IERSEKSCHE EN THOOLSCHE COURANT SunlightZ o. 1975 Zaterdag 10 Februari 1923. Negen en dertigste jaargang Firma J. M. C. POT Tholen 3 De voermalige stad Reimerswale. door C. H. Dit blad verschijnt eiken Zaterdag. Prijs per kwartaal f 0,80 met Geïllustreerd Zondagsblad fl,376, franco per post f 1,65 -j- 10 ct. disp. kosten. UITGAVE Telef. Intern, no. 16. Adverteutiënvan 1 tot 4 regels 75 cents; iedere regel meer X 7 ,/l cents. Grootte der letters naar plaatsruimte. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering. PUBLICATIËN. q pe Burgemeester van Tholen maakt bekend, dat heer Landmeter van het Kadaster rijn rondreis deze gemeente zal aanvangen op 19 Februari a.s. Tholen, den 3 Februari 1923. 6 Nadruk verboden. r XIV. P Dat men nog altijd hoopte het verlorene te (winnen, blijkt ook daaruit, dat reeds op 16 jbrt 1584 aan Adolf van Bonrgondië, Heer van veren, octrooi werd verleend om ook zijoe onder- vloeidegrouden in den kleinen Agger gelegen,te lerschen. De afmetingen, die de dijken daar j Lr op te werpen moesten erlangen werd als- Igt opgegeven soeven royen van beloope ende s i minsten achttien voeten boveD teffene hoochste lylant, de twee deelen van buyten en de 't derde n binnen"^1). Werkt men deze gegevens nit Sverband met den vorm, die men destijds aan waterkeeringen gaf, dan krijgt men daarvan li vrij nauwkeurig profielf2). 9 Vergelijkt men deze doorsnede met die van of recnrii or de gezwei irgen erstroi B dijk van den nieuwen igerwaard-polder, welke in 1912 is aaoge- nnen aan de oostzijde van dam door bet «kerak of de Schelde, dus een der jongste .terkeeringen, dan vindt men, dat de afmeting B ruim 6 M. boven het maaiveld voldoende og is genomen, doch dat deze wat vorm en de re afmetingen betreft de eerstgenoemde i den laatsten veel ten achteren stond. Ook moet hierbij in acht genomen worden, t het maaiveld van de oude polders betrekkelijk si lager lag dan dat der tegenwoordige en dat vloeden toen niet zoo hoop opliepen dan sns het geval is. Dat de waterkeeringen nog niet van voldoende paciteit waren, bleek weder in 1546 toen de Annapolder, mede op mijn vroeger genoemd artje aangeduid, inondeerde. Dit was niet alleen B groot nadeel voor de stad, daar zij nu al ar grondgebied, dat ze nog bezat kwam te rliezen, maar ook miste zij daardoor alle be- lerming van haar eigeu omwalling tegen Noord- istelijke stormen. Nog erger lot trof haar bij den stormvloed B 12 en 13 Januari 1552. Van het noodweer toen heerschte werd door eeu ooggetuige relaas gegeven en opgeteekend in een der waard gebleven onde registers der stad. Daaruit jkt, dat een hevige storm vergezeld van een (schrikkelijk onweder was losgebarsten, waar de wateren tot aanzienlijke hoogte werden eept, zoodat de stad io den vroegen van den tweeden dag van dit gebeuren itroomde. Het water reikte daarbij tot een sde hoogte in de kerk(3). P Verder vindt men omtrent dezen vloed bij deren opgeteekend, dat ook de kort te voren lerschte polders vao Batb, den Agger, van q inkolenoorn en Valkenisse, alsmede KruiniDgen Indeerden. t Het was naar aanleiding van deze rampen, t keizer Karei V op 14 Joni 1553 aan de id een subsidie schonk tot weder opwerking versterking der dijken(4). 1 Doch het noodlot scheen niet op te tonden Br te vervolgen, want reeds twee jaar later, 'J in de dringend noodige werken waren uitge- ird, werden de waterkeeringen weder door een vloed op 2 en 3 November 1555 geteisterd, t ook een weder beverscht poldertje in de _heid dersted weder doorbrak en verloren ging de kom der gemeente ook zelve weder onder ■Ier schoot(5). Een dergeljjk onheil overkwam haar nog- |éls bij den stormvloed van 12 en 18 Jan. *™7, waardoor ook vele gebouwen werden be- iadigd.(6) door de stormen van 15 Februari 1561 30 September 1563 opgezette getijen alsmede geweldigen stormvloed van 1 November 0 zullen voor de stad eveneens wel weer eelig zijn geweest. Nergens vond ik echter rent laatstgenoemd stormgetij meer bekend er de naam van Allerheiligen vloed ieta effende deze plaats opgeteekend. Zoo de stad tbij niet is overstroomd, heeft ze dat waar- jdlijk te danken aan de omstandigheid, dat e daarbij verscheidene polders van het tegeoover jPgen eiland Tholen als toen zijn ingevloeid. ®j it toch dokeD de polders Broodsloos, Deurloo Baserog en andere onder water, waarvan P'Jjatgenoemde later nimmer weder is kunnen s e?den herbedijkt. Doch niet alleen de branden en de stormen 'erkten Beimerswales ondergang, ook de geesel 1 oorlogs deed zich binnen bare muren ge ilen, et was gedurende den tachtig jarigen oorlog den tijd »»n den opstand van Nederland de Spaansche heerschappij, dat de Staatsebe pen van den Prins van Oranje de stad lint s b eeu en snl JOmAnu* C05TCR. .Springende handen?, Qecn losP van hoor! Wij gebruiken, in de keuken ook alKjd goede zachte zeep, voor't werk. en woor de handen„£n wst is dat don voor zeep? „Natuurlijk Pi Levers ^epmij YTöerdingm--» 76 J7435 Middelburg belegerden eu deze plaats hoe langer hoe nauwer insloten. De Hertog van Alva hierheen gezonden, om het gezag van koning Philips II te herstellen, haar willende ontzet ten, rustte daartoe te Antwerpen eene vloot uit, welke onder bevel van Beauvoir in Novem ber 1578 de Schelde kwam afzakken. Deze werd bij het deelpont der beide Schelde armen in tweeen gesplist. Het smalddeel, dat voor de Oosterschelde bestemd was en zich later met het andere moest vereenigen voer voorbij Bergen op Zoom en liet voor de stad Reimerswale het anker vallen. Doch alvorens verder te zeilen voorzagen de Spaausche bevelhebbers haar, van eene bezetting van 600 man en drie stukken De Zeeuwsche vloot, die toen te te Rammekens geankerd lag, hiervan door de Zierikzeesche wachtschepen verwittigd, stevende met een aan tal bodems onder bevel van Adriaan Willemse eu Louis de Boysot haar tegen en ontmoette den vijand nabij Wolfaartsdijk. De Spanjaarden waagden echter geen gevecht, doch deinsden terug, achtervolgd door deZeeuwsche schepen, die hen noodzaakten te Bergen op Zoom binnen te loopen, waar zij werden opgesloten. De achtergelaten bezetting van Reimerswale was daardoor van de hoofdmacht afgesneden. De Zeeuwen sloten haar in en noodzaakten haar na een korte belegering zich over te geven, echter onder voorwaarde, dat deze met behoed van wapens en standaarden naar St-Maartensdijk zoude worden gevoerd. Het grootste gedeelte ging evenwel over in dienst van den Prins van Oranje, (V Brieven en onuitgegeven stukken van jonkheer Arend van Dorp, uitgegeven door Mr. J. B. J. N. Ridder de van der Schueren Deel 1 pag. 11. (2) In den regel gebruikte men voor de water keeringen de Putsche maat, waarvan de roede 4.069 M. verdeeld in 12 voeten en 166 duimen. (3) Nehaleonia Jaarboekje voor Zeeuwsche Ge- scheidenis en Letteren 1850. (4) Inventaris vai) het Oud-archief der Provincie Zeeland door J. P. van Visvliet. Deel II pag. 378 (6) Beschrijving der stad Reimerwaal door A. Geluk J.Aa. na zyn overlijden bewerkt door F. Caland. 0) Zeeuwsche oudheden uit echte stokken door J. Ermerins. Deel IV, pag. 32 en 33. (Wordt vervolgd.) elkander vertrouwden zeker, omdat elk zich zelve toen nog vertrouwde, is dat iemand van hem uooit een bewijs vroeg, als hij iemand geld leende, rekende geen rente en bepaalde geen tijd wanoeer hij terug moest geren, een mans woord was nog zijn eer. Had iemand niet genoeg geld om iets te koopen, wat hij noodig had, dan stelde hij uit tot later, behielp zich zoolang zonder 't begeerde. Hadden vele menschen van den tegenwoerdigen tijd evenzoo gedaan dan zonden er heel wat minder menschen in dezen tijd van malaise in minder moeilijke omstandig heden verkeeren. In Zuid-Afrika (ook hier) groeit een nieuwen tijd, waar wel de jongere, maar niet de ouder geworden Afnkaanders in. mee groeien en zijn gekomen in een toestand en in een verhonding lot de menschen van den tegen- woordigen tijd als het electrische licht tot dat van een vetkaars. GEMENGD NIEUWS. Een onzer lezers schrijft ons ZUID-AFRIKA. De verschillende foto's in het Geïllustreerd Zondagsblad van verleden week die de bezetting in beeld brengen en den ernstigeo toestand in het Roergebied deden mij onwillekeurig terug denken aan het grievende onrecht door de En- gelscheu in 1901 gepleegd bij de bezettiug van Pretoria. Maar ook roept dit den tijd weer voor deu geest, dat oom Paul Kruger regeerde en de meDschen daar een eigen Afrikaansche levens- en wereldbeschouwing hadden, vrij waren van uitheemsche invloeden, rust en welvaart heerschte en ieder vreemdeling er spoedig eene plaats vond waar hij zich thuis gevoelde. Het is overbekend, dat Oom Paul, wat ge leerdheid betrof, ver bij andere staatshoofden ten achter stood, maar daar tegenover bezat hij een groote mate van gezond verstand en daarbij was hij zeer eenvoudig; stonden er geen schild- r wachten voor zijn woning, zou meu nooit ge dacht hebben, dat daar de President der Zuid- Afrikaansche republiek woonde. Zijn nette ruime woning onderscheidde zich niet bij zoovele andere in die omgeving. Hetide^ van beschaving kreeg hij uit den Bijbel, eu behoorde tot die klas vao menschen die zich hielden aan de oude zeden, gewoonten en kleederdrachten, vandaar dat hij bij het jongere geslacht werd beschouwd als iemaud die bij zijn tijd ten achter was. In de beschaving, die meestal een dun vernisje op het vele verkeerde legt, heeft hij altijd een gevaar gezien voor het nationale bestaan. Toch was hij niet tegen vooruitgang op maatschap pelijk gebied, 's Avonds schitterden de straten in Pretoria door electrisch licht, maar hij be schouwde allee uit eeu oogpunt van inmenging van vreemden in zaken, die in strijd waren met zijn eigen levensopvatting en overtuiging. Later is dan ook gebleken dat zij door de buitenlan ders langzamerhand van huu voetstuk zijn afge drongen en door de zoogenaamde moderne be schaving, niet beschaafder zijn gewordeD, maar verschaafd en niet verlicht, maar opgelicht. Op fioancieel gebied heeft Oom Paul gepres teerd wat geen enkel geleerd man of staatshoofd hem na heeft kunnen doen. Hij wist de staats zaken zoodanig te besturen dat hij niet verplicht was leeoingeu te moeten aangaan. De staats inkomsten overtroffen de uitgaven, en om tot dit resultaat te komen, behoefde hij zijne bur gers niet lastig te vallen als b.v. bij ons iö onzen tegenwoordigen tijd, door de schrikaanja gende belastingbiljetten wordt gedaan. Uit de volgende karaktertrekken kan mogelijk iemand iets leeren, waarmede hij zijn voordeel zon kunnen doen. Ik bedoel hier iets te willen vertellen van Afrikaanders die in de buitendis tricten wonen en dus weinig vao de vreemde beschaving afweten. Iets wat vooral een vreemdeling opvalt is de eenvoudige levenswijze en de opvoeding, die men aan de kinderen geeft. Wat men in de earste plaats van hun eischte was gehoorzaamheid, geen onbehoorlijken omgang van jongeDs met meisjes werd geduld. Korte rokken lieten de ouders niet dragen, nooit heb ik iemand beneden 16-jarigen leeftijd zien rooken, althans zeker niet in tegen woordigheid van onderen. De jongeren groetteu altijd het eerst en het kwam er niet op aan of deze arm, rijk, geleerd of ongeleerd waren. Iemand van korte lengte en groote breedte, het vierkante nabij, vertelde mij eens, dat er twee dingen waren die niet dausten, n.1. een Afrikaander en een schildpad. Daüsen achtte hij uit den booze en dat nacht werk laten ze over aan de kaffers, hij zelf gaat liever op tijd naar bed /«om die volgende morre vroeg op te wees om voor hij met die werk begin godsdienst te hou met vrouw en kinderen. Misschien is die oude gewooute nu al aan 't uitsterven, maar in die dagen zouden ze nooit verzuimd hebben, om 's morgens bij zonsopgang een psalm^te ziugen, begeleid door orgelspel. Denkt nu niet dat een Afrikaander, al is hij godsdienstig, des Zoudags met zijn hoofd naar beneden naar de kerk gaat of bij het uitgaan een lang gezicht trekt, neen, ook in de week bij het doen van zijn werk is hij godsdienstig en blijft hij bij voorspoed nederig en bij tegen spoed geduldig. Een sterk sprekend bewijs, hoe de menschen Fraude en verduistering. Voor eenigen tijd, meldt de Tel., hield de politie te Apeldoorn een jongmensch uit Aeselt (op de Veluwe) aan, M. K. gebeeten, in verband met een diefstal ten bedrage van f 300 bij den heerB. De aandacht was op dit jongmensch gevallen doordat hij meer geld uitgaf, dan met de ia- komsten uit zijn werkzaamheden in overeen stemming was. Bij het verhoor van M. K. bleek eveuwel, dat hij met den gepleegden diefstal niets had uit te staan, maar hij bekende, geld te hebben ontvangen van zekeren Q., hoofd opzichter van het Radiostation te Asselt, voor het plegen van niet nader te noemen handelingen. Deze bekentenis had ten gevolge, dat op Radio een onderzoek ingesteld en dat Q. werd ge arresteerd. Hij bevindt zich dan ook thans te Utrecht in voorloopige hechtenis. Gebleken is tevens, dat op financieel gebied verschillende frauduleuze handelingen en ver duisteringen op groote schaal ten koste van den Staat hebben plaats gehad. Het onderzoek, dat geleid wordt door een referendaris van het Ministerie van Waterstaat is nog in vollen gang. Verschillende personen zijn reeds door de justitie gehoord en eeoigen van het personeel op Radio zijn ten gevolge daarvan ontslagen. Naar het „Mekka" der zeep. Op Maandag, Dinsdag en Woensdag, 5, 6 en 7 Februari bezocht telkens een gedeelte der duizend uitgenoodigde grossiers en winkelier» de Sunlight Zeep Fabrieken te Vlaardingen. Het programma vau elk dezer drie dagen was als volgt Met één der salonbooten van de *Reederij op de Lek" werd de tocht in Rotterdam aange vangen. Na aankomst te Vlaardingen werden de bezoekers door de fabriek geleid waar hun de fabricage, verpakking en expeditie der ver schillende artikelen gedemonstreerd werd. Een aardig geïllustreerd boekje verduidelijkte een en ander. Reusachtige blokken Sunlight zeep werden verwerkt tot de bekende tabletten demonstra ties van het wasschen met „Lux* en het verven met „Twink" vonden plaats en de bezoekers waren vol verwondering over de fabricage der producten van de „Sunlight" fabrieken. De noodige fotografische en filmopnamen werden gedaau en na afloop werd weder naar Rotterdam gestoomd, waar de Directie der fa briek een gemeenschappelijk diner aanbood in de feestzalen van de Diergaarde. Eersfc werden de genoodigden vergast op een filmvertoouing der oliecnltnur op de plantages van de Firma /yLever Bros. Ld." op de Salomon Eilanden, het vervoer der oliën per stoomschip naar Engeland en de zeepbereiding te Port Sunlight. Aan het daarop volgend diner, dat opgeluis terd werd door een strijkje, werd door verschil lende der aanzittenden een woord vau dank geuit over de grootsche wijze, waarop dit bezoek was opgezet, en menige heildronk op den bloei der onderneming ingesteld. Voor de gasten, die niet meer naar de stad hunner inwoning konden terngkeeren, waren ia een der grootste hotels te Rotterdam kamers door de Directie der Sunlight fabrieken gere serveerd. De derde dag, Woensdag 7 Februari bracht echter nog iets anders, n.1. de uitreiking van d& prijzen, gewonnen in den door de Maat schappij nitgeschreven wedstrijd. Uit de fraaie serie beschikbare prijzen was de keuza, ondet den indruk der slechte tijden zonder uitzonde ring op de effecten gevallen, welke uit obliga- tiën „Nederland" bestonden, de le prijs een waarde van F. 2500,en de drie tweede prijzen elk groot F. 1000, Als troostprijs werd een rijwiel toegekend. De gelnkkige winnen namen onder dankzegging hunne prijzen iu ontvangst.

Krantenbank Zeeland

Ierseksche en Thoolsche Courant | 1923 | | pagina 1