ita
o. 1667
Zaterdag 10 Maart 1917.
Drie en dertigste jaargang.
EN
Eerste Blad.
DE OORLOG.
Firma J. M. C. POT, THOLEN.
P u b I i c a t i n.
Broodgebrek.
De behandeling van zaaitarwe tegen
schimmels, die de kiem aantasten.
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Pr»i per kwartaal f 0,65met Geïllustreerd Zondagsblad f 1.10, franco
r post f 1,J 7b. Voor het buitenland 90 cents, zonder geïll. Zondagsblad.
Ingezonden .tukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND Ingewacht aan het
bureau te T k o I e n el vóór DONDERDAGMIDDAG M) onzen medewerker te ler.eke.
IERSEKSCHE
THOOLSGHE COURANT
UITGAVE
TeLKÏ. 1NTKKC. 16.
Advertentiën vau 1 tot 4 regels 40 centsiedere regel meer
10 centsgrooter letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
Kweekschool voor Zeevaart te Leiden.
Burgemeester en Wethouders der Gemeente Tholen
tolen vestigen de bijzondere aandacht op bovenge-
cmde Instelling, welke ten doel heelt om
JONGENS
lust in het zeemansleven hebben, eene eervolle
voordeelige betrekking te bezorgen, door eene
rbinteois aan te gaan bij 's Rijks Zeemacht.
De jongens kunnen zich daartoe op alle werkdagen,
ifist in den voormiddag tusschen 9 en 11 uur, aan
elden aan het Gebouw der Kweekschool.
Omtrent de stukkeD, die moeten worden overgelegd,
jn nadere inlichtingen ter Secretarie dezer Gemeente
bekomen.
De vereischten om als jongen bij de Kweekschool
tor Zeevaart geplaatst te worden, zyn
Lichamelijke geschiktheid, d. i. zonder gebreken
en lichamelijk flink ontwikkeld.
Leeftijd van 14 tot en met 15 jaar.
Een lengtemaat van ten minste
1.40 Meter voor den leeftyd van 14 tot 14I/2 jaax
L43 n v n n n 1^/2 1
1-45 11 n n n n /2
n 11 n 151/2 lb r>
zonder schoenen en kousen gemeten.
Voldoende kunnen lezen en een weinig schrijven
en rekenen.
Omtrent de zeer gunstige vooruitzichten der jongens,
e zich voor de Kweekschool aanmelden, omiient
e.. duur der verbintenis enz., worden ter Gemeente-
•cretarie op verzoek nadere mededeelingen gedaan.
TholeD, den 6 Maart 1917.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester
J. W. WAGTHO.
De Secretaris
H. J. LABAN.
Een massa tneuscbeii hebben niet ingezien
niet willen inzieu dat de invoering van
iroodkaarten niet alleen noodzakelijk was om
beletten dat voor men9chelijk gebruik bestemd
j leel aan het vee werd gevoerd, doch dat bet
ekort aan meel de regeering noodzaakte ons op
antsoen te stellen.
Het heeft üiet mogeu baten, er zijn tal van
ersonen, ook in onze omgeving die hun brood-
aarten aan anderen afstaan, terwijl er eveneens
akkers zijn die misbruik maken door het publiek,
inder voorwendsel dat de kaart afgeloopen is,
laterdags de overblijvende bons vrageD, die
an gewoonlijk worden afgestaan. Wat er dan
iet het te veel verstrekte meel geschiedt, hier-
iver zijn velen het niet eens, er wordt gezegd
lat het voor veevoeder wordt aangewend, anderen
Jialen er ZONDER broodkaart brood op.
Gevolg van een en ander is dat we nu oor-
ogsbrood krijgen en het is te hopen dat het
lubliek nu zal inzien dat het naleven van de
)epalingen in het algemeen belang noodzakelijk
het afstaan van broodkaarten waar oog
bons aan zitten niet alleen verboden is, doch
ry:lat de meelschaarste noodzakelijk maakt om
net den regeeringsmaatregel mede te werken daar
mders het rantsoen oorlogsbrood ook Dog wel
ens kau worden gesteld op 3 ons of nog
ninder en dit is dan te danken aan degenen
lie handelen zooals we hierboven schreven, ter-
vr wijl het knoeierij i9 waarvoor zoowel bakker als
legene die zijo kaart afstaat gestraft kan worden.
Men sta dos zijn broodkaart of overblijvende bons
)nder geen voorwendsel meer af.
Het 2oriog9brood zal als volgt samengesteld
Door Z. E. den Minister van Landbouw, Nij
verheid en Handel is in verband met de moge
lijkheid, dat een meer of minder groot gedeelte
van de wiutergrauen door de vorst geleden kan
hebben, en zaaizaad van zomertarwe slechts in
beperkte hoeveelheid voorhanden ie, ter alge-
uaeene kennis gebracht, dat het zeer wel mogelijk
is tot in bet begiu der maand Maart sommige
soorten wintertarwe, met name Wilhelmina-tarwe,
te zaaien. De Minister beveelt voorts aan het
zaaikoren met ontsmettende middelen te behan
delen volgens deskundige aanwijzing, reden
waarom in dit vlugschrift de daarvoor iu aan
merking komende middelen in 't kort worden
besproken.
Bij winter- zoowel als bij zomertarwe is zeer
dikwijls opgemerkt, dat de jonge kiemplantjes
door schimmels (vooral Eusarium) worden aange
tast. Door een honderdtal korrels uit te poten
op l1/i c.M. diepte in een bakje met matig
vochtigen grond kan men zich van den graad
van aautastiog een denkbeeld vormeD. Komt
kort na elkaar een groot percentage kiemplanten
in gezonden toestaud aau de oppervlakte dan is
behandeling tegen kiemschimmels niet uoodig.
Anders is het wanneer de kiemen langzaam
achter elkaar in onvoldoend aantal aan de opper
vlakte komen en een gedeelte ervan een vuil
gele kleur beeft of beschimmeld is. In zul'ce
gevallen kan men de opkomst van het zaad door
een behandeling veel verreteren.
Nog dient als algemeene opmerking vooraf te
gaan, dat partijen die aan een of andere be
handeling met scheikundige middelen worden
onderworpen, van te voren met de. gebruikelijke
machines zoo zuiver mogelijk moeten zijn ge
maakt, want wanneer er zich b.v. vele holle
korrels, brandkorrels e.d. in bevinden, dan is
de behandeling veel minder werkzaam en zou
men de tarwe eerst door wasschen daarvan moeten
zuiverendan komen de brandkorrels boven
drijven. Is een partij, blijkens aan het Rijks-
laudproefstation voor Zaadconlrole verricht onder
zoek van dien aard, dat vele korrels geen kiem-
kracht meer hebbeu, dan kan natuurlijk van
een zaadbehandsling niets ver acht worden, aan
gezien daardoor van dood zaad geen levend zaad
kan worden gemaakt.
Kopervitriool is oorspronkelijk tegen steen-
brand van tarwe gebruikt (I H.L. omscheppen
met eeo oplossing van 200 gram kopervitriool
in L. water). Later heeft men ontdekt, dat
>ogsijo: bruinbrood, gebakken uit ongebnild meel,
jdr
vermengd met rogge- en aardappelmeel, en als 't
knijpt ook nog met maismeel. Voor het witte
brood zal de iölandsche bloem worden vermengd
met Amerikaansche bloem en aardappelmeel. Als
orI^e bakker zijQ kunst verstaat, wordt gezegd, zal
10hij van die grondstoffen nog evengoed een sma
kelijk en voedzaam brood kunnen bakken.
Volgeus nader bericht zal het wittebrood wor
den gebakkeu van een vermenging van 50
nc*(inland8ch meel, 30% Amerikaansche bloem en
20 aardappelmeel.
Het brninbrood zal worden samengesteld uit
685 60% ongebuild tarwemeel, 15 ongebuild
roggemeel, 20 aardappelmeel en 5 zemelen.
De vermenging zal plaats hebbeu aan de meel
fabrieken.
het ook kiemaantastende schimmels eenigszins
tegengaat. Dit doet het echter lang niet vol
doende en bovendien i9 het niet geheel onscha
delijk voor tarwe. Van niet geheel rijpe korrels,
van korrels, die in een zeer drogen oazoiner
geoogst en machinaal gedorscht zijn, en van
eenigszins geschoten korrels wordt de kiem door
kopervitriool beschadigd, zoodat men in sommige
jaren (b.v. 1912 en 1913) waarneemt, dat het
gevilrioolde graan minder goed opkomt dan het
niet behandelde. Dat in de praktijk over het
achteruitgaan in de kiemkracht na de behande
ling zoo »einig geklaagd wordt, is daaraan toe
te schrijven, dat io den regel wel zoo dik ge
zaaid wordt, dat een verlies van eenige procenten
niets te l)eteekenen heeft. In het oorlogsjaar
1917 is een bezuiniging op de zaaitarwe echter
wel degelijk van belang en daar er nu zeker
ook partijen voor den zaai zullen worden ge
bruikt van minder goede kwaliteit das gevoe
liger, is het geweuscht bij de behandeling zoo
voorzichtig mogelijk te zijn en niet meer per
H.L. te gebruikeu dan l1/j L. water, waarin
150 gram kopervitriool is opgelost.
Welke middelen kunnen dan even goed als
of beter dan kopervitriool en zonder schade voor
de kiem de schimmelsporen op de zaaitarwe
dooden Door den Heer Oortman Botjes en
Dr. Quanjer zijn tal van proeveu genomen om
deze vraag te beantwoorden, zoodat kao worden
aangegeven wat in dit opzicht kan verwacht
worden van heet water, formaline, sublimaat eo
uspulun.
Heet water, het eenige middel, waarin de in
ons land veel voorkomende stuifbrand kan worden
tegengegaan, is ook tegen Fusariuin het beste
middel, dat men kent. Steenbrand echter wordt
er wel door verminderd maar niet voldoende.
Men dient dus, zoo er reden is te vermoeden
dat de tarwe met steenbrand is besmet, eerst
tegen deze ziekte te behandelen, hetgeen wegens
d9 kans op beschadiging bij 't gebruik van
kopervitriool het be9te geschieden kan door
1 H.L. om te scheppen met 5 L. water, waar
onder 12 cab. c.M. formaline is gemengd en
vervö'geus de heetwatermethode toe te passeD.
De tarwe wordt in zakken, die slechts voor 2/3
gevuld zijn, l1/* uur geweekt in koud water,
zij b'ijft daarna nog 4 it 5 uur buiten het water
voch-ig staan eu wordt vervolgeus gedurende
10 minuten in water van 53° C. gedompeld.
Daarna laat men vlug uitdruipen en spreidt het
graan ter droging uit. De verwarming van het
wate. kau geschieden in een kookpotin 't
groo'. of ccöperatief doet men het door stoom
van een fabriek of van een locomobiel. Uitvoe
rige inlichtingen over deze behandeling, die bij
goed: toepassing, de beste resultaten levert, vindt
men in Mededeeling No 4 van den Phytopa-
thologischen Dienst te Wageniugen.
Formaline is een uitstekend middel tegen den
steenbrand; het helpt evenwel niet tegen stuif-
brauJ en kiemschimmels.
Sublimaat is, wat de bestrijding der kiem-
schimmels betref', verreweg bet beste der schei
kundige middelen bet is bijna even werkzaam
als neet water en veel gemakkelijker toe te
passen. Het is evenwel, volgens enkele buitec-
laudsche onderzoekers, niet geheel afdoende tegen
steenbrand en natuurlijk ook niet tegen stu.f-
brs' Is de tarwe afkomstig van een streek,
waarin de brandziekte niet voorkomt of van een
te velde goedgekeurd gewas, dan is de behan
deling heel eenvoodfg. IVÏen schept 1 H.L. tarwe
om met 2J/2 L. water, waarin 12 gram sublimaat
is opgelost. W^nueer de tarwe afkomstig is van
een veld, waarin steenbrand is geconstateerd of
kan zijn voorgekomen, dan moet sublimaat ge
combineerd «orden met furinaliue en wel op
deze wijze, dat I H.L. tarwe wordt omgeschept
met 5 L. water, waarin is opgelost 12 gram
sublimaat en 12 cub. cM. formaline. Men losse
de sublimaat op in een kopje io heet water eu
voegt deze geringe hoeveelheid oplossing dan bij
de 5 L water, waaronder de formaline is ge
mengd. Men mag bij het oplossen en omscheppen
geen metalen vaatwerk of gereedechap gebruiken.
Men sprenkele de oplossing gelijkmatig onder
gestadig omscheppen door de graan hoop, totdat
alles is opgeuonien, betgeen ongeveer 1 kwartier
duurt. Daarna wordt de hoop direct uitgespreid
om de tarwe to laten drogen. Daar bet sublimaat
zeer giftig is, moet de dorschvloer, waarop de
behandeling plaats heett gehad, en de gebruikte
gereedschappen met water goed wordeö schoon
gemaakt en resten van de behandelde tarwe
mogen niet vervoederd worden.
Uspulun is een der beste middelen vau de
Duitsche fabrieksnijverheid, die de werking tegen
steenbrand met die tegen kiemschimmels in zich
vereenigen. Het is een verbinding van sublimaat
met phenol, voorzieu van een blauwe kleurstof.
Met dit middel kan de behandeling zonder eenige
kaus op beschadiging woiden uitgevoerd, het
geen juist nu, nu er vele partijen als zaaizaad
beschikbaar zijn, die een groote mate van ge
voeligheid bebben, eeo voordeel is. Het wordt
iu busjes van 100 graui of veelvouden daarvan
met gebruiksaanwijzing in den handel gebracht.
Men lost 40 gram op in 5 L. water (warm
water bespoedigt het oplossen), en besprenkelt
hiermede 1 H.L. tarwe, onder omscheppen en
laat den nacht over met schoone zakken bedekt
liggeD. Het behandelde graan heeft een zwakke
blauwachtige kleur. Daar uspulun veel minder
giftig is dan sublimaat kunnen kleine restjes
van behandelde tarwe na afgewasscben te zijn
zonder gevaar worden vervoederd.
Behalve de genoemde worden vele andere
middelen in Duitschland aanbevolen zoo is het
tfSubliinoforiü" van de Agrikultur-botanische
Austalt in Müuohen eeu combinatie van subli
maat en formaline, en h t Beizsuoliuiat
tegenwoordig „Fusariol" genaamd, niets anders
dan sublimaat met bijgemengde kleurstof en
keukenzout. Omdat soms door landbouwers, die
Duitsche vakbLden lezen, over de behandeling
met deze middelen inlichtingen worden gevraagd,
wordt dit hier medegedeeld. Het verdient vooral
dezen tijd de voorkeur middeleu te gebruiken
en is in grootere hoeveelheden dan
50 gram bij apothekers en dro
gisten verkrijgbaar.
Formaline kost f 0.25 per 100 gram
(bijua 1 d.L.) en is bij^apolhekers
en drogisten verkrijgbaar.
Uspulun kost f 1.15 per 100 gram
en is verkrijgbaar bij de firma
Friedr. B*yer Co. te Arnhem,
Oude Kraan 98.
Dit vlugschrift is voor 2 cent en
Mededeeling No. 4 van den Pby-
topatologischen DieDst is voor 25
cent verkrijgbaar aan het Instituut
voor Pbytopatologie te Wage-
ningen.
maar
meu
Holland verkrijgbaar üjn.
Prijze'-." kopervitriool kost f 1.50 per K.G.
Sublimaat kost f 1.50 per 100 gram
Aau het Westertront hebben de Duitscbers
eeu groot gedeelte van het Ancre-front ontruimd,
wel onder den druk van den Eogelschen aanval
toch grootendeels vrijwillig. En boewei
in verschillende deskundige kringen het
vermoeden uitspreekt, dat dit een defensieve
terugtocht beteekpnde om straks des te heviger
te kunnen aanvallen, blijkt toch uit het feit, dat
de stellingen in het begin zeer taai werden
verdedigd, dat deze terugtocht toch niet geheel
vrijwillig is geweest en wel degelijk een gevolg
is van de volhardende Engelsche aanvallen aldaar.
Ook bij Verdun is er nogal actie gekomen.
Het Fraosche legerberichl van Woensdag meldt
hiervan Aan den rechteroever van de Maas
heeft de strijd voortgewoed. Benoorden.het bosch
van Caurières trachten de Duitschers de schansen,
die we Maandag heroverd hadden, weer te ver
meesteren. Het vuur eo de tegenaanvallen van
de Franschen hebben al hun pogingen gefuuikt.
Ten N. van Douaumont houdt de strijd aan.
Twee door de Fraoschen uitgevoerde over
rompelingen, de eene zuidelijk van Lassigny, de
ander in het vak van Armzweiller, stelden de
Franschen ia staat om gevangenen te maken.
Overal elders verliep de uacht kalm.
Ook de Duitsche berichten duiden nog op
vermeerderde actie op de gevechtsterreinen in
Noord-Frankrijk. Het Duitsche communiqué van
Dinsdagavond zegt o.m.
Op den rechter Sommc-oever werd tegen den
avond het artilleriegevecht zeer hevig. Na een
trommelvuur vielen de Engelschen opnieuw ten
oosten van Bouchavesnes aan. Hun aanval werd
echter afgeslagen, terwijl nog een andere aanval
door ons vernietigiugsvuur werd verijdeld. Aau
de overige sectoren van het front door sneeuw
jacht geringe vuuractie.
Latere Fransche en Engelsche berichten melden
nog: Door eeu krachtigen tegenaanval wierpen
wij den vijand uit een deel van onze loopgraven,
welke hij gisteren ten noorden van het bosch
van Caurières bezet had. Een poging van den
vijand tegen onze loopgraveu ten noorden van
Fliry mislukte volkomen. Wij vernielden vijan
delijke verdedigingswerken iu bet woud van
öezagne.
Er werden drie Duitsche vliegtuigen vernield.
Gisterenochtend viel de vijand onze stelling
ten oosteu van Bouchavesnes, die wij Zondag
veroverd hadden, aan. Hij werd echter met ver-
liezeu afgeslagen en liet gevangenen iu onze
handen achter.
Ten oosten van Gommecourt verbeterden eu
versterkten wij de Zondag genomen stellingen.
In den ochtend voerden wij gisteren twee ge
slaagde raids uit ten zuidoosten en ten noorden
van Atrecht. Wij brachten den vijand verliezen
toe en inaakteu 42 gevangenen.
Wij drongen de vijandelijke loopgraven ten
zuidoosten van Givenchy binnen en maakten
bij die gelegenheid gevaugenen.
Zes vijandelijke vliegmachines werden neer
geschoten.
Een bericht van Woensdag uit het Duitsche
hoofdkwartier deelde nog mede. Aan weerszijden
van de Ancre cn de Som me, in Champagne en
op den O. Maasoever levendige artillerieactie.
De Franschen vieleu 's avonds aau in den N.-O.
sector van Verdun op onze nieuwe stelliogea
in het Caorière-bosch, doch werden teruggeslagen.
Vau het Ooster- en Zuiderfront de volgende
berichten, waaruit we kunnen opmerken, dat daar
wel levendige gevechten worden gevoerd, doch
de positiestrijd daar nog steeds vastzit.