IERSEKSCHE EN
THOOLSCHE COURANT
ïo. 1987
Zaterdag 5 Mei 1923.
Negen en dertigste jaargang
Eerste Blad.
|z
Firma J. NI. C. POT - Tholen
EEN AFSCHEID.
na
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prgi per kwartaal f0,80 met Geïllustreerd Zondagsblad f 1,3 7franco
per post f 1,66 -f- 10 ct. disp. kosten.
UITGAVE
Telef. Intern, no. 16.
Advertentiën
van 1 tot 4 regels 75 cents; iedere regel meer 17'/, cents.
Grootte der letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
PUBLICATIËN.
Burgemeester en Wethouders van Tholen, maken
kend dat de prgs van het gai met 5 cent per
is verlaagd met ingang van de meteropname
Mei 1923.
Tholen, 4 Mei 1923.
Zaterdagochtend vereenigden zich de leer-
jgen en de leeraren der ThooUche Rijks-
Drcnaallesseu met den inspecteur van het lager
derwija in Zeeland, de Burgemeester der
meente en de oud-directeur dier inrichting
het gewone schoollokaal, niet, zooals de heer
averijn zeide, om een of ander heugelijk feit
herdenken, maar om haar officiéél teslniten.
Met de reorganisatie begrepen we wel dat
iets ten aaozien der Normaallessen in de
■cht hing, maar dat *e nu reeds zouden opge-
Iren worden, had niemand verwacht en kwam
■se tijding als een donderslag uit eeu helderen
Imel, waartegen alle aangewende pogingen
Iets hebben kunnen vermogen,
k Ongetwijfeld zal de opheffing nadeelige ge
lgen hebben voor de leerlingen, waardoor voor
len de mogelijkheid is uitgesloten eene goede
satscbappelijke positie te verwerven. Alleen
meest begaafden en de meer gegoeden kannen
uitkomst vinden aan andere inrichtingen.
De heer inspecteur bracht hij niet alleen dauk
zijne tegenwoordigheid, maar ook voor al
tgeen hij ten dezen voor het eiland Tholen
left gedaaD. Hij vroeg hem om verder op dien
enn te mogen rekenen.
Den burgemeester bracht hij niet minder
ok foor al hetgene vanwege het Gemeente-
stuur is verricht om de R.N.L. te behouden.
Maar bovendien ook voor de zoo veelzijdig
idorronden medewerking om deze inrichting
der dak te brengen, terwijl hij met verlichting
verwarming nooit eenige last heeft gehad.
De oud-directeur, de heer L. K. vau Dijk,
e bijna tot aan het einde zijne beste krachten
de N.L. heeft gegeven zal seker met wee-
oed deze inrichting zieu verdwijnen.
De onderwijzers-collega's, met wie hij slechts
>rten tijd heeft samengewerkt, hebben zijn
ak m als jongste de leiding op zich te uemen
»or een aangename verhouding vergemakkelijkt,
gt hij hen biervoor hartelijk diuk, ook is hij
b verschuldigd voor de ondervouden mede-
erking toen zich moeilijkheden voordeden o.m.
>or het overlijden vau den heer Van Rooijen.
uilen wij uit den aard der zaak elkaar niet
Cr zoo dikwijls ontmoeteD, toch rekende hij
het voortbestaan eener goede verstandhouding.
Bij het woord dat hij weuschte te richten
de leerlingen, gingen zijne gedachten het
rat uit naar de pas geslaagden. Als zij nu de
te in den zak hebben, dan moeten ze maar
et denken er nu reeds te zijo. Integendeel
Ban ze pas aaa het begin van de carrière, die
o moet aansporen om met nieuwen moed aan
gang te gaan, opdat we te zijner tijd hunn£
ttnen kunnen lezeu onder hen die de hoofd-
ite hebbeu behaald.
Eo gij leerlingen, voor wie het jammer is
t de N.L. worden opgeheven, roep ik U toe,
erk hard en werk zoodanig dat de andere
ij iderwijzers onder wier leiding ge zalt komen te
aan nlaiis. tt a n 1T mnnon liaKhcn n n rtrtV
:ze
tor
,n, plezier van U mogen hebben en we ook
nnen korter of langer tijd nwe namen zullen
leilfien ouder die der geslaagden.
Burgemeester Diepenhorst sprak zijn spijt uit
>or de kinderen dat de N.L. worden opge-
Bveo. Hij heeft echter hoop dat de geachte
ipecteur, als de tijden eens anders mochten
rden, sal medewerken om aan Tholen te
ionen geven wat in zijn vermogen is.
Hij wenschte den directeur en de leeraren
iO harte geluk met hel succes dat nu weer
rkregen is, waar er van de 5 aau deze in-
shting opgeleiden 4 de acte konden behalen,
int een gunstig resultaat van 80 is schit-
rend. Van de ouders der leerlingen zal na
eer eene grootere opoffering worden gevraagd,
hiertegenover bond hij den leerlingen op hot
irt om dit te beantwoorden met een volijverig
erken, opdat het hen goed zal gaaQ, als zij
eene andere onderwijsinrichting sollen zijn
idergebracht.
De heer Van Dijk bracht den heer Waverijn
3; tok voor de woorden aan hem gewijd. Daarop
lemoreerde hij dat onder den heer Breure eerst
u oefenschool in de behoeften van de oplei-
Qg voorzag, waarna het eeu Rijksnormaalschool
geworden.
Gedurende al den tijd dat hij er aan ver
fden was, i> dit voor hem een hoogst aange
name werkkring geweest. De school heeft in
haar geheel 260 onderwijzers en onderwijzeressen
afgeleverd. Niet alleen zijn bij het onderwijs
gebleven, maar toch veroverden zij in het leven
eene mooie maatschappelijke positie. Het is hem
een eer de inrichting geboren te zien worden
en te hebben zien groeien.
Hoezeer de belangen van het eiland Tholen
door deze opheffing worden geschaad, is het
misschien een kleine troost, dat de opleiding
op een breedereu grondslag zal geschieden en
een andere richting zal worden ingeslagen, eo
de feitenkennis bij de aardrijkskunde en ook bij
de geschiedenis niet voldoende zal zijn, maar
ook verklaard zal moeten kunnen worden waarom
bijv. een stad niet aan de rechterzijde doch aan
de linkerzijde vaD een rivier is gebouwd, even
goed als niet uitsluitend zal worden volstaan
met wat jaartallen te leeren doch ook het hoe
en het waarom te verklaroD. De natunrknnde,
tot zelfs de taal zullen deelen in die nieuwe
richting. Maar toch zal het noodig zijn om te
kunnen leeren lezen eerst de letters te kenuen.
Hij wilde eindelijk alle jongelui nog dezen
wenk medegeveo dat, als zij het hun voor oogeD
gestelde doel willen bereiken, zelfs de meest
prachtige inrichting hen daar niet kan breogen,
als zij er niet hij bedenken dat iu de eerste
plaats hrt welslagen van je zelf afhangt, want
dat zouder werken er niemand komt.
Tenslotte bracht hij den leeraren andermaal
daok voor de steeds genoten hartelijkheid en
vriendschappelijkheid, hoewel hij van al die
medewerkers weinig bezoek meer ontvangt, waar
hij altijd zoo'n prijs op stelt.
De heerOdiuk vau St-Auoaladd wees er op,
dat veleu alleeu denken aau de jongelui die iu
huu onderwijs zijn gestoord, alsof zij de eenigen
zouden wezeu die gedupeerd zijn, terwijl ook
de leeraren tot de gedupeerden behooren. Dan
denkt hij niet iu de eerste plaats aan ben die
vergrijsd zijn in den dienst aan deze inrichting,
maar meer aan de jongeren onder hen, die met
gezinnen en kinderen in een achterhoek zitten
en zich deze plaatsen lieten welgevallen in het
vooruitzicht van eeue niet onwelgevallige bij
verdienste door plaatsing aan de N.L. Hij nam
daarom de vrijheid de belangen dezer jongere
krachten welwillend te leggen in handen van
den inspecteur.
De heer Carels van Poortvliet wenschte als
oudste der leeraren te getuigen van de aange
name samenwerking jegens en ouder elkander
en van de lust eu de liefde die wij voor ons
onderwijs voelden.
Het ia dan ook niet waar als de heer Van
Dijk de mindere aan hem gebrachte bezoeken
zou toeschrijven aan verwijdering, terwijl wij
allen aan hem nog gebonden zijn dooreen band
van vrieudschap eu hem nog dankzeggen voor
de prettige verhouding die steeds bestond, en
die ook nu bestaat tusschen den heer Waveriju
eu ons, waarvoor we dezen evenzeer erkentelijk
zijn. Én tot de leerlingen wilde hij op hun
verderen weg deze gedachte medegeven, dat een
ieder de schepper is van zijn eigeo lot en men
alleen door eeu stalen wil en een onverzette-
lijken ijver komen zal waar men wil.
De inspecteur, de heer Pattist, bracht aller
eerst een woord van hartelijken dauk aan het
college vau Burgemeester en Wethouders en
zeker aau den Burgemeester, voor de volle
medewerking die hij heeft mogen oudervinden
op schoolgebied.
Hij bevond zich thans in een eenigszins
moeilijk geval. Als menach en niet minder als
Zeeuw gevoelde hij grootelijks het gemis vau
eeue iurichting van onderwijs voor deze streek.
Maar aan den anderen kant was hij als ambte
naar verplicht datgene nit te voeren wat zijn
superieur hem gebiedt. Noehtans heeft hij met
zeer hooge waardeering kunnen nagaan wat in
deze kwestie hier in Tholen is gedaan, en als
dö toestanden zich dermate mochten wijzigen
en eene inrichting vau onderwijs zou gesticht
worden, zou hij zeker aan Tholen denken.
Het werk van den directeur is gewaardeerd
en terecht j gaarne sluit hij zich bij die hulde
aan, hoewel een arbeid die resultaten oplevert
zooals hier te aanschouwen zijd, voldoende voor
zich zelf spreekt.
Nog slechts korten tijd is de heer Waverijn
aan de school verbondeD, doch waaraan hij zijn
geheele kracht liet ontplooien, die na opeens
geknot wordt. Aan de gevoelens van meewarig
heid die nit sommige woorden te beluisteren
waren, wenschte hij niettemin eeue voldoening
te paren door die krachten in bieedcre mate
over te dragen op de U.L.Ü.-School, en zoo
doende te kunnen meewerkeD aau de voorbe
reiding dergeuen die van hier uit andere
inrichtingen zullen bezoeken.
Een school is nu eenmaal niet een philan-
tropische inrichting en voor zoover het niet met
het schoolbelang in strijd is, moet, gelijk zooveel
in het leven, het hoogere gaan vóór het mindere.
Zoo zal ook het onderwijs dat deze leerliogen
nu elaer9 zullen ontvangen, uit den aard der
zaak beter zijn waar hen dat rechtstreeks heele
dagen zal worden bijgebracht, in plaats van in
de beperkte mate zooals dit nu geschiedde.
En de leerlingen zulleu zich, wèèr zij ook ge
plaatst worden, hetzij aan de dagDormaal te Goes,
hetzij aan de Chr. Kweekschool te Middelburg
ot waar ook, hebben aan te passen aan die
nieuwe toestanden, maar bovenal riep hij hen
toehoudt de eer van nwe onderwijzers, den
goeden naam van de Thoolsche Normaallessen
op 1"
En hiermede verklaarde hij namens den mi-
nistnr van onderwijs, uit wiens Daam hij ook
het personeel dank zeide voor hun gegeven
onderwijs, de Rijki-Normaallesseu te Tholen
gesloteD.
BUITENLAND.
Het wachten wai op Dultschland het was aan'haar
om met een definitief voorstel, inzake de schade
vergoeding, benevens de waarborgen van de afwik
keling der vergoeding, te komen.
De voornaamste bepalingen van de nota luiden
dat Duitschland 30 milliard goudmark aanbiedt,
inbegrepen alle betalingen in baar geld en leveringen
in natura, als uiterste grens waarbinnen volgens
haar oordeel en volgens de meening dor Duitscho
deskundigen betaald kun worden.
De regeering is nochtans bereid om indien de
geulliëerden deze som te laag achten en haar mits
dien niet zouden aanvaarden, zich neer te leggen
bij de uitspraak van een internationale commissie
van financiëele deskundigen.
De dertig milliard worden verdeeld over drie
termijnen, te woten 20 milliard onmiddellijk te
storten door de opbrengst eener leeniag, 5 in 1929
en de resteerende 5 in 1931.
Voor wat betreft de veiligheid voor Frankrijk,
verklaart Duitschland zich bereid tot eene over
eenkomst waardoor de wederzijdsche veiligheid wordt
verzekerd.
Bij voorbaat wordt de nota door de Fransche
pers onaannemelijk verklaard.
Gelijk we voorspold hebben.
Het antwoord is nu aan de goalliëerden.
De Fransche ministerraad heeft een
stemmig de Duitsche voorstellen oi aan
nemelijk geoordeeld wegens de voorwaarden
die er in worden gesteld, het ontbreken
van waarborgen en het onvoldoende bedrag
der aangeboden sommen,
(Vervolg Raadsverslag Poortvliet.)
In weerwil van het bezwaar dat hiermede aan
de aflossing moedwillig door het kerkbestuur
was io deu weg gelegd bleef het college van
B. ea W. werkzaam om tot overeenstemming
te geraken. Een conferentie met den Her?, pre
dikant en B. en W. mocht een gunstig verloop
hebben en de daar besproken grondslag om
tot overeenstemming te komen werd in de ver
gadering vaa de betrokken kerkelijke colleges
besproken en aan B. en W. voorgelegd welke
grondslag behoudens enkele kleinigheden kon
worden aanvaard en overgelegd aan den Raad.
In felle bewoordingen laakte de voorzitter de
treurige houding vau dien briefschrijver van de
kerkvoogdij, die op deze wijze heeft gewerkt in
de voor de kerk meest schadelijke richting. Niet
spr. of de weth. de Graaf, van wie meu wil
doen gelooven, dat zij het minder goed met de
kerk rneenen, hebben de inkomsten der kerk
in gevaar gebracht. Integendeel juist de brief
schrijver heeft de kerk er aan gewaagd en spr.
met de weth. de Graaf, waarbij zich later wetb.
v. d. Slikke zag gevoegd, hebben eensgezind
gezocht naar een uitweg voor de kerk 't minst
nadeelig. Eu het kerkbestuur heeft den schijn
op zifch geladen alsof het zich om de kerk niet
bekommerde.
De heer Elenbaas herinnert aan de spreuken
van Salomo om de oude paleu niet terug te
zetten die de vaderen gemaakt hebben. Hij komt
ook voor de kerk op. En hij betwijfelt of de
voorzitter wel op de boogie is en waarom de
voorzitter met deze zaak is begonnen zou hij
wel willen weten. De kerkvoogden hadden gelijk
om zoo schrap te staan.
De voorzitter betwijfelt of Salomo het oog
heeft gehad op een dergelijke quaestie en meent
dat het recht van den heer Elenbaas om voor
de kerk op te komen niet grooter ia dan het
zijne, waar Rij evenzeer krachtens zijn Doop
reeds deze kerk toebehoorde. De verzorging vau
kerkelijke belangen kan men aan spr. gerust
overlaten en de heer Eleubaas zal nog heel veel
moeten doen dit spr. te verbeteren. De voor
zitter kan den heer Elenbaas gerust stellen
hij weet van de zaak wel wat af. De heer Elen
baas blijkt minder op de hoogte, aangezien reeds
voor dat spr. zich ooit iu Poortvliet vertoonde
deze aangelegenheid in studie was genomen.
De heer Krijger deelt het gevoelen van den
voorzitter, die zich geheel stelde op het stand
punt van het recht.
De kerk is meer gediend met een goede
rechtgrond, dan met onrecht.
Daarom zal spr. zijn stem geven aan het
voorstel van B. en W. Nu de gemeente in
meer dan een opzicht profiteert van de diensten
om de kerk aan de gemeente bewezen kan spr.
zich daarvoor verklaren.
De heer Van Sorge verklaart zich eveneens
voor deze regeling doch informeert naar het
raadsbesluit van 19 Dec. 1922. Bovendien
wenschte de heer Van Sorge in de regeling een
tijdgrens op te nemeD.
De voorzitter verklaart dat bij aannemen van
dit voorstel, dat vao 19 Dec. 1922 moet worden
ingetrokken evenwel is hij ook om het belang
der gemeente niet bereid een tijdgrens in de
regeling op te nemen. De regeling zelve zal
aan G. S. worden voorgelegd.
Alsnu wordt tot stemming overgegaan en de
regeling met 5 stemmen voor (niet voor Joh.
van Sorge) aangenomeD.
De Voorz. brengt een woord van hulde in
deze zaak aan Ds. Verschoor en de beide Wet
houders voor hun oprechte houding en vrien
delijken zin tot samenwerken en oplossing van
de moeilijkheid.
Wegens het vergevorderde uur verdaagt do
Voorz. de verg. tot Donderdagmorgeu 10 uur.
Donderdagmorgen 10 uur voortzetting.
Afwezig E. G. Uijl, J. M. van Zorge en
en Wethouder J. M. de Graaff, de twee
eerste met kennisgeving.
Na opening aanstonds over in gesloten
zitting.
Na opening ongeveer een uur later
lichtte de Voorzitter namens B. en W.
een voorstel toe met een enkel woord om
de Weezen-Armeninstelling om te zetten
in een Algemeen Armbestuur.
Inkomsten van de instelling zouden daar
door aan de geheele armenzorg toekomen, de
armverzorging zelve zou beter dan tot nu
tot zijn recht komen en de gemeentebe-
grooting daardoor aanzienlijk ontlast wor
den op verschillende posten.
De juridische zijde van deze aangelegen
heid is nauwkeurig onderzocht. En daarom
trent bestaan geen bezwaren tegen opheffing.
De hoofd. Omslag zal daardoor van f25.000
in 1921, in 1924 zijn teruggebracht tot
f5000.
Het vermenigvuldigingscijfer is 1,3.
Algem. Beschouwingen werden over het
voorstel niet gehouden.
Het werd met algemeene stemmen aan
genomen en daarop heelt een bespreking
plaats gehad van een ontwerpverordening
Alg. Armbestuur, waarmee de vergadering
in beginsel accoord ging.
Als punt 15 der agenda wijziging ont
smettingsverordening werd het voorstel
van B. en W. met algemeene stemmen
aangenomen zonder beraadslaging.
Eveneens punt 16 der agenda de wijzi
ging afkondigingsverordening.
SCHERPENISSE, 30 April.
Behoudens ééoe vacatare kwam de raad heden
ochtend in voltallige zitting bijeen.
Na lezing en goedkeuring van de notolen der
vorige zitting, werd mededeeling gedaan van de in
gekomen waarvan het meerendeel, eene goedkeuring
op genomen raadsbesluiten omvattende, zonder be
raadslaging onder de hamer des voorzitters doorging,
en bij enkele andere korter of langer werd stilgestaar.
Zoo was ingekomen een schrijven van B. en W.
van St-Maarteusdijk als centrum van de vleeachkou-
ringsring aangaande eene verordening voor de aan
gesloten gemeenten, die 6 April in die gemeente zou
worden behandeld en waarbij word aangenomen dat
de gemeenten die vóór of op 4 April daaraan voor
afgaande geene bedenkingen hadden ingezonden, ge
acht worden met het ontwerp accoord te gaan.
Terstond heeft «de voorz. ie kennen gegeven dat de
termijn te kort was om behoorlijk van gedachten te
kunnen wisselen.
Intosscben bestonden tegen de artt. 6, 7 eu 8
financiëele bezwaren en niet minder tegen dat,
waarbij de benoeming van kearingspersoneel, zon
berusten bg B. en W. van St-Maaitensdijk.
Van dit college is nador bericht ingekomen dat het
vorenbedoelde concept niet ir.eer in de raadszitting
van 6 April is behandeld, doch dal bij nadere over
weging een gewijzigd ontwerp wordt aangeboden,
waarbij geene verdeeling aan baten of tekorten zal
plaats hebben, maar dat elk kwartaal overdracht zal
I.
