mïM, oiijfl aai ii lilaipi van osstirMI, laiAboiw, enz.
No. 1639
Zaterdag 12 Augustus 1916.
Drie en dertigste jaargang.
EN
IERSEKSCHE
THOOLSCHE COURANT
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prjs per kwartaal f 0,65met Geïllustreerd Zondagsblad f 1.10, franco
per post fl,17b. Voor het buitenland 90 cents, zonder geïll. Zondagsblad.
Ingezonden itukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND Ingewacht aan hot
bureau te T kol en ol v66r DONDERDAGMIDDAG bij onzen modewerker te lerteke.
UITGAVE
Firma J. M. C. POT, THOLEN.
Tblrp. Interc. 16.
Advertentiën van 1 tot 4 regels 40 centsiedere regel meer
10 centsgrooter letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
Publicatiën.
Burgemeester en Wethouders van Tholen brengen
ter algemeene kennia, dat de Zwarteweg en de Mo
lenweg van heden tot den 16 September 1916 voor
het verkeer met rij- en voertuigeu en vee zullen
afgesloten zgn.
Tholen, den 7 Augustus 1916.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
A. HOLLESTEI.LE, 1. b.
De Secretaris,
H. J. LABAN.
BINNENLAND.
Bij Kod. besluit is benoemd tot burgemeester
te Zierikzee Mr. A. J. F. Fokker, lid der Eerste
Kamer, en voorzitter van het Bestnur der vis-
scherijen op de Zeeuwsche stroomen.
Faillissementen in Nederland.
Volgens mededeeling van het Handelsinforma
tiebureau van Van der Graaf Oo.'s Bureau
voer den Handel zijn over de afgeloopen week,
eindigende 4 Augin Nederland uitgesproken
13 faillissementen, tegen 19 faillissementen in
dezelfde week van het vorige jaar.
Over het gansche kalenderjaar, deze week
inbegrepen, 678 tegenover 840 in denzelfdeD
tijd van het vorige jaar.
ZEELAND IN 1915
Het verslag van den toestand der Provincie
Zeeland over 1915 door Ged. Staten uitgebracht
in de Zomerzitting der Provinciale Staten, is
thans in druk verschenen wij ontleenen er het
volgende aau
De kosten van den aanleg van den weg, die
de verbinding tusschen Noord-Brabant en Zeeland
tot stand brengt, heeft voor zoover bij op Zeenwsch
grondgebied ligt voor het maken van den
aardebaan een uitgave van f 22345,20 en voor
het verbarden met straatklinkers en het maken
van een rijwielpad f37977,285 en bovendien
nog f740 voor de bezoldigiug van een dage-
lijksch opzichter bij de uitvoering van deze
werken gevorderd.
De toestand van de Nijverheid wordt in het
verslag gunstig genoemd voor Middelburg en
Sas van Gent. In laatstgenoemde plaats was zij
zelfs uitstekendalles bloeide daar en werkte
met volle kracht. Te Vlissingen was dit echter
niet het geval. De scheepvaart en de vakken,
welke daarmede in verband staan, lagen nage
noeg stil. In het bouwvak was ook eene groote
slapte. Te Zierikzee was de toestand gedrnkt.
De te Middelburg bestaande fabrieken waren
hat geheele jaar in volle .werking. De Kon.
Maatschappij „de Schelde* te Vlissingen onder
vond groote vertraging in haren arbeid door
gemis aan materialen, welke uit het buitenland
betrokken worden en ten gevolge van den oorlog
niet konden worden ingevoerd.
Over het algemeen bleven ook 1915 zoowel
in de kleinere- als in de ambachts-nijverheid de
gevolgen van den oorlog zeer merkbaar.
De handel in oesters en mosselen was en bleef
zeer gedrukt als gevolg van den oorlog. In de
tweede helft van 1915 werd et meer leven
waargenomen.
Scheepsrampen van eenige beteekenis, behalve
die, welke met den oorlogstoestand in verband
stonden, kwamen in 1915 in den omtrek van
deze provincie niet voor.
De bevolking steeg van 239675 (119414
mannen en 120261 vrouwen) op 1 Januari tot
242185 (120671 mannen en 121464 vrouwen)
op 31 December.
Betreffende den landbouw wordt o.a. het vol
gende opgemerkt
De weersgesteldheid was in het voorjaar van
1915 zacht, maar vochtig; tengevolge van de
aanhoudende regens waren de landerijen zeer
nat. Op het einde van Maart kwam er nog een
weinig vorst, waardoor het land spoedig op
droogde, hetgeen aan het planten en zaaien zeer
ten goede kwam. De wintergranen kwamen goed
door den winter heen. Reeds einde April kon
het vee de weiden betrekken. Het droge najaar
maakte, dat de vele landbouwwerkzaamheden
geregeld konden plaats hebben. Het hooi was
van goede hoedanigheiddoch gaf een middel
matig beschot. De suikerbieten vielen in hoe
veelheid en hoedanigheid zeer mede. Dank zij
het gnnetige zomer- en najaarsweer was zoowel
de paarden- als de rundveestapel gezond. Over
het algemeen was het jaar 1915 zoowel voor
landbouw als voor veeteelt een buitengewoon
gunstig jaar.
Betreflende het onderwijs wordt medegedeeld
dat het aantal openbare lagere scholen op 81
December bedroeg 158 en dat der bijzondere 97.
Het aantal leerlingen der openbare scholen be
droeg 23820, waaronder 10927, die kosteloos
onderwijs genieten en dat der bijzondere 13195,
waaronder 1527 kosteloos onderwezenen. Het
aantal leerlingen dat naast onderwijs op de
dagschool ook onderwijs op de avoudschool ge
niet bedroeg 525 op openbare en 119 op bij
zondere scholen, zijn het getal van hen, die
alleen avondonderwijs genieten respectievelijk
34 en 32, het aantal der herhalingsscholen 1593
en 329.
In het verslag wordt er o.a. nog op gewezen,
dat de toestand der palen'van de toeleidingsbrug
van den steiger te Stavenisse, waarop reeds in
vorige verslagen werd gewezen, zoodanig achter
uit gaat, dat tot geheele vernieuwing van de
toeleidingsbrug binnen eenigen tijd zal moeten
worden overgegaan.
Opening jacht.
Door Gedeputeerde Staten van Zeeland is de
opening van jacht op klein wild bepaald als volgt
le. a. in de Dames-, Anna Maria- en Völcker-
polder op Zaterdag 26 Augustus a.s. met zons-
opgang, met uitzondering vau die op hazen en
fazanten, waarvan de opening wordt bepaald
op Zaterdag 30 September d.a.v. met zonsopgang
b. in het overige deel der Provincie (behalve
voor eene strook van 5 K.M. breedte langs de
Belgische grens, waar echte» de jachtbedrijven
bedoeld sub a, b en g van art. 15 der jachtwet,
geoorloofd zullen zijn) op Vrijdag 1 September a.s.,
met zonsopgang, met uitzondering van de jacht
op hazen en fazanteD, welke op Maandag 2 Oc
tober d.a.v. met zonsopgang wordt geopend.
2e. dat de korte jacht zal geoorloofd zijn
dagelijks en de lange jacht op Maandag, Woens
dag en Zaterdag van iedere week, alsmede op
de vier dagen, voorafgaande aan de slniting der
jacht, alles met uitzondering van de Zondagen.
3e. dat voor de uitoefening van alle jachtbe
drijven eene bijzondere toestemming van den
■Territorialen Bevelhebber voor Zeeland noodig
is in het gedeelte van Zuid-Beveland ten oosten
van eene lijn van het stoomgemaal van Katten-
dijke af tot aan paal 10 van den zeedijk ten
zuiden van Biezelinge, alsmede in de volgende
polders van Walcheren den Oranjepolder, den
Suzannapolder, den Houwerpolder, den Clasina-
polder, den Wilhelminapolder, den Elisabeth-
polder, den Nieuwerkerkepolder, den Middel-
bnrg8chen polder beoosten den Groeneweg en
den Laugweg, het Noord-oostelijk deel van den
Oud-St. Jooslandpolder, begrensd door den weg
van 't hof Reigersberg naar den steenen duiker
bij den Groeneweg en den Rapenburgerpolder,
welke toestemming alleen aan Nederlanders,
houders van jachtakten zal worden verleend.
Onder de genoemde gedeelten van Walcheren
en Zuid-Beveland worden begrepen de daaraan
grenzende wateren en schorren.
Hoewel herhaalde serum uitspnitingen bij
vroegtijdig ingeroepen hulp nog enkele dieren
in het leven hebben gehouden, zijn toch vele
varkens het slachtoffer geworden, terwijl een
aantal dieren zeer minderwaardig bleef. Nu
geen enkel jaar is aldaar de preventieve enting
zoo geslaagd. Van de 1447 door den veearts
te ^cherpenisse geënte varkens z(jn ruim 3U0
dieren weer ziek geworden. Hiervan stierf ongeveer
20^ terwijl een groot aantal dieren minder-
waarlig bleven of geslacht moesten worden.
ON DER WIJS.
Oud-Vossemeer. De heer M. A. Lindhout
ondcwijzer aan de school met den Bijbel te
Nieowerkerk (Zeelaud) is thans benoemd tot
onderwijzer aau een zelfde school te Katwijk
aan Zee.
Geslaagd voor de acte Fransch 1. o. de heer
C. M. v. d. Broek, vroeger te Tholen.
Dszer dagen slaagde voor de hoofdacte de
heer P. A. de Haan, vroeger te Tholen thans
le Rotterdam.
Van onze berichtgevers.
LANDBOUW-VEETEELT.
In het Provinciaal jaarverslag over 1915 wordt
o.m. melding gemaakt van het volgende Draai
ziekte. De schapenhouders in Tholen klagen
over de toenemende gevallen dezer ziekte onder
hun schapen, welke ziekte onstaat door den
lintworm bij den hond. Verschilleude herders
houden er nog steeds huishonden op na, onder
welke er vele lijden aan liutwormziekte, waar
tegen niets gedaan wordt. Een flinke opruiming
onder die huisdieren en toepassing van de worm-
kuur op de overblijvende dieren zouden zeker
wel een voordeel afwerpen. Alle afval uit keukens
en slachterijen wordt aldaar ondanks herhaalde
waarschuwing op mesthoopen neergeworpen, zou
den toezicht en toegankelijk voor eiken hond.
Uit gezondheidsoogpunt valt hier nog veel te
verbeteren.
Omtreut vlekziekte wordt gezegd, dat in de
zomermaanden in enkele streken (Tholen en
Noord»-Beveland) vele gevallen van vlekziekte
bij varkens voorkwamen. Niet alleen niet-preveutiet
geënte dieren werden aangetast, doch ook zeer
velen der in Mei en Juni geënte varkens.
I.'IRSEKE. Bij de brand van verleden week
is de telefoondraad, die op de verbrande schuur
bevestigd was, vernield, zoodat de verbinding
met het rijksnet voor enkele locaal aangesloten en
tijd .lijk verbroken is geweest. Thans is dit
euvel weer hersteld.
OUD-VOSSEMEER. Onze oude dorpsgenoot
J. van Hiele welke eenige jaren werkzaam was
bij de gemeentewerken te Maassluis is thans
benoemd tot hoofdopzichter bij de gemeente
werken te Assen.
In de laatste weken zijn in onze omgeving
zeer veel koolrapen uitgeplantvan een persoou
vernameu wij, dat hij circa 100.000 Btuks had
uitgezet.
Aan mejuff. De Graaff, bewaarschoolhon-
deres, is een ziekteverlof verleend vo-ir een
maand door Mejuffr. Ca. Bevelander zal ge
durende dien tijd de functie worden waarge
nomen.
THOLEN. Dinsdag 8 Augustus heeft te
Middelburg de indeeiiug plaats gehad van de
zeemilitie, lichting 1916.
Van hier werden ingedeeld
A. L. Baaij,
C. Roukema,
A. L. Ribbe, en
J. M. Verkamman.
Dinsdag 1.1. wisten een paar bewoonsters
van een woonwagen op de hun eigen manier
hun slag te slaan in den winkel van A. Schippers
alhier. Na eenige inkoopen aldaar te hebben
gedaan gaf eeu hnnner een briefje van 10
gulden, met verzoek geen nieuwe blanke, maar
zwarte guldens terug te mogeu ontvangen en
was bij het uitzoeken daarvan de winkelierster
behulpzaam. Toen de vrouwen vertrokken waren
miste de winkelierster 10 gulden.
Men kan niet te voorzichtig met zulk volkje
zijn.
GEMENGD NIEUWS.
Nederlanders in Duitschland gevangen gehouden.
De heer W. den Duik, de eigenaar ven den
stoomlogger Geertruida SCH 103, welke op 15
Juli, gelijk men weet, door een Dnitsche duik
boot onrechtmatig is in den grond geboord,
schrijft aan de N. Rotterd. Cl.:
De kapitein, de 2de machinist en een matroos
van den logger zijn door de duikboot medege
nomen naar Duitschland, ik heb van dit feit
dadelijk na binnenkomst van de rest der beman
ning mededeeling gedaan aan den minister van
buitenl&ndsche zaken, en aan bnitenlandsche
zaken heeft men zich direct in verbinding ge
steld met ouzen gezant te Berlijn. Ook heb ik
mij in verbinding gesteld met den consul te
Emden, waar het drietal vermoedelijk was geland.
Donderdagavond 3 Augustus kreeg ik bericht,
dat de drie manschappen zich voor een krijgs
raad zullen hebben te verantwoorden. Op bni
tenlandsche zaken wist men mij mede te deelen,
dat de kapitein verdacht werd de duikboot
te hebben willen rammen. Onze regeeriug heeft
dit dadelijk tegengesproken; toen werd van...
spionnagö gewag gemaakt; ook dat werd betwist,
en nu zal toch de kapitein met de twee man
schappen zich voor den krijgsraad hebben te
verantwoorden
Dit geval van zonder grond of reden in
Duitschland gevangen gehouden Nederlanders is
één uit meerdere. Wij zijn vroeger reeds in de
gelegenheid geweest, van enkele melding te ma
ken. Het kwaad schijnt toe te nemen, werd
ons medegedeeld. Om een gril, uit slecht hu
meur, of wat ook, worden geen kwaad vermoe
dende Nederlanders, die in Dnitschland komen,
opgepakt, zonder te weten waarom, eu men
hoort dan soms in maanden niet meer van hen.
Een ergerlijk geval is dat van den heer L. van
Gelder, een katoenkoopman uit Arnhem, die nu
reeds ruim 8 maanden lang in gevangenschap
verkeert. De heer Van QelJer ging geregeld
naar Duitschland. Op 3 November 1915 werd
hij te Elten plotseling gevangenoraen. Hij werd
te Emmerik in de gevangenis gesloten, waar hij
aanvankelijk eenige vrijheid genoot. Nadat van
qit Den Haag en door onzen gezant te Berlijn
moeite was gedaan, om den heer Van Gelder
zijn vrijheid terug te geven, werd hij begin vau
dit jaar naar Duisburg overgebracht, waar een
veel strenger gevangenisregiem op hem werd
toegepast, dat te schadelijker voor hem is, daar
hij eene zwakke gezondheid heeft. Versterkende
middelen en geneesmiddelen, hem uit ons land
toegezonden, werden hem dikwijls onthouden.
Ook werd hij aan allerlei kleine plagerijen onder
worpen. Als voorbeeld noemde men ons, dat
hem hetgeen hem nit Holland werd toegezonden,
op Zaterdag werd gegevenhij moest dan voor
ontvangst teekeuen, doch daar de heer Van
Gelder Israëliet is, moest hij daartegen bezwaar
maken; hij kreeg dan het toegezondene niet.
Eind Maart stond de heer Van Gelder terecht,
en werd vrijgesproken. Niettemin kwam er aan
zijn gevangenschap geen eind. De militaire
autoriteiten veroorloofden dit niet t
Kort geleden ontving nu de familie van den
heer Van Gelder, die steeds poogt hem de ver
sterkende voedingsmiddelen, waaraan hij wegens
zijn gezondheidstoestand bepaald behoefte heeft,
te doen toekomen zonder dat zij hem even
wel geregeld bereiken zoo'n pakje met
voedingsmiddelen terug, voorzien van een daarop
door de postadministratie geplaatste aanteeke-
nicg „Entlassen". De familie dacht niet anders,
dan dal de heer Van Gelder nu vrij was en
spoedig terug zoude komen, tot haar thans ge
bleken is, dat de heer Van Gelder wel uit de
gevangenis is ontslagen, doch in het Internee-
ringskamp te Havelbergverder wordt
gevangen gehouden.
Eenige reden voor al deze willekeur bestaat
niet. Noch de familie van den heer Van Gelder,
noch deze zelf kunnen gissen, waarom hij znlk
een grievende behandeling oudergaat. Wij maken
van dit geval, in verband met de gevangen
houding van de mannen van de Geertruida,
melding, omdat het inderdaad ergerlijk is, en
met grond doet twijfelen, of „er nog rechters
zijn te Berlijn."
Onze tegeering doet wat zij kan, doch stoot
het hoofd. De vraag rijst, of, wanneer Duitsch-
land's politiek ten aanzien van de ia dat land
vertoevende Nederlanders niet wordt gewijzigd,
niet ook ons land tegenover de hier vertoeveude
Duitsehers eene andere bonding zou behooren
aan te nemen. Ous land is overstroomd van
Duitsehers, waaronder er zijn, die na niet in
een bijster goeden reuk staan. Tot nu toe zijn
deze menschel), ondei welke er zeker zijn, die
hier vermoedelijk meer kwaad dan goed doen,
overeenkomstig de oude Hollandsche gebruiken
toegelaten, zonder bemoeilijkt le worden. Indien
Duitschland tgn aanzien van niets kwaads in den
zin hebbende Nederlanders niet aanstonds van
houding verandert, zou-het overweging verdienen,
niet gelijk in Duitschland geschiedt, hier ver
toevende Duitsehers onder een of auder voor
wendsel gevangen te gaan nemen, maar ze als
ongewenschte vreemdelingen over de grens te
zetten. Het verkeer van vreemdelingen in ons
land berust op het beginsel van reciprociteit.
Waar de Dnitscher dit ten aanzien van onze
landgenooten niet meer laat gelden, is er geen
enkele reden, dat wij dat wel ten aanzien van
hem zouden blijven doen.
De sneltrein die 4.31 Woensdag uit Gro
ningen vertrok, is tosschen Haren en de Punt
gedeeltelijk gederailleerd.