veekblatl, piijd aai li ieiaopn rai oesterteelt, lailinv, enz.
No. 1657
Zaterdag 16 December 1916.
Drie en dertigste jaargang.
EN
Eerste Blad.
DE OORLOG....
lERSEKSGHE
THOOLSGHE COURANT
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prjs per kwartaal f 0,65 met Geïllustreerd Zondagsblad f 1.10, franco
per post f 1,17fc. Voor het buitenland 90 cents, zonder geïll. Zondagsblad.
Ingezonden stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND Ingewacht aan het
bureau te Tkolen of vóór DONDERDAGMIDDAG bij onzen medewerker te lerseke.
UITGAVE
Firma J. M. C. POT, THOLEN.
Telkf. Jnterc. 16.
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 40 cents; iedere regel
10 centsgrooter letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
Publicatiën.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Tholen maken bekend, dat op Woensdag 20
December a.s. te 12 are, op het Gemeentehuis
gelegenheid zal bestaan tot kostelooze inenting
door den heer Jekel.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
J. W. WAGTHO
De Secretaris,
H. J. LABAN.
De Burgemeester van Tholen maakt bekend
dat, het verwerken van aardappelen tot aard
appelmeel of aardappelmeelproducten met ingang
vau 27 November 1916 werd verboden;
dat de aflevering en het vervoer van klei-
aardappelen is verboden
dat dit verbod niet van toepassing is
a. op de aflevering of het vervoer van klei-
aardappelen binnen de grenzen der gemeente,
waarin zij zich bij de afkondiging dezer be
schikking bevinden
b. op de aflevering of het vervoer van partijen
kleiaardappelen, gedekt door een vervoerbewijs,
afgegeven door de Rijkscommissie van Toezicht
op de Aard&ppelvereeniging.
Tholen, den 15 December 1916,
De Burgemeester voornoemd,
J. W. WAGTHO.
POSTERIJEN EN TELEGRAFIE.
Tholen. Met ingang van 16 dezer zal in de
buitenwijken, waar tot heden slechts eene bestel
ling, des morgons 10 uur, plaats had, eeu tweede
bestelling worden ingevoerd.
Vertrek van het kantoor 7 u. v.ra.
Met ingang van 16 dezer wordt op het
post- en telegraafkantoor alhier werkzaam gesteld
de heer K. Brandes te Meliskerke, om opgeleid
te worden tot kantoorbediende.
of de komende vrede Wat moeten wij boven
ons wekelijksche oorlogsoverzicht heden schrijven.
Want werkelijk de eerste stap tot den vrede
is nu gedaan. Plotseling bereikte ons Dinsdag
middag de onderstaande telegrammen
Berlijn, 12 December. (Wolff.) Officieel.
Voorloopig bericht. De keizer vaardigde een
legerorder uit, waarin hij mededeelt, dat hij met
de drie bondgenooteu aan den vijand vredes
voorstellen heeft gedaan.
Weenen, 12 December. (Wolff.) Het kabinet
te Weenen beeft, in overleg met de verbonden
regeeringen, aan de vijandelijke staten nota's
gericht, waarin het zijn bereidwilligheid uitspreekt
om vredes onderhandelingen met den vijand aan
te knoopen.
Iu de nota's wordt het voortzetten van den
oorlog een steeds meer doelloos bloedvergieten
genoemd.
Geheel onvoorbereid kwamen deze berichten
niet. Immers was bekend gemaakt dat Dinsdag
een zeer belangrijke Rijksdagzitting zou plaats
hebben eu in enkele kringen werd reeds ge
mompeld van „vrede op aarde".
De Weensche regeering vaardigde bovendien
nog het volgende communiqué uit
Weenen, 12 Dec. (Wolff). Officiéél. Toen in
den somer van 1914 de lankmoedigheid van
Oostenrijk uitgeput was en de monarchie na
vjjftig jaar vrede gedwongen was naar het zwaard
te grijpen, geschiedde dit uit bittere noodzaak.
Het doel was herhalingen voor het vervolg te
voorkomen.
In samenwerking met de bondgenooten heeft
ous leger en onze vloot rijke resultaten behaald
en de plannen der vijanden te schande gemaakt.
Niet alleen werden vele overwinningen behaald,
doch ook uitgestrekte vijandelijke gebieden bezet.
Onafgebroken is de kracht, die nog kort geleden
de laatste vijand te voelen kreeg.
Kunnen onze vijanden hopen deze macbtbond
te overwinnen, Dooit zal het hun gelukken ons
door hun afslnitings- en uithongeringspogingen
murw te maken. In het derde jaar zijn zij nog
niets verder gekomen. Daarom is de voortzetting
van den strijd nutteloos voor den vijand. Wij
zullen ons niet weer laten verdringen.
De voortzetting van den moordenden oorlog
is dus alleen een vernietiging van menschen-
levens en goederen, een door geen noodzaak
gerechtvaardigde onmenschelijkheid, een misdaad
aan de beschaving.
Deze overtuiging en de hoop, dat dit inzicht
ook in het vijandelijke kamp kon doorbreken,
heeft bij het Weener kabinet in volledige over
eenstemming met de verbondenen de gedachte
doen rijpen, om eeu openlijke eu loyale poging
te ondernemen tot een gedachtenwisseling over
voorbereiding van den vrede.
Met dit doel hebben heden de regeeringen
van Oostenrijk, Dnitschland, Turkije en Bulgarije
aan de vertegenwoordigers hnnner belangen in
de hoofdsteden gelijkluidende nota's gezonden,
waarin geneigdheid tot vredesonderhandelingen
wordt getoond, met verzoek deze nota's aan de
betrokken regeeringen te overhandigen.
Aan den gezant bij deu H. Stoel werd even
eens mededeeting daarvan gadaau en de werk-
dadige belangstelling van den Pans verzocht.
Ook de neutrale vertegenwoordigers werden
ingelicht.
De verbondenen leverden opnieuw bewijs van
hun vredelievendheid.
Thans staat het aan onze vijanden, om voor
de geheele wereld getuigenis van han gezindheid
af te leggen. Wat ook het resultaat moge zjju
door eeu gedwongen voortzetting vau den oorlog
zal de vierbond ook voor den rechterstoel der
eigen volken geen verantwoordelijkheid kuDnen
treffeö.
De legerorder die Keizer Wilhelm aan zijn
soldaten uitvaardigde luidt aldus
In het gevoel der overwinningen, die gij door
uw dapperheid hebt bevochten, hebben ik en
de monarchen der drie verbonden staten den
vijand een vredesaanbod gedaan. Of het daar
mede bedoelde doei bereikt werd is nog niet
bekend. Gij echter hebt ook verder met Gods
hulps stand te houden tegen den vijand en hem
te verslaan.
Tot de marine werd een gelijkluidende order
gericht met de volgende aanvulling. Deze order
richt zich ook tot mijne marine, die al haar
krachten getrouw en krachtdadig in het werk
heeft gesteld in den gemeenschappelijkeu strijd.
Wilhelm I. R.
De vredesvoorstellen werden door den Dait-
schen Rijkskanselier in de als historisch aange
duide zitting van den Rijksdag, medegedeeld.
De Rijkskanselier begon zijn rede, die wij,
om de uitvoerigheid natuurlijk niet in extenso
kannen overnemen en waaruit we daarom dus
maar een en ander aanstippen.
De Rijkskanselier zeide De hoop op spoedige,
nieuwe gunstige gebeurtenissen te velde was de
reden waarom de Rijksdag niet voor langen tijd
is verdaagd, maar aan den president de gelegen
heid gegeven is, den dag voor de volgende zit
ting te bepalen. Die hoop is bijna boven ver
wachting snel vervuld. Ik wil kort zijn de
doodeu spreken
Roemenië's meedoen aan den oorlog had ten
doel onze stellingen en die onzer bondgenooten
in het Oosten te vernietigen. Tegelijkertijd moest
het groote offensief in het Westen ons front
doorbreken, en moesten nieuwe Italiaansche
stormaanvallen Oostenrijk-Hongarije verlammen.
De toestand was ernstig, doch met Gods hulp
hebben onze dappere troepen een toestand ge
schapen, die ons vollediger en grooter veiligheid
biedt dan ooit te vuren. (Levendige toejuiching).
Ons Westelijk front zegeviert, ondanks deu
Roemeenschen veldtocht is het met grootere
reserves aan menschen en materiaal uitgerust
dau ooit te voren. (Bravo's)..
Vervolgens wees de Rijkskanselier er op dat
de economische toestand in de Centrale landen
thans is verzekerd. In Roemenië werden groote
voorraden levensbehoeften en graan vermeesterd.
Aan de vrees voor hoDger die de vijanden
Duitschlaad wilden aanjagen, kunnen ze zelf
thans niet ontkomen.
Verder deelde de R. K. mede dat aan de
vertegenwoordigers van de mogendheden die de
Duitsche belangen in de vijandige landen be
hartigen en aan die van de overige neutrale
stater, een nota is overhandigd. In die nota
wordt o. m, gezegd dat
„Duitschland en zijne bondgenooten Oosten-
rijk-Hongarije, Bulgarije en Turkije hebben in
dezen strijd bun onoverwinnelijke kracht getoond.
Zy behaalden geweldige overwinningen op een
in aantal sterker en van meer oorlogsmateriaal
voorzieuen vijand. Onwrikbaar houden hun linies
stand tegen de herhaalde aanvallen van de legers
hunner vijanden.
De jongste aanval in den Balkan is snel en
zegevierend afgeslagen. De jongste gebeurtenissen
be* ijzen, dat ook een verder voortduren van
den oorlog bun weerstandsvermogen niet zal
kunnen breken, maar dat veeleer de algemeene
toestand de verwachting van nog meer over
winningen rechtvaardigt. Ter verdediging van
hun bestaan en van de vrijheid hunner nationale
ontwikkeling werden de vier verbonden mogend
heden gedwongen naar de wapens te grijpen".
Eu- iets verder dat de vier verbonden mo
gendheden gedragen door het bewustzijn van
haar militaire en economische kracht om den
strijd zoo noodig tot het einde voort te zetten,
tegelijkertijd echter bezield door den wensch
verder bloedvergieten te voorkomen een einde
te maken aan de gruwelen van den oorlog stelleD
de vier verbonden mogendheden voor, zoo
spoedig mogelijk vredesonderhandelingen te openen.
Wanneer niettegenstaande dit aanbod tot vrede
en verzoening de strijd zou voortduren, zijn de
vier verbonden mogendheden besloten, hem tot
het zegevierend einde te voeren.
Over het algemeen genomen is de rede van
den Rijkskauselier nogal wat wij noemen «hoog
dravend" en ook de Eugelsche, Fransche en
zelfs de Amerikaansche pers deelt deze opinie.
In de landen der geallieerden is men wel
degelijk er van overtuigd dat de economische
kracht van Duitschlaud niet zoo krachtig meer
is. De voornaamste bladen adviseeren dan ook
tot doorzetting van den oorlog totdat de ge
allieerden den vrede kannen dicteeren en ver
nietiging van het Pruisische militairisme kunnen
eischeD.
Da Frauscbe Kamer heeft met algemeene
stemmen besloten dat Frankrijk niet op deze
door Duitschland voorgeschreven vredesvoor
waarden wenschte in te gaan en de overige
regeeringen zullen wel in deDzelfden geest aut-
woorden.
Maar toch.... er is nu eenige kans op vredes-
mogelijkheid. Zonder hun verantwoordelijkheid
ten zeerste te vergrooten kunnen de regeeringen
der Entente niet weigeren om de voorwaarden
van Duitschland te bespreken. Eiken vrede zal
de Entente natunrlijk niet aanvaarden, maar
naar den vrede wordt toch buiten Duitschland
ook verlangd en door deze Duitsche voorstellen
is een kans geopend dat men over vredesmoge-
lijkheid gaat praten en daarom ook spraken wij
aan het hoofd van ons overzicht dan ook van
„den komende vrede".
Van den oorlog zelf is betrekkelijk weinig
nienws te vermeldeD, op den Balkan nog steeds
denzelfden toestand. In Roemenië zijn de cen-
tralen opgeschoten. In de Karpathen Russische
aanvallen en op het Wester- en het Italiaansche
front betrekkelijk rust.
LANDBOUW.
Oud-Vossemeer. Men meldt ons Werd voor
circa 30 h 40 jaren nog algemeen iu ODze om
geving de meekrap als handelsgewas geteeld,
langzamerhand taande dit bedrijf en is het een
witte raaf nog een enkel veldje in Zeeland aan
te treffen, In 1907 was op de Internationale
Tentoonstelling in den Haag ook nog meekrap
te zien oit SchouwenDuiveiaud verkregen uit
Perzisch zaad, waarbij vermeld werd de hoogst
interessante berichten vaD de proefnemingen tot
verbetering onzer Zeeuwsche meekrap door den
heer J. Lapse Hocke te Brouwershaven sedert
een aantal jaren gedaan, ter verkrijging van een
product met rijkere kleurstof, door uitzaaiing
van verschillende soorten Perzisch zaad, hem
door welwillende bemiddeling van onzen gezant,
den heer Knobel te Teheran, gezonden, be
reikten den verslaggever te laat, om die nog te
kuQDen verwerken.
Sedert heeft men weinig meer van meekrap
vernomen en kan men wel zeggen, dat zij voor
goed dood is. Jammer dat een industrie, die
jaren reeds in de vroegste tijden werd in
Zeeland aan de teelt gedaan een rijk bestaan
gaf, zoo kan verdwijnen.
Van de verschillende soorten meekrap voor
een halve eeuw iu Zeeland nog verbouwd,
vonden wij vermeld de Taaie Groene, Zoeters,
Rijkmakers, Stroosnijders, Avignonscheen Willem-
stadters, afwisselend op deze en gene grond,
welke men er meer of minder geschikt voor
achtte.
0 N D E R W IJ S.
Oud-Vossemeer. Het herhalingsonaerwijs wordt
dit jaar gevolgd door 14 jongens en 4 meisjes.
Naar wordt medegedeeld zal mrj. H. M.
de Graaff, die als bewaarschoolhonderes sedert
Jnli jl. ziekteverlof bad, op 3 Januari a.s. weder
haar fnnctie aanvaarden.
BINNENLAND.
Bestuur Visscherijen.
Bij Kon. besluit van II dezer is, met ingang
van 16 dezer, benoemd tot bacteriologisch
onderzoeker bij het bestuur der visscherijen op
de Zeeuwsche Stroomeo, dr. T. Folpuners, thans
assistent voor de algemeene en toegepaste mi
crobiologie aan de Technische Hoogeschool te
Delft.
DE TWEEDE KAMER
behandelde deze week de wet tot het aangaan
eener leening groot 125 millioen a 4 tegen
deu koers van 97 Er werd weinig over ge
discussieerd en zoDder hoofdelijke stemming aan
genomen, nadat de heer Visser van IJzendoorn
tevergeefs den wensch had te kennen gegeven
om in eens maar 225 millioen te leeueo. De
minister en andereu met hem gaven de voor
keur aan twee kleine leeningen boven één groote.
Den volgenden dag (Woensdag) was aan de
orde een wetsvoorstel tot verbetering van den
Rotterdamschen waterweg met bijkomende werken,
o. a. voor ae kustverdediging. Dit zal den staat
ongeveer 15 millioen kosten, terwijl Rotterdam
i/3 van de eigenlijke verbetering betaalt.
Minister Lely achtte het werk van het hoogste
belang voor den Rotterdamschen handel.
Een der leden, de heer Bogaerdts, die inge
nieur is, hield eeu boeiende en heldere rede
ter aanbeveling van het voorstel. Dit werd even
eens zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
Het plan is dat de kamer van 22 Dec. tot
9 Jan. naar huis gaat en véér dien tijd nog de
hoofdstukken 2a en 7 der staatsbegrooting en
de wet op de middelen zal afdoen.
Van onze berichtgevers.
IERSEKE. Dinsdag, das op denzelfden dag
zijn hier twee echtelieden enkele uren na elkaar
overleden, beiden na een korte ongesteldheid.
De man was 74 eu de vrouw 78 jaar oud.
Wegens gemis van werkvolk bij deu land
bouw zijn hier een 30-tal kinderen van Bel
gische vluchtelingen werkzaam geweest om rapen
te rooien. Des avonds gingen zij naar hun ver
blijfplaats om te overnachten,
