wBsttilafl, pwijd aan is klanpn yai lestertuit, Mom, m.
No. 1549.
Zaterdag 21 November 1914.
Een en dertigste jaargang.
EN
Eerste Blad.
DE OORLOG.
IERSEKSC
THOOLSCHE COURANT
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prij» per kwartaal f 0,65met Geïllustreerd Zondagsblad fl.026, franco
per post fl,10. Voor het buitenland 90 cents, zonder geïll. Zondagsblad.
Ingezonden stukken, enz. worden olterll|k op DONDERDAGAVOND Ingewacht aan het
bureau te T k o I e n ol vóAr DONDERDAGMIDDAG bij onzen medewerker te lerseke.
UITGAVE
Firma J. M. C. POT, THOLEN.
Telrf. Intkro. 16.
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 40 centsiedere regel meer
10 centsgrooter letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt slechts
2 maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
Publicatie n.
Do Territoriale bevelhebber in land enz. ter
standplaats Middelburg heeft de n-«ulgende nieuwe
verordening van politie vastgesteld en besluit te
bepalen
Artikel 1.
De vaart voor zeilschepen door de Wielingen is,
zoowel over dag als 's nachts, die op het terrein
beoosten de lyn llansweert-Walsoorden voor alle
schepen van af l/2 uur na zonsondergang tot l/2 uur
vóór zonsopkomst, verboden.
Artikel 2.
Van 91/4 uur 's avonds tot l/2 uur vöór zonsop
komst is de vaart op Schelde voor alle vaartuigen
geheel verboden, met dien verstande dat, van af l/2
uur na zonsondergang, noch in Terneazen, noch in
Hansweert, kan worden doorgeschut.
Artikel 3.
Overtreding van deze verordening wordt, ingevolge
Artikel 43 der Wet van 23 Mei 1899 (Staatsblad
110. 128), gestraft met hechtenis van ten hoogste eene
maand, of geldboete van ten boogste drie honderd
golden.
Uitgegeven te Middelburg den 18 November 1914.
De Territorialen Bevelhebber in Zeeland
BROGX.
BEKENDMAKING.
De Burgemeester van Tholen waarschuwt tegen het
aanraken van dravende of aangespoelde mijnen eo
verzoekt van het vinden in deze gemeente aan hem
zoo spoedig mogelijk kennis te geven.
Nadering binnen 500 M. i9 gevaarlijk en door
den' Territorialen bevelhebber in Zeeland, enz.
verboden.
Tholen, den 17 November 1914.
De BURGEMEESTER van Tholen brengt ter alge-
meene kennis
De koloniale militaire werving, die tijdelijk ge
sloten is geweest, is weder opengesteld onder de
volgende voorwaarden
Aangenomen kunuen worden Nederlanders en als
zoodanig genaturaliseerde personen, niet jonger dan
18 en niet ouder dan 35 jaren, die lichamelijk ge
schikt zjjn bevonden voor den dienst bij bet Neder-
landsch-Iudische leger, voor zoover zjj vrjj zijn van
militaire diensten bjj de land- en zeemacht in Neder
land. Personen, die bjj hunne aanmelding niet militie-
plichtig zjjn, doch dit in de toekomst nog wel kannen
worden, kunnen ook worden aangenomen. Gewezen
militairen van het leger in Nederlandsch-Indië of van
de landmacht in West-Indië kunnen worden aange
nomen tot den leeftijd van hoogstens 40 jaren.
Slechts verbintenissen voor zes jaren kunnen worden
aangegaan, behoudens door gepasporteerde, gegageerda
en gepenslonneerde militairen van hel leger in'Neder-
landsch-lodië, of van de Landmacht in West-Indië,
wanneer tjj lichamelijk slechts geschikt worden be
vonden voor een drie-jarig verband in welk geval
hun eeue verbintenis voor dien termijn kan worden
toegestaan.
Afgescheiden hiervan kunnen bedoelde gepaspor-
teerden, die nog minder dan zes jaren moeten dienen
om aanspraak op pensioen wegens volbrachten dienst
tijd te bekomen, tot eene verbintenis van minder dan
zei doch van minstens drie jaren onder genot van
eene premie worden toegelaten.
Aan eene zesjarige verbintenis is verbonden eene
premie van f 400 (vier honderd gulden) aan eene
driejarige verbintenis eene premie van f 200 (twee
honderd gulden).
Wegens volbrachten diensttijd gegageerden oi go-
pensionneerden genieten eveneens premie.
De premie wordt in het geheel bij het aangaan
van de verbintenis uitbetaald.
De aangenomenen zullen binnen zeer korten tijd
na het sluiten van het verband naar de koloniën
worden uitgezonden.
Vrijwilligers kunnen zich aanmelden ten gemeeote-
hnize, alwaar men hen behulpzaam zal zjjn in het
verkrijgen van de noodige papieren.
De Burgemeester voornoemd,
M. G. VAN STAPELE.
De wonderen der techniek in diensi der be
schaving Is het niet met bittere ironie dat we
dit hier darren schrijven? Kannen we met den
modernen oorlog voor oogen nog beweren dat
die wonderen der techniek, waarop gansch Europa
zoo trotsch, zoo grootsch is, werkelijk hebben
gediend om de beschaving te verbreiden. Immers,
al wat de moderne techniek heeft tot stand ge
bracht, de groote uitvindingen der vorige eeuw
«n der 14 jaren van de tegenwoordige zijn bijna
alle in dienst gesteld van den oorlog, die met
alle beschavingsmoraal schijnt te spotteD. De
moderne techniek, ze dient slechts om den
oorlog nog wreeder, nog onbeschaafder, nog
meer menschonteerend te voeren, dan er ooit
een odrlog gevoerd is. Brakensiek, de teekenaar
van de „Groene" (Amsterdammer), begreep dat
ook, toen hij het spoorwegennet teekeude met
de twee reuzenspinnen die langs de dradeD van
dat net met elkaar in botsing kwamen. Die
twee spinnen moesten de oorlogvoerende partijen
voorstellen en Brakensiek haalde onder zijn
prent de woorden van den bekenden Engelschen
Staatsman Gladstone aan „De spoorwegen zijn
de draden, waarmede de menscbheid het kleed
vau den wereldvrede weeft", en zette daar kritisch
bij, dat dit een woord was van De oude idealist
Gladstone". Eu die draden, waarlangs Gladstone
de verbroedering der volkeren wilde trekken
die draden waarmee hij een kleed, het kleed van
den wereldvrede wilde weven, het bleek dat ze
slechts dienstig waren om een waas van wereld-
verschrikking over Europa te verspreiden. Het
uitgebreide spoorwegaet van Europa, dat een
verbeterde commuuicatie bracht tusschen de
Europeesche volkeren, waarlaugs het internatio
naal verkeer steeds toenam, waardoor honderden
en duizenden menschen elkaar ontmoeten en
leerden kennen, waardoor het werkelijk scheen
also! Gladstone en zoo menig ander het bij het
rechte eind schenen te hebben, helaas, had het
dan niet deze bestemming?
De toeuaderifig dér volkefen, ze. bracht de
verschillende naties tot hoogere macht, ze wa9
dienstig aan de beschaving, groote geesten
vonHen toenadering tot andere groote geesten.
Geleerden en kunstenaars van alle landen ter
wereld, ze ontmoetten elkaar op wereldcongressen
eu brachten elkauder wederkeerig meerdere ont
wikkeling en meerdere geleerdheid aan en wed
ijverden in dienst der menschheid, in dieust der
beschaving. Staatshoofden, keizers en koniogen
brachten vriendschapsbezoeken, nu te Weenen,
dan te Petersburg of te Londen en te Parijs,
en werden daar door de volksmenigten toegejuiehd.
Ze bespraken de middelen ter bestendiging der
onderlinge verhoudingen eu ter verbetering van
gezamenlijke en algeroeene toestauden.
Door middel van teletoon en telegraaf werden
vrededelievende en vriendschappelijke woorden
en telegrammen gewisseld, en waartoe heeft alles
geleid De geleerden deelden elkander hunne
geheimen mede op wetenschappelijk eD techuisch
gebied en de hierdoor verkregen wetenschap werd
dienstig gemaakt om steeds verschrikkelijker
moordtuigen gereed te maken. Kanonnen werden
vervaardigd waarvan alles'zoo wetenschappelijk
en zoo technisch zuiver werd gereed gemaakt,
dj»t de uitwerking reeds te voren berekend kon
worden. Bommen die machinaal op tjjd werden
gezet, torpedo's waarbij mep op de seconde af
kon berekenen wanneer ze ontploffen zouden én
dat alles heette fen dienste van den gewapenden
vrede.
Helaas die gewapende vrede is de gruwbaarste
moordslachting geworden die-ooit is aanschouwd
en bet ware te wenschen dat wetenschap én
techniek zich hadden ten dienste gesteld van
een ongewapenden oorlog, inplaats van den ge-
wapenden vrede Thans dondert het 42-, 38- en
ander groot gescbut en doet zijn vernielenden
inhoud dood en verderf zaaien onder de mensch
heid, vliegmachines gooien van uit de luebt
de gevaarlijkste bommen, mitrailleurs zwaaien
in één nar millioenen doodbrengende kogels
onder den vijand, de torpedo's boren zich in de
kiel der slagschepen en doen deze met man en
muis vergaaD, de uitgestrooide zeemijnen veroor
zaken grootere zeerampen dan die van de Titanic
die ten onder ging door natuurkracht en dit alles
wordt veroorzaakt door de moderne techniek het
voortspruitsel der beschaving, door de moderne
techniek die de vervaardiging van al dat ver
schrikkelijke mogelijk maakte.
De spannende aandacht is op het oogenblik
gevestigd op het gebeuren in het Oosten van
Duitschland en Galicië en aan de Yzer.
Nog steeds wordt in Zuid- West-België ver
woed gevochten. De Duitschers vallen aan en
schijnen, het koste wat het wil, zich een door
tocht te willen banen, maar het heeft hun niet
kunneu gelukken, ondanks het behalen van
kleine plaatselijke overwinningen, den tegenstand
van den vijand te brekeD. De geallieerden
houden stand. Dixmuiden is door de Duitschers
veroverd, schoon dat volgens Fransche en
Engelsche berichten niet veel beteekende.
Bij Yperen behaalden de Duitschers ook weer
eenig voordeel en namen daar 700 man gevangen.
Vefder is er bijna geen nieuws. Duitsche en
Fransche berichten melden beide dat de toestand
bevredigend is. Op het groote front schijnt dus
weinig te worden uitgevoerd. Bij den Yzer
vielen 90.000 Duitschers, de getallen van de
bondgenooten zijn niet bekend maar vermoedelijk
zijn ze ook niet onbelangrijk. Iu het Argonner-
woud hadden de aanvallen der Duitschers eenig
succes, melden de Duitsche legerberichten, terwijl
de Fransche communique's mededeelen dat de
aanvallen overal werden afgeslagen en zij hier
en daar plaatselijke voordeelen behalen.
De Russen hebben het offensief tegen de
Duitsche en Oostenrijksche troepen krachtig
doorgezet en vorderen nog steeds, ondanks de
groote moeilijkheden die ze hebben te overkomen,
doordat de Duitschers op hun terugtocht alle
wegen en bruggen onbruikbaar maken. Generaal
Von Hindenburg heeft, hierbij gebruik makende
van het dichte spoorwegnet, het Duitsche leger)
voor een groot deel naar het Noorden samen
getrokken en hernam tegen den linkervleugel
der Kussen het offensief. De Russen verloren
hierbij 28000 man en een 80-tal ibachihegewéren.
Op andere plaatsen is bet echter niet mogen
gelukken de Russiscche ópmarsoh tegen te
houden. De Oostenrijksche berichten spreken
e< )^er van standhouden terwijl het Oostenrijksche
leger, volgens Russische communique's, in wanorde,
vlucht.
Het front in Oost-Pruisen waar thaDS weer
hevig wordt gevochten strekt zich uit van Kalisz
tot Krakau. Gelukt het den Duitschers niet den
vijand tot staan te brengen dan staat straks een
Russischen inval iD Duitschland te wachten.
Ook in Servië worden hevige gevechten ge
voerd en hier winnen de Oostenrijkers voet voor
voet terrein. Het geheele Noorden van Servië
is reeds in Oostenrijksche handen hoewel de
Serviërs eiken voet gronds hardnekkig verdedigen.
De vestig Valjewo die de Serviërs onneembaar
achtten is door de Oostenrijkers ingenomen.
Hierbij werden 8000 man gevangen genomen.
De Russen hebben klop gehad van de Turken
en voor het begin dezer veldtocht niet weinig I
Ze zijn over de grenzen teruggeslagen en de
Turken namen verschillende nabii de grens
staande Russische blokhuizen, terwijl 'n 500
Russen gevangen werden genomen. De pogingen
om den aanval te hervatten mislukten.
Op zee is heel i.^eipig, te. doen. geweest.
Duit^Ghe, oorlogschepen hebbeu. Lihau weer ge
bombardeerd en schoten de qtad op verscheidene
plaatsen ju brand. Door een Russische, vloot
werd het Turksche fort Trebironde aan de.Zwarté
Zee-kust gebombardeerd waardoor een hevige
brand op de kust ontstond.
Volgens een telegram aan de Daily Chronicle
uit Mitilemp, zou Turkije een Amerikaansch
oorlogsschip, dat uitgezonden was om voor dé
belangen deé Christenen in Smyrna te waken,
moeilijkheden in den weg gelegd hebben, toen
dat schip de haven van Smyrna vroeg in te
mogen loopen.
Op de boot uitgezonden om te onderhandelen
werd door de forten geschoten. De commandant
gaf toen te kennen dat hij desnoods met geweld
de haven zou binnenvallen.
De opstand in Zuid-Afrika neemt volgens de
Engelsche berichten thans een minder dreigend
karakter aan. De Wet moet gewond zijn aan
een zijner armen en de manschappen zeer ont
moedigd van de geleden nederlagen, Er werden
door de Wets troepen 40 ruao gevangen genomen
die hij later moest achterlaten, waarbij hij het
vierde gedeelte van zijn troepenmacht verloor,
dus 250 man.
In de oude hoofdstad van Turkije, Constan-
tinopel, heerscht groote geestdrift voor den
„heiligen" oorlog. Een telegram van het Wolffs-
bnreau meldt hieromtrent het volgende
Na een eerbiedsbetuiging voor deo Sultan
speelden zich voor het Duitsche gezantschap
onvergetelijke toonelen af. Niettegenstaande het
stortregende vereenigde zich een zenuwachtige
menigte voor het gezantschap. Toen de gezant
op het balkon verscheen, weerklonk een minuten
lang aangehouden geroep en wérd in de handen
geklapt. De muziek speelde het fHeil dir im
Siegcrkranz". Er was vertoon van Duitsche eu
Turksche vlaggen.
Nazim-bei hield een toespraak, waarin hij
zeide, dat de vertegenwoordigers van den Islam
zich gelnkkig achten, tezamen met de dappere,
zegevierende mogendheden ten oorlog te kunnen
gaan. Dat de Duitsche keizer de oprechte vriend
van de Turken is, bewees hij heden. Dat was
onvergetelijk voor de Mohammedanen.
De Duitsche gezant antwoordde. Hij begroette
met genoegdoening de vreugdebetuiging van
zoovele duizenden over het feit, dat het Turksche
leger tezamen met de Duitsche strijdmacht teil
oorlog trok. Hij bracht dank voor de betooging
eu voor de steeds bewezen goedgezindheid. Hij
zou niet nalaten aan zijn regeering en aan den
Keizer die betooging te melden.
De Duitsche keizer had als bewijs van zijn
vriendschap eenige Mohammedaansche gevangenen
gezonden, die hij ter beschikking van Turkije
stelde.
Turkye en de Islam waren thans aan een
keerpunt van hnn geschiedenis gekomeD. Hij,
gezant, was er vast van overtuigd, dat de legers
der drie verbonden mogendheden (Duitschland,
Oostenrijk-Hongarije eu Turkije) die ter ver
dediging van bun heiligste bezittingen uitge
trokken waren, zonden overwinnen. De over
winning zou, naar hij hoopte, voor Turkije en
voor den Islam een nieuw tijdperk van geluk
doen aanbreken.
De gezant besloot zijn rede met een Hoch
uit te brengen op den Islam en up leger en
vloot van Turkije".
Vragen we ons bier niet af of de Christen
gezant vau een Christenrijk tot den Islam is
bekeerd
Van onze berichtgevers.
ST-MAARTENSDIJfC. Woensdag j.l. ver
trokken van hier per scheepsgelegenheid 144
Belgische vluchtelingen, die onder dak waren
gebracht in de bewaarschool, een gedeelte van
de openbare school eu in de onbewoonbaar ver
klaarde, onbewoonde en anderg woningen.
Het grootste getal ondersteunden heeft be
dragen 315 die 8, 9 en 10 October waren
aangekomen.
Van de plus minus 180 aangekomenen in
den nacht van 10 op II October, werden den
volgeuden dag 158 doorgezonden naar Stavenisse.
Rekeut men hierbij dat in diverse woningen
voor eigen onderhond zorgden en zorgen 105,
komt; men tot een getal van 578, die 11 Oc-
.tóbejr aapwezig en onder das waren.
Voor he( Comité en .de dames, die hetzelve
ter zyde. stonden, is het een ware verlichting,
nu niet meer te zorgen is voor zou'u groot getal.
Groot is evenwel de statisfactie door de be
toonde tevredenheid en dankbaarheid en het
goed gedrag der vluchtelingen.
Dinsdagavond werd naar aanleiding van een
telegrafisch bericht aan den Burgemeester door
dezen aan de vluchtelingen medegedeeld, dat zij
zich moesten gereed maken om Woensdagvoor
middag elf ure te vertrekken. De Burgemeester
sprak hen verder in gepaste woorden toe, hen
wijzende op deD toestand van hun vaderland,
het wenschelijke van terugkeer en de vriend
schapsbanden die tusschen Noord- en Zuid-
Nederlanders nauwer waren gesloten, den wensch
uitsprekende dat het geledeu leed mag worden
te boven gekomen. Een luid applaus was hierop
het antwoord.
De heer W. M. Rijnberg, penningmeester van
het Comité, sprak na den Burgemeester. Wees
mede op den toestand en het leven der maat
schappelijke orde in België, daarbij de hoop
uitsprekende dat België de rampen moge te
boven komen en, mocht het noodig zijn, weder-
zijdsche gastvrijheid aan ons zou wordeu verleend.
(Applaus).
De heer van Ausloo, als vluchteling uit r.aam
der vluchtelingen sprekende, dankte Burgemeester,
Gemeentebestuur en Comité voor de nooit te
vergeten goede zorgen ea de behandeling door
allen ondervonden en bracht onder luid applaus
hulde aan de vriendschapsbanden in de gemeente
gesloten.
Zoo had dan Woensdagmiddag de uittocht
der vluchtelingen plaats in tegenwoordigheid van
Burgemeester en Comité en honderden ingeze
tenen, die onder den roep: dag Sjef, dag Mieke,
Bonjour I daag, dag enz, I onder gewuif op deza
