No. 1654
Zaterdag 25 November 1916.
Drie en dertigste jaargang.
Eerste Blad.
DE OORLOG.
TwüS Mm, tiz.
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prj» per kwartaal f 0,65 met Geïllustreerd Zondagsblad f 1.10, franco
per post f 1,176. Voor het buitenland 90 cents, zonder geïll. Zondagsblad.
Ingezonden stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND Ingewacht aan het
bureau te T k o I e n ol vóór DONDERDAGMIDDAG bl] onzen medewerker te lerseke.
UITGAVE
Firma J. M. C. POT, THOLEN.
Telbï. Intkec. 16.
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 40 centsiedere regel meer
10 cents; grooter letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
Publicatiën.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Tholen,
brengen ter openbare kennis, dat in de gemeente
voor de verbruikers verkrijgbaar zijn of binnen enkele
dagen worden gesteld de volgende goederen
Bruinbrood, Aardappelen, Rundvet, gezouten
Baken-Spek, Visch, Spek en Vleesch van varkens,
Rijst, Gort, Havermout, Bruine Boonen, Kippenvoeder,
Normaal Margarine, Roomboter, Eieren, Kaas, Schel-
visch, Gul (kleine kabeljauw), Schol, Bokking,
Haring.
Omtrent zachte zeep, erwten, zuurkool en vat-
andijvie zal nader openbare kennisgeving geschieden.
Melk wordt door de leurders tegen 8i/2 cent per
Liter verstrekt.
VVitte suiker is b(j de erkende handelaars te be
komen legen f0,28 per pond. Wanneer de prys
overschreden wordt, zal door ons geen goedkeuring
meer verleend worden aan bestellingen van de over
tredende bandelaars.
Tholen, 23 November 1916.
Burgemeester eu Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
J. W. WAGTHO.
De Secretaris,
H. J. LABAN.
Werken.
li.
Met werken kan men niet meer rijk worden
is een stelliDg die helaas al te veel wordt aan
vaardt, vooral omdat ze eenigen grond van
waarheid schijnt te bezitten, 't Is waar met
werken zooals de meesten doen, zal men zich
geen aardsche schatten verwerven en opstapelen.
Doch er is tweeërlei werken, een biddend wer
ken en een slaafsch werken. We moeten bidden
en werkenl Bidden is vertrouwen, is hopen op
vervulling. We moeten werken in bet volste
vertrouwen dat onze arbeid beloond wordt. Het
„Ora et labora" is ook in onzen tijd nog wel
degelijk van kracht. Als we met de overtuiging
dat we ons doel zollen bereiken binnen zekeren
tijd, eene wandeling aauvangen, bereikeu we
dat doel zeggen we echter het is te ver, tien
tegen een dat we halfweg in een herberg gaan
zitten en zuchtend besluiten om terug te keeren.
Velen bewandelen zoo den levensweg, zij blijven
op een zeker punt geheel ontmoedigd steken en
zien met zekere wrevel hèn na, die den weg
vervolgen; deukende dat die krachtiger zijn dan
zij. Dat maken zij zich zeiven ten slotte wijs,
staan op tegen het lot en beklagen zich tegen
over God en de menschen. Ze beseffen zelve
niet hoe gemakkelijk het is om vertrouwend
voorwaarts te gaan en hoeveel zoeter de rust
is als tevens de voldoening wordt gesmaakt
dat het einddoel volkomen is bereikt. Zoo
gaal het eveneens met het doelbewust wer
ken. Het leveu geelt daarvan voorbeelden ge
noeg. Zie slechts om u heen. Vele der grootste
mannen zijn gekomen uit de onderste lagen der
maatschappij. Sport voor sport klommen zij den
ladder van het maatschappelijk geluk op vol
vertrouweu dat ze de hoogste sport zouden, be
reiken. Is een Edison niet als krantenjongen
zijn loopbaan begonnen? Zeg niet dat dit slechts
een enkeling is.
Naast hem staan er veleD. Wie kent niet van
die stoere werkers die door eigen kracht wat
geworden zijn in de maatschappij Ieder kan
wel in zijn naaste omgeving voorbeelden aan
wijzen van mannen van beteekenis op elk gebied
die van onderaf, ja, soms uit de onderste lagen
der maatschappelijke samenleving gekomen zijn.
Zegt nietdeze hebben geluk gehad, anders
waren ze niet zoover gekomen. Neen, ze zijn
er gekomen omdat ze geloofden in hun werk
en daardoor hadden ze geluk. Ze werkten bid
dend en vertrouwend. Wat de meeste menschen
ontbreekt, is dat biddend vertrouwen. Ze werken
dag aan dag zonder opzien. Ze werken nu ja
omdat ze dat moeten, genoodzaakt door den
strijd om bestaan. Hun werken is niet een hoop
vol voorwaarts treden. Ze zuchten tegen den
arbeid en noemen hem een vloek en een last.
Ze zijn als machines en worden ook als machi
nes behandeld omdat ze dat zeiven wenschen.
Zoo loopen ze mee in 't gareel en laten toe dat
een ander de vruchten plukt van hunnen arbeid,
ze hebben niet bet volle besef wat hun arbeid
oplevert, wat hun werk waard is. Ze berusten
ten slotte in hun lot en nemen hun weekloon
aan als een fooi met een nederige buiging.
O, denk nu niet dat dit sociaal-democratische
theorieën zijn, die we hier wenschen te verkon
digen. Neen we zonden de menschheid juist
wat aristocratischer wenschen, in den goeden
zin vau het woord. Ware democratie kan niet
bestaan zonder zelfbewuste menschen die weten
wat ze waard ziju in ban werk en voor huune
omgeving en die in die volle krachtige overtui
ging vaststaan in de maatschappij, omdat zij niet
willen zijn als machineriën, gedreven door de
macht van één die hen slechts gebruikt tot zijn
welzijn.
De mensch moest zich meer gevoelen als een
tempel van God en zich waardig maken een
tempel van God te worden. Gij woont toch zelve
liever in een mooi rnim huis dan in een krot
in de achterbuurten van de stad. Maak alzoo
uw lichaam tot een geschikten Godstempel, door
Uzelven op te voeden en op te boawen. En een
der beste middelen om uw lichaam en uw ziel
beter te maken ligt in het doelbewuste werk,
waardoor ge Uzelven in een steeds betere con
ditie brengt, zoowel lichamelijk als geestelijk.
Beschouw uw werk dat ge verricht als een
plicht, niet alleen tegenover nw werkgever, maar
vooral tegenover Uzelf. Beschouw uw werk niet
als een last, doch tracht er naar het steeds te
volmaken en ge leert het beschouwen als een
lust en ge werkt meer en beter. Werkt meer
en beter. Werkt vroolijk en opgewekt en ge
wint zoowel aan innerlijke als aan uiterlijke
kracht. Een arbeider is ziju loon waard, doch
een goede arbeider ontvangt vaak meerder loon,
niet omdat hij zooveel meer doet als zijn mede
arbeiders, maar omdat hij alles beter doet..
.ATEN".
TWEEDE KAMER.
De heer Nierstrasz heeft Vrijdag amende-
honorable gedaan, d. w. z. schuld bekent en aan
den minister en de Kamer zijue verontschuldi
ging aangeboden. Deze werd aangenomen, maar
de minister voegde er bij, dat hij de woorden
van den heer Nierstrasz „Elke Kamer onder
vindt van de regeering de bejegening die zij
verdient" moest- blijven afkeuren. „Deregeering
gevoelt het als een suoaad" voegde de mi
nister er bij „indien men haar toedicht, dat
zij de Kamer met minachting behandelt". Hier
mee was het incident-Nierstrasz gesloten.
Een amendement om geen preseuttegeld uit
te keeren werd 50 tegen 28 stemmen aange
nomen.
De Tweede-Kamerleden krijgen dus voortaan
f3000 ioplaats van f 2000 tegemoetkoming plus
reiskosten en een pensioen vau f 100 voor ieder
zittingsjaar tot een maximum van f 2000.
Dinsdag werd den minister van oorlog ver
zocht wijziging te brengen in de aflossing der
lichtingen. Men kon het niet goedkeuren dat
mannen van 26 jaar werden opgeroepen om
militielichtingen te vervangen. De minister was
tot geen verandering in zijn stelsel bereid, waarom
de heer Merchant een metie voorstelde uitspre
kende, dat tot oproeping van landstormplich-
tigen der jaarklasse 1909 eerst behoort te worden
overgegaan na de oproeping der militielichting
1917 en der landstarmplichtlgen der jaarklasse
1917.
De minister ontraadde de motie, maar stelde
niet de portefeuilekwestie. Zij werd met 59 tegen
4 stemmen aangenomen.
Allesbehalve aangenaam voor minister Bos
boom.
Woensdag kwam art. 192, het zoogenaamde
onderwijsartikel aan de orde. Het bevat 6 ali
nea's, paragrafen zou men kunnen zeggen. De
2 eerste vinden geen bestrijdingde 3a ei»cht
als tot heden voor het openhaar onderwijs eer
biediging van ieders godsdienstige begrippen
de 4a zegt dat overal van overheidswege gele
genheid gegeven wordt voor het ontvangen van
voldoend openbaar algemeen vormeud lager on
derwijs de 5e draagt het stellen van deugde
lijke eischen voor het onderwijs aan den gewonen
wetgever op en de 6e bevat de reeds zoo lang
van techts verbeide flnautieële gelijkstelling van
het openbaar en bijzonder onderwijs, d. i. beide
worden naar denzelfden maatstaf uit de openbare
kas bekostigd.
Omdat men van links bedacht is, dat de be
langen van het openbaar onderwijs met niet
genoeg warmte door de de regeeriug in het
voorgestelde art 192 worden gediend en de be
palingen die dat onderwijs tegen het hijzonder
onderwijs moeten beschermen te vaag gevonden
worden zijn er uitsluitend door linksche leden,
nam. de heeren van Raalte, Eerdmans en de
Muralt, Otto en Visser van Yseudoorn amende
menten voorgesteld om daarin naar naar hun
meening verbetering te brengen. Zij kunnen
hier moeilijk volledig weergegeven worden. Een
paar er van zijn Woensdag de voorstellers toe
gelicht en verdedigd.
Donderdag openbaarde de heer Gerhard
eigenaardige beschouwingen. Hij betoogde dat
door de amendementen verwaarloozing van het
openbaar ouderwijs in sommige gemeenten van
het land niet zal worden voorkomen. Die ver
waarloozing bestaat en zal blijven bestaan.
Volgens spreker moeten verder de eischen van
deugdelijkheid losgemaakt worden van de fiuan-
ciëele gelijkstelling en hij wil daarom niet hooren
gelijke eischen van deugdelijkheid voor openb.
en bijz. onderwijs.
Gemeld wordt dat de minister van oorlog
aan den wenseh in de motie-Marchant vervat
heeft toegegeven zoodat de inlijving der land-
stormjaarklasse 1909, die 1620 Dec. zou
plaats hebben tot later order is uitgesteld.
Van onze berichtgevers.
1EBSEKE. Wegens het toenemen van het
aantal handelaars in gekookte mossels is de
prijs dezer mossels, die oorspronkelijk 30 cent
per K.G. bedroeg hier reeds tot 45 cent ge
stegen. Dit heeft weer ten gevolge dat de mossel-
kweekers ook hun product opslaan en reeds f4.50
per baal maken.
In gewone tijden worden de levende mossels
voor f 1.50 verkocht.
Deze week is hier een kalf geboren zonder
staart. Ook de staartwortel ontbrak.
lerseke is op 't oogenblik geheel zond.er
steenkolen, d.w.z. ze zijn hier niet te koop
de voorraad bij alle kolen handelaars, alsmede den
kolenhond, zijn totaal uitgeput. Dat zal wel ziju
ouder den iuvloed van het groote kolenverbruik
voor de mosselkokerij. Gelukkig dat men zich,
zij het tegen hooge prijzen, nog eenigszins kan
voorzien uit eeu naburige gemeente.
ST-M.-VARTENSDIJK. Door landbouwers en
andere belanghebbenden alhier worden pogingen
in het werk gesteld tot het oprichten eener
veiliugsvereeuiging.
POORTVLIET. De vorige week vergaderde
in de Chr. school alhier de Centrale Antir.
kiesvereeniging iu het Statcndistrict Tholen.
O.m, werd besloten in 't begin van December
te Poortvliet eene oqenbare vergadering te hou
den, waarin een spreker zal optreden.
De voorzitter ds. P. E. vau Schaick presi
deerde voor het laatst de vergadering wegens
vertrek naar Strijen.
Hij sprak een woord van afscheid en namens
de Centrale bracht de heer Jansen vau Tholen
hem een gevoelvol woord van dank toe.
Tot voorzitter van de Centrale werd du ge
kozen de heer J. van Alten hoofd der Chr.
school alhier. Deze aanvaardde voorwaardelijk
die taak.
In de Dinsdag jl. gehouden voltallige ver
gadering van den gemeenteraad van Poortvliet,
werd, na voorlezing en goedkeuring der notulen
van de vorige vergadering, besloten de aan den
omnibusdienst TholenSt-Maartensdijk toege
kende jaarlijksche subsidie niet te verminderen
wegens verhooging van de tarieven van dien
wagendienst.
Vervolgens deelde de voorzitter mede dat inge
komen is een missive van heeren Ged. Staten
dezer provincie d.d. 13 Oct. 1916, inhoudeude
de mededeeling dat door hen is goedgekeurd
het Raadsbesluit van 10 Oct. 1916, betreffende
deelneming in het maatschappelijk kapitaal der
N.V. Spoorwegmaatschappij Tholen en West-
Brabant. Het overgelegde exemplaar van de Sta
tuten werd daarbij teruggezonden.
Daarna werd vastgesteld een verordening,
waarbij ter zake van de ontvangsten en uitgaven
betreffende de uitvoering der Distribntiewet 1916
afgeweken wordt van het bepaalde bij art. 113
der gemeentewet.
Naar aanleiding van een schrijven d.d. 27 Oct.
1916 van hh. Ged. Staten dat bij hen bezwaren
bestaan tegen het voornemen om voor de ten
laste der gemeente komende kosten van de uit
voering der Distributiewet een geldleening aau
te gaan, werd besloten door intrekkiog van het
raadsbeslait van 10 Oct. jl. en behoudens ko
ninklijke goedkeuring het maximumbedrag van
den hoofdelijken omslag te verhoogen tot f 6800.
Het op de begrooting van 1917 uitgetrokken
bedrag ad f4800 voor hoofdelijken omslag zal
tot genoemd maximum verhoogd worden. Ten
slotte werden aan den gem.-secreteris opgedragen
de administratieve werkzaamheden en het cornp-
tabelbeheer beheer betreffende de distributie van
levensmiddelen.
STAVENISSE. In het bestuur der Veilings-
vereeniging „S. en O" alhier is als lid gekozen
de heer D. D. de Rijke, in de plaats van den
heer II. W. P. A. de Jongh, die als zoodanig
had bedankt.
Door den heer M. Beneker alhier worden
pogingen aangewend om in den a.s. winter al
hier een cursus te geven in carton, sjlöi en
boekbinden. Een voldoend aaDtal leerlingen heelt
zich reeds aangemeld.
De heer J. M. de Peijter, geboortig van
alhier, thans hoofd eener openb. L. School te
Rotterdam, is iu gelijke functie benoemd te
's Gravenhage.
THOLEN. Vrijdagavond trad alhier voor
den Protestantenbond op mevrouw A. Mankes-
Zernike, em. doopsgezind predikante, net het
onderwerp „Tolstoi".
De opkomst van belangstellenden was vrij
goed te noemen. Spreekster gaf een duidelijk
beeld van Tolstoi's geestelijk leven, en wist den
persoon en diens ideë i te doen hegrijpen, vooral
door hen die reeds met Tolstoi uit zijn boeken
kennismaakten.
De Nationale Bankvereeuiging heeft het
Bedrijf der N.V. Thoolsche Bauk te Tholen
nvergenamen erf te dier plaatse een kantoor
harer Instelling geopend, hetwelk gevestigd is
in bet gebouw der genoemde bank.
Tot Directeur is benoemd de heer J. K.van
der Stel, terwijl als procuratiehouder zal optreden
de Heer M. C. van der Stel.
De nationale Bankvereeniging werd in den
loop van dit jaar, met medewerking van de
Rotterdamsche Bankvereeniging opgericht, met
het doel om eeu provinciaal bankbedrijf te
vestigen daartoe nam ze bereids verschillende
oude en bekende bankiersbedrijven over.
De Hoofddirectie, bestaande uit de Heeren
Jlir. G. W. J. Hooft, Voorzitter, Mr. J. H.
Geertseme Wzn., E. Th. Geesink, A. B. A. van
Ketel, .is evenals de Centrale Administratie,
gevestigd te Utrecht. Het kapitaal en de
reserven der Nationale Bankvereeniging bedragen
f 5.500.000.
De Nationale Bankvereeniging heeft thans
kantoren in de navolgende plaatsen
Alpheu a.d. R., Amersfoort, Apeldoorn,
Arnhem, Barneveld, Bodegraven, Culemborg,
Delft, Dordrecht, Drachten, Ede, Gcldermalsem,
Gouda, Groningen, Heerenveen, Leeuwarden,
Leiden, Sneek, Stadskanaal, Tholen, Tiel, Utrecht,
Veenendaal, Woerden, Zeist.
Het belangrijkste nieuws den oorlog betref
fende komt deze week uit het Oosten. Van het
Westerfront valt na de actie der Ettgelschen
weinig meer te melden. Het is stil op het ge-
heele front, behalve natuurlijk de artillerieactie,
die ofschoon iu hescheidene mate, wordt voort
gezet.
Nu schijnen de geallieerden het offensief op
den Balkan te willen inzetten en het is hun
werkelijk gelukt een succes van beteekenis te
behalen een succes dat niet zal nalaten diepen
indrnk te maken vooal op de Serviërs, aan wiea
dit succes dan ook in de eerste plaats te danken
is. Behalve een groote strook gronds hebben de
Serviërs de stad Monastir heroverd. Wel is waar
ligt Monastir nog niet in het oude Servië, maar
't heelt toch groote beteekenis. Reeds dddrom,
omdat de Bulgaren het als een zeer begeerlijk
bezit beschouwden. Na een jaar er de meesters
te ziju geweest, ziju zij er thans weer uit ver
dreven.
Van centrale zijde heeft men zeer veel waarde
aan het bezit dier plaats gehecht. Berlijn erken;
