IERSEKSCHE EN
TH00LSCHE COURANT
1800
Zaterdag 20 September 1919.
Vijf en dertigste jaargang
Firma i. M. C. POT - Tholen.
Publicatiën.
Li 'i
GEMENGD NIEUWS.
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Oc rijs per kwartaal f 0,65 met Geïllustreerd Zondagsblad f 1,15, franco
>er post f 1,225. Toor het buitenland 90 cents, zonder Geïll. Zondagsblad.
UITGAVE
Telef. Intero. no. 16.
Advertentiëntan 1 tot 4 regels 60 centsiedere regel meer 15 cents.
Grootte der letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
ZAKBOEKJES.
ele
21
i cl
De Burgemeester van Tholen wijst er nog-
ils op, dat dienstplichtigen van de Militie
and, van de Zeemacht en van de Landweer,
met groot verlof of met onbepaald (klein)
cf zijn, hnnne zakboekjes dienen in te leveren,
lij die dit nalieten zijn strafbaar en knnnen
er de wapenen worden.
bestaat kans die straf te ontgaan, wan-
uog spoedig inlevering plaats vindt. Dit
c' geschieden ter secretarie.
Iholen, 19 September 1919.
Ie Burgemeester van Tholen wijst voor hen, die
half uur ca zonsondergang een rijwiel berijden,
verplichting, een brandende lantaarn mede te
:en.
t,
ten
nzi
rat
)T,d'
rvwlÖei
1'
'holeD, den 17 September 1919. 5
Burgemeester van Tholen maakt bekend» dat
een termyn van steun aan gedemobiliseerden
ontvangen worden a.8. Woensdagavond 7 uur
den Penningmeester van het steuncomité, den heer
Noske.
'holen, 18 September 1919. 8
De Burgemeester,
J. W. WAGTHO.
ngevolge de Invaliditeitswet moet door een ieder,
loondienst is, een formulier ingevuld en
erteekend worden, terwijl de werkgever de verkla-
aan het slot moet invnllen en onderleekenen.
ie aanmelding geschiedt ter secretarie. Nalatig*
t is strafbaar volgeDs de wet.
'holen, 19 September 1919. 7
ran 2026 September 1919 kannen gebruikt
den de volgende coupons uit de LEVENSMID-
jENBOKKJES, die geen overdruk hebben
I. 131 voor 31/, ons suiker.
ij Cense en Marieo is zonder bon macaroni te
trijgen a f0,14 per ons.
^Jlit de KINDERBOEKJES is geldig:
pon no. 94 voor 31/2 ons suiker,
digheidsduur vau couponnen der BROODKAAR-
N voor het 111e tijdvak vau 28 Sept.6 Oct. 1919.
e broodkaarten voor wittebrood, waarop geen
en geen nnmmer voorkomen zjjn voor bovenge-
md tijdvak oranje gekleurd.
[holen, den 19 Sept. 1919. 16
De Burgemeester,
J. W. WAGTHO.
EZONDHEIDSCOMMISSIE TE THOLEN.
Bij de Gezondheidscommissie zijn klachten
[ekomen over eene vischdrogerij van de Wed.
G. Kegge en over het houden van varkens
het erf van J. van Noort, beiden te Tholen.
werden ter kennis gebracht van het ge
en tebestunr.
Behandeld werd de bouw eener woning aan
Oostpoort te St-Maartensdijk, waar de toegang
de kom der gemeente slechts 4.65 M. be-
isgt. Van den Burgemeester werd de toe-
[ging verkregen, dat in 't vervolg op dergelijke
;en meer zal worden gelet en de boowveror-
ling gehandhaafd. Aan Ged. Staten is verzocht
ene aandacht aan dit onderwerp te wijden.
Door de Commissie ii bij de Gemeentebe
ren op het eiland Tholen aangedrongen op
1 in behandeling nemen van het ontwerp
>er nieuwe bonwverordening, welk ontwerp
ir twee jaren door de Commissie was inge-
iden en dat allerlei bepalingen bevat, welke
:er aansluiten aan den tegeuwoordigen tijd.
Aan de Gemeentebesturen van Poortvliet en
id-Vossemeer werd mededeeliog gedaan van
tbouwingen in hunne gemeenten zonder ver-
aning en in strijd met de verordening.
Tenslotte werd advies uitgebracht op eenige
nvragen om bouwvergunningen te St-Maar-
isdijk.
LANDBOUW.
Chilisalpeter en Norgesalpeter.
Onder de verschillende stikstofhondende mest-
iffeo, die het moeten opnemen tegen het Chili-
peter, is het Kalksalpeter of wel Norgesalpeter,
I meest bekend. In uitwerking en dus in
arde, komt het Chilisalpeter zeer nabij.
i»r aanleiding van reeksen proeven op allerlei
wassen is de stikstofwaarde van het Norge-
ipeter dan ook op 0.96 van die van het Chili—
peter bepaald. Bij de bekende vergelijkende
oeven van Professor Schneiderwind, die ge
rende 3 jaren de uitwerking van Chiiisalpeter,
'aveltnre ammoniak, Kalkstikstok, Stikstofkalk
Kalksalpeter heeft vergeleken won het Chili-
Ipeter en bleek dit de meest voordeelige stik-
'fmest te zijn, maar werd toch het Norgeaal-
tet genoemd als het meest het Chilisalpeter
in waarde nabijkomend. Iutusschen is de vorm,
waarin het Norgesalpeter ons door den handel
wordt aangeboden nog altijd niet de gewenschte.
Bet is zeer bygroscopisch, d. w. z. het trekt
gemakkelijk het water uit zijn omgeving tot
zich en dit heeft vaak tengevolge, dat het Norge
salpeter in vochligen toestand verkeert. Voor de
verzending iB dit een lastige eigenschap. Het
kan n.l. daardoor moeilijk in balen of zakken
maar moet noodzakelijk in vaatjes verzonden
worden. Zoodra men het ontvangen heeft, moet
men het gebruiken. Door bewaring vermindert
het in waarde. Zeker, men kan het op droge
plaatsen met droog stroo bedekkeu, maar even
gemakkelijk als met Chilisalpeter gaat dit niet.
Het feit, dat het Norgesalpeter zoo gemakkelijk
water aantrekt, maakt dat het nog altijd weinig
gebruikt wordt. Als men Chilisalpeter kan
krijgen neemt men geen Norgesalpeter.
De vliegerij.
Fokker ging naar Doitschland, waar hij als
technisch ingenieur belangrijke verbeteringen bij
den vliegdienst invoerde. Maar hij keerde terug
en bleef Nederlander. Dat mag niet gezegd
worden van Frits Koolhoven, technisch directeur
van de B. A. T. te Londen en van geboorte
ook een Hollander. Koolhoven ontwierp in 't
geheel reeds 17 nieuwe typen vliegmachines.
Twee dezer typen vond men op E.L.T.A. Ook
werd geëzposeerd een B. A. T. Bantam, een
slank en sierlijk jachttoestel van enorme stijg-
kracht en SDelheid. Wat den sierlijken vorm
aangaat en de heldere kleuren (wit en zwart
met rood-zwarte banden eu een roer in de kleu
ren der Geallieerdenrood, wit en blauw),
daarover heeft een geestig Engelsman gezegd,
dat 't precies een mooi Hollandsch kalf is wit
en zwart. Als ik zoo'n toestel in de lucht zie
wentelen en draaien, denk ik aan zoo'n dartal
Hollandsch kalf, springend en bnitelend op de
vette wei!
Een tweede vliegtuig, is een eenpersoons
sporttoestelletje van minimale afmetingen, 'tls
zeker 't kleinste vliegtuig der aarde en heet
B. A. T. Crow (kraai). Het kleine ding kan
120 K.M. per nor afleggen.
Koolhoven heeft ook handelsvliegtuigen laten
bouwen, waarmee tevens de post kan vervoerd
worden. Straks, lezen we, eventjes uaar Indië,
niet meer met de boot, die er een week of vier
over doet. Men bespreekt een plaats in een
passagiers-vliegtuig der luchtlijn Amsterdam—
Batavia. De machines zijn ingericht voor ver
blijf en kantoor. De directeur en zijn secretaris
stappen in het vliegtuig, doen zaken af ooder
de reis, telegrafeeren draadloos en ontvangen
draadloos berichten en zijn binnen zes dagen in
Batavia. Is er een conferentie noodig tusschen
de Hollandsche en de Indische directie, dan
komt men van beide kanten halfweg, handelt
de zaken af en keert weer terug. In een week
uit en thnis van b.v. Aden I
Waarom niet? Alles is mogelijk tegenwoordig!
Valsche zilverbons.
In omloop zijn gebracht, valsche zilverbons
van f 1.serie A M S No. 20510, waarop
zich in afwijking met de goede bons, bevindt
een bruin plekje of wel een opstaand uitvloeisel
boven de afscheidslijn die voorkomt, eu zulks
ter plaatse in de afscheidslijn circa '/i cil-
boven de letter A in woorden
„Koninkrijk der Nederlanden."
Een dominee, die „er uit" wil.
Een dominee, die „er oit" wil nit zijn
ambt, bedoelt hij, omdat dit hem geen bevre-
diging, in elk geval geen brood geeft be
klaagt zich in de H. P., dat een predikant in
een maatschappelijk bedrijf zoo moeilijk plaatsing
vinden kan. Meesters in de rechten en officieren
zijn voor alles bruikbaar, maar geen handelsman,
die zich respecteert, geen ambtenaar aan een
ministerie zal het wagen met een dominee in
zee te gaan.
Waarom toch f Daar wordt na geroepen om
arbeid, en daar zijn (ik ben er zeker van) velen
onzer, die graag werken willen. Zonden ze dan
zulke slechte arbeiders zijn Is er vau hen
minder te verwachten dan van de meesters in
de rechten en de officieren Hebben ook wij
predikanten niet onze academische opleiding, die
waarborg mag geven voor algemeene ontwikke
ling en beschaving P Heeft ons ambt niet mee
gebracht, dat we omgaan met hoog en laag,
met arm en rijk, met jong eu ood Zijn we
niet door datzelfde ambt geworden psychologen
van de praktijk, daar we immers dagelijks om
gaan met de roerselen der meuschelijke ziel, die
we aanschouwen in ons huisbezoek, die we,ver
werken in onze preek, en is ieder het er
niet roerend over eens, dat zielkennis en ziel
kunde onmisbaar zijn voor het slagen van eiken
arbeid P En zonden deze mannen, uit hnn ambt
meedragend hnn' moreelen godsdienst en hun
godsdienstige moraal, niet voor menig werkgever
of chef zeer begeerenswaardige medewerkers zijn,
op wier plichtsgevoel, ijver en toewijding onver
deeld gerekend kan worden P
„Maar och, een domineeik zie het
lachje, ik hoor den klank der woorden weer.
Voor sommige mensehen is een dominee nn
eenmaal niet veel meer dan een droomer en
dweeper, die in het maatschappelijke leven dwaze
diDgen zon gaan doen.
Nogmaalswaarom toch De slagboom voor
de domineet mag wel een weinig opgelicht.
De geluksdroom veratoord.
De Oproerige Krabbelaar van Het Volk geeft
het volgende schetsje
Ons dienstmeisje gaat trouwen. Zij ie 'n beat
kind, en vervuld van 't jonge geluk. Haar
bruigom heeft 'n goede betrekking bij de ge
meente. Natuurlijk beleren wij alle toebereid
selen voor het nieowe gezinnetje mede: Wij
bewonderen de staande klok. Wij geven mee
ningen over veeren bedden en ijzeren matrassen.
En wij kiezen zorgvuldig het tafelkleed en het
theeservies.
Dan doen wij ervaringen op over het roofdier,
dat huisbaas heet.
Haar zuster gaat verhuizen. Die komt in het
huis ran d'r vader, die naar elders is vertrokken.
En ons bruidje komt in het huis van de zuster.
Maar dat dachten we maar.... Want als de
nieuwe meubeltjes te prijken staan in het afge-
poetste verdiepinkje, en het bruidje straalt omdat
alles zoo in de puntjes klaar is, dan verschijnt
de hokkenbaas en eischt koutant honderd gulden
op. Zij zijn nieuwe huurders. Hij heeft dB macht
er hij stikt in de gegadigdeo. Dit laatste helaas
slechts beeldsprakelijk.
Honderd galden.... Hij kent zijn gasten. Het
bruidspaar is millionair in idealen, maar aan
gezien ze nooit gestolen, gewoekerd, gepatserd
hebben enkel maar gewerkt nou ja, ge
werkt, wat brengt dat op hebben ze precies
d'r spaarpot opgebruikt met meer dan beleid,
om alles te kannen koopen, wat hnn jong gelnk
omgeven zou.
fins wordt het mooie verdiepinkje weer leeg
gehaald, en de schatten moeten verplaatst naar
'n ijlings opgedoken, schamele huurkamer.
Niets gunt het achnim der menschheid zijn
slachtoffer, óók niet den stillen glans van 'n
paar blijde bruidsdagen.
De Anti-duurte-beweging.
Allerwege in den lande wint de auti-duurte-
heweging veld.
De Haagsche inkoopvereeniging telt thans
reeds meer dan 2000 leden. De artikelen worden
in het groot rechtstreeks in het buitenland
betrokken en tegen prijzen die de helft of een
derde beneden winkelprijs zijn, aan de leden
verstrekt.
Een Haagsche broodbakkerij heeft reeds aan
geboden den leden brood te leveren tegen een
korting van circa 10 procenteenige schoen
reparatie-inrichtingen willen voor de combinatie
werken tegen een prijs welk een galden goed-
kooper is dan de thans gevraagde.
Gaan de winkels algemeen tot meer ordente
lijke prijzen terug, dan zal de combinatie niet
meer rechtstreeks inkoopeu en het bestuur alleen
controleerend toezicht houden. Das als het ware
voorbehoedend optreden.
Te Haarlem hebben verschillende organisaties,
totaal 23.000 leden tellende, ook een anti-
dnurte-combioatie gevormd. De regeering moet
genegen zijn tot moreelen en financieelen stenu.
Te Groningen is eveneens een inkoopvereeui-
ging opgericht met de bedoeling om over de
geheele provincie afdeelingeu te vormen.
Keeds vóór de oprichtingsvergadering had de
margarinefabriek Jurgens aangeboden, margarine
te verkoopen tegen 15 pet. korting, plas nog
één pet. raar coutante betaling.
Een andere handelaar kwam met voorstellen
riech en andere levensmiddelen 25 pet. lager
te leveren dan de tegenwoordige prijzen.
De anti-dnurle-bewegiog heeft atzoo reeds
allerwege succes.
Te Utrecht is vergaderd geworden, om te
komen tot oprichting van een comité, dat
over het geheele land werkzaam zal zijn in
bovengenoeinden geest.
Leeftijd en echtsoheiding.
In Zwitserland heeft men een interessante
statistiek gepnbliceerd, die den invloed weer
geeft, welke het leeftijdsverschil der echtgenooten
uitoefent op het huwelijk. Het kleinste aantal
scheidingen heeft plaats (131 op 100.000 hu
welijken) als de man 210 jaar onder is dan
de vrouw. Is de echtgenoot echter meer dan
10 jaar ouder, dan stijgt dit getal tot 180, zijn
man en vrouw even oud, dan bedraagt het
aantal scheidingen 190 per 100.000. Het nood-
lottigst is echter, als de msn jonger is dan de
vrouw. Dan telt men 226 scheidingen.
Rusland wordt aan zichzelf overgelaten.
De intergeallieerde Baad heeft de Britsche
politiek van ontruiming van Rusland goedge
keurd. Zij vereenigen zich, met het beginsel,
dat Rusland zelf maar voor zijn eigen redding
moet zorgen, als het maar niet zich bemoeit
met de rechten en vrijheden van zijn buurstaten.
Men verwacht daarvan een uiteenvallen der
Bolschewiekscbe partijen en legers.
Doch in Finlsnd msskt men zich ongerust
over den vrede dien Esthland sloot, daar na
Bolschewieksche troepen vrij komen.
Daarom wordt er door de Finsche pers op
aangedrongen, dat ook Finland vrede met Lenin
zal sluiten.
De buit, welke te Kieff is gemaakt is ontzsg-
gelijk. Ttlrijke bolschewistiesche commissarissen,
die niet de vlucht had kannen nemen, zijn
gevangen gemaakt.
De herovering van Onege op de bolschewiki
is gevolgd door berichten over vtrdere successen
in de provincie Archaogel, tusschen Moskon en
de Wolga en in de oorlogstreek van Koltchak.
Einde van den zomertijd.
In den nacht van Zondag 28 op Maandag
29 Sept. krijgen we het geleende nur terng.
Zondagavond 28 Sept. moeten klokken en hor
loges een nar teruggezet worden. We hebben
dan weer normalen tijdnog vóór halfzeven
'e avonds donker. De tijd der lange avonden
breekt aan.
Woonwagens en woonsohepen.
Er zijn nieuwe wetten en regelingen op 't
bewonen van woonschepen gekomen, die, streng
doorgevoerd, wel groote opruiming ouder deze
woongelegenhedeu zullen handen. Dat de rege
ling nogal streng is, blijkt nit 't volgende:
De bewoners van woonwagens eD woonschepen
moeten voldoende middelen van bestaan hebben.
Zij mogen niet in aanraking komen met justitie
of politie. Zij moeten hun kinderen naar ver
mogen opvoeden, inzonderheid deze zooveel mo
gelijk onderwijs laten ontvangen. Is 0. a. aan
deze eischen voldaan, dan zal vergunning kunnen
worden verkregeu, waarop de wagen of het schip
als woning of nachtverblijf mag worden gebruikt
door allen die op die vergunning zijn vermeld.
Worden deze voorschriften niet nageleefd dan
kan wagen of schip in beslag genomen of ver
nietigd worden.
Hondsdolheid.
Te Borger (Dr.) deden zich onlangs hij een
hond teekenen van hondsdolheid vooreen
hondje, door het verdachte dier gebeten, werd
eveneens aangetast. In verband daarmee zijn nu
in het dorp totaal reeds 23 honden gedood,
terwijl, naar het N. v. b. N. meldt, het bevel
is uitgevaardigd, dat er geen losloopende honden
in 't veld of op straat mogen komen.
Eenigszins bedenkelijk is, dat ook sommige
inwoners zich niet vrij weten van deze ziekte.
Er zijn althans reeds een viertal personen naar
Utrecht ter behandeling vertrokken over enkele
andere patiënten wordt nog gecorrespondeerd.
Inmiddels heeft de inspecteur van gezondheid
zich door een persoonlijk bezoek aan het dorp
van een en ander op de hoogte gesteld.
Het Bolsjewisme.
De Russische correspondent van de N. Rt.
Ct. is te Moskon geweest. Bij heeft er allerlei
gewaagd* avonturen doorgemaakt, maar er tevens
heel wat gezien «n gehoord.
Dit bleek hem wel, dat ondanks de stge-
ningen van het bolsjewisme soowat iedereen
klaagde over de schrikbarende duurte en het
gebrek aan brood.
Het is merkwaardig zooveel bedelaars men
op straat ontmoet. En men zou misschien denken,
dat er in een bolsjewistiachen staat geen arme
menschen zonden zijn, tenzij de een of andere
bourgeois die niet werken wil. Masr de meeste
bedelaars zijn kinderen en oude arbeiders. Dat
is weer een sprekend staaltje van de onmacht
der bolsjewilische leiders om hnn eigen wetten
uit te voeren, wint door den arbeidsdwang, d*
kinderverzorgingswetten en de ouderdomspen-
sioneering moest de noodzakelijkheid om te be
delen absoluut uitgesloten zijn.
De bolsjewiki zijn werkelijk geen barbaren
hnn leiders doen al hnn best om de zaak voor
elkaar te krijgen, maar bet zijn en blijven
hopeiooze idealisten en daardoor begaan zij een
misdaad aan hun eigen volk dat het slacht
offer wordt van hun volslagen achteloosheid om
ook maar één wet werkelijk in daden om te
zetten. Zij hebben verder rekening te houden
met de praktijk en menschelijke natuur.
Het communisme is een fiasco gebleken, kon
niet anders dan een fiasco zijn. Wanneer van
staatswege alles geregeld moet worden, dan
men heeft toch altijd met menschen te doen
weet men wel waar het op uitloopt. In Moakoa
zijn alle winkelt gesloten. Er bestaan alleen
z.g. regeeringsverkoophuizen, waar slechts op
