Ierseksche en Thoolsche Courant
van Zaterdag 12 Februari 1916.
Tweede Blad.
FEUILLETON
Wachtend op het Voorjaar
+++-H-
+-H+
In troebel water.
Al sedert een paar jaar, zoolang de oorlog
dnurt, is het voor sommige handelsartikelen een
moeilijken tijd. Ze worden niet meer genoeg
gefabriceerd of geïmporteerd en daar er toch
behoefte is, hetzij aan de bedoelde stoffen zelve,
hetzij aan hun surrogaten, eoo is het voor deze
laatste een gulden periode. Hun importeurs,
fabrikanten, verkoopers en pleitbezorgers visschen
in troebel waterzij maken gebruik van de
moeilijke toestanden, waarin de eerst-bedoelde
artikelen verkeeren, kammen ze een beetje af,
hemelen de surrogaten wat op en ze meenen
gewonnen spel te hebben.
Ik heb op de eerste plaats het oog op de
kunstmeststoffen en denk daarbij vooral aan het
chilisalpeter. Jaren lang is chilisalpeter zooniet
de eenige dan toch de voornaamste stikstof
meststof voor land- en tninbouw geweest. Men
kon ze niet missen. Hoe duur het soms ook
was, de groote landbouwers en trouwens ook
de kleinere in den laatsten tijd moeten
chilisalpeter hebben. Op tarwe, op karwij, op
suikerbieten, op de weide. Natuurlijk kochten
de boeren dit chilisalpeter niet om het chili
salpeter zelve, noch om de verkoopers of impor
teurs een genoegen te doen, doch alleen omdat
ze door jarenlange ervaring wisten, wat een
kolossale voordeelen het gebruik van chilisalpeter
gaf, omdat ze overtuigd waren, dat als ze het
moesten missen, de oogst en dus de beurs het
zouden ontgelden. Door de complicaties van den
oorlog is er stagnatie gekomen in den geregelden
aanvoer van chilisalpeter, zoodat er minder
chilisalpeter ingevoerd wordt dan er noodig is en
gevraagd wordt. Toch moet er bemesting met
stikstof zijn en het gevolg ia, dat de landbouwers
stikstofmeststoffen koopen, waaraan ze vóór den
oorlog niet dachten. Nu komen de belangheb
benden in den verkoop van deze laatste mest
stoffen, verheffeu zich op de groote afname
hunner artikelen en schrijven deze toe aan de
goede eigenschappen van het surrogaat, plaatsen
snorkende advertenties en dichten daarin hun
artikel allerlei prachtige eigenschappen toe. Zij
visschen in troebel water. Ik denk hierbij aan
het Norge-salpeter. Ik wil geen kwaad zeggen
van Norge-salpeter. Het is een kunstmeststof in
wording en zonder den oorlog zou het nog jaren
noodig hebben gehad om er te komeo. Nu
profiteert het van de moeilijke dagen, die het
chilisalpeter doorleeft. Dat is zyn recht, mits
het dit doet op eerlijke wijze zonder af te geven
op zijn concurrent. Het Norge-salpeter heeft
goede eigenschappen, belooft wellicht iets voor
de toekomst. Wij gunnen het zijn plaatsje onder
de zon. MBar het moet die plaats niet trachten
te vergrooten door de eigenschappen van het
chilisalpeter te verkleinen en deze meststof in
een kwaad daglicht te stellen.
Zoo wordt in een advertentie over Norge-
salpeter o.a. beweerd
le. dat het beter werkt dan chilisalpeter.
Al beweert men dit honderd maal, de boeren
zouden het toch niet gelooven. Maar waar haalt
men het bewijs voor deze bewering? Wanneer
men de verschillende proeven in de landbouw-
verslagen nagaat ziet men tal van uitkomsten,
waaruit het tegenovergestelde blijkt. Ik wil
echter niet beweren, dat de bemestingswaarde
van Norge-salpeter in 't algemeen minder is dan
die van chili, want er zijn tal van uitkomsten,
die guuBtig zijn voor de Norge. Maar in geen geval
kan men op grond van de uitkomsten der proef
velden, waarbij Norge-salpeter - in vergelijking
trad met chilisalpeter, beweren, dat het eerste
beter werkt dan het tweede. Dat is absoluut
onwaar.
2e. Norge-salpeter wordt, zelfs bij zeer droog
weer en drogen bodem na enkele uren door den
grond opgenomen en vormt dus geen korsten,
zooals chili dat doet.
Wel, wel, die korsten van het chilisalpeter I
Naar het Engelsch van
DAYRELL TRELAWNEY.
7)
Toen wierp hij een blik op de klokhet
was zeven minuten over vijven. Hij zou den
sneltrein naar Londen nog kunnen halen. Maar
hij verwierp dit deukbeeld. Een halfaur later
ging er nog een gewone trein en als hij dien
nam, kwam hij nog juist bijtijds voor den eersten
boot-trein naar Dover.
Hij verliet de kamer en hing zijne druipnatte
regenjas en zijn hoed in de gang optoen
keerde hij weer naar de kleine zijkamer terug
en sloot de deur achter zich dicht. Wat hij
zeide, wist hij zichzelven later nauwelijks meer
te herinneren. Hij was ontsteld en getroffen bij
het zien van de kinderlijke droefheid der twee
oude dames, maar hij begreep er hoegenaamd
niets van.
Zeker, ik heb wel eens gehoord van korsten bij
aanwendiug van groote massa's zonten, maar
nooit vernam ik van het korsten van chilisal
peter bij aanwending van 300500 K.6. per
H.A. gewoonlijk nog in gedeelten gegeveu.
Welk ernstig man durft bovenstaande zonder
blozen beweren 1 En welk ernstig vakblad durft
iets dergelijks zelfs als advertentie plaatsen,
zonder te denken „men moet al wat doen voor
het zoete winstje".
En wat nu het Norge-salpeter betreft, ik ge
loof het, wat hierboven beweerd wordt. Ik heb
het zien zaaien, dat het als water op den groud
viel. Het had iets van vochtigen hagel. Het zal
wel eens minder vochtig uitgestrooid kunnen
worden. Maar over het wateraantrekkende van
de Norge-salpter zullen we maar zwijgen. Ik
wil de pleitbezorgers der Norge-salpeter niet op
hun wegen volgen.
3e. Norge-salpeter strooit gemakkelijk uit,
zoo wel met de hand als met de machine.
Dit wist ik heusch niet. Maar, ik zou er over
zwijgen.
4e. Norge-salpeter kan nooit vervalscht
worden, omdat het in gesloten vaten wordt aan
gevoerd.
Hoe kinderachtig 1 Wil dit zeggen, dat het
chilisalpeter wel vervalscht wordt Ik geef het
gaaf gewonnen. Zij die zich op dezen tak van
nijverheid toeleggen zullen het echter ook wel
met de gesloten vaten kunnen doen. Doch, als
men coöperatief koopt, is vervalsching uitgesloten
en de Rijksproefstations zijn er ook nog 1
5e. De waarde van een vat Norge-salpeter
is minstens gelijk aan de waarde van één zak
chilisalpeter.
Dat hangt er van af, wat er in een vat en
in een zak is. En hangt ook samen met punt 1.
Maar wel weet ik, dat Norge-salpeter met 13
pet. stikstof verkocht wordt voor f 15 de 100 kg.,
dat is f 1,15 per KG. stikstof. Stelt men de
bemestingswaarde enz. gelijk dan kan 15,5 pet.
chilisalpeter f 17,826 koeten.
Nogmaals bevecht uw plaats onder de zon, maar
met eerlijke middelen. V.
GEMENGD NIEUWS.
De Landweerlichting 1911 met verlof.
Dienstplichtige onderofficieren, korporaals en
manschappen van de landweerlichting 1911 zullen
op 10 Maart met voorloopig klein verlof worden
gezonden. Bij een groot aantal onderdeden, al
waar de belangen van den dienst dit veroorloven,
zullen de dienstplichtigen echter reeds op 18 Febr.
met voorloopig klein verlof huiswaarts keeren.
Voor het kantongerecht te Eist is na een
zeer uitgebreid getuigenverhoor vrijspraak geëischt
voor den landbouwer J. L., te Elden, aan wien
ten laste werd gelegd, dat hij te laat aangifte
had gedaan van het heerschen van mond- en
klauwzeer onder zijn vee. Wordt het vonnis
overeenkomstig den eisch gewezen, dan krijgt
de heer L. de geschatte waarde van het afge
maakte vee, begroot op ongeveer f 20.000, uitbe
taald. Bij veroordeeling is hij dit geld kwijt.
Er zit voor hem dus heel wat aan de uitspraak
vast.
Doordat de overstrooming den omtrek van
Amsterdam van een groot aantal koeien beroofd
heeft, is er in de hoofdstad gebrek aan melk
ontstaan, waarin nu door de verstrekking van
goedkoope Regeeringsmelk wordt voorzien. Daar
mee wordt echter ook alweer fraude gepleegd.
Sommige melkslijters verkochten de melk, die
zij voor hun klanten kregen, voor veel hoogeren
prijs weer op de melkmarkt, waardoor zij een
niet onbelangrijke winst maakten. De Amster-
damsche burgemeester heeft echter tegen deze
handelwijze gewaarschuwd.
- De kippen komen weer aan den leg; er
komen weer eieren genoeg, al moeten we ze nog
duur betalen, cent per eitje, wie wist daar
vroeger vanMaar nu er weer meer eieren
komeD, behoeven er deze week voor elke 100
In Londen gaf niemand om zoo iets. Daar
verlieten de jongelui hunne clubs in Piccadilly
met een onverschillig knikje of een paar woorden,
om zich bij hunne regimenten in verafgelegen
streken te gaan voegen of om een gevaarlijke
reis te gaan ondernemen, waarvan zij wellicht nooit
zouden terugkeeren. En als zij dit al dedeD, nu,
dan knikten zij elkander, bij wijze van herken
ning, weer gemoedelijk toe.
Het halfuur was bijna om, en nog was de
toestand aan beide zusters niet helder geworden.
Voordat zij hare droefheid in woorden hadden
kunnen lucht geven, was hij vertrokken. Juffrouw
Marion had bijna geen woord gesproken, maar
toen hij de deur uit was, liep juffrouw Eliza
hem achterna, zonder hare houten muilen en
zonder er op te letten, dat de aanhoudende
motregen op haar witte mutsje druppelde.
„Mijnheer Challoner, lieve mijnheer Challoner,*
zeide zij, »u hebt mij verteld, dat u plan hebt
te trouwen, deu eenen of anderen dag, en neemt
u mij toch vooral niet kwalijk, dat ik u dit
zeg, maar ik weet zoo bij ondervinding wat het
is, en laat daarom dit mijn afscheidswoord tot
u zijnlaat haar niet wachten, oob, laat haar
versche eieren, waarvoor men consent tot uitvoer
bekomt, slechts 10 voor het binnenland beschik
baar te worden gesteld. Eende-eieren kunnen
volle 100 pet. worden uitgevoerd.
De aanbesteding heeft plaats gehad van
het dichten van de breuk in den zeedijk bij de
Ewijcksluis (bij den 8t. Anna Paulownapolder).
Laagste inschrijver J. v. d. Valk, Amsterdam,
voor f 309.870. De andere inschrijvingen liepen
van f377.000 tot f 390.800. Bij deze cijfers
krijgt men eenig denkbeeld van de schade, die
in enkele uren tijds door de zee is aangericht,
alleen nog maar aan den dijk.
Er komt ook gebrek aan vleesch in Rus
land. De Russische minister van landbouw dringt
er op aan, om twee vleeschlooze dagen in de
week in te voeren voor het geheele rijk, indien
men wil voorkomen, dat de voorraad rundvee
geheel wordt verbruikt. De minister stelt tevens
voor de vleeschrantsoenen der soldaten te ver
minderen.
Ook in Engeland wordt geklaagd over de
toenemende bandeloosheid en baldadigheid der
jeugd. Oorzaken: vader naar't front; duisternis
is de straten vanwege 't Zeppelingevaar; politie
minder sterk dan anders, terwijl in veel distric
ten de scholen vroeger dan gewoonlijk gesloten
worden, waardoor de jongens meer gelegenheid
hebben tot straatslenteren.
Duurte.
„Ik wist al maanden lang, dat alles tegen
woordig wordt", zei een kennis dezer dagen,
ymaar vanochtend viel het me bijzonder op,
toen ik op de rekening van den kruidenier zag
staan
1 stuiver notemuscaat 7i/1 cent."
Europa, dat zichzelf vermoordt.
Duitschland neemt al meer maatregelen op
economisch gebied. Thans is weer een regeling
getroffen betreffende de fabiicatie en 't gebruik
van textiel-waren. Ook al weer met de bedoeling
natuurlijk om de gepaste zuinigheid te doen
betrachten, daardoor het weerstandsvermogen van
het land te versterken en zoo dus den oorlog
zoo lang mogelijk te kunnen voortzetten.
De Engelsche regeering heeft eveneens maat
regelen voorgeschreven om te zorgen dat er
zekere zuinigheid wordt betracht. Tal van arti
kelen van genot en weelde zullen niet meer
mogtn worden ingevoerd waardoor vanzelf tot
zuinigheid wordt gedwongen.
Het Eugelsehe blad de Times dringt er op
aan om in 't belang van de komende overwin
ning zoo zuinig mogelijk te zijn. Behalve op
onnoodige uitgaven voor eten en drinken, klee
ding en woning, verwarming en verlichting, be
diening en vermaak, wijst het blad voornamelijk
op de groote bezuiniging, die ontstaan kan door
het afschaffen van genotmiddelen als tabak, al
cohol, wijn, bier, whisky, maar ook door het
mindere gebruik van thee en koifie. Zoo kan
zelfs de oorlog er to8 bijdragen, om het drinken
van water, het meest gezonde en minst gewaar
deerde genotmiddel, te bevorderen.
De Engelsche regeering heeft, door den invoer
van houtslijp te verbieden, het ook noodzakelijk
gemaakt, het gebruik van papier te verminderen.
Dat zal natuurlijk het zwaarst drakken op de
dagbladpers en op de uitgevers van boeken.
Maar daaraan zijn nog verder strekkende ge
volgen verbonden, voor de schrijvers, voor de
lezers, voor het onderwijs en de opvoeding zelf...
Zoo wordt, schrijft het Hbl., steeds meer de
invloed van den oorlog merkbaar in het dage-
lijksche en sociale leven der oorlogvoerende
landen.
Zoo worden aan beide zijden maatregelen ge
nomen, ten einde de middelen te verzekeren,
die strekken moeten, om den onzinnigeD, den
moordenden oorlog voort te zetten. Voort te
zetten, totdat eindelijk het ideaal bereikt zal
zijn, dat men zich in sommige kringen schijnt
voor te stellen van Europa een armenhuis en
een kerkhof te maken.
toch niet wachten. Wilt u mij dat belooven
En voor dat Challoner het hekje uitging, ant
woordde hij
„Ik beloof het u."
November was in het land gekomen en al
weder ten einde gespoed, en de eerste week in
December bracht een grooten schok in het vrien
delijke, kleine huisje teweeg, grooter nog dan
den schok, die bij Challoners vertrek de grond
slagen daarvan had doen trillen.
Want juffrouw Marion werd ziek.
En dat was nog niet alles. Het inkomen van
de zusters, dat tot nu toe jaarlijks een vaste
som van f 1262,20 had bedragen, daalde ineens
en zonder dat zij er in het minst op voorbereid
waren, tot een bedrag van nog geen volle f 1080.
Het spreekt vanzelf, dat zij eene in groote let
ters gedrukte circulaire ontvingen, waarin de
oorzaken dezer verandering uiteengezet werden
maar zij konden uit dit document niet wijs
worden, en dit lag ook niet in de bedoeling
er van. Wat zij duidelijk begrepen was, dat zij
het zonder de twee donkerpaarse zijtjes moesten
doen, waarvoor zy gedurende de laatste vijf en
En onderwijl verheugt zich de Japanner, en
wie weet wie nog meer der buitenstaanders, wijl
ons oude Europa bezig is, zich in een vlaag
van waanzin, den hals af te snijden....
Te Zandvoort vertoeft een dierentemster
met eenige leeuwen. Een der employé's nam
een kennis mee, die halfdronken was. Deze kwam
te dicht bij de leeuwenkooi en werd toen plot
seling door een leeuw gegrepen. Door zijn kleeren
heen kreeg hij een wond aan de borst.
Wraak is zoet.
Een poelier had een paar kwajongens afge
ranseld. Zij besloten zich te wreken. Op een
Zaterdagavond de winkel was vol klanten
kwamen zij binnen, legden twee doode katten
op de tafel en zeiden*Kompliment van vader,
en dit zijn de laatste van de twaalf."
PRIJSVRAGEN.
Iedere week zal een prijsvraag voor de abonné's
in ons blad worden geplaatst.
Deze prijsvragen, waarvoor elke week 1 prijs
wordt uitgeloofd, zullen bestaan uit letter- en
woordenraadsels, rebussen enz.
Voorwaarden van mededinging.
1. De mededinging is vrij voor alle abonné's
en de leden van hun huisgezin, mits slechts nit
elk gezin niet meer dan I oplossing wordt in
gezonden.
2. Oplossingen moeten duidelijk zijn geschre
ven en onderteekend met naam en voornaam,
terwijl ze moeten gesloten zijn in een enveloppe
die behalve het adres: Redactie Ierseksche eu
Thoolsche Courant te Tholen, het opschrift moet
dragen Prijsvraag.
3. Oplossingen moeten uiterlijk Dinsdagavonds
worden ingezonden.
Inzendingen die aan bovenbedoelde voorwaar
den niet voldoen, zijn buiten mededinging en
verhuizen naar de papiermand.
PRIJSVRAAG no. 4.
Woordenraadsel.
Bijna alle inzenders zonden goede oplossingen in.
Na loting werd de prijs toegekend aan den
Jongenheer A. v. d. Sande te Steenbergen, die
ons gelieve te berichten wat hij wenscht te
ontvangen, een portefeuille of een boek.
PRIJSRAADSEL no. 5.
Kruisraadsel.
Op de tweede ry komt een voorwerp in eiken
kruidenierswinkel te vinden.
Op de derde rij iets dat in alle huizen en
vooral bij naaisters te vinden is.
Op de vierde rij een naam dien we onze
jongens en meisjes niet toewenschen.
Op de vijfde rij het gezochte woord, iets wat
in ieder huis behoort.
Op de zesde rij iets wat men zijn vaderland
niet moet doen.
Op de zevende rij een gereedschap dat ieder
huisvader zeker bezit.
Op de achtste rij een voorwerp dat geen
mensch kan missen.
Aan den pryswinner wordt een oleogravure
toegezonden.
OORLOGSKRONIEK 1915.
13 Februari. De Duitsche regeering laat door
haar gezanten een nieuwe waarschuwing richten
tot de neutrale koopvaardij, om het oorlogsge
bied niet te bevaren.
14 Februari. De Russen trekken, na eeu over
een half jaar opgespaard hadden, want dat geld
moest nu voor noodzakelijke uitgaven gebruikt
worden. Voorts was het haar duidelijk, dat zij
met eene hoursom van f 250 niet nog eens
f 250 voor het onderhoud van Sheridan konden
afzonderen, want drie menschen kunnen niet
leren van f 580 in het jaar, zelfs niet in Crays-
mere, waar de levensmiddelen goedkoop zijn en
het maatschappelijk verkeer zeer weinig eischen
stelt.
Maar wat moesten zij doen Als zij het nu
maar tot aan het voorjaar konden uithouden.
Maar juffrouw Marion lag ziek te bed, en eigen
lijk moest de dokter voor haar geroepen worden.
Ja, het kon niet anders, Sheridan moest ver
kocht worden. Dat zeide juffrouw Eliza, terwijl
zij aan het bed harer zuster zat, naar de zware
ademhaling luisterde en de koortsachtige hand
streelde, die op de lappendeken lag.
Maar juffrouw Marion hief zich onrustig uit
hare kussens op. «Zeg dat nooit weer, zuster,*
fluisterde zij met eene zwakke stem. „Ik ben al
veel beter, en ik zal wel weer geheel in orde
zijn, als het voorjaar er maar weer is. Ik ben
niet bepaald ziek, alleen maar wat zwak. Spreek
