IERSEKSCHE EN
THOOLSCHE COURANT
1998
Zaterdag 21 Juli 1923.
Veertigste jaargang
ze
Firma J. M. C. POT Tholen
STAATSGARANTIE.
i
's.
Land- en Tuinbouw-ongevallenwet.
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
>rij« per kwartaal f0,80 met Geïllustreerd Zondagsblad fl,875, franco
ler post f 1,65 10 ct. disp. kosten.
UITGAVE
Telef. Intero. no. 16.
n 1 tot 4 regels 75 cents j iedere reget meer 171/, cents.
Grootte der letters naar plaatsrsimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
PUBLICATIËN.
)c Burgemeester van Tholen maakt bekend, dat
e Openbare Vergadering van den Raad is belegd
en Dinidag 24 Juli a.». des namiddags 2l/2ure.
'unlen van behandeling
Ingekomen stukken.
Toelating raadsleden.
Wijziging algemeene politie-veroidening.
Vaststelling van bouwverordeningen.
Benoeming onderwyzer(es) der U.L.O. school.
Conversie eener leening.
Aanbieding rekeningen dienstjaar 1922. 12
Wijziging verordening op do vleeschkeuring.
)e Burgemeester van Tholen zal op Zaterdag
Juli a.s. des middags te 12 uur, ton Raad-
ze al daar
EEN HOOP COMPOST
bliek verkoopen. 7 30630
De aanwijzing geschiedt door den karreman.
i,
fan
twer
itkoi
iD
fl
sel.
Co
iam«
Ebou
vori
Lan
feuil
1685
jefstei
fhoH
De groote fioanciëele moeilijkheid waarmede
Hanzebanken hebben te kampen en aaulei-
rg heeft gegeven tot een ingrijpen van den
aat, eischt voor een beter begrip eene nadere
schouwing.
In de eerste plaats bedoelt het ingrijpen van
jen Staat een steun aan middenstandscrediet-
Hnken.
Men zal zich kunnen herinneren dat bij het
gin van den grooten oorlog zich eveneens
auciëele ongemakken voordcdeD, in hoofdzaak
utante betalingen, waaronder voornamelijk de
iddenstaDd gebukt ging.
De toeumalige minister Treob, die zich in bet
eotertijd vigeerende kabinèt, ondencbeidde als
q man van groote stuwkracht^ heeft den mid-
mstand een riem onder het hart gestoken door
bevorderen, dat voor haar credietbanken werden
jgericht, die hen op de been moesten honden.
Dat waren werkelijk heel praktische instel-
ugen waaraan de middenstand een rugsteun
tor haar zakenleven had.
Ze worden bestuurd door een raad van com-
issarissen gekozen uit en door de aandeelhouders.
Want kan men als particulier aandeel in de
ink hebben, een credietnemer moet dit zijn of
orden.
De aandeelen worden h pari uitgegeven, doch
m stortte ér ilechts een zeker percentage op.
irdfi ls de op naam gestelde aandeelen bijv. f250
ominale waarde hebben, dan wordt daarop
of f 50 gestort.
Ontwikkelt de bank zich regelmatig, dan ia
ijstorting vrijwel uitgesloten. Alleen als het
erkelijk noodig mocht blijken, kan de bij- of
olstorting gevorderd worden. Het is dm een
%ai£ tille reserve.
De bank wordt beheerd door een directeur,
•sartoe doorgaan* een ter goeder naam jen faam
ekend staaode persoon wordt genomen, die ad-
linistratief en in financieel® zaken geen onbe-
ende is.
Hij staat onder controle van den raad van
.jmmissarissen zonder wiens voorkennis geen
aken mogen worden afgewikkeld, benevens onder
ie van de Algemeene Middeustandscredietbank,
ZOC ie 0p gezette tijden de gansche boekhouding
d den stand van zaken verifieert.
g Als nu een der aandeelhouders die zaken doet
len crediet aanvraagt, Han wordt door den raad
ran commissarissen, naar gelang van het advies
?sn den directeur en ingevolge de noodige in-
ichtingen omtrent de credietwaardigheid van den
unvrager en de solvabiliteit zijner borgeD, beslist
)f hem dat crediet zal worden verleend. In de
neeste gevallen wordt daarop gunstig beschikt.
Met inachtneming van de vereischte geheim
houding, kan een dergelijk persoon rostig zijn
siken voorzetten en was toen een uitkomst voor
den middenstand.
Het sectarisme, dat in ons land welig gedijt,
liet niet na ook wortel te schieten in dezen
vruchtbaren bodem.
Want na de middenstandscredietbanke», 2ijn
de Hanzebanken verrezen, die speciaal werkzaam
r&ren onder en voor geloofsgenooten.
Ze namen allengs een uitgebreide vlocht tot
op eens de verbijsterende mare zich verspreidde,
dat de betalingen waren gestaakt.
Wat hebben we hieronder te verstaan?
Dit. Niet als bij een fabrikant of een hande
laar ot een winkelier, die de hem aangeboden
wissels ter vereffeuing voor geleverde goederen
niet meer kan voldoen, maar dat de in bewaring
gegeven gelden «iet kunnen worden terogbetaald,
of de wissels waarvan hiervoren sprake is, voor
de bij hen in rekening staande niet kunnen
worden betaald.
We nemen nu maar deze voor de hand lig
gende gevallen, uit vele andere, die evenwel
voor den leek minder bevattelijk zouden zijn.
Ter verduidelijking van die paar voorbeelden
kan dienen, dat een bank niet uitsluitend levens
vatbaar kan zijn van het ingebrachte kapitaal.
Er moet ook worden gedeponeerd en uitgezet.
De in bewaring gegeven gelden worden steeds
tegen een lagere rente opgenomen dan de in
crediet verstrekte bedragen.
Dit verschil vormt de bestaansvoorwaarde voor
een bank.
Zou ze gelden opnemen, waarvan ze natuurlijk
rente moet betalen, en ze had in dezen geen of
geen voldoende afzetgebied, dan zou deze deposito
verlies opleveren. Evenwel leert de praktijk dat
men geld wel kwijt kan.
Hoe dat uitgezet en aan credietnemers verstrekt
wordt zagen we reeds.
Zoowel het een als hel ander gaat op termijn.
Men geeft zijn geld in bewaring met een
bepaalden tijd van opzegging en naar gelang
van den langeren duur wordt een hooger per
centage nitgekeerd.
Ook het geven van crediet is aan een termijn
I van afloop onderworpen.
Evengoed als aan de bank op gegeven tijd
stippen de eisch kan worden gesteld, dat zekere
deposito's moeten worden terugbetaald, moet zij
een bron hebben waaruit daartoe te putten.
Deze wordt voor een groot deel gevormd door
de aflegging van de verleende credieteD, van de
geleende gelden. Maar niet van alle. Want het
eene wordt vóór langer tijd uitgegeven dan het
andere.
Zouden na op een zeker tijdstip een groot
aantal deposito's worden opgevraagd, dan kan
zich het geval voordoen dat de bank niet over
voldoende kapitaal beschikt T>m die op tijd terug
te betalen, indien ook de reservekas geen dek-
middelen genoeg zou bevatten.
Dan zou men de credietnemers moeten gaan
verwittigen dat hon crediet met den vervaltijd
moet worden afgelost.
Maar men voelt dat men dan tal van die
menscben in groote moeilijkheden zou brengen,
terwijl boveodieu zoo'n maatregel niet oogen-
blikkelijk helpen zou als de kas een tijdelijk
deficiet zou aanwijzen. Ziet, dat behoeft niet te
wijzen op een slecht beheer, dan kan het gevolg
zijn van een te ruim verleend crediet.
Dat kan ook andere dan de Hanzebanken
overkomen.
We weten niet of de crisis bij die banken
daardoor is ontstaan, maar ze kan zoo'n geval
zeer goed tot oorzaak hebben.
En dan is meer eene overbelasting dan een
wantrouwen de schuld. Immers, indien werkelijk
de font bij een slordig beheer, bij een misplaatst
gebruik van het vertrouwen, of bij een te spe
culatieve opzet mocht schuilen, dan zou de steun
door den Staat, gelijk zich deze onmiddellijk bij
het vernemen van de krach openbaarde, dubbel
onverantwoordelijk zijn geweest.
Eerstens hierom, omdat dan eene bestraffing
eerder op zijn plaats ware geweest dan eene
hnlpverleening, en tweedens omdat een steun
aan eene bepaalde categorie van doorzichtige
partijdigheid niet vrij te pleiten zou zijp.
Maar de regeering heeft de angels uit het
oorspronkelijk outwerp gelicht.
Er zal geen bezwaar zijn om in bepaalde ge-
vallen waarin de vorderingen der Hanzebank
volkomen door zekerheidsstelling zijn gedekt,
eene omstandigheid die overigens toch volstrekt
noodig is, om den debiteur nieuw crediet te
kunnen verschaffen, die vorderiegen af te betalen.
Maar de Algem. Credietbank zal hare tusscheL-
komst slechts verleenen, nadat aan haar, aan de
Nederlandsche Bank en aan een regeeringscom-
missaris zal gebleken zijn, dat het onderpand
voldoende, is, de credietwaardigheid naast de
levensvvtbaarheid der zaak vaststaat en het bedrijf
zonder die tusschenkomst buiten machte zou
geraken om in stand te blijven.
Zoo één der drie genoemde partijen zijn veto
tegen steunverleening zou verheffen dan wordt
het crediet ook niet verleeiid.
Wanueer op de posteu onder deze regeling
vallende, verliezen zouden worden geleden, zal
inderdaad de Staat die verliezen tot ten hoogste
de helft voor zijne rekening nemen. Het meerdere
verlies zal de Alg. Credietbank dragen, terwijl
de Ned. Bank van het verlies, hetwelk op de
door haar in disconto genomen posten mocht
geleden worden doordat noch de schuldenaar
van de Alg. Credietbank, noch zij zelve in staat
zou zijn den post af te lossen, de helft van den
Staat vergoed zal krijgen.
Het moet ondenkbaar geacht worden, dat de
voorgestelde Staatshulp zoude leiden tot eene
mindere voorzichtigheid bij het voeren der
bankpolitiek, want er wordt geenerlei steun
verleend aan de in moeilijkheid geraakte banken
terwijl bovendien noch de aandeelhouders,
noch de crediteuren zullen geholpen wordeD. De
gevolgen van en de verantwoordelijkheid voor
het gevoerde beleid blijven onverminderd bestaan
aangezien de verliezen ten volle gedragen zullen
worden door hen, te wier laste ze zonder den
voorgestelden maatregel zouden gekomen zijn.
De regeering zal zich de vrijheid voorbehou
den de regeling ten allen tijde te beëindigen,
onder alsdan te nemen maatregelen.
Sedert 1 Mei van dit jaar is in werking ge
treden de wet tot regeling van de verplichte
verzekering van hen die werkzaam zijn in de
bedrijven van landbouw, veehouderij, tuinbouw
en boschboQw.
Naar gelang van het gevaar dat aan een be
drijf is verbonden, is ook de verhouding van
de premie geregeld. We willen gemakshalve
hieronder laten volgen de premie uitgedrukt in
centen, die verschuldigd is per uitbetaalde hon
derd gulden gulden loon, voor de bedrijven die
hier in doorsuee worden uitgeoefend
Akkerbouw 80, loondorschen 568, loonploegen
72, hooibouw 144, loonzaaien 80, loonmaaien
144, vlassersbedrijf met krachtwerktuig 152 en
zonder 56, houden van controle op en het be
proeven van zaaizaden of andere landbouwbe-
noodigdheden ot -producten 40 en het houden
van veilingen van landbouwproducten 88.
Voor wat de veehouderij betreft zal verschul
digd zijn bij het houden en fokken van runde
ren, paarden, varkens, geiten en schapen 144,
houden en fokken van pluimvee en konijuen of
bijen 64, houden van stieren en hengsten 168,
melkrijden 96, vervaardigen van boter 64.
In den tuinbouw is verschuldigd voor werk
lieden behulpzaam bij het kweekeu van groenten
en andere tniogew assen van bloemen en bloem
bollen, van boomen, heesters en sierplanten en
van vruchten 64, telen van gewassen voor zaad-
winning 64, aanleggen en onderhouden van
tuiuen 64, plukken van struikvruchten 120,
verzenden van tuinbouwproducten, uitgeoefend
in fruit- en groentepakkerijen 64, houden van
veilingen van tuinbouwproducten 88, bespuiten
van gewassen tegen schadelijke invloeden.
De boschbouw komt hier niet voor, weshalve
we de daarvoor berekende tarieven achterwege
kannen laten.
Het gevaiencijfer wordt bepaald door de pre
mie, hiervoren genoemd, te deelen door het
cijfer acht. Als de premie voor akkerboaw voor
elke honderd gulden die daarin als loon wordt
uitbetaald 80 cents is, dan is het gevarencijfer
10. Indien meD dus als werkgever in een dier
bedrijven op zijn loonlijst het gevarencijfer zist
aangegeven, dan heeft men dit slechts acht maal
te nemen ten einde de premie per f 100 te
bepalen.
Landhuiskundig onderwijs.
Zaterdagvoormiddag werd ten raadhuize alhier
de openbare eindles gehouden van den cursus
in de landhuishoudkunde.
Doordat de algemewie voorzitter der Z.L.M.
Dog niet aanwezig kon zijn, uam de beer C. 11.
A. Stoutjeedijk als voorzitter van den Kring
Tholen en St Philipelaod, de honneurs waar,
door allen een welkom toe te roeper.
Achtereenvolgens werd door den heer L. K.
van Dijk het melken, -de behandeling van de
melk en de bereiding van de boter, benevens
een actueel natuurkundig onderwerp: „de warm
te", als stof voor deze les verwerkt.
Door mej. Lindenbergh werden eenige huis
houdelijke zaken behandeld, als de bewerking
van vleesch voor gezouden en zieken, kinder
verzorging en dergelijke nuttige onderwerpen.
Mr. Dieleman constateerde met genoegen dat
de vrouw in zoo'n ruimen getale haar intrede
had gedaan in de raadzaal van Tholen, zij het
dan voor het volgen van dezen corsns, waartoe
het Gemeentebestuur dit gebouw had beschik
baar gesteld en waarvoor wij het bestuur zeer
erkentelijk zijn.
Dank aan den heer Van Dijk die zijn zoete
rust heeft opgeofferd om zich aan dezen cursus
te wijden, waarvan de resultaten zoo gunstig
zijn gebleken.
Mej. Lindenbergh had etn bizouder woord
van erkentelijkheid in ontvangst te nemen voor
de buitengewone wijze waarop zij zich aan dit
onderwijs had gewijd en in zoo korten tijd een
succes had bereikt als waarvan men nu getuige
kon zijo
Ook mevr. J. A. de Jong kwam eeu woord van
dank toe voor bet waakzaam oog dat zij over
dezen cursus had laleD gaau.
De deelneemsters wenschte hij van harte ge-
lok met htt behaalde succes en sprak de hoop
nit dat zij in hun volgeed leven daarvan de
rijke vruchten zullen mogen plukken, niet al
leen voor den geest, maar ook voor hart en
gemoed.
Achtervolgeos kon aan de dames K. C. Cen-
C. M. M. Aertsen, C. A. Cense, J. C. A
de Wil, O. J. van der Zaüde, Jac. Stootjesdijk,
J. W. J. C. Diepenhorst, J. J. Bal, R. M.
Goossen allen te Tholen, S. J. van Gorsel, A.
A, M, M. Hanse, M. A. van Luijk, C. J»
Heestermans te Oud Vossemeer, 8. C. Buijs,
P. J. van der Slikke te Poortvliet en J. H. I.
Hage te Bergen op Zoom het diploma worden
toegekend, dat Woensdag door mevr. De Jong
is uitgereikt ook aau die van den cursus te
St Philipsland.
Mevrouw de Jong bracht dank voor de tol
haar gerichte woorden en drukte den leerlingen
op het gemoed, dat nu wel de lessen zijn afge-
loopen maar daarmede de leertijd niet teneinde
is, daar de opgedane theorie zich nu aan de
praktijk behoort aan te passen, hetgeen mede
bevorderd wordt door aansluiting aan den bond
van ond-leerlingen waardoor een band blijft
bestaan. Gaarne deed zij een beroep op hen om
eventueel een carsus te volgen tot bescherming
van zuigelingen wanneer die hier mogelijk mocht
geopend wordeD, opdat we dan reeds een kern
bezitten waarop kan worden gebouwd.
De burgemeester verklaarde namens het Ge
meentebestuur, dat het zich tot een eer rekende
te hebben mogen medewerken aan dezen cursu»
die blijk heeft gegeven in een korten tijd veel
keDuis te hebben bijgebracht, waarvoor hij gaarne
dank bracht.
Mej. Cense 'bracht dank aan de autoriteiten
voor de gelegenheid die was verschaft om dit
onderwijs te kunnen volgen en niet minder aan
mej. Lindenbergh en den heer Van Dijk, niet
alleen voor de gegeven lessen, maar ook voor
de aangename wijze waarop de stof kon verwerkt
orden.
Uit erkentelijkheid daarvoor werd aan mej.
Lindenbergh een boubonschaaltje en aan den
heer Van Dijk een kistje sigaren aangeboden.
Mej. Lindenbergh waa daarvoor zeer dank
baar en deze stemming gevoegd bij de prettige
samenwerking zal er zeker toe bijdragen om
aan allen met genoegen terug te denken.
De heer Van Dijk wenscht allen gelnk met
bet behaald succes.
Hij was er van overtuigd dat later wel van
nut zal blijken te wezen, hetgeen men aanvau-
kelijk meende misschien niet noodig te hebben.
Hij hoopt dat het aangeleerde eeu prikkel zal
wezen om het te onderhonden en dankte hen
voor het bewijs van erkentelijkheid dat men
bad vereerd.
Met een woord van dank voor de groote be
langstelling die do heer Stevens betoout in het
landbouwonderwijs dat er kan tee medewerken
om onzen landbouw tot het hoogste peil op te
voereD, sloot hij deze laatste les die de middags
werd voortgezet te St-Philipsland met de leei-
ÜDgen van deze zelfden cursus aldasr.
Burgemeester Nilant verwelkomde de autori
teiten en genoodigden, benevens enkele belang
stellende ouders, op prettige wijze.
Alvorens met de les werd aangevangen zette
mej. Lindenbergh op duidelijke wijze het doel
van dezen cursus uiteen, die er op gericht is
om meer ontwikkeling te brengen aau de meisjes
van het platteland en de dorpen.
Onze tijd stast in bet teeken tan d« ont
wikkeling en vooral van die der vrouw. We zien
de vrouw reeds in de Tweede Kamer, we zien
haar ook in den Gemeenteraad, mede in het
bestuur van tal van vereenigiugen, in 't kort
we zien op velerlei gebied de vroaw den man
op zijde streven.
Dat de vrouw zich in bet maatschappelijk
leven nuttig maakt is natuurlijk van veel ge
wicht en dat daarvoor ontwikkeling noodig is,
spreekt van zelf.
Toch is de vrouw iu de eerste plaats huis
vrouw, misschien moeder, en pas in de tweede
plaats werkeud lid der maatschappij. Ontwikkelt
zij zich op dit terrein, die op huishoudelijk ge
bied staat vooraan en ligt in de ljjn van haar werk.
De gelegenheden daartoe zijn iu de steden
veelvuldiger dan te plattelands.
Toch zijn stadsscholen niet zoo toepasselijk op
de toestanden en behoeften van het platteland.
Nu de regeering heeft ingezien dat er voor
een flinke ontwikkelde boerenstand vakouderwijs
Doodig is, ook voor de vrouw, en dit onderwijs
gebracht wordt aan de meisjes zelf in den vorm
van kortere of lange cursussen, behoort dit der
mate gewaardeerd ta worden, dat men ze ook
volgt.
Te meer omdat, behalve de theorie ook de
praktijk van de huishouding behaudeld wordt
en wel voor zoover mogelijk in verband met dc
toestanden op de boerderij.
Buitendien leeren de deelneemsters ook iets
van de boerderij en wel dat gedeelte, hetwelk
hier in Zeeland over hot algemeen op de schouders
der boerin neerkomt, zooals de zuivelbereiding,
het opfokken van jongvee, bet kweeken van
groenten en de kippenhouderij.
Te St-Pbilipsland waren deze onderdeden
gedoceerd daor den heer Dommeé van Bergen
op Zoom, wien oit erkentelijkheid een kistje
sigaren werd geschonken.
De resultaten der lessen waren zeer gunstig
eQ zoowel mej. Lindoubergh als de heer Dommée
