veelllai, pwijfl m ie beluien m oeslerleell, laaibeei, eez.
No. 1612
Zaterdag 5 Februari 1916.
Twee en dertigste jaargang.
EN
Eerste Blad.
IERSEKSCHE
THOOLSCHE COURANT
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prijs per kwartaal f 0,05met Geïllustreerd Zondagsblad f 1.10, franco
per post f 1,17b. Voor het buitenland 90 cents, zouder geïll. Zondagsblad.
Ingezonden stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND ingewacht aan het
bureau te Tkelen ot vóór DONDERDAGMIDDAG bl) onzen medewerker te lerseke.
UITGAVE
Firma J. NI. C. POT, THOLEN.
Telkp. Interc. 16.
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 40 cents; iedere regel meer
10 cents; grooter letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt sleohts
2 maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
Publicatie n.
Bekendmaking verzamelplaats bij paarden
vordering.
De BURGEMEESTER der gemeente Tholen brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat wanneer er
krachtens art. 32 der Inkwartieringswet een vordering
van paarden zat plaats hebben, de paarden te Tholen
op den Singel by de Oadelandscbe Poort moeten
worden gebracht om daar verzameld en vervolgens
van deze verzamelplaats naar de vorderingsplaats
alhier overgebracht en aldaar voor den vorderings
commissaris geleid te worden.
De paarden, voor zoover zij alsdan niet van aan
bieding ter vordering zijn vrygesteld, moeten door
de zorg van de eigenaars of beheerders op genoemde
verzamelplaats aanwezig zyn des voormiddags te
11 uur 30 minuten.
Van de aanbieding ter vordering z|jn vrijgesteld
a. paarden van Hare Majesteit de Koningin en van
leden van het Koninklijk Huis;
b. paarden van diplomatieke agenten van vreemde
mogendheden
c. paarden van niet-Nederlanders, beboorende tot
een \reemden Staat alwaar, ingevolge eene soort
gelijke bepaling als deze, Nederlanders niet tot
levering by eventueele vordering ten behoeve
van den krijgsdienst verplicht zijn
d. paarden, eigendom van den Staat, de provincie
of de gemeente en niet gebruikt voor eenig
openbaar middel van vervoer
e. dienstpaarden van officieren, van reserve-officieren
en van vrijwilligers van het reservekadJ., «6o-
mede de dienstpaarden van onderofficieren en
minderen van het wapen der Koninklijke Mare
chaussee
f. paarden van genees-, heel- en verloskundigen,
veeartsen en geestelijken, mits gebruikt voor bun
dienst, doch niet meer dan één voor ieder hunner
g. hengsten, klophengsten, geheel blinde paarden
h. paarden beneden de hoogtemaat van 1,48 M.
(stok maat)
i. paarden, geboren in het loopsnde of in een der
drie daaraan voorafgaande jaren
k. paarden, op het oogenblik der vordering, door
ziekte niet in staat ter vorderingsplaats te komen,
paarden meer dan twee maanden drachtig en
zoogende veulenmerriën in de eerste vier weken
na geworpen te hebben
1, paarden, die uitsluitend gebruikt worden voor
het jagen van schepen,
Tholen, 31 Januari 1916.
Aardappelenvoorziening.
De BURGEMEESTER van Tholen brengt ter alge-
meeue kennis, dat, waar de prijzen der aardap
pelen zich in vergelijking met die voor andere
voederartikeleo op een laag peil bewegen, de vrees
gewettigd is, dat meer en meer zal worden overge
gaan tot het voederen van aardappelen aan het vee.
Om een eventueel tekort aan consumptieaardappelen
te vermijden, verdient het aanbeveling, dat besturen
van stichtingen en particulieren zich door inkoop of
voorkoop van een voldoenden voorraad aarpappelen
voor de komende maanden voorzien.
Het Centraal Administratiekantoor voor de distri
butie van Levensmiddelen (.Noordeinde 167, 's-Gra-
venhage) is bereid de bestaren van stichtingen in
verbinding te brengen met handelaren en producenten.
Tholen, 1 Februari 1916.
De Burgemeester van Tholen zal, op Zaterdag
12 Februari a.s. des middags te 12 uur, ten Raad-
huize aldaar
EEN HOOP COMPOST,
publiek verkoopen.
De voorwaarden van den verkoop liggen van heden
at ter lezing ter secretarie, iederen werkdag des
voormiddags van 912 uur.
Tholen, den 1 Februari 1916. 21856
De Burgemeester voornoemd,
J. W. WAGTHO.
Staat der Gemeente-Eigendommen.
Burgemeester en Wethouders der Gemeente Tholen
brengen ter openbare kennis, dat een afschrift van
den staat van hetgeen naar het burger) (jk recht
eigendom der Gemeente is, tegen betaling der kosteD,
ter gemeente-secretarie verkrijgbaar is.
Tholen, den 31 Januari 1916.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
J. W. WAGTHO.
De Secretaris,
H. J. LABAN.
ONZE GASFABRIEK.
Uit steenkolen wordt dus het gas ook aan
de Thoolsche gasfabriek gefabriceerd en boe dat
ou precies in zijn werk gaat, zullen we eens
trachten duidelijk te maken.
Ld het ovenhuis van de fabriek worden de
retorten tot een bnituDgewoon hooge warmte
verhit. In deze retorten komen de steenkolen
die het gas moeten leveren en ondergaan daarin
dus een ontbindingsproces, waardoor de verschil
lende zelfstandigheden waaruit ze bestaan zich
atscheiden. De uitgewerkte steenkolen worden
verwijderd en zijn dan weder een nieuwe brand
stof, cokes geworden. Met deze cokes worden
ook de ovens gestookt.
De oveninstallatie is hier nog oud en gebrek
kig ingericht en 't zou nog een aanmerkelijke
productievermeerdering beteekenen, zoo deze
inrichting reeds was vernieuwd. Thans wordt
van de 10 mud kolen 300 M3. gas -gemaakt.
Van de retorten wordt het gas naar de mijn
geleid om vandaar voor afkoeling door den con
densor gevoerd, door den exhauster opgezogen en
in de hier geplaatste machineriëu gezuiverd te
worden van alle andere bestanddeeleD. Eerst pas
seert het de teerafscheider terwijl het daarna iu
den kirkhamwasscher, een ronden trommel met
water verdeeld in verschillende afdeelingen, door
een molenbeweging met latten wordt gewasschen
en de ammoniak wordt afgescheiden. (Met zwa
velzuur vermengd wordt hiervan later de zwavel
zure ammoniak vervaardigd voor de landbe-
mestiog).
De reeds genoemde exhauster zuigt het gas
uit de retorten gelijkmatig weg, waardoo' ge-
regelden aanvoer ontstaat, ziju de kolen niet
meer productief genoeg dan wordt het reeds gepas
seerde gas weder terug gezogen. Door deze machine
riëu ontstaat een regelmatiger en sneller productie
van het gas, waardoor tevens ongeveer 4 h 5 M3.
gas per HL. meer uit de kolen wordt gehaald.
Een luchtmeter voert het gas pl. m. 2 °/Q
lucht toe, waardoor het niet slechter wordt, doch
dus alleen de productie vermeerdert.
Alle machines werken met omloopregulateurs,
zoodat bij een gebrek of ongeluk, elke machine
kan wordeD uitgeschakeld.
In het motorhuis levert een rustig werkende
3-paardekrachts gasmotor de bedrijfskracht voor
de machineriën.
Het aldus gezuiverde en nog altijd zichtbare
gas wordt nu door buisleidingen naar het
zuiverhuis gevoerd om daar ia de zuiverkisten
waarin het gas door ijzererts wordt geleid, verder
voor bet gebruik te worden gezuiverd. In het
zuiverhuis staan thans 4 zuiverkisten, terwijl
een zuiverkist nu meer werk verricht dan vroeger
de geheele zuiverinrichting.
In de ijzeraarde worden de laatste onzuivere
stoffen afgescheiden en wordt daardoor het gas
geheel onzichtbaar.
De inhoud der zuiverkisteo wordt om de 10
dageu gebleekt in de buitenlucht en kan dan
weder gebruikt worden. Na verloop vaneenigen
tijd is de ijzeraarde eindelijk ongeschikt geworden
voor de zuivering en moet door versche worden
vervangen.
Ook het modern ingerichte zuiverhuis is voor
de fabriek een heele verbetering. Vroeger moesten
de zuiverkisten iederen dag, en soms in het
drukke seizoen 2 keer per dag, worden geledigd,
en zooals we reeds zeiden thans eens in de
10 dagen.
Onmiddellijk naast het zuiverhuis staat het
meterhuis waar de gefabriceerde hoeveelheid gas
wordt gemeten en naar den gashouder gevoerd.
Hierna verlaat het gas den gashouder weer om
langs de in het zelfde geboaw geplaatste regu
lateur die den druk van het gas regelt, in het
buizennet te worden gevoerd.
De oude ketel is op 't oogenblik nog vol
doende voor de gasreserve, vooral daar nn de
productie door de betere machineriëo geregelder
en spoediger gaat. Deze houdt echter slechts
200 M3. in en kan daarvan maar 170 M3. af
leveren omdat altijd 'n 30 M3. in den houder
moet blijven.
De nieuwe gashouder kan 1000 M3. inhouden
en zou dus zeker het geheele eiland van gas
kunnen voorzien.
Met den bouw van den gashouder schiet men
flink op. Een kijkje bij dit werk is wel de
.moeite waard. Een bezoek in den ketel maakt
een overweldigenden indruk. Een groote holle
ruimte vertoont zich aan het oog. In de diepte
vertoonen zich de openingen vac de inlaat- en
uitllaatbnizen.
Zoodra het werk gereed is wordt het buiten-
reservoir volgeprompt met water en de binnen-
ketel met lucht, terwijl daarna, als gebleken is
dat er geen lekken bestaan, het gas wordt in
gelaten, waarbij de lacht wordt verwijderd.
De oude gashouder wordt dan verwijderd en
de pat hiervan voor teerput gebruikt,
We hoopen dat we onzen lezers hiermede een
beknopt en duidelijk overzicht hebbeu gegeven
van onze gasfabriek en de wijze waarop het gas
wordt vervaardigd.
»V at de toename der gasproductie betreft
kunien we de volgende cijfers mededeelên.
In 1914 werd afgeleverd ruim 83000 M3. gas,
dat voor de straatverlichting, muntmeters en
gemrentegebouwen inbegrepen, terwijl van Mei tot
December 1915 totaal werd gemaakt 73889 M3.
en ..iervan afgeleverd 44900 M3. aan particu
lieren over gewone meters en 9243 M3- over
mun meters.
D totale afname kan thans geschat worden
op r:im 120.000 M3. per jaar. Er zijn nn ruim
150 aansluitingen aangevraagd voor muntmeters.
BINNENLAND.
Ieseke. Met no. 27 der St. Crt. is ver
zonden afdruk vau de akte betreffende de Coöp.
Ver. Centraal Bureau voor den verkoop van
Zeeuwsche oesters alhier.
DE TWEEDE KAMER
In de zitting der Tweede Kamer van Vrijdag
de' Vv 'ige v.eek ret 5 e«n geschil tua.»«h<vt 6- F am»"
en den minister van financiën.
Laatstgenoemde had den vorigen dag verklaard,
dat hij bereid was de ouderdomswet met de
Kamer te behandelen zoodra het voorloopig
verslag over het ontwerp-pensioenbelasting zou
zijn verschenen en dat deze beide ontwerpen
voor hem één geheel vormden, zoodat hij de
ouderdomsrente alleen zou blijven handhaven en
verdedigeu, wanneer ook de pensioenbelastiog
werd aangenomen.
Vrijdag was naar aanleiding dier verklaring
weer veel publiek opgekomen en ook de zetels
der leden waren druk bezet.
Minister Treub wenschte de samenkoppeling
der beide ontwerpen omdat de pensioenbelasting
hem ten deelo het noodige geld voor de ouder
domsrente moest verschaffen. Maar vooral de
socialisten hadden een grooten tegenzin tegen
een pensioen belasting vooral eene als die van
minister Treub en daarom stelde de heer Schaper
de volgende motie voor„De Kamer van oor
deel, dat de dwang, dien de minister op de Kamer
uitoefent om een onverbrekelijk verband te leggen
tusschen het -ontwerp-ouderdomsrente en het
ontwerp-pensioenbelasting, niet kan worden aan
vaard, gaat over tot de orde van den dag'.
Minister Treub verklaarde dat de aanneming
der motie voor hem een votum van wantrouwen
zon zijn, doch dit belette niet, dat de Kamer
de motie, die eigenlijk nu niet aan de orde was,
terstoud behandelde en haar aannam met 45
tegen 42 et. De zitting werd eerst een kwartier
geschorst en toen opgeheven tot Woensdag van
deze week.
Minister Treub heeft inmiddels de Koningin
zijn ontslag aangeboden. Het is nog niet bekend
of H. M. deze ontslagneming al of niet aange
nomen heeft.
Zeer velen in den lande betreuren dezen loop
van zaken.
ONDERWIJS.
Tholen. Naar wij vernemen heeft de heer
A. Luyeodijk wegens gezondheidsredenen ont
slag gevraagd uit ziju betrekking als directenr
der R. N. L. en als hoofd der O.L. school
alhier.
Van onze berichtgevers.
IERSEKE De volgende week zullen hier lijsten
circuleeren voor het iuzameleu van giften voor den
watersnood.
Den 7en Febr. wordt de oudste verzorgde
in Vredelust en misschien wel de oudste vrouw
in de gemeente, 89 jaar. Zij is nog gezond en
vlug en helpt nog dapper mee in de huishou
ding. Een bril heeft ze niet noodig.
Verleden week Vrijdag kreeg de machinist
van een korstoomboot een stukje ijzer in een
zijner oogen. De geneesheer vond het wen-
schelijk hem voor verdere behandeling naar
Middelburg te vervoeren. Dit geschiedde den
volgenden dag, maar ook daar kon men den
man niet voldoende helpen, waarom hij naar
Rotterdam werd gebracht.
OUD-VOSSEMEER. Er wordt medegedeeld
dat onder deze gemeente by de opname van de
hoeveelheden consumptie aardappelen is geble
ken dat nog aanwezig zijn plm. 24000 H.L.
aardappelen.
Deze week werd gelegenheid gegeven
voor de kleinere landlieden die in het najaar
aan de kunstmestcommissie geen kunstmest
stoffen hadden aangevraagd, alsnog deze aan te
vragen, dit werd alleen mogelijk gesteld voor
bezitters of gebruikers van hoogstens 2 H.A.
land. Ongeveer 80 personen maakten daarvan
gebruik. Elk kan evenwel slechts een beperkte
hoeveelheid verkrijgeD.
POORTVLIET. In de vergadering van Inge
landen van het Waterschap Poortvliet op 1 Fe
bruari jl., in welke vergadering tegenwoordig
wareu 55 ingelanden, die te samen 91 stemmen
konden uitbrengen, werden in behandeling ge
bracht plannen 1 en II betreffende de locaal-
spoorweg op het eiland Tholen.
Nadat dhr. J. A. Snijder namens het spoorweg
comité en met goedvinden van den heer Voor
zitter de plannen I en II nog nader had toege
licht werd allereerst in stemming gebracht Plan I,
luidende als volgt
vHet nemen van aandeelen lot een maximum
bedrag van f 36.—per H.A. (A an6»el«iik».;dtaa|
f435.000). Maximum last per H.A. en per jaar
f 1.25-f-f 2.(zoolang geen dividend op de
aandeelen wordt uitgekeerd), vervalt gedeeltelijk
na 20 jaar, rest na 50 jaar. Maximum nooit
hooger, daalt zoodra de spoorweg boven f 8.
per dag-kilometer opbrengt. Bij pl.m. f 10.
per dagkilometer dekt het dividend de lasten".
Dit plan werd met 34 voor en 57 stemmen
tegen verworpen.
Vervolgens kwam in stemming Plan II
„Geen aandeelen nemen. Maximum last per
H.A. en per jaar f 2.50, gedurende 50 jaren.
Maximum nooit hooger, daalt zoodra de spoor
weg boven f8.dag-kilometer opbrengt.
Dit plan werd met 36 voor en 55 stemmen
tegen verworpen.
Thans gaf dhr. D. van de Velde met redenen
omkleed de vergaderiug in overweging voor het
tot stand brengen van een locaalspoorweg de
zelfde bijdrage te verleenen als door het Water
schap Oud-Vossemeer is verleend, nl. f 1.50 tot
een maximum van fl.75 per H.A. gedurende
50 jaren.
Nadat hierover nog door eenige Ingelanden
van gedachten was gewisseld, maakte de Voor
zitter van het bovenstaaude eeu voorstel hetwelk
met 63 stemmen voor, 25 stemmen tegen en
1 blanco werd aangenomeD, terwijl 2 stemmen
niet werden uitgebracht.
Als laatste punt der agenda werd met alge-
meene stemmen aan de N. V. „Waterleiding
maatschappij Tholen" het uitsluitend recht ge
geven tot het leggen, hebben, herstellen en ver
vangen van waterleidingbuizen met toebehooren,
in de aan het Waterschap in eigendom toebe-
hoorende straten, voetpaden en gronden en in-
of over wateren.
Door het Groene Kruis alhier werd Maan
dagavond de algemeene vergadering gehouden,
waarop 48 leden aanwezig waren.
Nadat de notnlen voorgelezen en goedgekeurd
waren, werd door den penningmeester verslag
uitgebracht, over 1915 en bleek dat aan contri
butie ontvangen was f 153.73 en nitgegeven
f 105.78, alzoo een goed slot van f47.95.
Volgens rooster moesten als bestuursleden af
treden de hh. W. Dronkers, E. vau der Slikke
en M. J. de Graaff, die allen met een groote
meerderheid werden herkozeD, terwijl in de
vacature van Ds. Klomp werd gekozen de heer
C. P. van der Slikke.
Door vermeerdering van 12 leden telt thans
de vereeniging 190 leden.
Voor de lichting 1917 nationale militie
werden 18 personen ingeschreven, en voor de
landstormplichtigen jaarklasse 1911 10 personen.
ST-MAARTENSDIJK. In de Donderdag ge
houden vergadering van den gemeenteraad werd
de benoemde gemeente-ontvanger als zoodanig
beëedigd.
Verder werd besloten in rechten op te treden
inzake de onteigening van woningen in de Kleine
Kaai. Op voorstel van den voorzitter werd be-