IERSEKSCHE EIH THOOLSCHE COURANT No. 1974 Zaterdag 3 Februari 19S3. Negen en dertigste jaargang Eerste Blad. XJ ip Firma J. M. C. POT - Tholen I De voormalige stad Reimerswaie. ir ff i LIFEBUOy |j' i j houdt de huid jon<g. 'l\ Dit blad verschijnt eiken Zaterdag. Prijs per kwartaal f0,80 met Geïllustreerd Zondagsblad fl,876, franco per post f 1,65 -f- 10 ct. disp. kosten. UITGAVE Telef. Interc. no. 16. Advettentiën van 1 tot i regels 75 cents; iedere regel meer 171/, cents. Grootte der letters naar plaatsruimte. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering. door C. H. Nadruk verbodeD, XIII. De dijken, welke de landen moesten bescher men en meestal nog van beperkte afmetingen wareD, bleken tegen den draDg vao het water en de oprollende golven niet bestaud en leden groote schade. De nood steeg met ieder unr hooger eu weldra verbreidde zich de mare door het land, dat de watering beoosten Yerseke was doorgebroken. Het bleek dat de dijk bij Loodijke was besweken en dat ook poiders van Duvenee en Couwerve waren ingevloeid. Ook had zich het zeewater bij de sluis nabij het dorp Kreke een weg naar binnen gebaand. De ontstane opening in den dijk bij Loodijke was echter bet ergste. Daar toch was een zwak punt, want hij rustte daar op de bedding van deu voormalige» stroom de Vernouds Ee, eu het ingevloeide water had spoedig een geul ge vormd in de oude overblijfselen van dit water. Het gevolg van deze ramp was, dat bijna de ~geheele Oostwatering alsmede een groot gedeelte van het laud tuvschen de Honte eu de Hinkeliuge inundeerden, en dat mitsdien ook de dorpen daaria gelegen onder water schoteD, waardoor vele menscheo en vee jammerlijk in de golven omkwamen. Alleen de stad Reimerswaie zelve, die om muurd en van sterke vestingwerken was voor- izieu, bleef eenzaam en verlaten het hoofd boven de wateren opsteken. En we huiveren bij de gedachte aan de verschrikkelijke tooneelen vau ellende die zich tijdens die ramp binuen hare wallen moeten hebbeu afgespeeld. Door dezen stormvloed eu den daarop gevolg- den van 2 November 1532 overstroomden toch 22 dorpen met hun grondgebied en dat van de stad zelve. De verougelukte plaatsen wareDLoodijke, Nieuwerkerk, Zwartewaal, Duvenee, Zeldijke, Couwerve, Tholsende, Nieuwlaude, Schoudee, Krabbendijke, Mare, Valkenisse, Rilland met Vinkeuisse, Bath met St. Martiju, den Agger, Uinkelenoord, Everswaard, Oowerdinge, Steen- iy vliet, Kreke, Broeke en Machole, verder worden |nog vermeld de volgende polders, welke onder deze gemeenten gelegen waren, n.1. De Zwaans- hilpolder, den polder van St. Joosland of het land van Machole, de Oude eu de Nieuwe Gent- sche polder, de Ser Pieterspolder, de Aronts- en de Colnispolder, alsmede de uitgestrekte Wilde-Moer. Ter zelfder tijd overstroomde ook nog een gedeelte van Tholsende en Couwerve, dat tot de watering bewesten Yerseke gerekend werd te 'behooreu. Gezamelijk besloeg dit oDdergeloopen gebied eene oppervlakte van ruim 32800 Ge meten of ruim 1287 H.A. Vele aanzienlijke personen zagen zich door deze ramp vau hun goederen beroofd eu werden daardoor iu armoede gedompeld. SOver de oorzaak van dit onheil is veel gedacht en geschreven. Enkelen beweren, dat de schuld lag bij een zekeren Eewoud, heer van Loodijke, die te weelderig leefde en geen geld genoeg besteedde aan bet onderhoud en de herstelling „der waterkeeringen, zoodat deze in slechten staat I verkeerden, toen zij door den stormvloed werden overvallen. Doch wat er ook vau deze beweringen I waar moge zijn, dit is zeker, dat niet Eewoud, maar Adriaan van Reymerswale, tijdens deze gebeurtenis beer van Loodijke was. Na de over- strooming vestigde hij zich te Bergen op Zoom, alwaar hij niet laog daarna op 6 Mei 1534 overleed. Voor hem en zijne echtgenoote Joanna van Glimes werd op hun graf een gedenksteen opgericht van kunstige bewerking, welke iot beden nog in de groote kerk te Bergen op Zoom is bewaard gebleven. Doch, wien ook dit oordeel moge treffen, zeker is, het, dat zoo min de binnen- als de baitendijken der watering beoosten Yerseke in goeden staat verkeerden, anders had de ramp niet dadelijk znlk eene uitbreiding kunnen krijgeD. Door de uitgestrektheid van het onder- gevloeide gebied moet toch kort na de door braak eene plotselinge daling in het Schelde- water zijn ingetreden en waren nu de binnen waterkeeringen in goeden staat geweest, dan zou het zeewater daardoor reeds spoedig althans zeker voorloopig zijn gestuit geworden. 7 Gebrek aan samenwerking en eensgezindheid tusschen de verschillende bestaren en eigenaren der onderscheidene polders is voor het tot stand komen van de noodige werken en verbeteringen ook vaak r Dadeelig geweest. Zoo leest meo, dat ook onder de dijkebesturen der polders menig- werf oneenigheid bestood, wien den dijk zoude onderhonden, zelfs was er destijds een geschil gerezen over het dijkgraafscbap van de Oost watering. •U Dan reeds spoedig na het vernemen der mare van bovengenoemde ramp, die Zeeland had getrof fen nam keizer Karei V maatregelen tot beteugeling van den vloed en tot herwinning der onder de wateren bedolven landen. Reeds op 22 November vau het jaar, waarin de inuudatie had plaats gehad, belastte hij kun dige mannen een onderzoek naar den toestaud der waterkeeringen vau de noodlijdende water schoppeu en polders in te stellen. Daartoe werden voor wat betreft die van Zeeland bewesten Schelde aangewezen de Prelaat van Middelburg, Adolf vau Bourgondië, heer van Beveren, admiraal vau de zee, de heeren van Kruiningen en van Loodijke, Mr. Lambaert van den Bryaerde, ridder-president van den Grooten Raad te Mechelen en Adolf Berdinck, rentmeester van Zeeland bewesten Scheld Verder gaf hij vergunning tot bet heffen van een schelling Vlaamsch por gemet over de over stroomde eu de aanliggende landen, om ook met behulp van deze bijdrage de dijken te herstellen. De geldeö, welke dezen omslag opbrachten moesten worden gesteld in handen van Gilles van Borne, destijds dijkgraaf van de waterkee- ring beoosten Yerseke. Deze had evenwel veel moeite met het beheer eu de verantwoordiug daarvan, zoodat deze eerst in 1533 zijne reke- uing kon overleggen. Doch, welke ook de pogingen waren en hoe veel moeite men zich ook getroostte om het door menigeen verloren geachte te herwinnen, alles bleek te vergeefs. Wel werden in de eerst volgende jaren weder enkele der gebroken dijken hersteld en zelfs enkele der invloeiende polders drooggelegd, doch een tweeden stormvloed van 2 November 1532 verwoestte wederei datgene, wat uien daarvoor had tot stand gebracht en breidde zelfs de ramp nog uit doordat nu ook d8 gronden vau deu Agger, tusschen de Honte en de Hinkeliuge gelegen, inundee.rdeu. En wat het ergste was de stad zelve nu niet meer door voorliggende waterkeeringen tegen den aanloop der wateren beschot, leed zelf geduchte schade aan hare vestingwerken, zoodat het zeewater naar binnen drong en zelfs tot een hoogte van 6 voet io de kerk steeg (l) Dit ouheil noopte het bestuur, dat wel inzag dat de maren der vesting op den duur niet be stand zouden zijn de vloeden te keeren deze ten deele Ie doen afbreken en door aarden wallen of dijken te doen vervangen. (1) Beschrijving der stad Reimerswaal door A. Ge luk J.Az. na zyn overlijden bewerkt door F. Caland, pag. 35. (Wordt vervolgd. Openbare vergadering van den raad der ge meente St-Annaland op Zaterdag 27 Jan. des voormiddags om 10 uur. Voorzitter de heer C. P. M. W. Hanssens. "Tegenwoordig 6 leden en de Secretaris ééue vacature. Na opening der zitting zegt de voorzitter: Mijne Heeren l Ik roep U allen welkom toe op deze eerste zitting van het nieuwe jaar, en wensch U toe dat 1923 een in alle opzichten voorspoedig jaar moge zijn en waarin U andermaal lust en ambitie moge worden gegeven om alle die besluiten te nemen welke strekken tot welzijn der gemeente. AL wij een terugblik werpen op het afge- loopen jaar, dan moeten we constateeren dat de algemeene toestand niet beter is geworden en de verwachting is zelfs dat ze nog minder zal worden. Allerwege is de werkeloosheid groot, hoewel de lust tot arbeiden in zoovele kringen aan wezig is. Iu de algemeene ingetreden malise, voelt de landbouw waarop onze gemeente grootendeels is aangewezen, geducht de gevolgen, en naar mate de tijden moeilijker worden, is het te voor zien dat niet spoedig verandering zal komen. Is de algemeene toestand zeer ongunstig, die van de financiën onzer gemeente is daartegen zeer gunstig. Ondanks de buitengewone werken die we konden uitvoeren, leverde de rekening nog een ruim goed slot op, zoodat 1922 voor de huishouding der gemeente een bijzonder goed jaar is geweest, Is meermalen onze medewerking ingeroepen voor besluiten van wetgevenden aard,ook kwamen groote zaken v&d plaatselijken aard tot stand Denken we slechts aan de stichting van de bijzondere school, waarbij aanvankelijk niet altijd de gewenschte overeenstemming werd verkregen doch ten slotte toch deze aangelegen heid op de minste kostbare wijze is geregeld, De heer Goedegebuure Mijnheer de Voorzitter, Hoewel hef gebruikelijk is, dat de Voorziter op de eerste zitting een welkomswoord uitspreekt toch is het niet gebruikelijk dat daarop een antwoord wordt gegeven. Ik wil dit nu thans wel doen, niet om een terugblik te werpen op het jaar dat achter ons ligt, maar om U als burgemeester eu als voor- Geen jéfs onder zestig behoeft h rimpels of vervallen M /v huid te hebben. yi Zuivere ongebleekte fa v\ palmolie geeft LfFEBUQV Vi cfe ROODE k/eun OE LEV£R\5 ZEEP M? VLAARDIMGE.N Fabrikanten v<an Lu* en Twi'nk zitter vau den gemeenteraad bij de vervulling van uwe taak toe te wenschen die kracht van en wijsheid van Hem, die wij allen zoozeer vau noode hebbeu. Daarna worden de notalen der vorige zitting gelezen en goedgekeurd.- I. Ingekomen stukken als a. Missive van Ged. Staten tot goedkeuring der wijziging in de begrooting 1922. b. id. als voren inzake de afschaffing van de varkens- eu biggeniuarkt te Middelburg, de veemarkt te Wemeldinge en de paardenmarkt te Tholen, waartegen bij dezen raad geen be zwaar bestaat. c. Schrijven van de commissie tot wering van 8choolverzaim waarbij tot voorzitter dier com- benoemd A. Goedegebuure Az. Jr. en tot secretaris L. J. Soeters Pz. d. Missive van Ged. Staten tot goedkeuring van het raadsbesluit waarbij de pensioensbij drage der ambtenaren, wier pensioensgrondslag pas is vastgesteld, op deze wordt verhaald voor zoover de wet zulks toelaat. e. id. als voren tot nadere regeling van de jaarwedden der burgemeester waarbij het minimum voor heu die na 1 Janoari 1923 worden be noemd met 15% wordt verminderd en de wedde van heu die uu in functie zijn met 1 Jan. 1924 met 15% wordt verlaagd, uit overweging dat zij inderdaad een offer moeten brengen in de algemeene bezniuiging. De voorzitter zegt dat Burg. en Wetb. zich op het zelfde staudpunt plaatsen als teu aanzien der vorige circulaire eu stellen voor dit advies aan Ged. Staten te geven. Hierover staakten de stemmen vóór de heeren Polderman, Qu^fekelaar en Elenbaastegen de heeren Heijboer, Van Hout en Goedegebuure. f. id. alsvoren in zake de subsidies van het Weezen-Armbestuur aan de gemeente waarvan f295 teu behoeve van de openbare lagere school eu f300 ter vergoeding in de armverzorging, waarvan het eerste wél, het tweede niet wordt goedgekeurd. De voorzitter drukt over deze beslissing ziju spijt uit, waarop later wellicht nog kan terug gekomen worden. g. Verzoek van den gemeente-opzichter C. Moerland om hem voortaan van werken, die f 2000 te boven gaan 4% van het heele bedrag als extra-belooning toe te kenneu en dit ook van toepassing te doeu zijn op het buitengewone werk der haven- en kadeherstelliug. De voorzitter zegt dat Burg. en Weth, voor stellen aan het eerste deel van het verzoek te voldoen, maar met het tweede gedeelte niet te kunnen meegaan, doch bet wel billijk te achten hem een rond bedrag als gratificatie te verleenen, en wel van f 50. Volgens het verzoek van Moerland zou dit f 100 bedragen en indien bij dat gewenscht had, dan had hij dit te voren moeten bekend maken. De heer Goedegebuure meent dat P. eu W* dezen toestand later kunnen beoordelen dan de Raad en vraagt hoe dit bij de* vorigeo op zichter was. De voorz. zegt dat Viien» van Tholen, die zoo maar eens te hooi en te gras hier kwam, f 100 had, terwijl het met den bouw der woningen wel f350 extra zou zij* geworden. Met algem. st. wordt het voorstel van B. en W. aangenomen. h. Schrijven van den algemeenen Secretaris van den Nederl. Christel. Landarbeidersbond, dat deze gemeente tot de weinigen behoort die nog niet is toegetreden tot het werkloosheidsbesluit vau 1917, met verzoek dit alsDog in het belang der werkelooze arbeiders, ten spoedigste te doen. Burg. en Weth, die nog steeds op hetzelfde standpunt staan, eertijds door hen ingenomen, stellen voor, hierop afwijzend te beschikken. De heer Elenbaas ziet van toetreding wel niets komen en zou daarom een andere weg willeu inslaan om in deu nood eenigsziDs te voorzien. De gemeente geeft aan het trambootje een sub sidie van f 500 en dat zou bij willen intrekken om dit te doen strekken als steun voor de wcr- keloo3en. De voorz. merkt op, dat dit subsidie reeds op de begrooting is geschrapt. De heer Elenbaas zegt dat dit hem niet be kend was; nochtans wil hij voorstellen om steun te verleenen eu daartoe eene commissie benoe mend, die bet kan regelen aan wie zal worden uitbetaald. Daar dit voorstel niet wordt ondersteund, kan het geeo punt vau beraadslaging uitmaken. De heer van Hont is er in principe niet voor, om steun te verleenen, maar wel om nuttig werk te verschaffen. De voorz. zegt, dat B. en W. de werkver schaffing ook al van alle kanten hebben bekeken, maar dat er geen werk te vinden is. Als de polder en de schorren konden bedijkt worden, dan zou er wel werk zijn, maar dat zal voor- oerst nog wel niet plaats vinden. De heer Heijboer meent dat er wel wat grond- vervoer is. Met algemeene stemmen wordt het verzoek tot toetreding verworpen. De heer Goedegebuure zegt nog, dat er in het, verzoek op wordt gewezen dat onze gemeente tot de weinige behoort, die niet is toegetreden, maar hij meent, dat zoovele andere gcmeenteD, die wel ziju toegetreden, gaarne terug zouden willen om te behooren tot de-weinige niet aan gesloten. i. Goedgekeurd wordt een voorstel van B. en W. om aan den ambtenaar belast met de uitbetaling der pensioenen (de heer F. M. Boo gaard, gem.-secretaris) eene vergoeding daarvoor toe te kennen van f 25. j. Als leden van het stembureau voor de ver kiezing van de Prov. Staten worden benoemd de hh. J. W. Elenbaas en J. van Hout en tot plaatsvervangers de hh. A. J. Bierens en J. Polderman. Voor den gemeenteraad tot voorz. wethouder Polderman en tot leden de hh. M. J. Heijboer en G. Goedegebuure en als plaatsvervangers de hb. D. Quakkelaar eu F. M. Boogaard. Het hoofd-stembureau voor deze laatste ver kiezing zal bestaan nit de bh. Heijboer, Polder man, vao Hout en Goedegebuure en als plaats vervangers de hh. Quakkelaar, Elenbaas en A. J. Bieren?, II. Eene administratieve wijziging in de be grooting van 1922 wordt goedgekeurd. III. Id. begrooting 1923. De voorz. zegt dat ingevolge het besluit van den raad van 22 Dec. jl. om in het plan tot scheiding -vao het openbare en het bijzondere schoolgebouw en speelterrein geene wijziging te brengeD, aan het college van Kerkvoogden en Notabelen der Ned. Herv. Gem. toestemming is gevraagd tot uitvoering daarvan voorzoover dit tot hunne bevoegdheid behoort. Van dit college is bericht ontvangen dat er geen bezwaar bestaat, doch dat het de voorkeur geeft aan het leggen van brug in plaats van een dam en dat de scheiding zal gemaakt wor den in rechte lijn op de Kerkgracht. Dientengevolge is een nieuwe teekening en begrooting opgemaakt en aan deu inspehtear opgezonden, doch ZEd. schrijft dat dit, o«udat het de bijzondere school betreft, zijne guedken- ring niet behoeft en slecht9 zijn advier behoort te worden gevraagd. Een en ander zal f 641 kosten. B. en W. stellen voor, dit werk op te dragen aan de ambachtslieden die dit jaar voor de gemeente werken en niet publiek te bestedeD. Me* eenparige stemmen wordt hiertoe beslote». Voor de benoodigde leer- en hulpmiddelen w een lijst opgemaakt, die een totaal bedrad Tau f 2540 46 aanwijst. Er kunnen wel eukele boekjes T-d 6 °Pen" bare naar de bijzondere schoo' overgaan, maar daar de aanvraag van vers^1^611^0 800rten stuks bedraagt, waar?*2 h®* hoofd, de heer Odink, verklaart er hechts 1 te bezitten, moeten die opnieuw worden aangeschaft. Burg. en Weth. stellen voor hiertoe opdweilt te geven aan de firma Ochtman te Zierikzee, die altijd zeer billijk tegenover de gemoute gehandeld. Voor de plaatsing van advertentiën, de aan schaffing van de desbetreffende wettelijke voor schriften en administratieve stukken is een nota iogediend, van ruim f 109, maar de inspecteur vindt het twijfelachtig of die voor rekening der gemeente komen. Niettemin zouden Burg. eu Wetb. een vol doende wijziging vau de begrooting 1923 willen voorstellen, te weten f 2600 voor aanschaffing van leer- en hulpmiddelen en f 1100 voor de

Krantenbank Zeeland

Ierseksche en Thoolsche Courant | 1923 | | pagina 1