fffieitM, pvijd aan U Mum yaii lesterteelt, landtioGT, m. No. 1692 Zaterdag 1 September 1917. Vier en dertigste jaargang. EN Eerste Blad. Firma J. NI. C. POT, THOLEN. Publicatiën. IERSEKSCHE THOOLSCHE COURANT Dit blad verschijnt eiken Zaterdag. Prja per kwartaal f 0,65met Geïllustreerd Zondagsblad fl.10, franco per post f 1,1 75. Voor het buitenland 90 cents, zonder geïll. Zondagsblad. Ingezonden stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND Ingewacht aan het bureau te Tholon ot vóór DONDERDAGMIDDAG hij onzen medewerker te lerseke. UITGAVE Telef. Inïürc. 16. Advertentiënvan 1 tot 4 regels 40 cents; iedere regel meer 10 centsgrooter letters naar plaatsruimte. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering. WETHOUDERS der ge- BUP.GEMEESTKR meente Tholen, Gelet op artikel 203 der gemeentewet Brengen bij deze ter kennis van de Ingezetenen, dat de Begrooting van de plaatselijke inkomsten en uitgaven dezer Gemeente, voor het jaar 1918 op heden aan den raad is aangeboden, en voor een tijdvak van veertien dagen, voor een ieder ter lezing is nedergelegd op de Secretarie der Gemeente, alwaar tegen betaling der kosten, afschriften van dezelve kunnen worden verkregen. Tholen, den 29 Augustus 1917, Burgemeester en Wethouders voornoemd, De Burgemeester, J. W. WAGTHO. De Secretaris, H. J. LABAN. De BURGEMEESTER van Tholen maakt bekend, dat de Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel heeft bepaald met ingang van 2 September 1917 zal de hoe veelheid brood, op eene broodkaart te verkrijgen, moeten strekken voor eenen tijdsduur van elf dagen, niettegenstaande op de kaart staat vermeld, dat zij geldig is voor eene week mitsdien wordt de geldigheidsduur der broodkaarten, te beginnen met 2 September a.s. die waarop ver meld «laat, voor de 26ste week van 2 'tot en met 12 September die waarop vermeldvoor de 27ste weekvan 13 lot en met 23 September; die waarop vermeld voor de 28ste week van 24 September tot en met 4 October, enz. Tholen, den 29 Augustus 1917. De Burgemeester voornoemd, J. W. WAGTHO. Van goed ingelichte zijde hooren wij, dat er weinig kan9 bestaat om Chilisalpeter voor 't volgend jaar teifcuunen krijgen en ook, dat de productie in Chili met groote moeilijkheden te kampen heeft, die zeer zeker invloed zullen uitoefenen op de'$ prijs. Is het niet vali belaag, dat deze feiten be kend worden, en moeten niet alle middelen in t w,erk gesteld worden, om eene verandering ten goede te krijgen Dat er groote moeilijkheden bestaan weet iedereen, maar moet men daarom zeggen ^het gaat niet* Wat de kunstmest commissie en de N. O. T. niet kunnen, kan dat onze regeering niet als zij gesteund wordt door de publieke opinie op landbouwgebied Mogen onze schepen geen salpeter van Chili halen (want op geallieerde tonnage kuonen wij zeker niet rekenen) om ons het spook van den honger te helpen bestrijden P Doch men diene te handelen met den groot sten spoed j want iu begiu Maart 1918 moet onze landbouw gedeeltelijk bediend zijn. //Chilisalpeter, of gepn Chilisalpeter*, dat is de kwestie LANDBOUW. Chilisafpeter en den oorlog. In een oDzer groote bladen lazen we het g onderstaande artikel. Het komt ons interressant ■genoeg voor het met toestemming van den schrijver over te nemen. De beteekenis van Obilisalpeter in normale tijden, als 9tikstofmest voor de bodemcuUuur, en als grondstof voor verschillende takken van de industrie is voldoende bekend en behoeft men zich niet er over te verwonderen, dat van het begin van dezen oorlog af, dit gezuiverd natuurproduct van de Zuid-Amerikaausche repu bliek Chili een bijzondere belangstelling te beurt valt. In de laatste maanden van 1914, en ook nog iu t hegin van 1915, voorspelde bijna iedereen, zelfs deskundigen, dat, indien de oorlog een of twee jaren zou duren, de Centrale mogendheden eerst door schaarste, en dan door totaal gebrek aan Chilisalpeter hun militaire operaties zouden moeten staken. Het is immers algemeen bekend, lat dit product de grondstof levert or alle munitie-artikelen. Chilisalpeter, zooals de naam reeds zegt, komt ïitsluitend uit Chili, en de waakzaamheid der Ci geallieerde vloten maakt het importeeren uit Ihili naar Duitschland onmogelijk. De profeten lebben het echter mis gehad. Natuurlijk zal nen nooit weten hoeveel ontploffingsstoöeo -Duitschland en Oostenrijk opgestapeld hebben róór den oorlog, evenmin hoeveel Chilisalpeter in, misschien meer in de militaire stocks in luitschland, was, dan door de handelsstatistieken rordt aangegeven, maar zooveel slaat vast, dat ia meer dan driejarig woeden van den oorlog le Centralen nog geen gebrek aan munitie lebben. Zij krijgen van het buitenland geen alpeter in noemenswaardige hoeveelheden, doch ij maken het zelf in hun eigen chemische fa- irieken naar procédé's, die bij het uitbreken an den oorlog nog niet door de industiie op |roote schaal werden geexploiteerd. Of deze febricatie ook in vredestijd rendabel zal zijn, fs atuurlijj^ niet vast te stellen, eveomin als het •roductievermogen der Duitsche salpeterfabrieken: Heen zooveel schijnt zeker, dat de productie tot u toe uitsluitend voor industrieele doeleinden jent (waarschijnlijk hoofdzakelijk oorlogsmate- laal) terwijl de Duitsche landbouw hoegenaamd ver geen Chilisalpeter kan beschikkeD, V(5<5r dea oorlog werden van de ruim 21/, millioen ton Chilisalpeter, die jaarlijks door Chili werden uitgevoerd pl.m, als meststof in den landbouw gebruikt, terwijl pl.m. 1/k door de iudustrie werd geabsorbeerd. Voor zoover men dit nu kan beoordeelen is deze proportie juist omgekeerd, en bestaat er in alle landen, zoowel in de geallieerde als in de centrale, een groot gebrek aan stikstof d. i, Chilisalpeter voor bemesting. Hoe enorm het gebruik voor oorlogsdoeleindeu moet zijn, blijkt uit het feit, dat in het jaar 1916 Chili 3 millioea tons salpeter exporteerde, dus een half millioen ton meer dan in 1913. Na deze algemeene beschouwingen, willen wij even onderzoeken, hoe het met de salpeter- leverantie in ons land staat. Met een bewonderingswaardig initiatief heeft onze regeering reeds in September 1914 de be langrijkheid der situatie ingezieD, en de directie van den landbouw een enquete ingesteld, om na te gaan, hoeveel Chilisalpeter Nederland voor laudbonw zon noodig hebben per jaar. Het resultaat daarvan wees op pl.m. 100.000 tons. Daarna werd een salpeter-commissie in 't leven geroepen, die later gewijzigd en uitgebreid werd tot een kuustmest-commissie. Deze nu heeft de bestellingen voor Chilisalpeter aangenomen, den aankoop gedaau, en zich belast met de distri buties, kortom, zij heeft de plaats ingenomen van den vrijen handel, waardoor de producten door bemiddeling van makelaars, importeurs ea handelaars, de consumenten bedienden. Groote moeilijkheden stonden gedurig in den weg ten opzichte van de vracht, en door de bepalingen der oorlogvoerende mogendheden, zoodat men misschien niet al te streng mag zijn bij de beoordeeling der verkregen resultaten. Voor zoover wij weten, en uit de statistieken van het ministerie van Financiën kunnen zien, heeft ons land gekregen iu 1915 en 1916 respectievelijk 47.000 en 71.000 tons Chili salpeter. Dit zou nog geen slecht resultaat zijn, indien niet de betreurenswaardige omstandigheid bestond, dat het salpeter dikwijls niet op den juislen tijd le verkrijgen was. Wie met den landbouw bekeud is, begrijpt wat zulks betee- kend. Meer bijzonder onaangenaam heeft zich het te laat aankomen van Chilisalpeter dit jaar voelbaar gemaakt, en over de aangekomen hoe veelheden wordt er tot op dit oogeoblik niets officieels gepubliceerd. „Waarum?" is ons niet duidelijk. Te ocrdeeleu naar de aangekomen schepen, en hun grootte schatten wij echter de afgeleverde hoeveelheid op 60 a 70.000 tons. Een groot getal schepen kwam echter eerst iu de maand Mei ten onzent, en werd eerst na een zekeren tijd van wachten, ('t welk het land een enorme som aan liggelden heeft gekost) afgeleverd. Men herinnert zich nog het onge duld, toen door onze landbouw aan den dag gelegd, eo het energieke optreden van zekere landbou w-maatschappijen. Was er ook een fout begaan, en aan wien was die te wijten Wij willen daarover hier niet redeneeren, doch ons liever bepalen tot beschouwingen over de toekomstwant dat is het eigenlijke doel van dit schrijven en misschien de eenige moeilijkheid ooi een practische con clusie te trekken. Ten gevolge van het late aankomen, en het wachten in de haven, is niet al het Chilisal peter gedistribueerd door de Kunstmestcóminissie en zal er zeker ook nog een gedeelte ongebruikt in handen der consumenten zijn. Erg veel zal het echter niet meer zijn en beslist geheel on voldoende, wanneer meu in aanmerking neemt, dat de jaarlijksche consumptie 80 a 100.000 tons bedraagt. En wat is er nu aangekocht Zijn de noodige schepen gecharterd, en zulleu zij tijdig aankomen, en onmiddellijk afgeleverd worden Deze en meer andere vragen stelt zich de landbouwer, die de toekomst met bezorgdheid te gemoet gaat. Hoe langer de oorlog duurt, hoe meer belang toch gesteld moet worden in de landbouwpro ductie. Trouwens van regeeringswege wordt ook daarop gewezen met den grootsten nadruk, dat ons heil ligt in een intensieve productie van graan in het scheuren van grasland tot bouwland; in de grootst mogelijke productie van veevoeders voor onzen veestapel, die nu reeds noodgedwongen moet worden ingekrompen... En wie zou durven het voorstel om te gaan tegenspreken, dat dit alles onmogelijk is, zonder De gemeente bezit terreiu geDoeg in eigendom ^Q^sndiDg^van^stikstof^ d.i, van ChilisalpeterP en hierover kunnen wij beschikken Vergadering van den Raad der gemeente Tholen op Donderdag 30 Augustus. Afwezig met kennisgeviug de heeren Moelker en Quist.. Voorzitter Je burgemeester. De voorzitter opent de vergadering. De notulen der beide vorige vergaderingen worden vastgesteld. I. Iugekomen stokken. a. Missive van Ged. Staten houdende goed keuring van de tijdelijke geldleening ten be hoeve der Gasfabriek. b. schrijven van de Gezondheidscommissie met plaa en teekening voor vier te bouwen arbeiders woniDgan. De voorzitter zegt dat B. en W. kennis genomen hebben van dit belangrijke ontwerp, doch gaarne eenigen tijd zouden willen hebbeo om dit le kunnen beschouwen en na overlag met de gezondheidscommissie en den ontwerper, de heer Van Oost, met hun praeadvies bij den raad te komen. De heer Van Vredenburch kan zich met dit voorstel wel vereenigen doch indien de raad thans reeds kon besluiten tot het bouwen zijn goedkeuring kan verleenen waarna B. en W. altijd nog overleg met de heer Van Oost en de gezondheidscommissie kan plegen, vindt spr. dit io het belang van de zaak. De heer de Jong wenscht het voorstel Vau Vredenburch te steunen, de zaak is van groot belang gezien de heerschende woningnood. Spr. stelt daarom voor B. en W. machtiging t.e ver leenen aan de hand van de plannen tot den bouw over te gaan. De heer WagenmaJcer zegt dat hij het wen- schelijk zou vinden indien de stukken eerst eens door de leden konden worden ingezien. De heer Fan Vredenbureh merkt op dat acht dagen geleden reeis in den Thoolsche Courant er op is gewezen dat deze stukken aan het gemeentebestuur waren vezonden, dit is op zettelijk gedaan om de belangstellende leden gelegeuheid te geven deze stukken in te zien. Gaan we nu uitstellen dan wordt dit met te verwachten stijging van de prijzen Van materialen weer gevaarlijk wat de kosten van een en ander betreft. De heer Wagemalcer zegt dat hij de stukken niet heeft gelezen daar hij van meeniDg was dat bij de volgende vergadering deze zaak wel behandeld zou worden daar men de plannen wel kau aannemen, doch daD ojk geschikt bouw terrein dient te hebben. Te bouwen aan de verbrande Vate zal niet mogelijk zijn, tenminste de bouwkundige adviseur van de woningver- eeniging acht dit niet mogelijk. Zoo zou men toch den tijd moeten hebben om na te gaan waar men zal bouwen. De heer de Jong is van meening dat het er in dit geval niet op aankomt waar gebouwd zal worden. Hoofdzaak is het voorstel aan te nemeu en dan later over de plaats te beraadslagen, het is hoog noodig dat er geboawd wordt. De heer van Hiele kan zich heel goed met het voorstel om te gaan boawen vereenigeD De voorzitter zegt dat het idéé van B. en W. uiet is de zaak op de lange baan te schuiven. Zoo wenscht men over het woningtype dat niet zeer geschikt lijkt, met deö ontwerper van ge dachten te wisselen. Spr. stelt voor om B. en W. in beginsel toestemming te verleenen tot deu bouw over te gaan. B. en W. zullen dan Da gaan welk woning type het geschiktst geacht kan worden. De heer Hollestelle wil niet ontkennen het geen in het midden is gebracht betreffende be hoefte aan woningen. Spr. heeft echter het woning type gezien en kan zich niet geheel met de daarop gedachte iudeeling vereenigen. Zoo is niet eens gedacht om bij de woning een berg plaatsje te bouwen terwijl de woningen ook zonder gaug zijn, een woningtype volgens spr. meeDing niet geschikt voor menschen die de laatste j ren aan dergelijke woningen als de ontworpene niet meer gewend zijn. Spr. geeft iu overweging den ontwerper hieromtrent eens te raadplegen. De heer van Vredenburch merkt op dat het ontworpen wouingtype te St-Maartensdijk zeer goed voldoet. Het voorstel om lot den bouw over te gaan wordt hierop met alg. stemmen aangenomen. c. Verzoek van het R. K. Armbestuur om hun armen iu onderhoud te nemen bij het Alg. Armbestuur. De voorzitter stelt voor deze zaak ter onder zoek te brengen bij het alg. armbestuur. Men zal zich met alle Kerkelijke armbesturen iu verbinding stellen en zoodoende tot een alge meene regeling zien te komen. Met alg. stemmen wordt zoodanig besloten. d. Schrijven van den heer M. J. Engelvaart waarin deze verzoekt om door middel van het Rijksscbooltoezicht te trachten vrijstelling van dienst te krijgen. e. Dankbetuiging van mejuffrouw Blom voor hare benoeming als gemeeDteverloskundige. Vaststelling gemeenterekeniug over 1916, in ontvang op f 266,187.775 en in nitgaaf op f 287,469.99, nadeelig saldo f 21,282,215. De voorzitter deelt mede dat hij nu pas kennis neemt van het rapport der commissie dat wat laat is ingekomen. Hij zal trachten zooveel mo gelijk de opmerkingcu die de commissie mocht hebben te beantwoorden. Nadat eenige opmer kingen vau de commissie zijn opgehelderd, wordt met algemeeue stemmen tot vaststelling der rekening besloteD. Daarna worden de verschillende begrootingen in handen gesteld van de commissie bestaande uit de heeren Van Hiele, Noske en Wagemaker. Op een verzoek van laatstgenoemde zal de voorzitter nog een vierde lid benoemen, aange zien de commissie van oordeel is dat drie leden niet voldoende zijn. De voorzitter deelt mede dat de heer Mulder hier is geweest ten einde iD overleg met den heer Vrieus den verbouw vaD het raadhuis te besprekeu. Ook ontviDg spr. een bezoek van de heeren Dr. Kalff en Duparc leden van het rijkstoezicht op monumentale gebouwen. Spr. heeft een verzoek aan den raad, hij heeft behoefte aan een eenvoudig schrijfbureau een meubel dat later ook dienst kan doen in de burgemeesterkamer. Met algemeeue stemmen wordt de aankoop hiervan goedgevonden. Daarna rondvraag. De heer de Jongdie de vorige vergadering niet heeft kunnen bijwoneD, wenscht thans iets te zeggen over hetgeen bij de laatste verkiezing heefl plaats gehad. Dit moge geeu gemeente belang zijn, het is toch zeker in het belang der leden van den Raad. Zij stellen hun tijd en werkkracht ten dienste van de Gemeente en worden, bij verkiezingspractijken als 'laatstelijk zijn toegepast, door het slijk gesleurd op een allerschandelijkste wijze. Als dat zoo blijft voort gaan zal er al gauw geen fatsoenlijk mensch meer te vinden ziju dat zich wil doen candidaat stellen spreker heeft althans geen lust zich ooit aan een dergelijke kunstbewerking te onderwerpeu. Het is verbazend gemakkelijk iemand in een strooibiljet, op de schandelijkste wijze uit te kleeden, en het dan eenvoudig te onderteekeuen met „Vele Kiezers", maarhet is ook ont zettend lat. Er is niets op legen dat men een ca didaat bestrijdt doch dan dient men het te dpen op

Krantenbank Zeeland

Ierseksche en Thoolsche Courant | 1917 | | pagina 1