IERSEKSCHE
THOOLSCHE COURANT
Zaterdag 13 November 1920.
Zes en dertigste jaargang
Eerste Blad.
RAj
Firma J. M. C. POT - Tholen.
r. i!
Publicatiën.
Uit onze omgeving.
he
NIET TE LAAT.
0 N D E R W IJ S.
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag,
per kwartaal f 0,75 met Geïllustreerd Zoodagsblad fl,325, franco
po9t f 1,40. Yoor het buitenland f 1.10, zoüder Geïll. Zondagsblad.
UITGAVE
Telef. Interc. no. 16.
Advertentiën van I tot 4 regels 60 cents; iedere regel meer 15 cents.
Grootte der letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
Kit
lorgemeester van 1 holen zal, op Zaterdag
a.s., des middags te 12 uur, ten Raad-
ldaar
EEN HOOP COMPOST,
verkoopen.
oorwaarden van den verkoop liggen van heden
lezing ter secretarie, iederen werkdag des
Idags van 912 uur.
len, 10 Nov. 1920. 11 26399
)NDERSTEUNING AFGEKEURDE
MILITAIREN.
-5
orgeineester van Tholen brengt hierbij het
Ie ter kennis van belanghebbenden.
Imilitairen der zee- en landmacht, die na 31
•14 en vóór 1 Januari 1920 voor den dienst
j afgekeurd wegens ziekten oi gebreken, in
ienst heizij ontstaan hetzij in belangrijke
erergerd, kunnen toor eenige ondersteuning
merking worden gebracht, zoo die ziekten ot
)d niet aan eigen schuld zijn te wyten en
ijken achteruitgang in geldelijke verdiensten
veroorzaakt. Zij, die in het genot zijn van
pensioen, komen voor deze ondersteuning
aanmerking.
weduwen van militairen, als in het vorige
loeld, kunnen, zoo zij geen militair pensioen
voor de ondersteuning in aanmerking komen,
die van meening zijn voor de hierboven be-
ondersteuning in aanmerking te kunnen komen,
zich daartoe spoedig, liefst vóór 1 Januari
schriftelijk wenden tot den Inspecteur van
mndigen Dienst der Landmacht, bui eau Onder-
g. te 's-Gravenhage, Kanaalstraat 19.
et verzoekschrift moeten worden vermeld:
iet nauwkeurig adres van belanghebbende
Ie naam en de voornamen van den alge
militair;
1 hij vóór zijn afkeuring laatstelijk diende
litioplichtige, landweerplichtige, landstorm-
of vrijwilliger
ol kij laastelijk diende bij de zeemacht dan
de landmacht en, zoo hij bij de landmacht
tót welk onderdeel daarvan hy behoorde
ip welken datum hy, als dienstplichtige, in
1914 tot militairen dienst werd opgeroepen;
gedurende welk tijdsverloop hij metterdaad
deed, met ziekteverlot ot met verlof in af-
g van alkeuring was, ol in eene ziekeuin-
was opgenomen.
n, 12 Nov. 1920. 44
nrgemeester van Tholen maakt bekend dat
-24 November 1920 geldig zallen zijn de
58 en 59 van de Rijkssuikerkaart.
jen, 12 Nov. 1920. 5
De Burgemeester voornoemd,
J. W. WAGTHO.
feming van Voetpaden ®n Kunstwerken.
meester en Wethouders van Tholen brengen
ez04n^arc kennis dat, te begionen op 18 November
wege de gemeente eeoe algemeene opneming
den gehouden van de voetpaden en de daarin
kunstwerken in die gemeente.
10 November 1920. 15
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester
J. W. WAGTHO.
De Secretaris
H. J. LABAN.
»fdpf
eetli
mid
irkt
le?i
21
XIV.
herinneren ons nog goed uit onze jeugd,
een goeden dag aan den Hemel een
;er verscheen en dat de rnenschen er met
naar opzagen en allerlei dwaze verhaleo
ide deden over het „monster", verhalen
)g deden denkeu aan de donkere tijden,
Igemeen verschillende natuurverschijnselen
erden beschouwd ais wonderlijke werken,
mjÈ'ë 8tefk vergroot werden door de rijke
van onontwikkelden. Terecht is opge-
dat, wanneer men onde kronieken leest,
o. m. ook aantreft vervaarlijke beschrij
ven kometen enz. Het zijn dikwijls ijse-
nchtmonsters, die bloed en vlammen braken,
ijze, dat de haren er van te berge
jE profeten zijn van allg mogelijke ellenden,
est, hongersnood, aardbevingen, stormen,
loeden, veesterfte en wat men van dien
og meer kan bedenken.
uit onze omgeving zijn verschillende
aardigheden geboekstaafd in de oude kro-
an Reygersberg uit Zeeland. Een uittreksel
kwam ons onder de oogen en het kan
zers onzer courant misschien wel interes-
daarvan zoo een en auder te vernemen,
in den vorm, z.ooals wij in dat uittreksel
LR1 d vonden.
^gl jersberg dan verhaalt, dat in het jaar 1304
oote komeet verscheen, waarna een groote
viog volgde, 4,dat syns gelyck niet veel
eu was." De rnenschen liepen dan ook
che
hwii
DP
van vrees uit de steden, en vloden in het veld.
Voor de komeet Of voor de aardbeving Dat
zegt de schrijver niet, maar het zal wel voor de
laatste zijn, want in bebouwde kommen is bet
werkelijk gevaarlijk, als alles schudt eu beweegt,
maar de vervaarlijke staart zal wel dezelfde uit
werking hebben gehad in het open veld als in
de woonsteden der toenmalige oude voorvaders.
In die dagen kende men natourlijk nog niet
de berekening van deu tijd van verschijning en
daarom is het merkwaardig, dat bij nog eens
melding maakt van de verschijning der zelfde
komeet, natuurlijk onbewust, dat het dezelfde was.
In het jaar 1531 in den oogst omtrent St.
Laurensdag, zag men in Zeeland een komeet
met een vurige vlam of straal, tot St. Bartho-
lomeusdag toe, en zij scheen alle avonden
in het Noordwesten. Reigersbergh, die omstreeks
1510 geboren was, heeft deze komeet ongetwij
feld zelf gezien.
In het jaar 1316 openbaarde zich een ver
vaarlijke en groote komeet, daar een groote en
lastige duren tijd na volgde en groote pestilentie,
bijzonder in Holland en Zeelaud, zoodat er veel
rnenschen vau honger stierven. Men vond, als
sommigen schrijveu, de meuscben op de wegeu
dood liggen van den honger, en sommige kin-
ders aan hun moeders borsten die dool waren
en die de borsten gezogen hadden. Deze hooger
en dure tijd duurde twee jaren laog. lu dezeo
tijd veranderde een slok gerstenbrood in een
harden steeo, dewelke de gedaante heeft van een
brood, als men nog voor oogen zien mag in
St. Pieterskerk te. Leiden.
Ongeloovige rnenschen van dezeu tijd durven
wel beweren, dat het nooit anders dan een kei
steen is geweest. Het wonderdadige brood is
naderhand naar het Gasthuis te Middelburg
verhuisd.
De legende zegt, dat in dien hongersnood
een vrouw te Leiden naar haar zuster giug eu
deze om eeu bete brood vroeg dat deze even
wel antwoordde, geen brood te bezitten en dat
de hongerige zu9ter daarop zeide: „Ik weet, dat
gij wel brood hebt, en ik weosch nu dat al uw
brood in steen verandere".
In het jaar 1472, omtrent St. Agnietendag
(21 Jannari) zag men een groote komeet in het
Oosten staan, zeer blinkende met een langen
staart.
De pestilentiën, oorlogen en dure tijdeo, die
er op volgden, waren natuurlijk weer aan dit
booze hemellichaam te wijten.
Een wonderlijk bijvoegsel beeft de kroniek
schrijver gevoegd bij de verschijning van een
komeet in het jaar 1351. Zij verscheen in Sep
tember, was groot en vreeselijk, er kwamen
sterke winden uit het Noorden en //daar was
ook een eclips der zonnen wel zeventien uren
lang, dat nooit rnenschen desgelijks gezien
hadden".
Iets dergelijks verhaalt hij op het volgende
jaar, en dan ook weer met dezelfde toevoeging
van „nooit gezien." Toen zou in October een
zon-eclips van 17 uren ziju waargenomen. Wij
zullen nauwelijks behoeven te zeggen, dat on
mogelijk een zon-eclip9 op een bepaalde plaats
langer dan drie uren duren kan en dat deze
twee gevallen alzoo onder de fabels behooren.
Ofschoon aardbevingen in Zeeland oneindig
zeldzamer moeten zijn dan in laudstreken, alwaar
zich van tijd tot tijd vulkanische verschijnselen
voordoeu, maakt de geschiedenis melding van meer
dan één aardbeving, die in ons gewest is gevoeld.
Behalve dan die, welke Reigersbergh met de
verschijning der kometen in verband brengt,
maakt bij melding van een op 2 Jauuari 1346,
van een andere op Woensdag 23 Augustus 1504,
welke laatste vooral op Walcheren werd gevoeld.
Het verschijnsel van bijzonnen en bijmanen
is in het Noorden in het geheel niet zeldzaam,
maar wordt op onze breedte slechts enkele malen
bespeurd. Onze kroniek heeft er enkele voor-
beeldeu van, die wel zoo ziju verhaald, dat men
niet onduidelijk de vermelding van die lacht-
verschijnselen er ontdekken kan. Ten tijde van
Graaf Floris I (in 1067 gestorven) was er, schrijft
Reigersbergh, een groote aardbeving en men zag
twee zonnen opgaan in het Oosten, en de sterreu een
dag lang schijneu. Het laatste luidt ongetwijfeld
erg fabelachtig, maar het eerste zoo verklaard
kunnen worden als de verschijning van een bij
zonderheid.
Verder wordt vermeld 1161, als wanneer drie
manen zouden gezien zijn, en daags daarna twee
bijzouneo. Met het laatste werd in verband ge
bracht het verliezen van twee Pausen. Waar
schijnlijk doelt hij daarmede op het geschil in
het Conclave of vergadering van kardinalen na
den dood van Paus Adriaan IV, die den 1 Sep
tember 1159 overleed, en na wiens dood door
de eene partij verkozen werd Roland, Bisschop
van Siëna, die den naam van Alexander III
aannaai, en door den anderen Octavianns, kar
dinaal van St. Cecilia, die zich Victor IV noemde.
Dergelijke verkiezingen van tegenpausen waren
in de middeleeuwen niet oogewoor, dat de bier
bedoelde een jaar vroeger geschiedde, dan Rei
gersbergh opgeeft, laat zich iu die donkere tijden
van onwetendheid en onnauwkeurige geschiedenis
gemakkelijk verschoonen. En indien het verhaal
van de bijzonnen op zich zelf waarheid is, dan
zullen wij wel moeten aftrekken, dat in de mid
delste van de drie //een schoon kruis" gezien
werd. Met die afdrukselen van het teeken des
kroisea was het in de middeleeuwen al bijzonder
druk gesteld. Nu zag men het op wolkeu, boom
vruchten, bloemeo, dan weer op vederen van
vogels enz.
In koning Willem's tijden was er een groot
hooijaar en in datzelfde jaar vielen hagelsteenen
uit de lucht, waarin geschreven stond „Jesus
Nasarenns, Rex Judaeorum", Jezus de Nazareuer,
Koning der Jorlen. Wij geven dit citaat zooals
het in de kroniek luidt, zooder verder comineu-
taar.
Een volgend maal over goedkoope en dure
tijden, wat aan de lezers, in onzen tegenwoor-
digen tijd, zeker in den smaak zal vallen.
(Wordt vervolgd.)
OPENBARE VERGADERING
van den gemeenteraad van St-Philipsland,
van 5 November 1920.
Voorzitter Burgemeester L. Nilant.
Afwezig zonder kennisgeving de heer A. M.
van Dijke.
De notulen van de vorigs vergadering worden
goedgekeurd.
Ingekomen van Ged. Staten zijn een bericht
van ontvangst van een afschrift der in de vorige
vergadering vastgestelde wijziging van de alge
meene politieverordening.
Een missive van hetzelfde college met terug
zending van het raadsbesluit tot voorloopige
vaststelling der gemeeuterekening, voorzien van
het bewijs van de definitieve vaststelling. De
voorzitter daukt den ontvanger voor het keurige
en acci rate opmaken dezer rekening, wijl het
gebleken is, dat er bij- Ged. Staten geen enkele
opmerking dienaangaande waf.
Een eu ander wordt voor kennisgeving aange
nomen.
Een verzoek van A. Rooze ooi eervol ontslag
als onderwijzer aan school II wegens benoeming
te Amsterdam wordt ingewilligd.
Op voorstel van den voorzitter wordt de
maximum-snelheid voor motorrijtuigen gewijzigd
en gebracht vau 12 K.M. op 20 K.M.
Tegen de voorgestelde regeling van de jaar
wedden van Burgem. en Secretaris bestaan in
de vergadering geen bezwaren, en wordt met
algemeene stemmen aangenomen.
De terng ontvangen begrooting voor 1921
wordt overeenkomstig het verlangen van Ged.
Staten gewijzigd.
Aan de orde komt het rapport voor de ver-
bouwiug van de dokterswoning. Door de aan
nemers is het werk te laat, opgeleverd en daarom
wordt in 't midden gebracht, de voorgestelde
boeten toe te passen, hetgeen ook de architect
adviseert. Hierover ontstaat een levendige dis
cussie, waarna er gestemd wordt. De steruuaeu
staken, zoodat het voorstel in een volgende ver-
gaderiug nogmaals zal behandeld worden. De
voorzitter sprak er ziju groote verwondering over
uit, dat de oudste wethouder de beer J v. Dijke
in de vergadering van B. en W. met het voor
stel medegiog en nu tegenstemde.
Het rapport over de havenwerken, wordt daarna
behandeld. Het lid A. A. van Nieuwenhuizen
maakt daarbij de opmerking, dat een belangrijke
hoeveelhei 1 straatwerk roet nieuwe keien is aan
gelegd, zouder medeweteu van den raad. Verder
heeft bet rapport geen blondere aanleiding tot
opmerkingen. De voorzitter beantwoordt den beer
van Nieuwenhuizen en zegt dat de toestand niet
anders toeliet dan zoo te hande.en en hij niet
eerst den Raad hierover kon oijeenroepen in
verband met de rietencampa^.ie, aangezien het
spoedeischende van dit werk hem bleek.
Thans wordt overgegaan tot behandeling van
de vaststelling van het suppletoir kohier H. O.
in besloten vergadering en dat van hoDdenbe-
belasting en tevens de behandeling van de
reclames tegen den H. 1920.
Na helopening wordt het suppeletoir kohier
van de H. O. vastgesteld op f8321.09 en dat
van de hondenbelasting op t 20.
Bij de rondvraag, vraagt de heer Vau Nieuwen
huizen om maatregelen te nemen op het haven
plein voor betere bergplaats van bieten aange
zien. door verschillende leveranciers en lossers
eigenmachtig een plaats ingebruik genomen is,
zonder erkeuniug van het gemeentebestuur.
De heer Neele erkent dat de toestand üiet
goed is, doch hij, als daarbij betrokkene, kon
onmogelijk anders bandelen, om reden er te
weinig schepen beschikbaar -varen
n u JlOet
De Kuijter is van ineei ~htei
van den dijk geen schrif Ar
bergplaats heeft gedaan en die pachter dus thans
van den dijk moet blijven.
De voorzitter zegt toe het volgend jaar met
medewerking van belanghebbenden een betere
regeling te zullen treffen, doch dat de pachter
van den dijk bij hem mondeling een plaats ge
vraagd heeft en dat hij bij den raad voorstellen
zal indienen, dat het den karhouders verboden
wordt om op het havenplein de kar beladeu met
bieten te klikken, want dat dit mede de oorzaak
is van den onhoudbaren toestand op de haven.
Onder het opschrift //Te laat bekeerd" meldde
dezer dagen een der dagbladen, boe iemand met
behalp vau zijn werkgeefster kans zag uit de
verplichte iuvaliditeits- en ouderdomsverzekeriug
te geraken en hoe deze werkgeefster na het
plotseling overlijden van dien man gewetens
wroeging kreeg en 21 zegels opstuurde, om des
inaos kinderen nog een Weezenrente vau 'n
kleine f 200,te bezorgen.
Helaas, het was te laat, waut de vader was
niet verzekerd en had geeu rentekaart.
Gelukkig sluit niet ieder de oogen voor de
velerlei voordeelen, omvattende ook de preven
tieve maatregelen, van de verplichte verzekering.
De familie, wier dochter na slechts enkele
maanden verzekerd te zijn, wegens ernstige on
gesteldheid gedurende verscheidene maanden,
ten laste van bet luvaliditeitsfonds iu een Sana
torium wordt verpleegd, was NLET le laai. Hier
wordt de werking van de ten onrechte te veel
gesmade wet als een groote weldaad ervareu.
Eu dit is slechts één geval uit vele.
Vele weduwen, die zich na het overlijden
van haar echtgenoot, alléén belast zagen met de
zorg voor de jonge kinderen, ontvangen een
flinke ondersteuning in deu vorm van wezen
rente, doordat haar man verplicht verzekerd wa1*.
Later, als die vrouwen deu 60-jaiigeu leeftijd
bereikt hebbeu en de kinderen iomiddels vol
wassen zijn geworden, genieten zij tot hun dood
toe een weduwen rente, tot gelijk bedrag als voor
de kinderen uitgekeerd werd.
Ook voor de weduwen, die reeds f 3,60 per
week trekken, geld niet een „te laat" en wanneer
zij óók nog tot de Vrijwillige Verzekering toe
treden, wordt haar op 65 jarigen leef'ijrl eeiï
levenslang pensioen gegaraudeerd van f 6,60
per week.
De man, die slechts als koster eener kerk
verzekerd wa*, en f 100,salaris genoot, zag
zich dezer digen een ouderdomsrente van t 156.
'sjaars toegekend. En ander, die hoofdzakelijk
in eigen bedrijf arbeidde, maar een klem ge
deelte der jaars als weger in loondienst was
prijst zich eveneens gelukkig, dat bij verzekerd
was, want hij geniet nu reeds, na slechts weinige
maaoden verzekerd geweest te zijn, een beduidende
uitkeering.
En brievenbesteller- werd 4 jaar geleden ge-
pensionneerd, als hulpbesteller en vlassersknecht
viel hij op 3 Dec. 1919 ondpr de verplichte
verzekering, Voor hem kwam de wet nog juist
intijds waut reeds iu Februari jl, bereikte hij
den 65-jarigen leeftijd. Zoodoende zag de man
kaus op grond van enkele luttele premies ziju
pensioen met. f156.'sjaars te verhoogeu.
En toch zijn er nog arbeiders die zich blind
houden voor de tallooze voordeelen der verplichte
verzekering die wachten tot het „te
laat" is.
Maar soms zijn de vrouwen wijzer en passen
zij op 's mans rentekaart. Toen een arbeider
weigerde zijn kaart op te zeudrn, zond de vrouw
het stuk naar den Raad van Arbeid onder mede-
deeliog, dat de nuan er niet vanaf wist en dat
bet he.111 maar niet moest medegedeeld worden,
bij was volgens haar niet wijzer
De heer L. K. van Dijk heeftop verzoek tegen
1 Jan a s. eervol ontslag verkregen als hoofd
der U L. O. school te Tholen. Na eenigen tijd als
onderwijzer werkzaam te zijn geweest te Oud-
Vossemeer, kwam hij spoedig als zoodanig te
Tholen, waar hij meer dan 40 jareu deze functie
vervulde, de laatste jareu als hoofd. Bij de op
richting der Rijks-Normaalschool te Tholen in
1880 werd hij onmiddellijk daaraan verbonden
en is hij met den heer Westra nog de eenige
in leven zijnde leeraar. die van Februari 1880
iu functie traden. Tosumaals waren werkzaam
de heeren R. Bruere, directeur, hoofd der o. 1.
school te Tholen, A. W. Westra, hoofd der toen
bestaande M.U.L.O. school aldaar, H. J. Vooren
te Poortvliet, L. Heijboer te Scherpenisse, W. J.
Slager te St-Auualand, C. Schilleman te Oad-
Vossemeer ea mej. M. Sterk te Tholen, bene
vens de heer Van Dijk. Er ligt een werkzaam
leven achter diens rug eu met de grootste waar
deering wordt steeds door oud-leerlingen over
den heer Van Dijk gesproken.
