IERSEKSCHE EN
THOOLSCHE COURANT
0. 1983
Zaterdag 7 April 1923.
Negen en dertigste jaargang
Firma J. NI. C. POT - Tholen
De voormalige stad Reimerswale.
door G. H.
T
GEMEENTERAAD.
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prijs per kwartaal f 0,80 met Geïllustreerd Zondagsblad fl,375, franco
per post f 1,65 -f- 10 ct. disp. kosten.
UITGAVE:
Telef. Interc. no. 16.
Advertentiëuvan 1 tot 4 regels 75 cents; iedere regel meer 177i cents.
Grootte der letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
Nadruk verboden.
XVIII.
Uit de notulen van het jaar 1616 blijkt, dat
te voren ook in de jaren 1613 en 1614
bijdrage van 200 Vlaamsch voor dezelfde
eleioden uit 'a lands kas hadden ontvangeB,
e een jaarlijksche subsidie van welke zij
continuatie verzochten voor de volgende
en O). Ook wordt daarin gezegd, dat de
leren De Hubert, van Ooste en Corvincx de
■-werken hadden geïnspecteerd en geoordeeld,
t voor herëtel der dijken, door deze tot be-
rlijke zwaarte en hoogte op te werken en
r de herstellingen aan de bavendammen een
drag zou noodig zijn van 269 Vlaamsch
f1614.
Iq 1620 werd nogmaals door het stadsbestuur
equestreerd om subsidie uit de Provinciale
voor herstel hunner waterkeering en uit de
tulen blijkt, dat zij voor dit doel alstoen 500
ldeos hebben onlvangen. (2)
Ia 1621 verzocht de magistraat, dat men
mmissarissen vanwege de Staten zoude zenden
t het houden eener inspectie op de zeewerkeu,
aarop door de Edelmogenden werd besloten,
wanneer deze bij de verpachting der ge-
eeoe middelen te Roemerswale vertoefdeu zij
onderzoek daarnaar zouden instellen. (3)
de notulen van de vergadering van 18 Mei
dit jaar vindt men den uitslag der bespre-
ngeu daarvan vermeld. Daaruit blij kt, dat de
estand der dijken het noodzakelijk maakte,
t stadsbestuur ts verguuoeu alle inkomsten
r middelen, die anders in 's lands kas zouden
oeien aan te wenden tot behoud hunner water
keringen en bovendien voor dit doel nog eeue
im van 200 Vlaamsch te verstrekken, doch
der voorwaarde, dat de besteding der voor
telde werken door den Dijkgraaf te Tholen
ude geschieden.
Ia de notulen van het daarop volgend jaar
odt men aangeteekend, dat weder inspectfe
d de zeewering door deskundigen werd noodig
acht, waarvoor werden aangewezen de dijk-
aaf van Tholen Jonkheer Philibert van Tuijl
Serooskerke en de burgemeester dier stad
arinus Corvincx. (5)
Zeer noodlottig moet ook den stormvloed van
Maart 1625 voor de plaats zijn geweest
aBt reeds kor'en tijd daarna werden de Heeren
ïmmaker en Van Stavenisse gelast weder een
uderzoek in te stellen Daar deu toestand, waarin
ch de waterkeering bevond, onder mededeeling,
at zoo noodig reeds dadelijk over eene som
an 800 900 gulden kon worden beschikt
oor het tot stand brengen der noodige voor-
icDingen. (6) Uit hun rapport is na te gaan,
at zij het advies hadden ingewonDeu van den
ommies De Putter en hun verslag gaf tot eeue
vendige discossie en wrijving van gedachten
anleidiog. Het oordeel der heeren liep zeer
iteeD, zelfs waren er leden der vergadering
,a. die vanwege Goes, die meendeD, dat met
oelagen in geld de stad toch niet meer te be-
louden was en dat na eenigen tijd de rampen
ls door dan laatsten vloed veroorzaakt, zich
aarschijnlijk zouden herhalen. Door een ander
d werd er evenwel op gewezeD, dat het be-
aren van de stad voor ondergaüg aanbevelings
waardig was, want zoo drukte hij zich uit
wat de eene plaats overkomt kan ook de andere
rellen.* Tevens werd er door hem nog op ge
rezen, dat hare ligging nog eenige bescherming
ood voor de dijkagiëu van de aan de andere
ijde der Schelde gelegen polders van Tholen.
lindelijk werd ongeacht de ingebrachte bezwaren
och besloten nogmaals een bedrag van 1200
ulden toe te staan, onder bepaling, dat dit
;eld uitsluitend moest worden besteed aan de
raterkeering om de stad en niet aan de dijken
Ier daaromheen liggende ingevloeide polders. (7)
Dat ook ingevolge deze discussie werken zijn
litgevoerd, blijkt ook uit de notulen der Staten
au 1 Mei 1626, waarin onder anderen ook
rordt gelast alle schorresteeu der oude dijken
is brengen op het nieuwe werk, (8)
Iq de notuleu vau later tijd vindt men van
pene verzoeken om bijdragen uit lands kas
meer gewag gemaakt. Verkeerde de plaats toen
niet meer in direct dreigend gevaar of had men
'indelijk inziende, dat alle pogingen tot haar
>ehoud toch vruchteloos zouden zijn, haar iu
beginsel als verloreu beschouwd, wie zal het ons
'eggen Doch het laatste is het meest aan neme'
'ijke, want in 1629 blijkt de toestand zoodanig te
'jjo verergerd, dat de toen dienstdoende predikant
oamoel Schepens, het maar raadzaam achtte de
'lad metterwoon te verlaten en zich op het
^odeland van Schakerloo te vestigen. En drie
*ren later verneemt men, dat de bewoners zich
tok in de veste niet meer veilig achtteu en
besloten hadden haar te ontruimeD.
Iu het jaar 1633 was Reimerswale zoo goed
li geheel verlaten, de inwoners hadden zich in
I? Ri
kKi
LZE
de naburige gemeenten vooral te Bergen op
Zoom en te Tholen nedergezet, waar zij bepaalde
wijken betrokken en nog lang daarna een op
zich zelf staande bevolking vormden. Huune
geslachtsnamen, die menigmaal in oude stukken
voorkomen, vindt men in de omliggende plaatsen
nog meestal terug, zoo zijn de families Wagtho,
De Haas, Corviug of Kurvink, Camhoofd en
Verkammen en andere wier namen nog voor
komen alsmede de geslachten Oliphant, Vlasman,
Van Couwerve e.a. welke hier vroeger voor
kwamen, oorspronkelijk van daar hierheen ge-
gekomen.
Reeds in het jaar volgende op deze ontruiming wer
den de gebouwen «n bestratingen voor afbraak in
veiling gebracht. Men vindt in de notulen der
Edele Heeren gecommitteerde liadeo van Zeeland
van 15 April 1634 een en ander omtrent dien
verkoop vermeld. (9) Daaruit blijkt, dat de veiling
eene som van 98 11 f] 8 gr. of f 591,50 heeft
opgeleverd. Met welk bedrag eenige oude schul-
deu en renten zijn afbetaald. Verder worden
daarin vermeld de namen van den baljuw Jan
Copvaert (van Schoudee), de burgemeester Ma-
rinus Camhoofd en Marinua Jacobs en die vau
den thesaurier David Schepens alle welke per
sonen als de laatste bestuursambtenaren moeteu
worden beschouwd.
Ouder de beroemde mannen, die in deze stad
geboren zijn, of gewoond hebben, moeten ver
meld worden de hier voren aangehaalde leden
uit het adellijke geslacht vau Reijmerswale,
waaronder vele als dappere krijgslieden hebben
uitgemuut, verder moeten nog genoemd worden
Marinus de Seeu, kunstschilder lusschen de
jaren 1530 en 1570, Nicolaas de Couflita, alias
Crompvliet, vermaard poëet en een tijdgenoot
van dezen Cornelis van Reimerswale aldus ge-
heeteu naar zijn geboortestad, welke opklom tot
hoogleeraar in de godgeleerdheid aan de hooge
school te Leuvenhij was ook in het laatst
der 16e eeuw deken in de O. L. Vrouwekerk
te Veere.
(1) Staiennotelen 1616 pag. 57.
(2) 1620 129.
(3) 1621 34.
(4) idem 173.
(5) 1622 199.
(6; 1625 235.
(7) 1625 282, 284, 292, 321
en 822.
(8) 1626 208.
(Q) Eenige Zeeuwsche Oudheden uit echte stukken
opgehelderd en in 't licht gebracht door J. Ermerins
Deel IV pag. 168171.
(SloWolgt.)
BUITENLAND.
draaide berichten de volksmeuigte iu Frankrijk
te kunnen paaien, zal te bezien staan.
Men zal zoo langzamerhand wel eens een
ander resultaat gaan verlangen dan alleen maar
schatten uitgeven voor het bezettingsleger.
Trouwens, er komen al andere stemmen.
Behalve de talrijke protesten tegen het bloedig
incident te Essen, heeft ook het internationaal
socialisten-congres te Brussel eene motie aan
genomen die zich tegen de bezetting van het
Roerdal verklaart en een nienwe vaststelling van
het bedrag der schadevergoeding vraagt.
Het is mogelijk dat de autoriteiten die motie
eenvoudig naast zich neerleggen, maar soo'd
hooghartig gebaar redt nog niet altijd een positie.
En de positie van Poincaré is niet meer
zooals bij den aanvang der bezetting.
En welke verandering van koers in de ge
allieerde samenwerking zal weer te wachten zijn
wanneer het hardnekkig aangehouden bericht
van het aftreden van den Britechen minister
president Booar jLaw om gezondheidsredenen,
zou bewaarheid worden.
Op den loop der nadere onderhandelingen
met Turkije zal dat niet van zoo'n overwegenden
invloed zijn.
Men verwacht binnen kort eene heropening
dezer conferentie waarin nieuwe tegemoet komingen
weldra een einde aan den toestand zullen maken.
BINNENLAND.
De confiscaties der Franschen in het bezette
Roergebied openbaren zich den eenen dag in dezen,
den anderen dag in genen vorm, waarbij de be
volking zijn lijdelijk verzet handhaaft, doch üiet
in een zoodanige woesternij tot uiting brengt,
dat daaruit een wilde vechtpartij voortvloeit.
Men kropt blijkbaar zijn verbeten woede op.
Maar op het eind der vorige week kou het
gemoed zich niet meer beteugelen en is het
inderdaad tot een bloedbad gekomen.
De bezettende Franschen kwamen te Essen
op de terreinen der Kruppfabrieken, hetgeen als
gewoonlijk door de arbeiders met een nederleg-
ging van het werk werd beantwoord.
De soldaten bezetten daarop eeo paar remises,
doch onmiddellijk weerklonken de sirenes ten
teeken voor de arbeiders der aodere afdeelingen,
dat ook zij den arbeid moesten nederleggen.
Niet alleen dat daaraan onmiddellijk gevolg
werd gegeven, maar ook vlogen zij de straat op
eu belemmerden dermate het verkeer, dat de
tram niet kon rijden.
Een der door de Franschen bezette remisse
was spoedig ontruimd, terwijl de bedrijfsraad
vorderde ook de aodere te ontruimen. Dit kon
echter eerst geschieden als de officieren en de
ingenieurs zouden zijn teruggetrokken. Nadat zich
daarop een groote menigte arbeiders vóór de
poorten der remise had verzameld, besloten de
Franschen tot vertrek, doch konden niet door
de dichte menschenmassa heen, waarop de bedrijfs
raad verzocht ruim baau voor de troepen te maken.
Hetzij dat dit verzoek niet begrepen werd,
hetzij dat het niet spoedig genoeg werd opge
volgd, een elftal der Fransche troepen, waanden
zich bedreigd en in een overspanoeu gemoeds
stemming begonnen zij opeens met een machine
geweer op de menigte te schieten.
Deze stoof verschrikt en als door een paniek
aangegrepen uiteen waarbij velen kwamen te
vallen en kwetsuren opliepeD.
Inmiddels heeft dit* formeele straatgevecht
niet minder dan 11 slachtoffers geëiecht, behalve
de vele gekwetsten.
Dat de Franschen met dit geval eenigszins
vejlegen zitten is te begrijpen en het behoeft
desnoods niet te vewonderen, dat de lezing
die zij van het gebeurde geveD, sterk naar
hunnen kant gekleurd is.
Of het mogelijk zal zijn met dergelijke ver-
De zomertijd is, blijkens het verslag der secties
bij de Eerste Kamer in hooger aanzien dan bij
hare zuster aan de overzijde van het Binnenhof.
Ze blijkt althans veel te gevoelen voor het
behoud eu zal hoogstwaarschijnlijk het wets
ontwerpBraai tot afschaffing daarvaD, verwerpen.
De uitingen des volks, zooals die zich open
baarden in de verschillende adressen aan de
Kamer, gaan in meerderheid in de richting van
het behoud.
Eq ook dat argument legt voor de Eerste
Kamer gewicht in de schaal, want we lezen,
dat mede een harer overwegingen was, de uit
slag vau een referendum, zoo die zou worden
gehouden, stellig tenguDSte vau den zomertijd
zou wezen.
Aan het verslag over 1922 van den inspecteur
over de gemeente- en waterschapsarchieven in
Zeeland, den heer mr. A. Meerkamp van Embden,
ontleenen wij het volgende
Bij de inspectie in 1921 vernam de inspecteur
van deu burgemeester vau St-Maartensdijk, dat
volgens eeue overlevering omstreeks 1813 eene
kist archief, stukken van de gemeente was ge
zonden naar het Ministerie van Binnenlandsche
Zaken. Op grond van deze mededeeÜDg heeft
de inspecteur den Minister van Biuneulandsche
Zaken verzocht aau het Departement een onder
zoek naar die kist te willen doen instellen. Naar
de Minister mededeelde was de bedoelde kist
echter niet te vinden en is ook aan het Alge
meen Rijksarchief van het beslaan eener dergelijke
kist met bescheiden niets bekend.
Het bestuur vau den Muijepolder deelde mede
dat de heer C. Hollestelle te Tholen door de
vergadering was beuoemd tot archivares en dat
het bestuur besloten beeft het oud-archief te
doen loopen tot 31 December 1899.
Nadat de Bioscoopwet eene mislukking
is geworden, is thans door de regeering een
nieuw ootwerp ingediend, waarbij eenerzijds aan
de gemeentebesturen blijft overgelaten of al dan
niet eene keuring van alle of van bepaalde
films wordt voorgeschreven, terwijl een absoluut
verbod tot het instellen van een bioscoop zich
kan bepalen tot gemeenten beneden 20000 in
woners.
Anderzijds opent het wetsontwerp gelegenheid
om de rijkskeuring te vervangen door gemeentelijke
controle.
Voorts kan in gemeenten waar de behoefte
wordt gevoeld, vrijheid gelaten worden om aan
personen beneden den leeftyd van achttien jaren
den toegang te verbieden tot bioscopen, die niet
een speciaal pmiagogisch karakter drageD.
ST-ANNALAND, 31 Ma*rt 1923, voorm. 10.80.
Voorzitter de heer C. M. P. W. Hanssens.
Tegenwoordig 5 leden en de Secretaris.
Afwezig de heer D. Quakkelaareene vaca
ture.
De notulen der vorige zitting worden gelezen
en onveranderd goedgekeurd.
Aan de orde komt
I. Ingekomen stukkeD, als
a. van Ged. Staten eene missive tot goed
keuring der wijzigingen in de begrooting van
1922 en van 1923.
b. idem als voren houdende mededeeling dat
de kosten der bijzondere lagere school krachtens
het le lid van art. 74 (advertentiekosten oproe
ping personeel) niet zijn ten laste der gemeente.
c. proces-verbaal vau kasopname bij den
gemeeote-ontvanger waarbij aanwezig bleek eu
moest zijn f 13.251.951/2,
d. schrijven van den gemeente-opzichter
houdende dankbetuiging voor de beschikking
betreffende zijn salaris.
e. verzoek van den Bood tot het tegengaan
van het vloeken en het schenden van Gods
heiligen Naam op die plaats waar de plaatselijke
overheid haar gezag kan doen gelden.
De voorzitter stelt namens Burg. en Weth.
voor, om dit schrijven thans voor kennisgeving
aan te nemen en er rekening mede te houden
bij de eerlang te herziene plaatselijke Politie
verordening.
Dienovereenkomstig wordt besloteD.
f. verslag van de handelingen en verrichtin
gen van de Commissie van toezicht op het lager
onderwijs, waaraan is ontleend dat een gunstige
invloed van de nieuwe regeling van het land-
bouwverlof op het ouderwijs werd ondervonden.
De vervolgcursus, die aanving met 7 leer
lingen, doch later terugging tot 5, een aantal
waarop de cursus zou moeten gestaakt worden,
achtte de commissie nochtans voldoende gemoti
veerd om haar te doen blijven bestaan.
Uit andere gemeenten werden 14 leerlingen
tot de school toegelaten, te weten 8 uit Poort
vliet eu 6 uit St-Maartensdijk.
De commissie uitte verder een klacht over
het aanvegen der lokalen, terwijl zij tevens iu
overweging gaf om de openstelling van de bi
bliotheek op een anderen werku'ag dan Zaterdag.
Het gemiddeld aantal leerlingan was 373 en
het ongeoorloofd schoolverzuim bedroeg 2^3
en het geoorloofde l/2
De voorzitter zegt dat aan Kaashoek als
schoonhouder der schoollokalen opheldering is
gevraagd omtrent de klacht over het vegen der
lokalen, waarop zoowel de vader, als du de zoon
hebben verklaard, dat zij steeds die lokalen een
goede veegbeurt gaven. Ook aan Burg. en Weth.
is het nooit opgevallen dat er reden tot die
klacht was, terwijl zij het zeer eigenaardig
viüden dat eerst dA 12 maanden iets dergelijks
te hunner kennis komt. Indien er inderdaad
aauleidiDg tot deze grief is, dan is het toch
wenschelijk daarmee niet zoo laDg te wachten
en een jaarverslag te gebruiken om haar daarin
neder te schrijven omdat het rationeeler is ter
stond aan Burg. en Weth. met iets dergelijks
in kennis te Btelleo.
De openstelling van de bibliotheek vindt het
best plaats op Zaterdag daar het zeer bezwaarlijk
is op een anderen dag. Het is waar, dat dan
veeltijds de geschrobde gang weer vuil wordt,
maar dat is wellicht te ondervangen door in deu
westelijken gevel eeu deurtje te maken dat op
zeer korten afstaud toegang zou geven tot het
lokaal der bibliotheek.
De vergadering vereenigt zich hiermede.
De heer Goedegebuure heeft aan gaande den
vervolgcursus gehoord dat er eerst 7 leerlinge®
waren en dat dit getal was verminderd, mmtf
dat de commissie dien cursus toeh wilde laten
voortbestaan. Hoe nuttig hij zoo'n cursus ook
acht, kan hij zijn stem daaraan niet geven, om
dat de kosteu te hoog worden en de ouders
dit groote offer toch niet op prijs stellen.
De voorzitter zegt dat de cursus nu bijna is
aigeloopen en er dus nader over kan gesproken
worden met het najaar.
De heer Elenbaas zou het'beëindigen jammer
vinden voor diegenen die hem wel willen mee
maken.
Het verslag wordt voor kennisgeving aange
nomen.
g. Dat van de Commissie tot wering vao
schoolverzuim dat op zeer uitvoerige wijze een
duidelijk inzicht gaf van de verrichtingen der
Commissie en van de verplichtingen der oudere
of verzorgers van leerplichtige kinderen, wordt
mede voor kennisgeving aangenomen.
h. Een verzoek van A. van Oost en 24
anderen om hen in deze moeilijke en werkelooze
tijden eenigszins bij te staan werd op voorstel
van Burg. eu Weth. op den Raad bekende
gronden van de hand gewezen.
i. eene wijziging in de begrooting van 1922
van het Weezen-Armbestuur werdt goedgekeurd.
j. verzoek van het kringbestuur Tholen der
Zeeuwsche Laudbouw-Maatschappij om eene
subsidie in de kosteu der dezer zomer aldaar te
houden landbouwtentoonstelling.
De voorzitter stelt namens Burg. cd Weth.
voor hierop afwijzeud te beschikken. Indien er
steun noodig is, moet maar het Hoofdbestuur
en niet de gemeenten bijdragen.
Met algemeene stemmen wordt het voorstel
aangenomen.
k. Goedgekeurd wordt de rekening der
Gezondheidscommissie in ontvang op f 2327.01
eu iu uitgaaf op f 1954.415 alzoo tot een goed
slot van f 372.595,
1. een schrijven van de Kuostinestvereeniging
„Landbouwbelang" houdende ernstige klachten
over de kaaigeldheffiog, die alleen op de land*
bouwers drukt, terwijl de verhooging meer op*
