen om
komen, terwijl millioenen voor hun leven ge-
kuakt zijn.
Het is toch waanzinnig om bet lijden, ook
van zoo onnoemelijk velen die toch onschuldig
zijn aan alles wat er op het groote wereldtooneel
gebeurt en gebeurd is, eu slachtoffers zijn van
de politieke verwikkeliugen niet te keeren.
Is het wonder dat de wanhoop de meuschen
dermate aangrijpt, dat ze tot buitensporige
uitspattingen komen.
Te Berlijn hebben heele troepen zij het
dan ook ongure benden de winkels geplunderd
om aan brood te komen.
Zoodra de politie krachtdadig optrad verplaatsten
deze elementen zich naar elders, waar de winkels
het evenzeer moesten ontgelden.
Niet alleen de bakkerszaken, maar ook die
in andere levensmiddelen, schoenen, confectie-
tot zelfs sigarenwinkels.
Ook werden particuliere auto's aangehouden
en de inzittenden beroofd.
Een ander geluid wordt vernomen ten aan
zien van de afscheidingsbeweging. Te Bonn,
waar de Franschen de separatisten met wapen
geweld uit de stad hadden verdreven.
Aanvankelijk werd zij «verrast door de be
zetting van 2000 separatisten, die, zooals zich
laat verstaan, de grootste opwinding veroorzaakten.
Met de revolver in de hand eischteo ze
allerlei goederen op, bestormden het gebouw
van de plaatselijke vakverenigingen en hielden
daarin op schandelijke wijze huis.
BINNENLAND.
Blijkens het voorloopig verslag van de
Tweede Kamer nopens de Staatsbegroting is
gewezen op het feit, dat ondanks de groote
werkeloosheid, hier te lande een 60.000 Dnit
sche dienstboden werkzaam zijn, waartegen de
regeering maatregelen diende te nemen.
De heengaande regeeriog zal op deze beschou
wing wel niet meer antwoorden.
Indieu er werkelijk te veel dezer dienstboden
zouden zijö, dan moest dit tot uiting komen iu
de loonmarkt, terwijl dit integendeel nog niet
het geval is. Trouwens loonen vau 80 tot 40
gulden per maand zijn zeer ordinair, ofschoon
dit voor inwonend personeel toch tamelijk buiten
sporig mag geuoerad worden.
Deze loonen zijn tijdeus de „mobilisatie'
toen distributiekautoreD, alsmede de Nedcrl.
uitvoermaatschappij talrijke meisjes in hun dienst
namen, die anders stellig in deD huishoudelijken
dienst zouden zijn gebleven, doch aangelokt door
de salarissen waardoor zich de hooge conjunctuur
heeft gekenmerkt, werd het witte voorschoot
verwisseld voor de kantoorjas eu maakte de
schuier plaats voor de peD.
Nauwelijks kwam aan de crisis-maatregelen
een eind en kreeg dit uitgebreide vrouwelijk
personeel gedaan of ze verhuisden naar de Kan
toren der banken en bankfilialen, die als padde
stoelen uit deu grond verrezen. Doch niet alle
blekeD voldoende levensvatbaar en met veler
val eindigde ook daar hunne betrekking.
Waar al die juffers gebleven zijn blijft een
open vraag, maar naar de meer bescheideu
keuken zijn ze nog niet teruggekeerd, althans
het gebrek aan dienstmeisjes bleef bestaan, daar
in het tegenovergestelde geval de fraulein's niet
zonden 2ijn geïmporteerd 'als nu het geval blijkt
te zijn. Het mag nu een euvel worden genoemd
dat zoovele plaatseu door onze nabuurtjes zijn
ingenomen, maar aan wie de oorzaak
De speculatie op de verhoogiug van het
theerecht neemt nog grooter afmetingen aan,
dan we reeds vermoedden. Een der groote thee
firma's te Rotterdam moet een millioeu kilogram
thee hebben opgeslagen, waardoor Jfe het niet
onbelangrijk winstje van 750.000 gulden kan
maken als het hoogere recht ziju beslag zou
hebben gekregen.
Men zal zich kunnen herinneren dat
eenige maanden geleden een zoogenaamd Schoe
nenwetje is tot stand gekomen bedoelende de
sterke concurrentie van de buitenlandsche schoe
nen te weren door beperking van deszelfs invoer.
Dit wetje loopt tot 1 Jauuari a.s. en zou dus,
wanneer de noodzakelijkheid daartoe blijkt,
moeten verlengd worden. De demissionaire re
geering is dat ook van plan geweest, maar thans
is dat niet meer van haar te verwachten.
Uit dien hoofde heeft nu het Tweede Kamer
lid Fieskens, een dergelijk voorstel ingediend,
strekkende om het wetje te doen fuuctioneeren
tot I Juli van het volgend jaar.
Door de Antirevolutionaire Kamerfractie
is eene vergadering gehouden waarin na lang
durige besprekingen zich tnen vereenigd moet
hebben met de zienswijze van den heer Colijn
dat de auti-rev. zich voorloopig vao deelneming
aan de regeering mooten onthouden.
Het zal voor de hand liggen dat de crisis
een langdurig verloop zal hebbeD.
Er is eene beweging gaande die er op
wijst dat ex-kroonprins Wilhelm, die nn vóór
vijf jaren te Wieringen is geïnterneerd, naar
Dnitschland zou terugkeeren.
De bezwaren die steeds bij de Duitsche
regeering hebben bestaan, schijuen nu niet meer
zoo zwaar te wegen.
Eu in hoeverre hier bezwaren zullen zijn, is
niet bekend, alleen lezen we dat van Engelsche
zijde, met instemming van Poincaré stappen
bij Nederland zullen worden gedaan om den
terugkeeren naar ziju land te verhinderen.
De vraag doet zich voor, of onze regeering
thans nog wel het recht heeft hem dezen terug
keer te beletten.
Einde 1918 is de kroonprins onze grenzen
overgekomen en moest toen hier te laode worden
geïnterneerd.
Maar nadat de oorlog geëindigd was stond
de regeering voor het moeilijke probleem hoe
met den ex-kroonprin9 te handelen.
Noch den ex-keizer, noch den kroonprins
behoefde van wege onze wetten ons land te ver
laten en tden is besloten deu eerste niet uit te
leveren, doch hem een verblijfplaats te Doorn
werd aangewezen, geschiedde desgelijks met den
ex-krooDprins.
Dit sloot niet in, dat hij,toen hem Wieringen
werd aangewezen, hij een gevangene der regeeriug
was. Wel lag hieraan de bedoeling ten grond
slag, dat hij zich uiet elders in ons land mocht
op houden zonder verlof der regeering, maar
daarmee is hem niet de vrijheid outzegd om
ons land naar eigen goedvinden te verlaten op
elk oogeoblik als hij dit zelf wil.
Door de vorige Dnitsche regeering is dit
vraagstuk reeds onder de oogen gezieD, maar
Cuno durfde geen beslissing nemen.
Onder het huidig kabinet was te deten aan
zien geen verdeeldheid en men is het er over eens
dat hem het verblijf io Duitscbland niet kon
worden ontzegd.
Evenwel werd aan zijn mogelijke terugkeer
de voorwaarde verbonden dat hij niet te Potsdam
zal mogen wonen, maar op zijne bezitting in
Silezië en bij zijne aankomst geene demonstraties
mogen plaats hebben, in verband waarmede de
dagen van vertrek en aankomst geheim moeten
blijven.
En hoewel de ex-kroonprius zich aan deie
voorwaarden heeft onderworpen denkt hij er op
dit oogenblik niet aan om terog te keeren,
terwijl ook zijne vrienden de omstandigheden
meer dan ooit daartoe ongunstig achten.
Vervolgonderwijs.
Door Ged. Staten vau Zeeland is aan de
gemeentebesturen iu die provincie een schrijven
gericht, waarin zij meldeu hunne beslissingen
op gemeenteraadsbesluiten tot opheffiug van het
vervolgonderwijs vooralsnog te hebben aange
houden. Zij zouden het betreuren, indien alt
gevolg van de jongste wetswijziging, de rijpere
jeugd, na het afloopen van de lagere school,
geheel van elk verder onderricht verstoken bleef.
Zij oordeeleu dan ook wenschelijk, dat de ge
meentebesturen indien minstens 10 kindereu zich
aanmeldeu op eeu andere minder kostbare wijze,
dan door het geven vau vervolgonderwijs de
gelegenheid openeu onderwijs te ontvangen.
Ged. Staten meenen dat voor zulk een cursus,
behalve in gevallen van onvermogen, een niet
te laag schoolgeld zou moeten worden geheven.
Zij meenen, dat waar het hier een cursus geldt,
die staat buiten het wettelijk verband der L. O.-
wet 1920, de gemeentebesturen bij de vaststel
ling van de belooniugen niet zijn gebonden aan
de daarop betrekking hebbende wettelijke voor
schriften. Om dezelfde redenen zijn Ged. van
meeuing dat bijzondere vereenigingen, die zulk
eeu cursus willen oprichten geen recht hebben
op een bijdrage uit de gemeentekas, al zou dit zeker
in de lijn liggen welke de laatste jaren gevolgd
is in verband met de gelijkstelling vau open
baar eu bijzonder onderwijs.
Al zijn besluiten in den geest van hun circu
laire, niet aan hun goedkeuring ooderworpeD,
toch zouden Ged. Staten gaarne in kennis worden
gesteld met het gevolg, dat door de radeo aau
dit rondschrijven is gegeven. Bjveudien dringen
zij op eenigen spoed aan in verband met de
door hen te nemen beslissingen over de in het
begin der circulaire genoemde besluiten.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Westelijk Noordbrabant, ontving van den
Minister van Arbeid, Handel en Nijverheid be
richt, dat voor het uitvoeren oit Duitschland
van goederen uil de vermiste wagons aan het
Comité Directeur des Douanes niet slechts de
door de Kamer van Koophandel afgegeven ver-
klariug, doch ook de „permis d' eulèveinent"
dient te worden vertoond. Worden deze stukken
door genoemd Comité accoord bevonden, dan
