IERSEKSCHE
THOOLSCHE COURANT
ïo. 2001
Zaterdag; 11 Augustus 1923.
Veertigste jaargang
Firma J. NI. C. POT - Tholen
H
Brugplannen.
Mr
>m.
Een kostbare bezuiniging.
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prijs per kwartaal f 0,80 met Geïllustreerd Zondagsblad f 1,375, franco
per post f 1,65 10 ct. disp. kosten.
UITGAVE
Telef. Intero. no. 16.
Advertentiën van 1 tot 4 regels 75 centsiedere regel meer 17cents.
Grootte der letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
PUBLICATIËN.
SE
Afgekogdigde Strafverordeningen.
Burgemeester en Wethouder van Tholen, maken
,end, dat gedurende drie maanden, op de secre-
•ie der gemeente voor een ieder ter leziDg is
dergelegd en tegen betaling der kosten algemeen
rkrijgbèar is gesteld, de op 4 dezer afgekondigde
rordening tot beteugeling van het misbruik maken
n Gods naam enz. en de op 8 dezer afgekondigde
rordening tot wijziging der algemeeno politie-ver-
dening.
Tholen, 8 Augustus 1923. 12
Met een enkel woord hebben we het motief
lt een ander brngplau zou rechtvaardigen,
sof bet gemeentebestuur van Tholen niets aan
overbrugging van de Eendracht doet, als
ijaist gesignaleerd, omdat inderdaad, gelijk we
eldJeu, een besluit tot het bouwen van een
ug genomen if.
Men was nog nimmer zoover, dat een defini-
eve beslissing dienaangaande is gevallen, en
het daar aau toe is, blijkt men, nadat al
ieer dan een halve eeuw de vaste verbinding
et den wal in den mond is geweest, dermate
igeduldig te worden alsof men, om een ge-
eugeld woord te gebruiken, geen dag en geen
lacht meer wachten kan.
Toch mag niet uit het oog verloren worden
at er evenveel vast zit aan de brug als ze er
og niet ligt, als dat ze er wel is.
De zich steeds meer en meer ontwikkelende
ehoefte aan deze vaste verbinding treedt telkeu-
a, jalft duidelijker aan het licht als men het ge-
tadig toenemende verkeer gadeslaat.
JC^ En met de luider klinkende vraag naar de
plossing van dit probleem, vermeerderde het
aotal der systemen die tot opheffing van het
liddeleenwsche overzetveer konden leiden.
De afdamming der rivier, die tevens een be-
mgrijk economisch nadeel zou opleveren, zoo
oor de afsluiting van den waterweg naar Rot-
irdam, als de belemmering van de oester- en
losselvisscherij, is om de practische onaitvoer-
«arheid uit de plannenreeks verdwenen.
Dat der overbrugging had dus de overhand
verdient dan ook verre de voorkeur.
Nu is met het brugplan tevens het spoorplan
imengeweveu.
Niet dat met den bouw der brug tegelijk de
poorbaau zal gelegd worden, maar de mede
werking van bovenaf voor een brug wordt af-
lankelijk gesteld van de omstandigheid dat zij
evens als spoorbrug kan dienst doen.
Met dien eiscb is bij voorbaat door het ge
meentebestuur rekening gehouden en het project
i daarop gebaseerd.
Men zal bovendien kunnen begrijpen dat, als
indaag zoo'n beslissing valt, men morgen niet
net de uitvoering van zulk een werk aanvangt.
Op welken grond aicb nu zulk een onbe-
[wingbaar ongeduld openbaart, is niet recht
'oidelijk. Maar wel duidelijk is het groote offer
lat Tholen zich daarbij getroost. De bouw is
legroot op zes ton, waarvan het rijk en de
jrovincie elk een derde voor hunne rekening
iouden nemen door middel van een renteloos
roorschot, zoodat het resteerende derde gedeelte
u neerkomen op de gemeente Tholen.
Als zij dit niet onaanzienlijk bedrag vaD twee
ion kan geleend krijgen tegen 5 ten honderd
dan vordert de rente f 10.000 's jaars, terwijl
seo zelfde bedrag moet worden gerekend voor
aonuïteits-aflossing over 60 jaren.
Daarbij te voegen het jaarlijksch onderhond
en de exploitatie van het brugverkeer, dan zal
men gemakkelijk kunnen uitrekenen, dat bet
lurplns voor de gemeentekas zoo goed als nihil
aal wezen.
Maar niet zoodra zou het ontvangen bedrag
q bruggelden de 23.000 gulden naderen of
de gemeeuten die genegen zijn een jaarlijksch
subsidie te verleenen, zullea op dat moment
eene nadere regeling der bijdrage overwegen.
Alsof met dat cijfer de gemeente reeds zou
gaan overleggen.
Uit de voorgaande berekening blijkt ten dui
delijkste het tegendeel.
Intasschen zal de brnto-ontvangst even vol
doende zijn om de rente en aflossiog te kannen
dekken, zoodat ten allen tijde de netto-opbrengst
die het Veer nu creëert, zal gemist moeten
Worden.
Nu kan men wel zeggen dat Tholen voor het
slgeoieen belang zooveel moet gevoelen dat het
dit offer uit gemeenschapszin brengen moet,
maar anderen kannen gemakkelijk zolk eeu
wenk naar voren brengen, die ze voor zich zelve
ook alles behalve con amore zouden volvoeren.
Bovendien, dat ligt niet op den weg van
Tholen, evenmin als vanj eenige andere ge
meente.
Daar zit zelfs voor Tbolen geen enkel belang
bij, want bet enorme verkeer dat over het veer
162
plaats heeft wordt niet naar onze stad geleid,
maar in hoofdzaak naar Bergeu op Zoom.
De overbrugging is alzoo geen plaatselijk be
lang, maar een rijks belang, evengoed als bij
voorbeeld de Staat zich de verbindiog vau de
beide öeelen van Zeeuwsch-Vlaanderen heeft
aangetrokken, en gelijk het nu de groote weg
door Zuid-Beveland voor een belangrijk deel aaD
zich trekt.
Eu als men blijft tobben over bet verkeer
over de Eendracht, dan is dat niet te wijten
aan de enghartigheid van Tholeu's gemeentebe
stuur maar aau de houding der regeeriDg die
het vergeteu eilaod aan zijn lot overlaat en in
vergelijking met andere deelen van onze pro
vincie het een meer dan stiefmoederlijk lot
toebedeelt.
Eu nu kan men alles werpen op den rug der
bezuiniging en uit dien hoofde zich ook aan
dezen moreelen plicht onttrekken, maar met dat
beroep op die zondebok van den tegeuwoordigen
tijd is die latente boudiug niet verantwoord.
Men beboeft dus de vroede vaderen niet het
gemis aan vooruitstrevendheid in dezen te ver
wijten, als er nog geen brug over de Eendracht
is, want dat is dan niet hun schuld. Het is
ook niet hun taak.
Dat ze zich deze zaak niettemin tot de hunne
hebben gemaakt, komt hierdoor dat zij willen
tegemoetkomen aau de eischen van het toene
mend verkeer.
Maar ook anderen schijnen zich tot tolk te
willen maken van de groote wenschelijkheid der
overbrugging, door dit in daden om te zetten.
We zeggen „schijnen" waut meer dan schijn is
hot niet.
Immers, indien een besluit van den gemeen
teraad berust bij Gedeputeerde Staten eu bij het
departement van waterstaat, dan voelt men toch
dat men anderen maar niet kan diets maken,
dat een ander plan bet nu aauhangige maar
op eens kan verdringen.
Het moet dus grootdoenerij of nog erger wezen.
Behalve dit opgeworpen balletje, dat evenwel
blijken zal niet anders dan een zeepbel te wezen,
is ook het denkbeeld geopperd van een ge-
meenschapsbrng.
Iu het licht echter tot wat ten dezen de taak
des Staats is, behoort de uitvoering hiervan ook
niet tot de competentie van de gezamenlijke
gemeenten.
Maar die aandrang zal waarschijnlijk haar
ontstaan vinden io een medegevoel van solida
riteit, iu de overtuiging dat de last die op
Tholen's schouders zou komen, te verlichteu
door die gezameulijk te torsen.
Toch zou die samenwerking een verkeerd
denkbeeld geven van de positie onzer stad.
Tholen immers heeft het absolute recht op
het veer over de Eendracht, waarvan de opbrengst
langzamerhand een niet onbelangrijk cijfer op
haar jaarlijksch budget is geworden en waarop
een deel van hare huishouding is gebaseerd.
Aan dit privilegie valt niet te torneD. Alleen
als er een brug komt, valt het veerrecht weg.
Zou zij gelegd worden door bet rijk, hetzij in
combinatie met de provincie en eventueel de
betrokken streek, hetzij in gemeenschap van de
eiland-gemeenteD, gaat in elk geval het oude
recht te loor.
Zon op den duur het heffen van een brug
geld een equivalent worden voor het verbeurde
veergeld, dan kan financieel in een verre toe
komst die opbrengst eenigszins vergoed worden,
toch is het recht verloren, dat nooit of te nim
mer zijn evenknie kan vinden in een bruggeld.
Trouwens de praktijk zou al heel spoedig de
opheffing van deze verouderde en vau rechts
wege vervallen belasting eiacheu en dan zou
Tholen geen recht meer kunnen doen gelden.
Er zij dus een zekere voorzichtigheid geboden
met het nit handen geven van dit recht, hoezeer
men ook overtuigd mag wezen van de dringende
noodzakelijkheid der vaste verbinding.
Aan de hand van dit onvervreemdbaar recht
eu met het oog op de taak der overbraggiög
die elders dan hier ter stede berust, doemt een
ander schema ter oplossing van dit vraagstuk op.
En wel dit, dat een brog tot stand komt
van wege den Staat in samenwerking met de
beide provinciën Zeeland en Noord-Brabant,
waut de Eendracht bespoelt niet alleen den
Zeeuwschen oever, maar ook dien van de nabu
rige provincie.
Het is dan ook niet een specifiek plaatselijk
belang, maar juist dat vau het algemeen in den
meest uitgebreide» zio van het woord, dat de
taak van de overheid in het algemeen, hare
juiste toepassing zoude vinden. Eu we maken
ons sterk, dat bij zulk eene opvatting, de raad
onzer gemeente die reeds blijk heeft gegeven
van een zwaar offer te brengen, evenzeer bereid
zal gevonden worden dat recht tegen eeue bil
lijke schadeloosstelling af te staao.
We hopen te zijner tijd op deze belangrijke
zaak nader het licht te doen vallen.
DE THOOLSCHE WATERLEIDING.
Jhr. J. van Vredenburch, voorzitter Raad vau
Beheer der Thoolscbe waterleiding, schrijft ons
het volgende:
Het publiek leest de beweringen door sommige
raadsleden in de courant gezetmag ik wederom
van de gastvrije kolommeD van uw orgaan ge
bruik maken om een en ander te bespreken:
Gemeenteraad van Oud-Fossemeer.
Gesprokene door den heer Vermet. Autwoord:
Voordat met het leggeD der buizen is begonnen,
voordat zelfs aanbesteding kon plaats hebbeD,
is het met goedvinden der aandeelhouders (de
gemeentebesturen), na gehouden raadsvergade
ringen in alle gemeenten het kapitaal gebracht
van een half millioen op een en een kwart
millioeD, waarvan zal moeten uitgegeven worden
voor den bouw eeu millioen. Vooraf hebben alle
gemeenteraden de leeüingsvoorwaarden van den
minister goedgekeurd, waarin voor een en een
half procent benedeu den gewoneu leeningskoers
geld verstrekt werd en als verplichting werd
gesteld en door alle gemeenten goedgekeurd en
aangenomen: binnen vijf jaar verplichte aan
sluiting.
Gesprokene door den heer Ooms. Antwoord:
Het eerste jaar is het percentage 70 en dit
gemeenten, die zelf aandeelhouders zijn en waar
van èu de inwoners belang hebben bij goedkoope
tarieven èn de gemeentekas op een rendabele
exploitatie.
Alle gemeenteraadsleden die nog niet voor
verplichte aansluiting zijn wil ik hierop wijzen
Overal io uwe gemeenten wachten de inwo
ners op eeu raadsbesluit om zich op te geven.
Elke week dat u talmt maakt het moeilijker om
op de 70 proceut te komen* om de groote re
ductie te krijgen. Tbolen en Poortvliet welke
zich reeds vroegtijdig opgaven voor directe aan
sluiting zijn nu al, vóór dus met het leggeu der
bwizen is aangevangeu, zeer dichtbij het ver-
eischte getal.
Biuneu enkele weken wordt eeo begin gemaakt
met den buizen-aanleg; in September wordt er
water geleverd. Gemeenteraadsleden, laat de
mooie zomer- en uajaarsmaanden niet nutteloos
voorbijgaan. Spiegelt u aan Tholen en Poortvliet
en nogmaals, overtuigt u ten kantore der Ven
nootschap, dat deze gemeenten reeds bijna bin
nen zijn.
Aan de in de jongste raadszitting plaats gehad
hebbende benoeming van een leerkracht aan de
Het eerste jaar is oei pcrcemagc «u /o u.L.O.-Schoel is eene bespreking voorafgegaan,
kl.mt alle ja,en op met v.jf procent das geen de waarheidslie!dPe I0rdert itle uader
tachtig ol negentig procent volgend jaar, dit
weet de heer O. perfect uit de tarieven.
Ook weet de heer O. dat het geen pas heelt
Tholeü te vergelijken met Zuid-Beveland, dat
vóór den oorlog is gebouwd, waar de prijzen
de helft waren van na en Z.-B. voor drie eQ
een half proeent geleend heeft, terwijl daar
nadien de tarieven belangrijk zijn
Wat voorspiegelen betreft, spiegelt de heer O.
de meuschen in O.-Vossemeer voor: volhouden,
dan krijgt ge het toch goedkooper. Ik kan hierop
antwoorden, dat de Minister de tarieven tot 1933
goedgekeurd en vastgesteld heelt, dat als men
iu O.-Vossemeer en ia andere gemeenten geen
eieren voor zijn geld kiest, de burgerij zooals
de heer V. zeer duidelijk heeft gezegd tal moeten
bloeden. Dat die zeilde burgerij over vijf jaar
toch verplicht zal moeten aansluiten en dat zij
die nu en allen die dan aansluiten tot 1938
drie en dertig proceut meer zullen moeten be
talen. Ook de onderteekenaars van het adres
aan den raad.
Ik breng den heer O. en alle inwoners van
het eiland Tholen als voor oogen Tholen en
Poortvliet, die direct de verplichte aansluiting
hebben ingevoerd en waar de inwontrs in zulk
een grooten getale zich opgeveü, dat zeer binnen
kort het percentage zal zijn bereikt. Als dit nn
o.a. in Vosseineer moeilijker zal zijn te bereiken,
dan ligt dit aan raadsleden als den beer O.,
waardoor de burgerij de dope is. De officieele
cijfers van Tholen eu Poortvliet liggen ter inzage
van elk raadslid vau het eiland Tholen ten
kantore der Vennootschap, dit omdat sommigen,
waaronder de heer O., ons niet gelooven.
Gesprokene door den heer De Wilde. Vóór
1916 was het tarief tien cent per week voor de
kleinste woningen plus huur voor de dienst
leiding. Nn de waterleiding het dubbele kost is
bij directe ingaande aansluiting zooals Tholen en
Poortvliet dit tarief tien galden per jaar, kost
de dienstleiding de aangeslotenen niets noch aan
huur noch aan aanleg. Vindt de heer D. W.
gezien wat de bouw thans kost, het tarief nog
te duur?
Op 4 Oct. 1919 werd te St-Maartensdijk eene
vergadering gehouden van het Waterleidiogbe-
stuur, met do Raadsleden, Wethonders en Bur
gemeesters en Secretarissen nit alle gemeenten
van het eiland.
Daarin is aangedrongen op kapitaals verhooging
van f500.000 op f 1.250.000, omdat alles zoo
veel duurder waa geworden. Toen ia ook gezegd,
dat de geringste abonnementsprijs, oorspronkelijk
geraamd op 10 cent per week, wel 20 A 25
cent zou moeten worden.
Gemeenteraad van St-Maartensdijk.
Den heer llage wil ik antwoorden dat al
moge hij het bestaande tarief niet geheel billijk
inden, het feit dat bij aller medewerking das
bij direct ingaande aansluiting het tarief een
derde goedkooper wordt toch blijft bestaan.
Gemeenteraad St-Amaland.
Den heer Heijboer doe ik opmerken dat indien
hij en met hem zijn collega's tegenstanders der
waterleiding den bouw niet hadden tegengewerkt,
er nooit kwestie van verplichte aansluiting
ware geweest omdat de bouw in 1916 nog geen
half millioen bad gekost en de menschen een
hoop goedkooper water hadden gehad. Als de
heer Heijboer ons duidelijk kan maken dat ver
plichting niet noodig is en dat hij voor 1 Jan.
1924 ons 70 procent der aanslnitbare perceelen
vrijwillig op geteekeode formulieren kan brengen,
zullen wij dit met heel veel genoegen vernemen.
Den heer Goedegebunre geef ik vriendelijk in
overweging ons niet als vijanden der gemeenten
te beschouwen, doch als vertegenwoordigers der
waarvan
onder de oogen te zien.
Aanvankelijk is gewezeD op de bezuiniging,
die gediend werd door de overplaatsiog van den
mededingenden onderwijzer van school A naar
de U.L.O., in hoofdzaak omdat de «lsdau te
ontstane vacature niet zou behoeven te worden
aangevuld, gelijk dit geval zich reeda openbaart
ten opzichte eener vacature aan school B.
Nu zal het daardoor te besparen salaris recht
streeks ten goede komen aau 's rijks schatkist
eB, zooals is gezegd, middellijk aan het algemeen.
Dat moge ontegenzeggelijk waar zijD, niet juist
is het, als wordt beweerd, dat de gemeente door
deze overplaatsing zou ontkomen aan de kosten
van eene op - wachtgeldatelling van den nu -
benoemde.
Want indien er sprake zou zijn om een der
leden van het personeel op wachtgeld te stellen,
dao zen jnist de benoemde eerst op één na de
laatste zijn die daarvoor in aanmerking kwam.
Maar toch zon dit nooit kunnen geschieden met
1 Januari 1924, gelijk de indruk is gewekt.
Wellicht zegt meD, dat is gesproken van een
tijdstip na 1 Jan. 1924 en daarmede elke wille-
keurigstijdstip kan bedoeld zijn, maar aan zoo'n
woordspeling heeft de meerderheid niet gedacht
eu zal zich verheugd hebben de gemeente zulk
een donceurtje te hebben kannen bezorgen alt
de wachtgeldregeling op hare rekening zon
hebbeu gebracht.
Maar het zal integendeel een negatief voordeel
wezen, want nn moet nog een leerkracht worden
aangeweseu voor de notlige handwerken, waarvan
de kosteu uitsluitend komen voor rekening der
gemeente.
Als men dus verdacht was op eene besparing
gelijk men voorgaf, dan had dit argument toch
meer overweging verdiend dan er nu aan is
toegekend.
We kunnen veilig aannemeu dat hiermede een
kleine drie honderd gulden gemoeid zal zijn en
we meenen dat de gemeentekas bezwaarlijk eenige
bijzondere aderlating, laat staan eene onnoodige,
kan lijden.
Als we daaraan toevoegen dat met de invoe
ring van het verplichte zevende leerjaar er stellig
wel niemand van school A op wachtgeld zou
zijn gekomen, dan wil het ons toeschijnen dat
aau dit loos gerucht een bruikbaar argument is
outleend tot het dienen van een belang, waar
mede meu dat van het onderwijs, nooh vau de
gemeente in de eerste plaats op het oog heeft
BUITENLAND.
Inderdaad heeft Frankrijk bezwaren geopperd
om de documenten der gevoerde correspondentie
openbaar te maken, gelijk Engeland heeft ge
vraagd.
Doch in de gewone samenleving zon men
van trouweloosheid spreken als iemand deed
gelijk Frankrijk nn doet, door nit eigen be
weging de nota's die hare regeeting heeft ver
zonden te publiceeren, zonder rekening te houden
met demedodeelingen die de Britsche regeering
deed.
Als het machtige Albion dit zich zoo maar
moet laten aanleunen, dan blijkt maar al te zeer
dat alleen Poincaré de Europeesche politiek
beheerscht.
In het licht der pogingen om tot eene op
lossing te komen, is de verdere aanzetting van
de bezettingschroef eeo des te sterker bewijs
van de onderdrukking die aan het Roeravontuur
ten grondslag ligt.
Italië nadert zeer wel het Ebgelsche voorstel
